13.

Van chaos tot harmonie, III. De maatschappij, xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

1. Het Eigendomsrecht

Het is verleidelijk om in het kader van een ideale maatschappij (‘Utopia’), het eigendomsrecht niet op te nemen : alles is van iedereen, we zijn allen gelijk, dus... Dat is wellicht denkbaar in een (veel) verder gevorderd stadium van deze maatschappij. We willen daar niet op vooruitlopen en gaan er van uit dat onze hedendaagse maatschappij niet zonder eigendomsrecht kan, al is de wereld in principe dan ook van ons allen.

Is dit wel een xml:namespace prefix = st1 ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:smarttags" />goede zaak in het perspectief van die harmonieuze maatschappij ?

Er zijn zeker nadelen aan dit systeem (beginsel). Er zijn dan ook in de loop van de geschiedenis verschillende pogingen geweest om het samen-leven te organiseren zonder dit eigendomsrecht : bij de eerste christenen zijn er groepen geweest die alles in gemeenschap hadden en met elkaar deelden. Het communisme ging uit van een samenleving zonder eigendomsrecht. De ‘communes’ van de Flower-Power-beweging van ’68-’69...  Ze zijn geen van allen blijven bestaan. Hoe lang die groepen eerste christenen het systeem hebben kunnen volhouden is niet zo duidelijk. De Flower-Power-communes waren na een paar jaar opgerold. Het communisme, dat het het langst volhield moest beroep doen op ijzeren wetten, verklikkers en goelachs om het te rekken, maar is uiteindelijk ook ten onder gegaan. Daar schoot toen van die ‘afwezigheid van eigendomsrecht’ al niet veel meer over. Het werd omzeild door politiekers en partijfunctionarissen met eigen winkels en allerhande privileges die eigenlijk maar gecamoufleerde eigendom waren.

Eigendomsrecht zal dus voorlopig alvast wel onvermijdelijk zijn. En dat moet ons niet verwonderen gezien de voordelen die dat systeem ontegensprekelijk heeft :

Wie initiatieven neemt, bekwaam is en er hard voor werkt, wil terecht graag de vruchten van zijn inzet plukken en die bestendigd zien. Hij wil eigendommen kunnen verwerven en die met zekerheid behouden. Hij wil zelfs de vruchten van zijn inzet kunnen doorgeven aan zijn nakomelingen. Dit is de prikkel van het eigendomsrecht om iets te beginnen en ook om het vol te houden.

                                                                                                                                    14.      

Tot daar is er niets mis met e. en kan het alleen toegejuicht worden. Zeker wanneer men er dan ook rekening mee houdt dat een bedrijf dat door deze initiatiefnemende ondernemer werd opgebouwd, meteen ‘werk-gever’ wordt en daardoor werknemers een zekere welstand bijbrengt.

De ondernemer moet op kapitaal kunnen rekenen om eventueel verder te groeien.

Maar het voordeel wordt een nadeel (voor de gemeenschap) wanneer deze eigendom ongebreideld kan groeien, wanneer die eigendom een doel op zich gaat worden en gaat leiden tot machtsposities die niet meer in de hand te houden zijn. Waar geen enkel gezag nog vat op heeft. Zodat bv uitbuiting van de werknemers mogelijk wordt (in de geschiedenis is deze wantoesdtand in mindere of meerdere mate voortdurend aanwezig geweest) en verder zelfs invloed in de politiek (steekpenningen).

Privaateigendom moet maw ‘gereguleerd’, beperkt, in de hand gehouden worden door een hogere instantie, een overheid – hoe ze zich ook organiseert – die toezicht houdt, regels (wetten) opstelt en de toepassing ervan kan afdwingen (politie, gerecht, sankties). Die is, helaas, momenteel niet toereikend, en helemaal onbestaande wanneer het over multinationals gaat.

03.’09