4. De rechters.

Dat de rechterlijke macht ‘onafhankelijk’ mag opereren is een goede zaak die zeker moet behouden blijven en wellicht nog veel kan verbeteren. Onafhankelijkheid betekent echter geen ‘bandeloosheid’. Maw het gerecht blijft ondergeschikt aan de demokratische controle. Niet in hun functie van be- en eventueel veroordelers van wetsovertreders, wel in hun doelmatigheid en ‘rendabiliteit’. Zij werken ‘op kosten van de gemeenschap’ en zijn daarom ook aan de controle van die gemeenschap onderwerpen : zij moeten in een woord, hun functie goed vervullen. Er zou maw ook eens een audit mogen gebeuren van het rechterlijke apparaat. Wellicht zouden daar heel wat verouderde en misschien wel versleten gewoonten en werkwijzen ontdekt worden die na een (weeral geld kostende) ingreep een groter ‘rendement’ en dus een besparende invloed zouden hebben op langere termijn.

31-01-2010 om 18:22 geschreven door Huysmansa  

3. ‘De wetgeving’

3. A. Aanpassing van sommige wetten.

Wetgeving hoort uiteraard thuis in het parlement (en de regering in feite  vandaag) eventueel op voorstel(len) van het ministerie van justitie. Het gerecht (de magistratuur) moet hier evenwel zeker bij betrokken worden Door zijn courante, beroepsmatige omgang met wetten (om de toepassing ervan af te dwingen) hebben deze mensen wél een soort ‘uitkijkpost’ op het strafrecht en daardoor ook een zicht op tekorten en eventueel fouten in de wetgeving daaromtrent. Het ligt dan ook voor de hand dat het gerechtswezen intens samenwerkt met (liefst gespecialiseerde) parlementsleden om deze leemten op te vullen. Een voorbeeld van de nood aan verbetering en aanvulling is de kinderbescherming. Wetgeving ivm bestraffing en voorkoming van pedofilie, betere aanpak van pedofielen door ze van de mogelijkheid tot hervallen af te houden, desnoods door blijvende internering (of een of andere vorm van ‘afzondering’).

Het opmaken van een ‘inventaris’ van dergelijke ontoereikende wetgeving kan het voorwerp uitmaken van een ‘studiedienst’, zoals hoger vermeld, die zich daar op toelegt.

3. B. Aanpassingen van het wetboek.

Een andere noodzaak mbt de wetgeving is een algemene ‘herziening’ van het wetboek. Dit is een gigantisch ‘monnikenwerk’, maar gaat, door toedoen van de informatica, tot de realiseerbare mogelijkheden behoren. Ook hier zal een intense samenwerking van rechtsdeskundigen en parlementsleden noodzakelijk zijn om tot een logisch(er) opgebouwd en ‘tot een fractie van het huidige wetboek herleide’ uitgave te komen.

Bij een onveranderde senaat zou het misschien een ‘nuttige bezigheid’ kunnen worden voor een groep senatoren.

Weer een méérkost op korte termijn uiteraard, maar op langere termijn waarschijnlijk een grote besparing.

Een belangrijk onderdeel van deze ‘hervorming’ zou een doorgedreven studie en aanpassing van de wetten moeten zijn die het inroepen en vooral het ‘uitbuiten’ (misbruiken) van ‘procedurefouten’ en ‘verjaringen’, mogelijk maken (zie verder).

31-01-2010 om 18:13 geschreven door Huysmansa  

2. Preventie door wijziging van de levensomstandigheden

2.A. Preventie door wijziging sociale omstandigheden

En ten slotte, eigenlijk het voornaamste, maar ook veruit het moeilijkste : er zal in de maatschappij, in eerste plaats voor jongeren, maar niet alleen, moeten gezorgd worden dat de levensomstandigheden zo zijn, dat niemand gedwongen wordt tot het neerdrukkende en aftakelende leven (al of niet in een verkrottende wijk) waar alle mogelijke ellende samenkomt : werkloosheid, verveling, slentergedrag, kliekjesvorming, kleine en uiteindelijk grote criminaliteit. Dit is een wantoestand van alle tijden, die nog in geen enkele ‘tijd’ voldoende werd bezworen, maar die in ONZE tijd, waar alle middelen voorhanden zijn zou kunnen geëlimineerd worden. Het zal evenwel een gemeenschappelijk bewustzijn en inzet vergen om deze toestanden te kunnen en te willen zien als een gevolg van de onvoldoende sociaal geïnspireerde maatschappij en de hele bevolking te brengen tot de gemeenschappelijk overtuiging en inzet om het tij te keren.

Hier zal het meest welvarende deel van de bevolking moeten leren ‘in te leveren’ om de minderbegoeden deelachtig te maken aan de welvaart waarvan globaal voldoende aanwezig is om iedereen een menswaardig leven, en méér dan dat, te bezorgen. (Dit werd uitvoerig besproken in het hoofdstuk ‘economie’ waar veel aandacht werd besteed aan het uitroeien van de armoede in de maatschappij, armoede die zeker een van de - zoniet de balangrijkste, oorzaken is van criminaliteit.)

Dit over het ‘bestraffings-, wederopvoedings- en preventiebeleid’.

Er zal echter ook moeten gewerkt worden aan het gerechtelijk apparaat in zijn geheel : de wetgeving, de rechters, de ‘achterstand’, het ontbreken van de nodige ‘infrastructuur’ in de breedste zin : het nodige personeel, de nodige computerprogramma’s enz.

De detailuitvoering van dit project zal uiteraard het werk moeten worden van intense studie en voorbereiding, die aan specialisten zal moeten toevertrouwd worden.

2. B. Preventie door sociale controle (nog toe te voegen)

31-01-2010 om 18:00 geschreven door Huysmansa  

1. Strafbeleid.

Dit is een dringende kwestie. De oplossing is echter (minstens) tweeërlei : andere aanpak van het voorzien in ‘logies’ en andere vormen van ’bewaking’.

1A. Andere politiek van voorziening in ‘logies’.

We gebruiken opzettelijk niet het woord ‘cellen’ omdat er in die ‘logies’ ook op andere, veel goedkopere en snel te verwezenlijken, manieren kan voorzien worden.

Het totaal van de gedetineerden (en ‘te detineren’) personen is nl niet homogeen, maar bestaat uit verschillende categorieën. Er zijn de zware en gevaarlijke criminelen, die streng bewaakt moeten worden en daarom moeten ondergebracht worden in echte gevangenissen, veilig voor wat ontsnappingsmogelijkheden en onderlinge baldadigheden betreft.

Er zijn vervolgens de weliswaar gevaarlijke criminelen (pedofielen ed) die echter niet zo direkt macho’s zijn die over een gevangenismuur gaan klauteren of cipiers met wapens bedreigen.

Er zijn de jeugdigen (ook nog eens onder te verdelen, maar toch een categorie apart).

Er zijn de ‘witteboordcriminelen’, wat bewakingsnoodzaak betreft, te vergelijken met de cat. ‘pedofielen’

Er zijn vooral ook de vele ‘in voorhechtenis gehouden’ verdachten, die voor een gedeelte onschuldig zijn en dus helemaal niet thuishoren tussen veroordeelde zware criminelen.

De bestaande gevangenissen volstaan waarschijnlijk ruimschoots voor de eerste categorie : de zware en gevaarlijke criminelen, op voorwaarde dat men de andere categorieën er kan uithalen.

Voor dezen moet een leegstaande kazerne of eventueel een aangekochte leegstaande fabriek of klooster, met beperkte kosten en betrekkelijk vlug kunnen omgebouwd worden tot een voldoende veilig en menselijk verblijf.

Er zijn bovendien de mogelijkheden van de ‘electronische bewaking op afstand’, de enkelband en vormen van ‘gedeeltelijke invrijheidsstelling’ die deze ontlasting van de echte gevangenissen mede kunnen bewerkstelligen.

Deze ‘ingreep’ zal, op korte termijn, een onvermijdelijke supplementaire uitgave betekenen, maar is ook meteen een ‘besparing’, doordat de noodzaak van nieuwe gevangenissen, uiteraard veel duurder dan de voorgestelde maatregelen, zal wegvallen.

1B. Van bestraffing naar wederopvoeding

Hiermee bedoelen we een vrij ingrijpende wijziging in de manier van behandelen van de gedetineerden.

