Van de paardentram naar de Dampoort tot de Hermelijn naar Flanders Expo
13-01-2008
Op. vervoer Gent (274)
Boven: rijtuig 332 op lijn 10 in de Voormuide. Na de afschaffing van de tramlijn naar Meulestede eind 1963 werd het rechter spoor naar de Muidebrug gedeeltelijk opgebroken en vervangen door een wisselspoor. Ook de klapveren voor de bovenleiding zijn van de brugportieken verwijderd.
Onder: Drie sporen ter hoogte van de Scheepvaartstraat, waarvan in gewone omstandigheden enkel het middelste werd gebruikt, zoals dat hier het geval is met drie-asser 358 die zich op lijn 4 naar het Sint-Pietersstation begeeft. De beide andere rijtuigen, de 335 met de rolfilm op "10 - Muidebrug" en de 336 met de vermelding "Speciaal", maken deel uit van een excursie voor tramhobbyisten, die zelfs tot aan de terminus van lijn 20 in Melle leidde. (foto : 16 maart 1968)
We wijken even af van onze verkenningstocht om een blik te werpen ten noorden van de Muidebrug. In beeld drie-asser 386 aan de terminus van lijn 6, gestationeerd op het eindje doodlopend spoor langs de huizen. Links onderaan het uitwijkspoor voor de aan- en afvoer van de rijtuigen over de brug. De rest van het tafereel lijkt volkomen tot de plaatselijke folklore te behoren. Zo was het midden de jaren vijftig niet ongewoon dat de Gentse tramrijtuigen met Franstalige reclamepanelen rondjes reden. Waar hier "Café Chat Noir" prijkt had evengoed "Koffie Zwarte Kat" kunnen staan, maar dat was voor die tijd nog iets te vooruitstrevend. Om het dan maar niet te hebben over de vijftalige aankondiging naast het plaatselijk bankfiliaal... De tramreizigers zijn "goed gezeten", hoog en droog, maar de concurrentie loert onder de gedaante van een glimmende Amerikaanse slee van het bedrijf "Haventaxi", open dag en nacht. De chauffeur leunt onverschillig tegen de zandbak van de ETG en wacht...op Godot... (foto: Bazin (F) - 4 juli 1955)
Boven: het rechterspoor in de Voormuide, gezien van uit de Sint-Salvatorstraat werd in normale omstandiheden slechts bereden door rijtuigen die komende van de stelplaats naar de Muidebrug reden om er de dienst op lijn 6 naar Meulestede te verzekeren. Vanaf oktober 1957 reden de trams van lijn 4 om de beurt naar de Muidebrug en de Meulesteedsesteenweg. De rolfilms droegen in de avonddienst vanaf de Sint-Niklaasstraat de vermelding "Meulestede". In beeld drie-asser 321 op lijn 10 gevolgd door een andere op lijn 5 en rechts rijtuig 346 dat zich naar lijn 6 over de Muidebrug zal begeven. (foto: R. Temmerman - 21 september 1960)
Boven: drie-asser 316 met een aanhangwagen van het type 55-64 vertrekkensklaar voor een rit langs lijn 10 naar het Sint-Pietersstation. Blijkbaar was er die dag opvallend veel verkeer van zwaar beladen vrachtwagens, waardoor er in de tegenovergestelde richting nog amper een doorgang was voor personenwagens en fietsers. (foto: R. Temmerman - 10 september 1962)
Onder: links drie-asser 383 op lijn 5 die aan een rit naar "Zwijnaarde" begint, onmiddellijk gevolgd door een rijtuig dat dienst doet op lijn 4 of 10. Op deze opname zijn aan de portieken van de Muidebrug nog eens duidelijk de klapveren te zien welke de elektrische stroom moeten verzekeren bij het overrijden van rijtuigen voor lijn 6.(zie vorige aflevering)
Boven: drie-assers aan de terminus "Muidebrug". Vooraan rijtuig 349 op lijn 4, daarachter een rijtuig van lijn 5. Terloops de opmerkering dat tot halfweg de jaren zestig een klein plaatje met het lijnnummer in een bakje werd geschoven dat midden onder de zijramen was bevestigd. Naderhand kreeg het een plaats tussen het platform en het eerste raam. (foto onderaan) Onder: tegelijk met de verdwijning van de drie-assers in reizigersdienst kwam vanaf 1 april 1974 een einde aan de dubbele personeelsbezetting, bestaande uit de geleider of "wattman" en de ontvanger. Al die jaren moesten ze gedurende de diensturen wel en wee met mekaar delen. Getuige daarvan deze schitterende "pose" van twee trouwe, goedgeluimde makkers bij drie-asser 341...
