Van de paardentram naar de Dampoort tot de Hermelijn naar Flanders Expo
11-11-2007
Op. vervoer Gent (172)
Terminus van lijn 2 aan het Arsenaal, met zicht op de toestand nabij de ringspoorweg, net voor de ophoging ervan. Zowel het wachthuisje met toilet links van drie-asser 328 als het huis rechts dat aan de NMBS toebehoorde, zouden weldra verdwijnen voor ingrijpende openbare werken aldaar in de periode 1968 - 1971.
Het traject van lijn 2 is in de loop der jaren meermaals ingekort, uitgebreid of verlengd geworden. Hier volstaat een korte opsomming van de bijzonderste feiten. - oorspronkelijk van de stelplaats naar de Muide en Meulestede (in 1906 met lijnnummer) en wat later verlengd tot het Arsenaal, in gemeenschap met lijn 1; - op 20 februari 1913 kwam een nieuwe lijn 2 in voege: "Arsenaal - Sassepoort" en het gedeelte naar Meulestede kreeg het nummer 6 toebedeeld; - tram 4 reed vanaf 10 januari 1914 naar de Muide, waardoor lijn 2 andermaal werd ingekort, nu tot aan het uiteinde van de Zonnestraat; - nieuwe verlengingen, eerst tot aan de oude Rozemarijnbrug langs de Vandeveldestraat en Papegaaistraat vanaf 28 november 1920, vervolgens op 21 december 1925 over de nieuwe Rozemarijnbrug en langs de Martelaarslaan en de Albertlaan tot aan het Sint-Pietersstation; - een tweevoudige trajectwijziging, eerst in 1967 komende van de Kouter langs de Vlaanderenstraat en de Zuidstationstraat naar het Van Arteveldeplein, waarna de sporen in het gedeelte van de Brabantdam tussen het "Rond Punt" en het Van Arteveldeplein werden opgebroken, vervolgens op 30 september 1969 langs de Clarissenstraat en de Frère-Orbanlaan naar Gent-Zuid, waardoor het tramverkeer in de Lange Violettestraat en aan Sint-Annakerk werd afgeschaft.
Drie-asser 324 staat met gedraaide sleepbeugel klaar voor een nieuwe rit naar "Moscou". Het antwoord op de vraag of de trambediende het bestijgen van het rijtuig niet meer ziet zitten ofwel toevallig een biljet van 100 frank op de grond ziet liggen blijft open...
Terminus op eigen bedding en enkel spoor aan café "Meuleke", waar de Ferrerlaan uitloopt op het Van Beverenplein. Op 20 januari 1972, enkele maanden na de overschakeling van drie-assers naar PCC's op lijn 1, werd de keerlus rond het plein in gebruik gesteld. Ze werd echter na 4 augustus 1981 opgebroken, toen de werken voor de verlenging naar Wondelgem via de Poperingestraat aanvingen.
Beugeldraaien aan de hoek van de Ferrerlaan en de Gezondheidstraat. Drie-asser 362 is startklaar voor een nieuwe rit naar de Eggermontstraat. Op te merken valt dat de kortere eindbestemmingen "Eggermontstraat" en "Medo", deeltrajecten van lijn 1, geen rode streep door het cijfer 1 vertoonden. De vermelding "Medo" op de rolfilm was een unicum, aangezien nooit eerder of later de benaming van een handelszaak op dergelijke wijze door de stad werd gereden...
Op 10 juli 1926 trad lijn 1bis in werking, de verlenging in noordelijke richting over de De Smetbrug, langs de Palinghuizen en de Francisco Ferrerlaan naar het Van Beverenplein. In de na-oorlogse periode keerden sommige rijtuigen van lijn 1 vervroegd terug aan het begin van de Ferrerlaan. Dat eindpunt kreeg de benaming "Medo", naar de begrafenisondernemer op de hoek van de Palinghuizen met de Ferrerlaan. Misschien ook wel omdat eigendommen van de familie Medo in 1925 dienden gesloopt te worden om de Ferrerlaan tot aan de Palinghuizen te kunnen doortrekken. Het traject langs de Palinghuizen werd vanaf 1 september 1984 vervangen door de kortere doorsteek langs het Guislaingesticht.
Rijtuig 314 begeeft zich op de overloopwissel in de Ledebergstraat, met als eindbestemming het Van Beverenplein.