Vandaag bestaat die ‘behandeling’ hoofdzakelijk in het ontnemen van de vrijheid, plus het ontnemen van de meeste comfort en ‘genoegens des levens’, cultuur inbegrepen. Daar bestaan wel enkele uitzonderingen op : sommige gevangenen krijgen de gelegenheid te werken en op die manier wat ‘drinkgeld’ te verdienen (meer is het niet gauw, bij mijn weten), er wordt rondgegaan met boeken, ze kunnen af en toe (?) een film zien, er zijn uitzonderlijk optredens voor gevangenen. Er bestaan ook maatregelen ‘ter wederopvoeding’ van gedetineerden, meer voor jongeren dan voor de anderen. Ze kunnen zelfs een ‘aalmoezenier’ of andere ‘geestelijke raadsman’ spreken en dergelijke povere afwisselingen op het moordende gedwongen nietsdoen. (Er bestaan uitzonderlijke figuren die zich in de gevangenis hebben kunnen opwerken tot waardevolle en suksesrijke mensen, maar de uitzonderlijke - vooral karakteriële, maar ook intellectuele - mogelijkheden waarover die beschikten, kunnen onmogelijk als ‘haalbaar voor iedereen gelden en zijn derhalve ook waardeloos als ‘bewijs’  dat het mogelijk is ‘als men maar wil’).

Alles samen genomen zijn boven beschreven ‘wedereopvoedings-maatregelen’ die nu reeds bestaan, ontoereikend om de ‘doorsnee-gevangene’ een reële kans te geven beter uit de gevangenis te komen dan hij er ingegaan is. Integendeel : de gevangenissen worden een beetje de ‘hogeschool van de criminelen’, Men geraakt er vaak, soms eerder occasioneel,  in als een ‘beginneling’ maar komt er uit als een gevorderde of zelfs volleerde misdadiger.

DAT moet veranderen. DAAROM is een totaal andere aanpak niet alleen verantwoord, maar noodzakelijk. Bij deze werkwijze zal de klemtoon komen op allerlei vormen van gemeenschappelijke ‘heropvoeding’, zeg maar een deugddoende ‘hersenspoeling’, gekoppeld aan een individuele, aan elke persoon aangepaste en intense vorming van ‘een nieuwe mens’, die, eens vrijgekomen, alle kansen heeft, niet alleen om de maatschappij niet langer tot last te zijn, maar zelfs in die maatschappij een steentje bij te dragen.

De detailuitvoering van dit project zal uiteraard het werk moeten worden van intense studie en voorbereiding, die aan specialisten zal moeten toevertrouwd worden.

Het is duidelijk dat deze aanpak weer een pak duurder zal zijn dan de huidige....althans op korte termijn. Want op lange termijn zal de criminaliteit afnemen en zullen de kosten minder zijn dan vandaag.

Dat dit verhaal niet over heel de lijn een ‘suksesverhaal’ zal worden moeten we incalculeren. Er zijn ‘onverbeterlijken’, er zijn ‘hopeloze gevallen’. Het doel (op lange termijn) is een betere maatschappij, met minder criminaliteit en dus ook minder gevangenissen en minder onkosten.

Er blijft nog : de nazorg ! Ook die bestaat reeds, maar kan, door ontoereikende mensen en middelen, niet optimaal functioneren. Over deze nazorg zou een apart hoofdstukje zeker niet overbodig zijn.

09-11-2009 om 18:48 geschreven door Huysmansa  

                                     J U S T I T I E

De ‘rechtstaat’ is een grote verworvenheid en een groot goed. We krijgen voldoende informatie over vele andere landen waar deze rechtstaat een illusie is en dit zou ons moeten verheugen over ons rechtsysteem.                                                                                                                            

Dit betekent uiteraard niet dat ons rechtsysteem ideaal zou zijn of zelfs maar gewoon ‘goed’. Dat het voor sommigen niet streng genoeg is en voor anderen wellicht te streng, is vaak een kwestie van uitgangspunten of van...perceptie.

Hoe dan ook : verbeteringen zijn altijd mogelijk.

Zoals meestal is het goed functioneren van een ministerie een kwestie van hogere of lagere prioriteit die de regering er aan geeft, wat in hoofdzaak neerkomt op het budget dat ze voorziet. (Dat laatste is beïnvloedbaar en zal afhangen van ‘de roep van het volk’, de onverschilligheid of de woede. Ook de figuur van de minister van justitie kan hier een rol spelen).

In ons programma moet dit budget (alweer) gevoelig opgetrokken worden.

Vooraf :             Vrijheid en verantwoordelijkheid

Wij gaan er van uit dat de mens, ook de misdadiger, weinig of geen echte vrijheid bezit, waardoor hij zelf verantwoordelijk zou kunnen gesteld worden voor al zijn daden.

Kan iedereen dan maar doen wat hij wil en desnoods op andere mensen beginnen schieten ed, zoals we bv uit Amerika verhalen te horen krijgen die, helaas, ook hier reeds tot de mogelijheden gaan behoren ?
Uiteraard niet. Maar als de mens niet verantwoordelijk is voor zijn daden dan kunt ge hem ook niet straffen ? 'Straffen' inderdaad eigenlijk niet, wel beletten dat hij meer kwaad aanricht en proberen hem te doen inzien dat hij 'verkeerd bezig' is. Maw de mens kan weliswaar geen 'misdaden' begaan, maar hij kan wel 'fouten' maken. Als deze fouten de maatschappij storen moet er tegen opgetreden worden, desnoods met beroving van de vrijheid, wanneer men nl moet vrezen voor herhaling van die daden.
Er zal dus bij de 'strafuitvoering' een fundamenteel andere houding aangenomen worden tov 'criminelen'. Om te beginnen moet het element 'wraak' uit de bestraffing weggehaald worden. Mensen pijnigen omdat ze ons gepijnigd hebben leidt tot niets, dan doen de bestraffers hetzelfde als de overtreder, ze plaatsen zich op hetzelfde, lage, niveau. Dit 'oergevoel' van wraak moet de beschaafde mens afzweren en afleren. De 'gestrafte' zal maw meer een 'patient' worden dan een misdadiger. Dat zal dan ook de manier van tegemoettreden van de bewakers moeten worden eerder dan : 'wij zijn uw bewakers en gij zijt de bandieten', 'wij zijn de goeden en gij de slechten'.

Dit zal evenwel ook een grondige wijziging meebrengen ivm de 'be- en veroordeling' van de 'misdadigers’ (zij die verkeerd bezig zijn, zij die iets ‘mis -  deden’). Er zal meer met soort straffen en in 'gradaties' moeten gewerkt worden. (en niet langer alle veroordeelden met éénzelfde soort straf bedelen, nl zwaar bewaakte gevangenissen) : kruimeldieven en vechtjassen waarvan het gevecht slecht is afgelopen bv. zullen veroordeeld worden tot het volgen van cursussen tot een commissie zal oordelen dat de gestrafte het 'begrepen' heeft. Bij verkeerde reactie kan deze 'straf' desnoods verstrengd worden en niet stoppen vooraleer de reactie positief is.
Roofmoordenaars en pedofielen zullen 'in verzekerde bewaring' moeten gesteld worden; de enen in stevige en streng bewaakte gevangenissen, de anderen in een (minder sterk bewaakte) afzondering waar de mogelijkheid om kinderen te benaderen weliswaar uitgesloten wordt. En, wat zeer  belangrijk en ingrijpend is : ZONDER TIJDSLIMIET ! Hier wordt het 'systeem' in feite veel strenger dan het bestaande, waarbij na een zekere tijdsduur de gevangene automatisch vrij komt. In dit systeem worden deze gevangenen zolang 'vastgehouden' tot ze wederopgevoed (1) zijn en bewezen hebben dat ze een normaal leven zullen aankunnen. Lukt dat niet, dan moeten ze 'blijven zitten', desnoods hun leven lang omdat het gewoon onverantwoord is gevaarlijke mensen terug ‘los te laten’ en hen opnieuw in de mogelijkheid (de verleiding) te brengen te herbeginnen.
In het 'regime' van de gevangenen moeten daarom verschillende 'stadia' ingebouwd worden : van uiterst streng naar 'bijna vrij', naargelang de gevangene blijk geeft van ernstige 'beterschap', waardoor hij meer vrijheid aankan. Tot uiteindelijk de volle vrijheid volgt wanneer hij helemaal 'normaal' oordeelt en zijn fout inziet. In principe kan deze periode dus ook relatief kort zijn, nl wanneer bij een gevangene de Euro vlug valt.

Dit systeem kan uiteraard niet zo maar in de plaats van het bestaande komen. Het is een richtsnoer 'op lange termijn'. Er moet evenwel zonder verwijl een aanvang mee genomen worden, beginnende bv met het afzonderlijk 'bewaren' en 'bewaken' van zware criminele en 'lichte gevallen'. Ook mensen in 'voorarrest' zullen onmiddellijk moeten uit de gevangenissen gehaald worden en ondergebracht in een menselijk onderkomen, waarbij alleen voor verdachten van gevaarlijke daden ook een strenge bewaking zal nodig en toegelaten zijn.

