De volgende dag, zondag 30 januari 2011, begint onze rondreis. We hebben gelukkig een andere en moderne bus. We zijn met 27, en  onze reisgenoten zijn allen stipte en aangename mensen. Velen van onze leeftijd, ook een paar jongere koppels.  Onze reisleiding bestaat uit  Daniël  uit Leuven die al vanuit Zaventem met ons mee is, onze Indische gids voor één dag Manu, onze buschauffeur en de busboy. Deze laatste zorgt voor fris water, schoonmaak van de bus en is steeds behulpzaam bij het in- en uitstappen van de bus. We rijden van ons hotel uit, terug langs diezelfde slechte stoffige weg en doen onze eerste indruk op van India bij klaarlichte dag. Chaos, files, lawaai, we moeten er nog aan wennen. We weten niet waar eerst gekeken. Bijna iedereen, voetganger, fietser of chauffeur is gewikkeld in een bruinachtige deken.  Het is nog vroeg in de morgen, mistig  en nog koud. Overdag wordt het wel al tussen de 25 en de 31 graden .  Overal langs de weg zitten mensen rond vuurtjes die ze maken met allerlei afval, daarom dat er ook overal een rookgeur hangt.  We zitten middenin het drukke verkeer : roestige maar zeer mooi versierde vrachtwagens, fietsers, roekeloze tuctucs, bromfietsen met gans het gezin erop ( je ziet er zelden 1 of 2 personen op een bromfiets ) kamelen,  magere paarden en ossen die overbeladen karren trekken,  en daartussen loslopende koeien, varkens en honden. Veel mensen  zwaaien  naar de bus , ze zijn er wel blij met de toeristen. Als je een andere wagen wil voorbijsteken dan toeter je gewoon – dat staat ook op iedere vrachtwagen :  horn-blow please -  ook in de verkeerde rijrichting rijden is er heel gewoon. Ongelooflijk dat er niet meer ongelukken gebeuren.

>
Ik ben ook verwonderd over het aantal koeien dat  door de straten strekt, zoveel had ik nooit verwacht.  De eigenaar houdt de koe bij zolang ze melk geeft, als ze oud wordt en niet meer van nut kan zijn, dan wordt ze losgelaten en de wijde wereld ingestuurd. Een indoe eet immers geen vlees  ; soms kan een koe verkocht worden aan een moslim, maar dat kan de indoe niet goed over zijn hart krijgen want ieder levend wezen heeft een ziel, en die ziel van een koe is evenveel waard als die van een mens, redeneert hij.  Dus moeten de koeien zelf hun eten zoeken langs de straat,  waar veel afvalbergen liggen met papier en plastiek. De koe eet het plastiek op samen met de afval, en na een tijdje sterft ze eraan. Overal zijn er open riolen  langs de weg, waar de Indiër vanalles inkiepert. Van de vele honden die wij langs de straat zien lopen, zijn er vele erg aan toe  met open wonden en gezwellen.  We gaan die dan ook gedurende onze reis steeds met een grote boog uit de weg.

Na een tijdje zijn we buiten de stad en komen we in een streek die al wat groener is en zie je velden vol gele bloemen,  het lijkt op koolzaadbloemen, waarschijnlijk voedsel voor het vee.  We zien vele vrouwen in bonte sari’s die koeienvlaaien verzamelen,  deze mengen met geknipt stro en  er  in een schaal een mooi rond model aan geven. Deze platte vlaaien worden dan te drogen gelegd op muurtjes of hagen, en daarna kunstig opgestapeld.  Dat dient dan als brandstof om hun potje te koken.

Als onze bus ergens stopt voor een overweg of verkeerslichten, worden we overstelpt door bedelende kinderen en volwassenen.  Op aanraden van onze reisleider geven we ze geen geld, maar wel stylo’s, shampoo of zeepjes uit de hotels, of ballonnen, daar zijn ze zeer blij mee. Tijdens de weekdagen vroegen wij aan de kinderen die kwamen bedelen of ze dan niet naar school moesten. Altijd was hun antwoord : no school, no papa ! De gids legt ons uit waarom het verkeerd is om geld te geven aan de kinderen : als ze dagelijks met geld thuiskomen, dan worden ze zeker niet naar school gestuurd, en degelijk onderwijs is de enige mogelijkheid om uit de armoede te geraken.