In 1934 verkreeg de trammaatschappij van het Ledebergse gemeentebestuur de toelating om in de Kerkstraat (*thans Ledebergstraat) een overloopwissel aan te leggen. Die liet toe meerdere rijtuigen in te schakelen op het drukste gedeelte van lijn 1. Die wissel werd eind de jaren zeventig uitgebroken en vervangen door deze op het Ledebergplein, rechtover het voormalige gemeentehuis.
Drie-asser 309 aan de terminus "Moscou" in de Jozef Vervaenestraat te Ledeberg. Het enkel kopspoor bleef er tot 1974 in gebruik. (foto: R. Temmerman - juli 1966)
Zoals hoger vermeld bestond de oorspronkelijke lijn 1 uit de verbinding Arsenaal - Gent-Zuid (via de Hoveniersstraat en de Frère-Orbanlaan) - Korenmarkt - Rabot - Gasmeterlaan. Op 5 september 1931 werd het traject van aan de Eggermontstraat uitgebreid naar de Jozef Vervaenestraat tot aan de grensscheiding tussen de gemeenten Ledeberg en Gentbrugge, met een terminus die een 150-tal meter verwijderd was van de ringspoorweg. Pas in juli 1974, toen de drie-assers al enkele jaren uit de wijk waren verdwenen, werd de keerlus vlakbij de spoorweg in gebruik genomen. (Meer details hierover kan je raadplegen in aflevering 4, items 37 tot 48).
AFLEVERING 15 (WEEK VAN 12 TOT 18 NOVEMBER 2006) TERUG BESCHIKBAAR !!! =============================
Boven: oorspronkelijke vermelding van de eindpunten op het eerste lijnenplan van de ETG. Onder: afbeelding van "koersbord" 3 : Dampoort - Korenmarkt - Brugsepoort.
"...Terminus... Allemaal uitstappen!..."
In deze aflevering en ook in de volgende gaat het over de eindpunten van de tramlijnen zoals ze zich situeerden in de periode 1932-1970, wat ongeveer overeenkomt met de verschijning van de gele drie-assers in het Gentse straatbeeld. Als "handleiding" hierbij gelden de diverse aanduidingen op de klassieke rolfilms, die tussen 1946 en 1954 werden ingebouwd. Vooraf echter dit. In het tijdperk van de accutrams (* 1899-1905) droegen de rijtuigen nog geen lijnnummer, wel een bordje op de frontplaten. In de kranten van 22 januari 1906 staat het volgende bericht: "...Op de tramrijtuigen zijn houten borden geplaatst die zijdelings kunnen worden verlicht. Daarop staat een nummer vermeld en de bestemming in twee talen. De panelen zijn blauw (lijn 1), wit (lijn 2), geel (lijn 3), rood (lijn 4) of groen (lijn 5). Het beheer wil die maatregel algemeen maken, teneinde aan de reizigers nog meer gemak te geven bij het opsporen van hun gevraagde correspondenties..."
De kast van drie-asser 357 die op zondag 11 juni 1972 in de stelplaats wegens een kortsluiting binnenin het rijtuig uitbrandde, belandde wat later ook bij het bedrijf "Chimefer" te Balgerhoeke. (foto: F. Coussens - augustus 1972)
Een tijdperk in de geschiedenis van het Gentse openbaar vervoer is afgesloten, een nieuw is pas aangevat. Zo gaat het nu eenmaal met de technische evolutie. Zicht op het surrealistisch inferno op het terrein te Balgerhoeke (foto: januari 1972)
Vier rijtuigkasten op een rij op het terrein van Chimefer te Balgerhoeke. Van links naar rechts de 337, 338, 335 en 360. Samen met de kasten werden ook de rolfilms vernietigd. In de 335 steekt nog één van de zeldzame exemplaren waaraan lijn 37 (Korenmarkt - Sint-Amandsberg) was toegevoegd... (foto: eind april 1974)
De kast van rijtuig 379 werd in de stelplaats op de vrachtwagen van het bedrijf "Chimefer" geladen om in Balgerhoeke te worden gesloopt. (foto: 31 augustus 1971)
Eén na een werden de afgeschreven tramrijtuigen achteraan de stelplaats naar het "schavotje" geleid om er ontdaan te worden van wielstellen en motoren. Na de 335 zal de 337 aan de beurt zijn. (foto: F. Coussens - 2 april 1974)
Net voor de jaarwisseling 1973-1974 werden de drie-assers 343 en 346 uit de dienst genomen. Indien we voortaan geen rekening meer houden met de te bewaren rijtuigen 332, 339 en 354 kwamen er begin 1974 nog 13 rijtuigen in aanmerking voor de sloop.