(1) Mochten mettertijd mogelijkheden ontstaan om onverbeterlijke misdadigers door een chirurgische ingreep van hun ‘kwaal’ af te helpen, dan zou dit meer dan welkom zijn.

PS De ‘wederopvoeding’ waarover hier sprake doet denken aan de ‘verbeteringsgestichten’ van vroeger (en van vandaag ?) die niet bepaald suksesrijk kunnen genoemd worden. Maar daar was (is ?) de benadering zeker niet zoals die hier beschreven werd.

19-10-2009 om 16:22 geschreven door Huysmansa  

2. Bevordering van de economie

Door de absolute prioriteit van de armoedebestrijding heeft dit item wellicht minder urgente, maar evenzeer uiterst belangrijke, zelfs fundamentele beginselen voor een goed werkende economie wat achteruit geduwd :

-         Om de creativiteit en het ondernemerschap (bronnen van onze welvaart) maximaal te steunen is de grootst mogelijke vrijheid een noodzaak en een onbetwistbaar recht.

-         Om deze vrijheid niet te laten ontsporen en om de minder zelfstandige en minder bekwame mensen te behoeden voor mogelijke uitbuiting is een regulering van de economie noodzakelijk. Deze regulering mag uiteraard niet vervallen in de uitwassen van het communisme en andere experimenten waarbij de staat alles domineerde en plande, waardoor de creativiteit en de inzet geleidelijk aan afnamen of zelfs verdwenen, alles werd toch door de staat geregeld.

16-10-2009 om 17:22 geschreven door Huysmansa  

4. Maatregelen ter ondersteuning van de economie

Gaat de economie aan belang verliezen dan ? Neen : de ‘taart’ moet gebakken worden. Maar de economie zal zichzelf moeten heroriënteren en de oude afgoden afzweren. Doet ze dat niet uit zichzelf, uit een groeiend verantwoordelijkheidsbewustzijn, dan zal er ‘regulerend’ moeten opgetreden worden door de overheid, jammer maar helaas. Maar er bestaat momenteel een tendens binnen de economie zélf die de richting van dit ‘verantwoordelijkheidsbewustzijn’ uitgaat, die heeft zelfs een naam (‘verantwoord ondernemen’). Dat zou natuurlijk de ideale manier van evolueren zijn. Ik vrees dat er toch hier en daar een correctie ‘van bovenuit’, vanuit de politiek, vanuit de gemeenschap dus, noodzakelijk zal blijken.

- Onderwijs

De ondersteuning van de noodzakelijk economie zal er oa in bestaan : degelijk onderwijs te behouden en nog te verbeteren, dat onderwijs, door regelmatige contacten, voor zover verantwoord goed afstemmen op de economie, zodat zoveel mogelijk jongeren zonder problemen aan het werk kunnen wanneer ze afgestudeerd zijn en zodat de economie zo                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                          vlug en zo accuraat mogelijk van de nodige werkkrachten kan voorzien worden.

Nota : ‘voor zover verantwoord’ slaat hierboven op de noodzaak de jeugd niet louter in functie van de productie op te leiden, maar ook op alle mogelijke vlakken waardoor dat inividu zelf en onrechtstreeks de hele samenleving er maximaal bij wint. We denken dan aan de brede waaier van humanitaire opvoeding, die de jonge mensen niet alleen oog geeft voor hun later beroep en eventueel daaraan verbonden inkomsten = welvaart, maar ook  aan algemene culturele, morele en gevoelsmatige  vorming. Dit thema hoort uiteraard thuis in ‘onderwijs’, maar mocht hier niet ontbreken om het accent op voorbereiding op de ‘economie’ niet te verabsoluteren.

Zeer belangrijk in het ondersteunen van de economie is overigens ook het hoger en universitair onderwijs dat vooral de vernieuwing en de inventiviteit van de economie voortdurend van nieuw bloed en nieuwe ideeën moet voorzien.

- Loonlast

Waar we eerder reeds wezen op de noodzaak van wetten die de armoede voorkomen, moet er ook voorzien worden in een apparaat waardoor de economie kan blijven concurreren met het buitenland : de absolute loonlast mag bij ons zeker niet hoger liggen dan in de buurlanden, als het kan zelfs lager. De fiscale stimuli die gegeven worden moeten ook gelijke tred houden met de concurrentie of beter zijn.

- Eén loket-service

De ontmoedigende papiermolen die een startend bedrijf afremt moet herleid worden tot een doorzichtig geheel dat liefst aan ‘één guichet’ kan aangevraagd en afgehandeld worden. Er moet voorzien worden in een menswaardig ‘opvangnet’ voor de mislukkende ondernemer : anders worden nieuwe ondernemers wellicht te bang en komen vele echte ondernemerstalenten niet tot leven.

- Infrastructuur

Een degelijke en aangepaste en onderhouden infrastructuur is ook noodzakelijk voor een vlot draaiende economie (alles hangt aan alles vast): dit thema reserveren we verder voor ‘openbare werken’.

(1) De sogen. ‘taart’ bestaat uitereerd niet alleen uit gefabriceerde ‘producten’, maar ook uit de ‘diensten’ die meer en meer de plaats innemen van de oude industrie. Neem maar de informatica en al wat daar mee samenhangt.

13-10-2009 om 18:19 geschreven door Huysmansa  

                                     DEP II, Economie,

3. Economische ‘stop’

Maar : ‘Alvorens een taart kan verdeeld worden moet er een taart (1) zijn’. Een ‘open deur’.

Toch is dit uitgangspunt uiterst belangrijk. Dwz de economie en de inspanningen om ze goed te laten functioneren, ook al wordt de e. op zichzelf gerelativeerd,   zijn uiterst belangrijk.

Alleen willen we hier toch een voorafgaandelijke nota bij maken : de taart moet er zijn, maar de taart....IS er. En....ze is GROOT GENOEG. Dwz dat wij het dogma van de (neo-liberale) economie : ‘de economie moet groeien of ze gaat achteruit’, principieel afzweren : als we kunnen blijven produceren aan welvaart wat we nu produceren dan is dat voldoende : de tendens ‘altijd meer en altijd’ beter, ‘luxe op luxe’ stapelen, zweren we af.

Niet alleen overigens omdat we zodoende op een onverantwoorde wijze de aarde aan het leegplunderen zijn en de grondstoffen, die voor eeuwen  zouden moeten reiken, op korte tijd aan het verzwelgen zijn...

Maar ook ....‘omdat het niet nodig is’ : wat we nu hebben is ruimschoots voldoende. Alleen : 1. we moeten ervoor zorgen dat het kan blijven duren, maw we moeten streven naar een e/ gebaseerd op recyclage en 2. het moet beter verdeeld worden. Niet alleen in het binnenland overigens (zie boven : armoedebestrijding), maar ook wereldwijd (zie buitenlandse politiek).

Dit is geen oorlogsverklaring aan de economie. Dat zou absurd zijn maar wel een STOP aan die economie : 1. stop met het plunderen van de aarde; 2. stop met de onverantwoorde luxe aan één kant en onverantwoordbare armoede aan de andere.

13-10-2009 om 18:15 geschreven door Huysmansa  

                      DEP II, Economie

1. Armoedebestrijding

Levend in een wereld (de Westerse dan !) van overvloed en verkwisting; levend in een land dat daarin gezwind meedraait, en waar tegelijk een groot aantal mensen (daar bestaan verschillende cijfers over, maar allemaal wijzen op ‘een groot aantal’) armoede lijden, ‘onder de armoedegrens leven’, en daar de huidige partijen, ze heten dan al christelijk of sociaal, er weinig van bakken stelt ‘onze partij’ de armoedebestrijding als prioriteit. Geen gemakkelijke keuze, want armoede bestrijden kost geld, veel geld wanneer we het efficient willen doen. En méér geld naar armoedebestrijding zal onvermijdelijk als neveneffect (collateral dammage !) minder geld voor andere dingen betekenen. Tenzij we ergens bijkomende geldbronnen kunnen aanboren. (Daarover in IV Financiën, 1. Zes mogelijkheden om de staatskas te spijzen). Ondanks het inzicht dat het geen gemakkelijke klus wordt gaat ‘onze partij’ en ons programma resoluut en prioritair voor armoedebestrijding.

We lazen hier onlangs nog cijfers van 700 en 900 E. maandinkomen voor een gezin en constateren daarbij gewoon dat dit bedrag onder de ‘armoedegrens’ ligt. Afgezien van de vaststelling van deze grens en afgezien van de vraag of volgend voorstel zal volstaan om al die mensen boven de armoedegrens te tillen (daar zijn specialisten voor nodig) gaan wij uit van het ronde bedrag 1000 E. (indexgebonden).