Tweemaal de terminus van de stadslijnen aan de Muidebrug. Op beide opnamen is duidelijk te zien dat de sporen van de ETG en deze van de goederendienst van de NMVB daar in elkaar verweven waren. De foto's dateren van na de afschaffing van de buurtspoorlijnen. Daardoor is duidelijk te merken dat één van de binnenrails al een tijdje buiten gebruik zijn gesteld. De bovenleiding naar Dok-Noord is evenwel nog niet verwijderd. Boven: drie-asser 321 in dienst op lijn 10. Onder: rijtuig 382 beëindigt een rit op lijn 5 en heeft de rolfilm achteraan reeds op "Zwijnaarde" staan. (foto's: R. Temmerman - 21 februari 1960)
Om de verkenning van de Sassekaai af te sluiten volgen hier nog twee foto's van de bocht tussen de Scheepvaartstraat en de Muidebrug. Boven: rijtuig 350, gezien naar de brug toe. Onder: het naderen van drie-asser 341, kijkend in de richting van de Tolhuisbrug. Liefhebbers van old-timers zullen hier ook iets aan hebben en quiz-fanaten kunnen dan weer uitzoeken waarvoor de "witte" betonnen zuil pal op het voetpad langs de sluis kan hebben gediend...
Boven: samenloop van het spoor van lijn 4 dat van het Neuseplein naar de Sassekaai leidt ter hoogte van café "Fluvial" links buiten beeld en dat van lijn 10 (hier met drie-asser 360), komende van de Blaisantvest. Alhoewel het spoor van de voormalige goederendienst van de buurtspoorwegen hier reeds verwijderd is, is het tracé nog duidelijk tussen de straatstenen te herkennen. Onder: hetzelfde mag gezegd worden over deze opname van drie-asser 355 op lijn 4 nabij de Scheepvaartstraat. Op die niet nader gekende prachtige zomerdag hebben jong en oud geen oog voor de tram, maar wel voor één en ander dat zich aan de sluis afspeelt...
Toen de goederendienst van de buurtspoorwegen eind de jaren vijftig had opgehouden te bestaan, werd het spoor langs de kant van de sluiskom niet langer benut, tenzij om er tijdelijk een rijtuig te parkeren dat kon worden ingezet tijdens de spitsuren. Zo komt het dat we op de bovenste foto drie-asser 351 van lijn 4 voorbij de 356 van dezelfde lijn zien rijden, die met een gedeeltelijk neergehaalde sleepbeugel waarvan de koord onder het koplicht is aangespannen een nieuwe opdracht afwacht. (foto: R. Temmerman - 14 september 1962) Hetzelfde doet zich voor met rijtuig 340 van lijn 10, die op het eerste zicht aan het "spookrijden" is... (foto: juli 1963)
Twee opnamen van de Sassekaai ten tijde van het dubbel tramspoor. Boven: rijtuig 334 op lijn 10, met links een prachtig zicht op de sluiskom waarin op dat ogenblik verscheidene binnenschepen worden versast. (foto: R. Temmerman - februari 1960) Onder: drie-asser 346 op lijn 4 ter hoogte van de Scheepvaartstraat. In de verte de bocht naar de Muidebrug toe en een gedeelte van de Terneuzenlaan aan de overzijde van het Tolhuisdok. (foto: E.J. Bouwman)
Zo verplaatsen we ons stilaan naar de Sassekaai. Boven: terwijl drie-asser 349 zich op lijn 10 van het Neuseplein naar de Blaisantvest begeeft, krijgen we een fraai zicht op de cafés "Sport" en "Fluvial".De geparkeerde auto's langs de reling van de sluiskom staan op de plaats waar tot halverwege de jaren zestig nog een tweede spoor lag (zie verder), een restant uit de tijd dat de kaai tevens onderdeel was van de goederendienst van de buurtspoorwegen,waarvan het traject liep tussen het Rabot en de Dampoort. (foto: P.I. Thompson) Onder: zicht op de sluis naast de Sassekaai en een gedeelte van café "Fluvial" uiterst rechts. Drie-asser 342 met de rolfilm achteraan reeds op "4 Sint-Pietersstation" is net afgedraaid van het Neuseplein naar de kaai. Onderaan het spoor van lijn 10 met aansluiting op dat van lijn 4.