De onderstreepte nummers werden in januari 1974 naar Balgerhoeke afgevoerd, de andere in maart (°) of april (*). Het laatste rijtuig dat aldus de stelplaats op 16 april verliet was de 361 (volgens een andere brond de 336...)
De kasten van de rijtuigen 330 en 322 op het terrein van slopingsbedrijf "Chimefer" te Balgerhoeke in december 1972.
In 1972 werd het resterende deel van de rijtuigen die waren uitgerust met het sécheronstelsel naar het slopingsbedrijf Chimefer overgebracht, de 319 op 7 mei, de 316, 317, 321, 322, 327, 329 en 330 begin december. Platform A van de 330 werd door Achiel Ryckaert gerecupereerd. Drie-asser 328 ontsnapte zoals bekend aan de slopershamer en werd op 2 januari 1973 te Woluwe afgeleverd om er bij de vereniging Amutra een nieuw leven als museumrijtuig te beginnen. Nog drie andere verdwenen uit de circulatie: de 350 (na een ongeval aan de Muide op lijn 10 in december 1971), de 352 (na het ongeval met de vrachtwagen aan het Rabot in maart) en de 357 (uitgebrand op 11 juni in de stelplaats). In 1973 werden geen rijtuigen afgevoerd en bleef het aantal drie-assers behouden op 19 stuks.
Op 1 september 1971 werden de kasten van de rijtuigen 365, 367 en 368 naar een weiland te Sint-Denijs-Westrem overgebracht, samen met een aanhangwagen uit de reeks 55-64.
Bij de aanvang van 1971, het jaar waarin de eerste 29 PCC's in Gent hun intrede zouden doen, bevatte het rijtuigenpark van de MIVG nog 58 drie-assers, genummerd tussen 316 en 379.
Van de reeks 316-330, uitgerust met elektrische beremming voor aanhangwagens (sécherons) werden er zes buiten dienst gesteld:
Het merendeel werd gesloopt in het bedrijf Chimefer te Balgerhoeke. De kast van drie-asser 355 belandde op een koertje binnen de drukkerij Snoeck aan de Begijnhoflaan te Gent. De kasten van de rijtuigen 365, 367 en 368 vonden op 1 september een plaatsje op een weiland te Sint-Denijs-Westrem (zie foto). De kast van de 376 ten slotte werd in juli de blikvanger in een wijk te Deftinge nabij Geraardsbergen.
Van de 312 werd na afbraak de kast op 21 november 1969 afgevoerd naar het tweede terrein van Racing Gent nabij de spoorwegovergang Gentbrugge-Noord aan de Burvenichstraat. Ze verdween er na een brand op 1 juli 1971.
Chronologisch overzicht van het buiten dienst stellen van drie-assers in de periode 1968-1970.
1968: geen
1969: a) de ganse reeks 302 - 315, inclusief rijtuig 314 dat reeds in 1964 uit de omloop werd genomen. Rijtuig 305 was als eerste aan de beurt in september, de andere volgden eind november wegens de vervanging van tramlijn 3 door een dienst met autobussen.
De kast van drie-asser 387, in september 1967 verkocht aan een particulier die ze omvormde tot tuinhuisje in een weide aan de Scheldeoever te Zevergem. (foto: EDK - juli 1986)
Rijtuigkasten van de 391 en 396, in augustus 1967 verenigd voor een nieuw bestaan als voetbalkantine van Racing Gent te Gentbrugge. (foto: F. Coussens - 25 februari 1973)
Drie-asser 325 met aanhangwagen uit de reeks 65-72 geparkeerd op het Emiel Braunplein, richting Klein Turkije, klaar om de rit langs lijn 4 naar het Sint-Pietersstation aan te vangen. Foto uit 1958, kort voor de afbraak van de huizenrij. Rechts een gedeelte van het belfort.
NOG VEEL MEER OVER HET GENTSE OPENBAAR VERVOER!!!
Bekijk ook het blog "MIVG" van Dany !!!! ________________________________________