Het optrekken van dit minimuminkomen zou, zonder ingreep, onmiddellijk als gevolg hebben dat de beruchte ‘werkloosheidsval’ wijdopen gezet wordt. Het verschil tussen een minimuminkomen en het minimumloon moet groot genoeg zijn om mensen die ‘werkbekwaam’ zijn (in alle betekenissen van het woord) de prikkel niet te ontnemen om de handen uit de mouwen te gaan steken. We staan daarom voor een minimumloon van 1500 E..

Een tweede aderlating uiteraard, dit keer niet rechtstreeks van de staatskas, maar via de werkgevers komen die meeruitgaven uiteindelijk toch ook weer uit dezelfde gemeenschappelijke kas : de belastingen. Men kan immers niet alleen de bedrijven die veel minimumloontewerkgestelden hebben, laten opdraaien voor die kosten terwijl hoogtechnologische bedrijven daarvan gespaard zouden blijven. Dit moet dus op een of andere manier ‘gecompenseerd’ worden door de staatskas.

Even proberen de rekening te maken (al is het voor een niet-econoom onmogelijk om met alle neveneffecten rekening te brengen).

We gaan ons niet verschuilen achter de dooddoener : ‘terugverdieneffecten’, waar de vorige regeringen zo vaak mee schermden. Uiteraard bestààn die wel, maar ze dekken slechts een klein gedeelte van de meeruitgaven. Omdat ze reëel zijn mogen ze wel vermeld worden : door de hogere inkomsten van de minimum-ontvangers en door de hogere lonen van de minimumloon-ontvangers zal er meer geconsumeerd worden door die mensen en zullen er dus meer BTW-ontvangsten zijn. Bovendien zal door deze groep meer RMZ betaald worden.

Door het feit dat er hogere minimumlonen vastgesteld zijn kan men ook verwachten dat er meer werklozen aan het werk zullen gaan > minder uitgaven voor werkloosheid. Geen oplossing, maar : ‘meegenomen’.

Het grootste deel van de meeruitgaven zal niettemin van elders moeten komen.

Hier komen we aan een fundamenteel uitgangspunt van ‘onze partij’ : grote welstand aan de ene kant en grote armoede aan de andere, daar is maar één reële, maar noodzakelijke oplossing voor : wie véél heeft staat af aan wie minder heeft. Met een ‘oud’ maar duidelijk woord : solidariteit. Of met een ‘new speech (?)’ - woord : SOGALEV (SOberder GAan LEVen) (1). Dus inderdaad : de lonen juist boven het (nieuwe) minimumloon nog wat optrekken (het zou anders frustrerend zijn voor mensen met ervaring en ‘anciëniteit’) maar de gemiddeld hoge en zeker de hoge lonen crescendo belasten, met serieuze inleveringen voor de ‘schandalige’ lonen en/of vergoedingen van ceo’s en sub-top mensen.

Een tweede bron van ‘nieuwe inkomsten’, kapitaalbelastingen en een derde : belastingsfraudebestrijding, zullen we bespreken bij ‘Financiën’.

12-10-2009 om 18:26 geschreven door Huysmansa  

09-10-2009 om 00:00 geschreven door Huysmansa  

                                    Van choas tot harmonie

                                            Inhoudsopgave

I.                   De evolutie van het heelal vanaf de oerknal tot op heden.

II.                De mens

1.      Het zelfbewustzijn

2.      De vrijheid

3.      Verantwoordelijkheid

4.      Misdaad en straf

5.      Het geweten

6.      Betekenis van schoonheid, kunst en waarheid

7.      Het kwaad

8.      De liefde

9.      De zin van het leven en het geluk

III.             De maatschappij

1.      Eigendomsrecht

2.      Verschillen in rijkdom

3.      Socialisme en liberalisme

4.      Globalisme en ‘anders-globalisme

IV.              Politiek : DEP (Democratische Eenheids Partij)

04-09-2009 om 00:00 geschreven door Huysmansa  

6. Een ‘wereldregering’? (1)

Meer en meer schijnen de financiële en economische krachten in de wereld een macht te gaan uitoefenen, die door geen enkele regering, laat staan een gerechtshof, in bedwang te houden is. (2)

De enige oplossing zal een internationale ‘instelling’ moeten zijn die de bevoegdheid krijgt die alle (nationale) grenzen overschrijdt en boven alle andere instellingen geplaatst is om orde op (wereld)zaken te stellen. Deze instantie zal uiteraard bevoegd moeten zijn om controles uit te oefenen en sankties op te leggen. Aanvankelijk zeker op een zeer beperkt aantal terreinen en wel die, die niet meer op te lossen zijn op een kleinere schaal. Het subsidiariteitsbeginsel moet hier tot leidraad dienen (het ‘niveau’ dat meest geschikt is voor een oplossing moet gehandhaafd of opgericht worden. Niets van wat op een lager niveau best kan opgelost worden mag door een hoger naar zich worden getrokken). Er zijn enkele materies die duidelijk niet meer kunnen opgelost worden, tenzij op wereldschaal :

-         Het bestrijden van de wereldwijd vertakte maffia (oa drugsbaronnen).

-         Het beheer van de regenwouden.

-         De uitbating van de grondstoffen (3).

-         Het drinkwaterbeheer (dat nu gebruikt en stilaan uitgeput wordt door degenen die de beste installaties, de sterkste pompen en/of de grootste dammen kunnen inschakelen).

-         Het opdoeken van de belastringsparadijzen en het bankgeheim in het kader van de bestrijding van de belastingsfraude.

-         De regulering, controle van-, en toezicht op de beurzen.

-         Het beheer van de oceanen en het visbestand.

-         De bescherming van het milieu (opwarming van het klimaat...) en de planning van de noodzakelijke maatregelen om het leefbaar te houden.

-         Het toepassen van de ‘rechten van de mens’. Een minimum aan sociale wetten zou deze instantie moeten kunnen opleggen over heel de wereld (4).

-         Een volslagen nieuwe opdracht : het beheer van de tot op heden aan geen enkele natie toebehorende Noord- en Zuidpool.

Deze instantie zal in elk geval een ‘wereldwijd’ bevoegd gerecht moeten behelzen dat kan (be)oordelen en eventueel sankties uitspreken. Daar hoort ook nog een of andere internationaal erkende instelling (politie) bij die desnoods met harde hand deze sankties kan afdwingen (5).

Dit alles is zeer hoog gemikt, zeer hoog gegrepen, utopisch, maar zonder utopie, zonder een groete droom, zonder visie op lange termijn is het moeilijk op kleinere schaal zinvol te plannen en te streven. Men moet weten waar men heen wil, een ver ideaal hebben en dan stapsgewijs in die richting werken, ‘timmeren aan de weg’. ‘Mik hoog, de pijl zakt tijdens zijn vlucht’ is een oud (ik geloof Jezuïeten-)gezegde dat zowel van idealisme als van realisme getuigt.

(1)   Hoewel de naam wereldregering zeker niet wenselijk is. Primo omdat die grote weerstanden zal oproepen, secundo omdat het ook niet de bedoeling mag zijn er een echte regering van te maken die op alle domeinen kan optreden, zeker voorlopig niet.

(2)   Hierin kan de crisis van 2008-2009 misschien een keerpunt worden.

(3)   In het beheer van de grondstoffen zal olie en andere energiedragers van primordiaal belang zijn. Enerzijds omdat de ‘voorraden’ beperkt zijn, anderzijds omdat een bepaalde vorm van energie, kernenergie, een gevaar betekent voor de wereldbevolking, maar nog meer omdat het kernafval een bedreiging vormt voor het nageslacht, tienduizenden jaren lang.

(4)   De bestaande ‘rechten van de mens’ (en van het kind, uiteraard) zijn hierbij een goed uitgangspunt, maar zolang er geen sanktierecht aan verbonden is : machteloos.

(5)   Noemen we deze instanties samen een ‘wereldregering’ ? Het doet er weinig toe. Men kan ook denken aan verschillende instanties die zich dienen te beperken tot hun eigen domein, maar wel voldoende voeling houden met elkaar.

Er bestaan overigens reeds verschillende van dergelijke ‘instanties’ die in dit kader zouden passen : de UNO, de Veiligheidsraad, het Internationaal Gerechtshof. Daar is wel enige ‘restauratie’ nodig : de UNO is nog steeds niet door alle naties erkend en veregenwoordigd, De Veiligheidsraad is voorlopig een Westers instelling, al wordt daar aan gewerkt. De Wereldbank en de IMF leiden aan dezelfde kwaal, maar werken bovendien in feite niet in het algemeen (wereld-)belang, maar zijn neoliberale instellingen (vrije markt, deregulering, privatisering), die eerder in het belang van de Westerse kapitalistische welvaartstaten werken.