Vandaag is ons eindpunt Mandawa, dat is gelegen op zo’n 300 km van Dehli en we doen er ongeveer 6 uur over om er te geraken. De weg is immers zeer slecht en we krijgen een lekke band. Dit geeft ons de gelegenheid om een van de vele steenbakkerijen te bezoeken terwijl de band vervangen wordt. Alles gebeurt hier nog met handenarbeid en het zijn meestal de vrouwen die het zware werk doen.  De werknemers worden per steen betaald en laten zich aan ons bezoek niet veel gelegen maar doen ijverig verder.  Alhoewel zaterdag en zondag rustdagen zijn, wordt er ook dan  hard gewerkt, anders verdien je niets.  Het valt ons steeds op dat op bouwwerven, bij wegenwerken, enz. het steeds de vrouwen zijn die zwaar werk doen,  gehuld in mooie sari’s.  Een hoop bouwmaterialen of zand wordt verplaatst met een soort waskom die ze op hun hoofd dragen.  Alles is er zeer arbeidsintensief. De mannen liggen langs de weg op een soort tweepersoonsbed  - een frame met daartussen  zware elastieken geweven -  in groepjes te keuvelen of te kaarten. Nooit zie je een vrouw die niets aan het doen is. In de hotels zie je enkel aan de receptie vrouwelijk personeel, we hebben geen enkel kamermeisje gehad op  gans onze reis, de kamer werd steeds gepoetst door mannen.

In de namiddag komen we aan in ons hotel. We logeren in Mandawa Castle, dit is gedeeltelijk hotel en gedeeltelijk nog bewoond door  de maharadja. Een maharadja is een koning,  die heeft momenteel geen macht meer , maar is wel nog schatrijk. We logeren in mooie ruime kamers met vele nissen en insprongen, en we slapen heerlijk  in een hemelbed.

 
(Hotel Mandawa Castle. Zicht vanop de binnenkoer en op de toegang naar onze kamer )  

Na de lunch (om 16.00 uur) en onze installatie in het hotel bezoeken we de stad,  we zien  mooie oude koopmanshuizen  versierd met prachtige muurschilderijen.

  Voor de eerste keer wandelen we tussen de koeien, de bedelende kinderen en de hardnekkige verkopers.  We krijgen stilaan een idee van India. Om 20.00 u. hebben we een buffet en iedereen gaat vroeg slapen, we hebben immers nog wat slaap in te halen. In onze kamer, met marmeren vloer en muren, is het amper 16 graden, maar het belet ons zeker niet om een verkwikkende nachtrust te hebben.

Maandag 31 januari maken we kennis met onze sympathieke gids Nitesh, die ons verder  de ganse reis zal vergezellen.  Hij was de eerste dag niet vrij en werd daarom voor een dagje vervangen door Manu. We zien direct dat Nitesch uit ander hout gesneden is dan Manu, veel  jovialer en grappiger.  Het weer is al veel beter dan toen we in Dehli waren, ’s morgens is het niet meer zo koud. Om 8.30 uur vertrekken we van Mandawa  in de staat Shekavati  richting Bikaner in de staat Rajastan. Rajastan is qua grootte te vergelijken met Duitsland,  het is de grootste van de 28 deelstaten van India, en het land van de koningen met ontelbare paleizen . De belangrijkste bron van inkomsten is de landbouw (suikerriet, gierst), voor 90 % van de bevolking. Verder is er nog natuursteenindustrie en glasindustrie.

Onderweg  leert Nitesh ons hoe we moeten groeten : Namasté ; hoe we kunnen laten weten dat we het toilet zoeken : pink omhoog is kleine boodschap, pink + ringvinger is grote boodschap. Drie vingers : het is dringend. Omstreeks 13.00 uur komen we aan in ons hotel Heritage Resort. We worden ontvangen met een bloemenkrans en een drankje en we verblijven in mooie dubbele bungalows tussen het groen en de bloemen.  In de namiddag bezoeken  we het Junagarh Fort met verschillende sierlijke gebouwen en prachtige paleizen. Er zijn drie binnenkoeren, de laatste diende voor privé gebruik van de maharadja. De toegangsdeur hier is van zilver, waarvoor er 65 kg nodig was.  We zagen ook een muurdecoratie van delfts blauw, de originele tekening  zoals de maharadja zag in Nederland, hebben ze echter niet kunnen reconstrueren, zodat niet duidelijk is wat er voorgesteld wordt.  Er zijn zalen met marmer en roze zandsteen en er werd veel goud gebruikt als decoratie, ook spiegeltjes die op het eerste zicht wel edelstenen lijken.