Twee opnamen met rijtuigen op lijn 10 richting Sint-Pietersstation. Boven: de 338 op het Neuseplein. De kale bomen en de lange schaduwen geven aan dat koning Winter in het land is. Rechts achter de krantenkiosk de toegang tot de Oude Sassepoortstraat, thans verbreed en herdoopt tot Muidelaan. Toen ook reeds een haltepaaltje van een autobuslijn. Onder: de 331 neemt onder het goedkeurend oog van de mevrouw aan (of van?) de krantenkiosk de bocht van de Voormuide naar het Neuseplein. Op de achtergrond de hoek met de huidige Muidelaan. Let op de "chique slee" ter hoogte van de "dancing". Rechts van de kiosk een vrachtwagen van "Esso Gas". (foto: R. Temmerman - 14 september 1962)
Boven: Rijtuig 351 op "4 - Muidebrug" in de bocht van de Sint-Salvatorstraat naar het Neuseplein. Een rijtuig van lijn 10 heeft de terminus aan de Muidebrug verlaten en geeft aan het uiteinde van de Voormuide voorrang aan dat van lijn 4, om vervolgens naar het Rabot en Gent-Sint-Pieters te rijden. Verder in de Voormuide ontwaren we nog een wagen van de reinigingsdienst uit die tijd. (foto: E.J. Bouwman - 1963) Onder: drie-asser 339 op lijn 10 aan de samenloop van het spoor uit de Sint-Salvatorstraat en dat uit de Voormuide. Links de dreef van het Neuseplein, de reling van de Tolhuisbrug en een gevel van de "Vynckier"-vestiging aan de Nieuwevaart.
Motorrijtuig 320 met aanhangwagen verlaat het Neuseplein om de Sassekaai op te rijden. Vreemd dat de rolfilm op "10 - Sint-Pietersstation" staat, want je zou eerder denken dat de tram dan aan het einde van de dreef het spoor rechts in beeld zou volgen, richting Blaisantvest. Het "kostschooljuffertje inclusief valies" geeft hier nochtans het goede voorbeeld. Wellicht kwam het tramstel langs lijn 4 uit de Sint-Salvatorstraat, om eerst de terminus aan de Muidebrug aan te doen en dan langs de Voormuide het traject van lijn 10 te nemen richting station... (foto: R. Temmerman - 14 september 1962)
Boven: drie-asser 346 in dienst op lijn 4 (Sint-Pietersstation - Muidebrug) verlaat de Sint-Salvatorstraat en zwenkt links af naar het Neuseplein om via de Sassekaai de terminus aan de Muidebrug te bereiken. Rechts onderaan het dubbel spoor in de Voormuide. De voornaamste blikvanger aldaar was zonder meer de achthoekige krantenkiosk, zoals er ook op het Laurentplein en de Heirnislaan dergelijke exemplaren uit de "Belle Epoque" hebben gestaan. De hoek van de Voormuide met het Neuseplein heeft intussen een grondige gedaantewisseling ondergaan. Daar verrees onlangs een flatgebouw met onder meer een ING-vestiging en een winkelcemtrum. Onder: dezelfde locatie, zij het met een meer zomerse uitstraling. Drie-asser 340 scheert rakelings langs de kiosk. Op beide opnamen staat de rolfilm achteraan reeds op "Sint-Pietersstation". Let ook eens op het bejaarde koppel. Het lijkt wel of "Gaston" zijn "Zulma" in bescherming neemt,"...want ze kunnen hier nogal vliegen, die trams!..." (foto: W. Gogaert)
Een schitterende opname van de drie rijen bomen welke destijds de dreef vormden op het Neuseplein. Drie-asser 355 komt van het Rabot en draait af naar de Sassekaai. Een ander rijtuig in dienst op dezelfde lijn komt uit de Voormuide (links van de krantenkiosk op de achtergrond) en staat op het punt het enkel spoor te dwarsen waarop zich de 355 bevindt, om dan koers te zetten naar het Sint-Pietersstation. (foto: W. Gogaert)s