Het hieropvolgende deel IV is een poging om deze hoge idealen, dit verre streefdoel, te vertalen naar de concrete politiek. Naar een toepassing vooral op België gericht. Eerst ‘keren voor eigen deur’.

Het hoort uiteraard eerst thuis in de mailgroep (politiek’, waarvoor het ook oorspronkelijk geschreven werd).

Doordat het een concretisering is van wat in deel I-III uiteengezet werd, heeft het in deze groep toch ook zijn plaats. Het is dan anderzijds ook weer niet zó concreet (meestal toch) en blijft meestal op de eerder bezinnende achtergrond, als een soort richtingaanwijzer, een soort ‘kompas’.

 28.8.09

28-08-2009 om 11:56 geschreven door Huysmansa  

5. Globalisme en ‘andersglobalisme’.

We zijn in het vorige hoofdstukje uitgegeaan van de feitelijke organisatie van de wereld in ‘onafhankelijke’, soevereine staten. Hoewel deze onafhankelijkheid met een dikke korrel zout moet genomen worden : in feite zijn er ‘grootmogendheden’ (tot vandaag nog steeds de US in eerste plaats), die de lakens uitdelen.

Formeel is de wereld politiek ingedeeld in soevereine staten.

Waar de economische activiteiten zich eeuwenlang ook binnen deze staten ontwikkelden en de relaties (buiten de oorlogen) zich hoofdzakelijk op commercieel plan afspeelden, is deze relatie sinds enkele decennia geëvolueerd naar een economie waarbinnen de zogenaamde ‘multinationals’ een grote rol zijn gaan spelen : zij beslisten in grote mate over goederen-, geld- en productiestromen die grotendeels grensoverschrijdend werden. Zij groeiden uit tot machtige organisaties die zich nog weinig gelegen lieten aan nationale wetten. Integendeel : zij werden zo machtig dat ze vaak door regeringen werden aangesproken om in hun land te investeren en konden op die manier eisen en voorwaarden stellen (oa fiscale) waar die regeringen wat graag op ingingen om zodoende werkgelegenheid, productie en uitvoer te vergroten. Hierdoor werden ook een deel van de fiscale en andere faciliteiten ‘terugbetaald’. Deze grote macht stelde de multinationals in staat om zélf de landen en de streken uit te kiezen waar ze hun activiteiten best konde uitoefenen. Dit bracht op zijn beurt een mobiliteit tot stand bracht die vaak de plaatsen opzocht waar de arbeidskrachten goedkoopst waren, de sociale wetgeving weinig of niet-bestaande en de milieuwetgeving nog niet gekend.

Men zou deze evolutie kunnen vergelijken met de industriële evolutie van de 19^e eeuw (1). De uitbuiting door de multinationals schept nu op wereldschaal een vergelijkbare toestand : ze crëren welstand en rijkdom, maar deze verdwijnt voor een groot deel in de zakken van de ‘happy few’ van de tweede helft van de 20^e eeuw en het begin van de 21^e. De individuele rijken van de 19^e eeuw werden door de grote omvang van die multinationals ‘vervangen’ (uitgebreid) naar de rijke landen die de rest van de wereld op gewetenloze, egoïstische manier zijn gaan uitbuiten. Deze rijke landen (waar wij toe behoren) hebben, behalve de goedkope arbeid ook de grondstoffen van die arme landen geroofd (2) De periode is nu stilaan aan het aanbreken dat de ‘opstand van het nieuwe proletariaat’, de uitgebuite landen, begint : het ‘anders-globalisme’ dat zich langzaam organiseert (zoals de syndicaten tijdens de industriële revolutie) krijgt stilaan vaste vorm (bv in het WSF, World Social Forum) en de wereldvakbond (die op papier bestaat, maar voorlopig nog niet veel van zich heeft laten horen) en wordt ook in de hand gewerkt door de opkomende grote ‘ontwikkelingslanden’ (China, India, Brazilië...) die zichzelf zo opgewerkt hebben dat ze ernstige concurrenten vormen van de Westers machten.

De wereldwijde beurs- en financiële crisis van 2008-2009, met een economische depressie tot gevolg, luidt wellicht het einde in van het Westerse neo-liberalisme en zo ook van de macht van de multinationals en grootkapitalisten die er achter staan en ervan profiteren : hun kapitalen opstapelend in belastingsparadijzen waar niemand er aan kan, beschermd als ze zijn door het bankgeheim dat nog in verscheidene Westerse  landen als een heilige koe blijft voortleven.

Deze beschouwingen leiden ons naar wat wellicht een nieuw hoofdstuk in de wereldgeschiedenis zal worden.

(1)   Deze was ook krachtig, inventief, rijkdom scheppend; maar ongebonden en vaak zeer sterk gericht op rijk maken van de industriëlen zonder oog voor de sociale en andere gevolgen van deze uitbarsting. Er kwam meer rijkdom, maar deze werd verdiend op de rug van het rechteloze proletariaat en vezameld door enkelen. Dit heeft geduurd tot de ellende zo groot was, dat ze ondraaglijk werd en de arbeidersmassa, die toch niets meer te verliezen had in opstand kwam en de wantoestanden na harde strijd omgebogen werden tot een meer algemene welstand zoals we die in de eerste helft van de 20^e eeuw in onze contreien hebben leren kennen.

(2)   Dwz er tegen belachelijk lage vergoedingen olie en andere grondstoffen weggehaald. Dit werd vaak bereikt door een kleine heersende inlandse groep op schandalige wijze te corrumperen en aan de leiband te doen lopen.

26-08-2009 om 19:47 geschreven door Huysmansa  

4. Democratie

Omdat in om het even welk politiek systeem in de geschiedenis, de leiding altijd in handen is geweest van een min of meer kleine groep, soms zelfs maar van één persoon, werd in feite de hogere stand, die mede instond voor de financiering van de staat (en zijn vele oorlogen) altijd geprivilegiëerd. De ‘lagere standen’ waren overgeleverd aan de goodwill van de hogere. Dit overgeleverd zijn ging van slavernij (waarin mensen gekocht en zelfs gedood weren volgens de willekeur van de ‘heer’), tot toestanden waarbij een relatieve welvaart ook deel werd van de ‘kleine(re) lui’.

Pas sinds de Grieken is een tendens ontstaan om het hele volk te betrekken  bij de leiding van het land. (1) In de moderne tijden kwam het idee van mederegeren door het volk eerst in Engeland tot leven. Het algemeen stemrecht kwam pas aan bod in de 20^e eeuw.

Er zijn ook verschillende vormen van democratie, maar in het Westen werd dit algemeen een ‘vertegenwoordigende’ democratie, waarbij ‘verkozenen van het volk’ de opdracht ontvangen de wetgevende macht uit te oefenen. Politieke partijen vormen het kader waarbinnen het volk zich organiseert om de verkiezingen te kunnen uitvoeren en programma’s op te kunnen stellen en na te treven.

Democratie zal daarom, zoniet de beste, dan toch een mogelijke organisatie van de staat uitmaken waarbinnen hogerbeschreven hoofdtendensen van liberalisme en socialisme kunnen werken en tot resultaten leiden. Een golfbeweging zal waarschijnlijk altijd een wisselend overwicht behelzen dat dan telkens weer door een reactie wordt omgebogen naar het overwicht van de andere tendens. Zo zal het failliet van het neoliberalisme dat we nu (2008-2009) meemaken waarschijnlijk een periode inluiden waarbij de controle, de regulering, de ‘herverdeling’ (2) weer meer aan de orde zullen zijn.

Men kan zich uiteraard afvragen of d. nu de beste vorm van staatsbeheer is. Dit wordt alvast in de feiten tegengesproken in bijna heel Azië (behalve de Oostelijke en de Westelijke uiteinden : Japan en Turkije en Israël). In Afrika bestaan dan weer veel democratiën ‘bij naam’, maar weinig echte (ZuidAfrika ?...). In het Westen daarentegen is d. vanzelfsprekend. Toch wordt daar ook de d. niet als alleenzaligmakend beschouwd. Iedereen kent wel de boutade van Churchill : ‘Democratie is de beste van alle slechte regeringsvormen’ (uit het hoofd geciteerd).

Dat er intussen sleet op de d. zit is voor mij een zekerheid. Zoals elke organisatie ondervindt ook deze wijze van staatsbeheer, met name in de politieke partijen (die ergens onvermijdelijk schijnen) de nadelen van lang te bestaan : oeganisatie wordt vaak ‘overorganisatie’, macht wordt vaak machtswellust of een variatie op dat thema, het vergaren van geld, noodzakelijk om gelijk welke organistaie te laten werken, wordt te gemakkelijk een doel op zich, een begrijpelijke en aanvaardbare vorm van ‘ervan leven’ wordt dikwijls een vorm van ‘rijk worden’ die hoofdzaak wordt in de plaats van het partijprogramma enz...

Ik zie geen betere vorm van staatsbeheer, maar vind wel dat de burger meer en meer het reilen en zeilen van de partijen moet zien te volgen, te bekritiserren en zo nodig en zo mogelijk positeif te beïnvloeden. Zij zullen zelf moeten uitvinden hoe ze dat best doen.

(1)   Alhoewel toen de laagste standen nog niet in aanmerking genomen werden.

(2)   Er zijn uiteraard andere vormen van organisatie van de staat denkbaar dan het vigerende model van de natiestaten. Gaande van familie- en stamverbanden tot een wereldregering die met allerlei onderverdelingen heel de wereld regeert. De studie van deze evolutie zou zeker een interessant onderwerp zijn.

26-08-2009 om 16:35 geschreven door Huysmansa  

3. Liberalisme en  Socialisme.

Onverantwoord grote verschillen in rijkdom, zoals hierboven beschreven, zouden uit de wereld kunnen geholpen worden mochten de grote geld-bezitters over een sterk en gaaf geweten beschikken en over de good-will om dat te volgen..

Zoals in deel II, 7. Het Kwaad, beschreven, speelt het kwaad een rol in het leven van elke mens en derhalve ook in de gemeenschap van die mensen. Op die ‘good-will’ mogen we wel hopen, maar liefst niet op rekenen dus. We kennen voldoende de wantoestanden in de wereld, mn de kloof arm/rijk.

Maw, we kunnen de rechtzetting van deze toestanden niet aan het individu zélf overlaten. Er zal een ‘duwtje’ moeten gegeven worden door de gemeenschap. Er zullen regels moeten komen, wetten en grenzen gesteld worden door een of andere vorm van politiek.(1) Deze zullen moeten afdwingbaar gemaakt worden door een of andere vorm van grotere macht, bijgestaan door politie en gerecht.

Als ‘de politiek’ het moet doen, welke vormen, partijen enz. komen daar dan voor in aanmerking ?

De twee ‘grondlijnen’ in de politiek komen neer op enerzijds ‘liberalisme’ (de naam doet er niet toe en mag hier zeker niet vereenzelvigd worden met één of ander concrete verschijningsvorm van dat L, al zeker niet met de huidige Vlaamse VLD-open) en anderzijds het ‘socialisme’ (zelfde opmerking).

Het Liberalisme dat uitgaat van de grootst mogelijke vrijheid, niet alleen op het vlak van het individu, maar ook op het vlak van de maatschappij, de onderneming en de markt, verdedigt dan de ondernemer, de ‘winner’, de ‘kapitalist’ en zijn wil om ‘de rijkdom’, ‘de welvaart’ te vergroten, liefst zonder enige beperking of ‘regulering’ : ‘Laisser faire, laisser passer’ is sinds A. Smith hun geliefkoosde leuze. Deregulering en privatisering zijn niet voor niets de grote dada’s geweest van het neo-liberalisme dat sinds Reagan en Tatcher opgeld heeft gemaakt (2).

Het Socialisme is dan de tegenhanger die vooral het ‘sociale’, de gemeenschap en met name de zwakkeren van deze gemeenschap wil verdedigen en daartoe allerhande beperkingen, reguleringen aan de eerste wil opleggen (3).

Deze twee tendenzen, strevingen, idealiter complementair, maar feitelijk nog steeds tegenstrijdig, zullen elkaar in evenwicht moeten houden, want het vrije initiatief en ondernemerschap enerzijds zijn noodzakelijk en goed in zich om de welstand van de mensen op te tillen. Maar evenzeer is nog steeds de tegenkracht nodig die erover waakt dat de verdeling van deze welstand op een rechtvaardige wijze gebeurt.

Daarvoor is een politiek kader nodig waarbinnen ze hun activiteiten in alle vrijheid kunnen ontplooien.

Een onderzoek naar alle mogelijk systemen met hun voor- en nadelen om dat mogelijk te maken is hier niet aan de orde. We gaan ervan uit dat de democratie het enige bestaande systeem is waarbinnen dat kan..

(1)   In een volgend hoofdstukje zoeken we naar het beste politieke systeem dat daar kan in voorzien. In deel IV volgt een concrete toepassing van deze politiek.

(2)   En nu (2008-2009) in een zware crisis is beland.

(3)   Of deze dualiteit, de enige manier is waarmee een gemeenschap in goede banen kan geleid worden laat ik hier in het midden. Ik ga hier uit van de feitelijke situatie. In deel IV wordt een programma uitgewerkt waarbij deze twee tendenzen overbrugd worden en tot één programma versmolten. Op die manier wordt deze dualiteit wel ‘ingebakken’ in die partij zelf. Daarbinnen moet dan ook gestreefd worden naar overeenkomst en eenheid. Dit wordt geprobeerd in zogen. volkspartijen die het hele volk, in al zijn lagen wenst aan te spreken en te winnen. Bv de CD&V en het VB bij ons. Ook het nieuwe SPL hoort daar bij. Deze partij schrijft de verzoening van de twee tegenstellingen zelfs in de naam van de partij : Sociaal-Liberale Partij. Dit is intussen een weinig overtuigende paradox gebleken (regionale verkiezingen ’09).

22-08-2009 om 12:35 geschreven door Huysmansa  

2. Verschillen in rijkdom

Als we uitgaan van de wenselijkheid van het eigendomsrecht, worden we automatisch geconfronteerd met de verschillen in eigendom, de verschillen in rijkdom. Het reguleren van het eigendomsrecht zal er  in bestaan uitwassen te voorkomen zodat er geen extreem rijken en ook geen extreem armen komen. ‘In alle landen is het aandeel van het nationaal inkomen dat naar de arbeid gaat, hisyorisch laag en het deel dat naar bedrijfswinsten en aandelen gaat, )historisch hoog.’ (Rik Coolsaet in De geschiedenis van de wereld  p. 120. ISBN 978 5617 825)

Zo kan het niet dat rijken in staat zouden zijn en blijven grote natuurgebieden te bezitten en die naar eigen goeddunken uit te baten (uit te buiten) met verwaarlozing van het ‘natuurrecht’ (1). Eén van de grondvesten (wellicht hét) van dit n., is DAT DE AARDE VAN IEDEREEN IS. (Niet dat dit beginsel algemeen aanvaard wordt, maar voor mij staat dit als een paal boven water) : grondstoffen (olie, steenkool, ertsen...) mogen nooit eigendom van ‘iemand’ worden (2), zij zijn van ons allen, van alle levende en...komende (!) mensen. Het kappen van regenwouden is dus ook een onrecht tov de wereldgemeenschap (die in feite alléén zou mogen beslissen over deze wouden) (3) en dus een exces van het eigendomsrecht.

Zelfde redenering voor het ‘bezitten’ van grondstoffen (2).

Als er geen excessen in rijkdom mogen geduld worden dan is dit omdat anders vele arme mensen van hun recht op menswaardig leven (een natuurrecht toch ?) verstoken blijven.

Er bestaat maw een een natuurlijke plicht tot solidariteit, zodat rijken hun rijkdom niet onbeperkt en onverantwoord mogen laten groeien zonder dat ze rekening moeten houden met diegenen die, om welke reden dan ook (fraude uitgesloten), er niet in slagen voor zichzelf en hun gezin in de noodzakelijkste levensbehoeften te voorzien.

John Rawls, nochtans een groot liberaal ideoloog, heeft een stelling uitgewerkt die mi kan gelden als basis voor de ‘regulering’ van de rijkdom. In de inleiding tot het boek van Rawls Een theorie van rechtvaardigheid schrijft Percy B. Lehning :

‘Dat ongelijkheden (in inkomen en vermogen) aantoonbaar een bijdrage aan de verbetering van de positie  van de minst bevoorrechten dienen te leveren en dat er alleen dàn sprake is van ‘rechtvaardige ongelijkheden’ : het is een opvatting die Rawls nooit gewijzigd heeft.’

Het verwerven van rijkdom wordt aanvaard als een goede zaak, maar alleen omdat het een stimulans moet zijn om ook de niet-rijken rijker te maken (lees : menswaardiger te laten leven).