Drie-asser 326 neemt een aanhangwagen van de reeks 65-72) op sleeptouw en bevindt zich op lijn 10 aan de Tolpoort. Het betreft hier ongetwijfeld een rit van een zogeheten "werkliedentram" tussen de Muide en het Sint-Pietersstation. Het tramstel komt van het Neuseplein rechts buiten beeld en dwarst het kruispunt aan de Tolhuisbrug, op weg naar de Blaisantvest links. Onderaan het uiteinde van de Tolhuislaan. (foto: R. Temmerman - 11 september 1962de noem
Ongeveer dezelfde locatie als deze op de vorige foto, maar dan gezien in de richting van het Rabot. Rechts de hobbelige kasseien en de huizenrij van de Blaisantvest, aan de andere kant de dubbele tramlijn, tot 1959 gemeenschappelijk gebruikt door lijn 10 van de ETG en de goederendienst Rabot-Muide-Dampoort van de NMVB. Links van rijtuig 337 dat zich naar de Sassekaai begeeft bemerken we het fietspad dat ook op de vorige foto te zien is en de bomenrij langs de oever van het Lievekanaal dat toen net was gedempt. De trambedding is intussen opgeschoven naar het midden van de weg en de stille rust die dit beeld uitstraalt vormt een schril contrast met de gevaarlijke verkeerssituatie aldaar, ondanks de lichten, borden en wegmarkeringen. (foto: W. Gogaert)
De kwaliteit van deze opname uit 1965 is niet zo denderend, maar het document is daarom niet minder merkwaardig. Aan het uiteinde van de Blaisantvest keert de ontvanger van rijtuig 348 op lijn 10 de sleepbeugel, om via de overloopwissel onderaan net buiten beeld de terugreis naar het Rabot aan te vatten. De oorzaak van deze handeling is niet zo evident en wellicht van tijdelijke aard. Tussen de bovenleidingspaal en de eerste boom rechts van het tramrijtuig leunen twee personen op de borstwering van het toen nog niet gedempte Lievekanaal. Uiterst rechts enkele auto's die van de Tolhuislaan komen. De huizenrij aldaar is inmiddels gesloopt en vervangen door een modern flatgebouw waarin ook enkele sociale diensten zijn ondergebracht. Achter de drie-asser de bomen van de dreef op het Neuseplein en uiterst links enkele gevels van huizen tussen de Voormuide en de Sassekaai.
Drie-assers 378 en 348, respectievelijk in dienst op de lijnen 5 en 4, defileren in de bocht van de Sassekaai voorbij het gebouw waarin de bediening van de draaibrug is ondergebracht. Onderaan rechts is nog vaag het goederenspoor van de NMVB naar Dok-Noord te zien, dat toen reeds enkele jaren niet meer werd bereden. (foto: Van Witsen (NL) - maart 1963)
En zo zijn we in ons overzicht stilaan weer aan de jaren vijftig en zestig toe, de "gouden jaren" van de gele drie-assers. Vanzelfsprekend mag u zich in de laatste aflevering over het Muidekwartier aan vierentwintig schitterende plaatjes verwachten, waarop rijtuigen van de lijnen 4, 5 en 10 de hoofdvertolkers zullen zijn en de Voormuide, het Neuseplein en de Sassekaai het decor. Hier alvast een voorsmaakje...
Drie-asser 325 met aanhangwagen uit de reeks 65-72 geparkeerd op het Emiel Braunplein, richting Klein Turkije, klaar om de rit langs lijn 4 naar het Sint-Pietersstation aan te vangen. Foto uit 1958, kort voor de afbraak van de huizenrij. Rechts een gedeelte van het belfort.
NOG VEEL MEER OVER HET GENTSE OPENBAAR VERVOER!!!
Bekijk ook het blog "MIVG" van Dany !!!! ________________________________________