Dit sluit meteen in dat beursspeculatie (ik heb het hier niet over de kleine aandeelhouder die probeert zijn spaarcenten wat meer te laten opbrengen of te minste op het peil van de inflatie te houden), niet onbeperkt mag toegestaan worden : dat men met het kopen en verkopen winsten maakt kan en hoeft wellicht niet uitgesloten (4), omdat op die manier bedrijven gestimuleerd worden om goed, beter, te presteren. Speculeren (in enge zin) kan echter niet als een nuttige bezigheid beschouwd worden : ze levert geen enkele meerwaarde op voor de gemeenschap, zeker niet voor de armen (alvast niet zolang beurstaksen onbestaande blijven). Bijgevolg moet het voordeel dat daar uit kan gehaald worden begrensd zijn : geld (= macht) verwerven zonder grens is niet alleen a-sociaal, het zelfs gevaarlijk. Want met die macht kan een priveepersoon onaanvaardbare dingen doen, zoals concurrenten uitschakelen en zodoende klanten prijzen kunnen vragen zonder ‘plafond’ en goederen leveren zonder ..bodem, zonder kwaliteitsgarantie : hij is dan immers alleen en de klant wordt verondersteld die goederen nodig te hebben. Het monopolieverbod is in dat opzicht een heel goede zaak. Die wet heeft overigens zijn nut reeds bewezen. Hij is wel ontoereikend (5).

De vraag is hier wel op haar plaats of het ongebreideld uitbreiden van de multinationals niet aan banden moet gelegd. Het spreekt voor zich dat deze bedrijven een suksesrijk parcours hebben afgelegd. Dat deze bedrijven zeer efficiënt en rendabel werken is op zichzelf een goede zaak... Als dat rendement de gemeenschap ook vooruit helpt (zie hierboven : Rawls). Met als conditio sine qua non dat er geen mensen worden uitgebuit, dat het milieu niet onnodig en onbetaald wordt belast. Deze twee condities zouden minimaal dezelfde moeten zijn als in het land van oorsprong van die multinational. Als bedrijfsleiders en vooral aandeelhouders zich mateloos kunnen verrijken door dit bedrijf, gaat de vraag rijzen : staan deze winsten en deze superlonen (en ‘parachutes’) nog in enige verhouding tot de geleverde prestaties en komt er geen punt waar deze winst en ‘verdienste’ overgaan in profitariaat. Vooral wanneer men bedenkt dat degenen die de producten vervaardigen (of telen) meestal niet in hoge mate delen in het sukses van de multinational waarvoor zij produceren. Dan nog gezwegen over de uitbuiting die zulke bedrijven vaak toepassen op machteloze stumpers die geen enkel verhaal hebben tegen hun machtige uitbuiters (denk bv aan kinderarbeid in India of aan de deerniswekkende bananentelers in Zuid-Amerika). Dan nog gezwegen over de gewetenloze uitbating van grondstoffen ten koste van het nageslacht (denk aan de regenwouden, maar ook aan de oliebaronnen die bezig zijn essentiële grondstoffen, oa voor de farmaceutica, op te pompen en te verhandelen en die zo ver gaan de pogingen tot het vinden en rendabel maken van milmieuvriendelijke energie te dwarsbomen omdat ze er een concurrent in zien.

Maar ik beoogde in dit hoofdstukje niet in eerste plaats al die misbruiken en uitwassen. Het is ook zonder deze noodzakelijk zowel de beurs als de multinationals ernstig te onderzoeken en beter te reguleren, zodat beide niet langer alleen de ‘happy few’ ten goede komen, maar de hele mensengemeenschap. (6)

(1)   Over het bestaan en de inhoud van dit ‘natuurrecht’ is al veel te doen geweest. Ik ga er hier niet op in. Men kan het wellicht het best concretiseren door ze te zien als ‘de rechten van de mens’. Omschrijving die we vandaag geregeld gebruiken. Die omschrijving heeft mi het nadeel dat ze niet ‘exhaustief’ is, niet alle mogelijke rechten bevat. Waar natuurrecht alles insluit, ook onbenoemde (onbekende ?) rechten.

(2)   Volgens mij ook niet van een staat overigens. Maar dit gaat in tegen de toestand die vele decennia lang gegroeid is en die allicht evenveel decennia zal nodig hebben om terug ‘genormaliseerd’ te worden. (Zie hierover ook  DEP V. nota 1)

(3)   Waarbij in eerste plaats zou moeten rekening gehouden worden met de ‘rechten van de mensen’ die er al lang leven en afhankelijk zijn van die wouden voor hun levensbehoeften.

(4)   Ten minste wanneer men uitgaat van de meerwaarde van de vrije markt...

(5)   Er dient al minstens een zware belasting gelegd op deze winsten, in verhouding tot de omvang ervan. Als tegenprestatie kan gedacht worden aan een soort ‘verzekering’ waarbij faillisementen met de daaraan vasthangende verliezen voor de belegger enigermate vergoed wordt. (Uiteraard moet in dat systeem voorzien worden dat er geen nieuwe winst kan gepuurd worden uit deze verzekering zélf. Een grote trransparantie zal daarom voorwaarde zijn met inbegrip van de opheffing van het bankgeheim.)

(6)   Het is wellicht niet overbodig hier even in te gaan tegen de dooddoener die nogal vaak uit de kast gehaald wordt ivm deze ‘heppy few : de zogen. ‘wet van de grote getallen’. Die zou maken dat het weinig zin heeft de verdiensten van deze top te verdelen omdat dit aan de basis slechts een verwaarloosbaar verschil zou teweegbrengen. Dit klopt alvast niet wanneer het gaat om de rijkdommen die zijn opgestapeld over heel de wereld. Volgens een berekening van prof. Coolsaet (zelf ?) zou 10 % van de10% hoogste kapitalen volstaan om alle hongerlijdenden van het nodige voedsel te voorzien. Een niet te verwaarlozen verbetering dus.

19-08-2009 om 18:38 geschreven door Huysmansa  

                         III. De maatschappij.

Inleiding

De evolutie van het universum, voor zover ons bekend (1), is tot aan de mens zonder zelfbewustzijn verlopen, zonder dat ‘iemand’ zich bewust was van die evolutie zelf. Toch was ze er.

Vanaf de mens (pas) is er ‘bewustzijn’. Dit is, tot nu toe, de laatste belangrijke stap in die evolutie : daar waar die minuscule kleine intelligente, energieke wezentjes waarover ik het in het eerste deel had, tot menselijke hersenen zijn geëvolueerd, waarin dan het (zelf)bewustzijn is ontstaan. Het lijkt de zoveelste stap naar eenheid en harmonie. En we kunnen heel logisch verwachten dat er nog stappen zullen volgen. Theillard De Chardin gaat in het ‘planetaire bewustzijn’ die richting uit. Volgens mij belanden we ooit in die evolutiefase, al lijkt het momenteel zwaar om daar in te geloven. Deze ‘planetaire harmonie’ zal zich niet verwezenlijken in de stenen of in de dieren, maar in de mens(en), in het geheel van de mensheid, in de maatschappij.

De mensen zullen ooit ‘in harmonie’ leven. Dit behelst niet alleen in vrede (in niet-oorlog), maar ook in een zekere graad van geluk...voor iedereen. Daar zijn we nog lang niet. Zelfs de minimumbehoeften zijn nog niet gegarandeerd voor alle mensen, integendeel : de armoede groeit (voorlopig) nog. De disharmonie wordt groter in plaats van kleiner.

Deze wantoestand valt dus helemaal uitde toon van een ‘normale’ evolutie van chaos naar harmonie. We beleven eerder een terugval momenteel. Laten we uitgaan van een ‘dip(je)’ in de evolutie. Het wereldbewustzijn evolueert intussen voortdurend naar een afkeuring van oorlog en een noodzaak om de wereldproblemen van de armoede op te lossen. Er is hoop.

Wellicht kan de financiëel-economische crisis die we nu (2008-2009) meemaken een start betekenen voor een betere verdeling van ‘de goederen der aarde’ onder alle mensen, met matiging aan de top en opvullen van de gaten der armoede bij de andere leden van dezelfde maatschappij.

Niemand beweert dat er buiten (of zelfs binnen) het ons bekende heelal geen andere intelligente wezens zouden bestaan die een gelijkaardig ‘parcours’ aan het afleggen zijn, integendeel zelfs. Niet voor niets wordt dag en nacht uitgekeken zover de waarneming kan reiken om signalen op te vangen van mogelijk bestaande wezens, die wel eens veel verder zouden kunnen ontwikkeld zijn dan wij, mensen.

19-08-2009 om 18:28 geschreven door Huysmansa  

17-08-2009 om 16:42 geschreven door Huysmansa  

                          VRIJHEID

In een bijdrage over ‘geweten’ (11.3.05) beloofde ik een vervolg dat zou gaan over de vrijheid die daar al ter sprake kwam.

Het gaat dan niet over ‘niet gevangen zijn’.

Het gaat niet over de vrijheid van meningsuiting.

Het gaat zelfs niet over de VRIJheid van DENKEN.

Laten we het noemen de filosofische vrijheid, de vrijheid van de wil : “de mogelijkheid te handelen zoals men wil” (Philosophisches Wörterbuch).

Men kan moeilijk vrij handelen wanneer men geen fysische vrijheid geniet en toch kan een gevangene, die zijn straf aanvaardt, vrijer zijn dan een bon vivant die er op los leeft, maar verslaafd is aan alcohol of iets anders.

Als we nog iets dieper willen graven, dan komen we bij de vraag : IS de mens wel vrij, beslissen wij zelf wat we doen, of worden wij uiteindelijk gedreven door wat wij vroeger ‘de instincten’ noemden, het instinct van levensbehoud zorgen (desnoods vechten) voor eten en drinken. Zorgen voor nageslacht (= verder leven na onze dood). Vandaag spreekt men van de genen : het zit in onze genen, waarmee men vaak bedoelt : “er is niets of niet veel aan te doen”. Of (erger nog ?) de chemie bepaalt ons leven : “welke chemie zou dààr de oorzaak van zijn ?” Ik schreef overigens eerder een bijdrage over ‘Leren leven met zijn genen’ waarin ik mijn idee over het bestaan van de vrijheid uiteenzette.

Er zijn mensen, filosofisch denkende mensen, en ik ken er, die het bestaan van deze menselijke vrijheid ronduit loochenen. En ik volg hen zeker voor een groot deel. Want wanneer we uitgaan van de evolutieleer, - en ik neem aan dat er in de westerse wereld (afgezien van het ‘reservaat’ landelijk Amerika) geen mensen meer zijn die dat niet doen (overigens ook gelovige mensen niet, want die hebben het scheppingsverhaal uit de bijbel ook al lang vervangen door een wetenschappelijke uitleg, waarbij van dat bijbels verhaal eigenlijk nog alleen het scheppingsbeginsel overblijft), wanneer we dus van de evolutieleer uitgaan, dan stellen we vast dat tijdens het grootste deel van die evolutie naar de mens toe, geen sprake kan geweest zijn van deze ‘vrijheid’. Was het één – of tweecellige wezen vrij ? Was de vis vrij ? Waren de eerste zoogdieren vrij ? Was (en is) de aap vrij ?.... Ik geloof dat we hier enkel negatief kunnen op antwoorden. Dan komt de netelige vraag : wanneer is de mens dan vrij geworden ?...

Wanneer we aan het andere einde van de evolutie beginnen, nl. met de situatie van vandaag, dan hebben we het moeilijk met het ontkénnen van die vrijheid. We weten beter dan vroeger dat er allerlei krachten zijn die ons handelen (mede) bepalen : onze genen, onze opvoeders, onze private geschiedenis (al wat we meemaakten in ons leven). (Door een Engels filosoof worden al deze gegevens samengevat in de woorden ‘nature and nurture’). Maar uitgaande van ons eigen bewustzijn, lijkt die ‘vrijheid’ ontegensprekelijk. Wij hebben althans de stellige indruk dat wij zélf beslissen wat wij doen en niet doen. We kennen wel allemaal de verhalen van advocaten over “onweerstaanbare drang”, we wéten dat een verwaarloosd kind het uiterst moeilijk heeft om tot een hoogstaand moreel leven te komen, gekwetst als ze soms zijn in hun diepste menselijkheid. Maar toch blijft de perceptie van onze eigen beslissingen, dat die vrij zijn genomen. Of is dit ook maar het gevolg van een soort indoctrinatie gedurende eeuwen ?.... Als ‘vrije denkers’ moeten we ons die vraag durven stellen en een ontnuchterend antwoord niet a priori afwijzen.

Ik schreef hier al eerder, en ik blijf er bij, dat wij inderdaad vrij zijn, althans in zekere mate, en zeker in een veel kleinere mate dan wij vroeger geleerd hebben. Ik geloof nl dat deze vrijheid beperkt blijft tot een fundamentele keuze : de keuze tussen goed en kwaad, tussen ‘het stemmetje op onze rechter schouder en dat op onze linker’, tussen het volgen van ons geweten en het niet-volgen. Ik zou het nù liever noemen : het kiezen om mee te werken aan het totstandkomen van ‘de harmonie’ (van hét leven, van het heelal uiteindelijk) die ons beperkingen oplegt en offers vergt, of de keuze voor onszélf (en de onzen eventueel) en de weigering om ons in te schakelen in de stroom naar die harmonie.

Dat we naar die harmonie evolueren is voor mij een zekerheid, ik ben maw fundamenteel optimist.

Maar over dit optimisme en de redenen ertoe zullen we het toch maar beter een andere keer hebben.

Ufo.7.05.05.

17-08-2009 om 16:35 geschreven door Huysmansa  

                                                                                                                                   13.

Van chaos tot harmonie, III. De maatschappij,

1. Het Eigendomsrecht

Het is verleidelijk om in het kader van een ideale maatschappij (‘Utopia’), het eigendomsrecht niet op te nemen : alles is van iedereen, we zijn allen gelijk, dus... Dat is wellicht denkbaar in een (veel) verder gevorderd stadium van deze maatschappij. We willen daar niet op vooruitlopen en gaan er van uit dat onze hedendaagse maatschappij niet zonder eigendomsrecht kan, al is de wereld in principe dan ook van ons allen.

Is dit wel een goede zaak in het perspectief van die harmonieuze maatschappij ?

Er zijn zeker nadelen aan dit systeem (beginsel). Er zijn dan ook in de loop van de geschiedenis verschillende pogingen geweest om het samen-leven te organiseren zonder dit eigendomsrecht : bij de eerste christenen zijn er groepen geweest die alles in gemeenschap hadden en met elkaar deelden. Het communisme ging uit van een samenleving zonder eigendomsrecht. De ‘communes’ van de Flower-Power-beweging van ’68-’69...  Ze zijn geen van allen blijven bestaan. Hoe lang die groepen eerste christenen het systeem hebben kunnen volhouden is niet zo duidelijk. De Flower-Power-communes waren na een paar jaar opgerold. Het communisme, dat het het langst volhield moest beroep doen op ijzeren wetten, verklikkers en goelachs om het te rekken, maar is uiteindelijk ook ten onder gegaan. Daar schoot toen van die ‘afwezigheid van eigendomsrecht’ al niet veel meer over. Het werd omzeild door politiekers en partijfunctionarissen met eigen winkels en allerhande privileges die eigenlijk maar gecamoufleerde eigendom waren.

Eigendomsrecht zal dus voorlopig alvast wel onvermijdelijk zijn. En dat moet ons niet verwonderen gezien de voordelen die dat systeem ontegensprekelijk heeft :

Wie initiatieven neemt, bekwaam is en er hard voor werkt, wil terecht graag de vruchten van zijn inzet plukken en die bestendigd zien. Hij wil eigendommen kunnen verwerven en die met zekerheid behouden. Hij wil zelfs de vruchten van zijn inzet kunnen doorgeven aan zijn nakomelingen. Dit is de prikkel van het eigendomsrecht om iets te beginnen en ook om het vol te houden.

                                                                                                                                    14.      

Tot daar is er niets mis met e. en kan het alleen toegejuicht worden. Zeker wanneer men er dan ook rekening mee houdt dat een bedrijf dat door deze initiatiefnemende ondernemer werd opgebouwd, meteen ‘werk-gever’ wordt en daardoor werknemers een zekere welstand bijbrengt.

De ondernemer moet op kapitaal kunnen rekenen om eventueel verder te groeien.

Maar het voordeel wordt een nadeel (voor de gemeenschap) wanneer deze eigendom ongebreideld kan groeien, wanneer die eigendom een doel op zich gaat worden en gaat leiden tot machtsposities die niet meer in de hand te houden zijn. Waar geen enkel gezag nog vat op heeft. Zodat bv uitbuiting van de werknemers mogelijk wordt (in de geschiedenis is deze wantoesdtand in mindere of meerdere mate voortdurend aanwezig geweest) en verder zelfs invloed in de politiek (steekpenningen).

Privaateigendom moet maw ‘gereguleerd’, beperkt, in de hand gehouden worden door een hogere instantie, een overheid – hoe ze zich ook organiseert – die toezicht houdt, regels (wetten) opstelt en de toepassing ervan kan afdwingen (politie, gerecht, sankties). Die is, helaas, momenteel niet toereikend, en helemaal onbestaande wanneer het over multinationals gaat.

03.’09

17-08-2009 om 00:00 geschreven door Huysmansa