 
Daarna gaan we richting Deshnok voor een bezoek aan de beroemde tempel van Karni Mata, die bewoond wordt door ratten. Het is een tempel in gebruik, dus moeten de schoenen uit voor een bezoek. Onze gids had ons verwittigd en we hadden allen oude kousen aan, die we bij het buitenkomen vlug in de vuilbak deponeerden.  Van zodra we door de toegangsport kwamen, op het plein nog voor de tempel,  zagen we de ratten al in grote getallen rondlopen.(er zouden er zo'n 20.000 zijn).  Zodra  je in de tempel kwam, plakten je kousen aan de grond, brr… De ratten lopen er gewoon over je voeten heen. Een dame van ons gezelschap had al een filmpje gezien op internet en wilde niet mee binnen, een andere wilde het wel proberen, maar is vlug terug buitengekomen, verstijfd van schrik. En nog een andere reisgenote heeft gegild alsof ze vermoord werd. Ikzelf heb het tweemaal geprobeerd : ben tot halverwege de tempel geraakt, maar toen de ratten over mijn voeten begonnen te lopen toch terug buitengegaan. En de Indiers zelf : je ziet er ganse gezinnen, de vrouwen  met mooie sari’s aan, op blote voeten de tempel binnengaan, in hun handen een schaaltje met eten voor die heilige ratten. Die ratten zijn volgens hen de reïncarnatie van kinderen. Wie een witte rat te zien krijgt kan er zeker van zijn dat het geluk hem spoedig zal toelachen.  De Indiërs drinken ook van de schalen melk waar ook de ratten aan drinken en waarin ze al eens iets laten vallen.  Eigenlijk waren we allen opgelucht toen we weer buiten kwamen, maar het is iets wat je toch moet gezien hebben.

 Op het internet circuleren diverse  korte filmpjes over deze tempel. Hier bv eentje van National Geographic  : http://www.youtube.com/watch?v=MsnAtVybZ84&feature=related.
Hoe het hier zover gekomen is dat mensen ratten vereren, berust op de volgende legende:  Op zekere dag komt Karnimata, een vrouw die wonderen kon verrichten, de hulp inroepen van Jama, de god van de dood om een meisje dat reeds overleden is, weer tot leven te wekken. Jama zegt haar echter dat ze daarvoor te laat komt omdat het meisje al gereïncarneerd is. Karnimata is over dit antwoord zo ontstemd dat ze haar 1400 kasteleden niet meer in de handen wil geven van Jama. Om aan Jama’s invloed te ontsnappen, verandert ze haar volgelingen in ‘heilige’ ratten. Tot op de dag van vandaag huppelen hun ‘nakomelingen’ nog steeds onbezorgd rond bij de tempel van Deshnoke, de tempel van Karnimata. Je vindt haar beeltenis in het binnenste van de tempel. Duizenden bedevaarders komen haar (en de ratten) eren.

Dat dit stadje, dat vergeven zit van de ratten, ten tijde van de pest ontsnapte aan deze epidemie, is voor velen nog steeds een wonder.

 

Dinsdag  1 februari  gaat het richting Jaisalmer, er wacht ons dus een zeer lange rit. Jaisalmer is de meest westelijk gelegen Indiase stad op zo'n 70 km van de Pakistaanse grens. Vanhieruit is geen telefoonverkeer met het buitenland meer mogelijk, noch met de vaste lijn noch met de gsm. Een mailtje of smsje versturen lukt ook niet.
Onze gids Nitesch is verkouden en de busboy gaat in een apotheek onderweg medicatie halen. De apotheek is een onooglijk winkeltje tussen alle andere en zou ons echt niet opvallen. We stoppen nog eens aan een meer waar honderden kraanvogels neerstrijken. Van zodra we uit de bus stappen worden we vergezeld door een horde kinderen die komen bedelen. We zien een schooltje in de onmiddellijke nabijheid, dus ze moesten niet van ver komen.

  


Onderweg stoppen we ook nog eens aan een lokale en niet-toeristische tempel, die wordt drukbezocht.  Vooraleer we aan de tempel komen  staan er in een overdekte loods heel wat kramen waar je offergaven kan kopen voor in de tempel. Bij het binnentreden moet je een bel luiden die boven je hoofd hangt.  In de tempel zijn er meerdere goden en godinnen en de  Indiërs gaan er rond zoals wij in een bedevaartsoord. We zien er ook mensen onder een halve ronde – gelijkend op een halve beschilderde autoband  - doorkruipen. Het zal wel zijn betekenis hebben, maar die is ons onbekend. Bij het buitengaan krijgen we witte suikerbolletjes, waar we onze busboy blij mee maken.

Gedurende de lange rit vertelt Nitesch ons over de cultuur en gebruiken van zijn land en over het kastensysteem, maar daarover later meer. Hij vertelt waarom de koe heilig is : ze geeft ons eten en drinken, de mest dient als brandstof en houdt de muggen weg. De muren worden ingesmeerd met mest om het stof buiten te houden. De urine van de koe wordt ook in medicijnen gebruikt, en na een sterfgeval wordt het huis gepoetst met urine om het van slechte invloeden te ontdoen.

Onderweg lunchen we in de tuin van een restaurant/souvenirshop , in de schaduw van de bomen. En het is pas 1 februari ! We zitten aan 2 tafels en het eten is bijzonder lekker, er staan zelfs frietjes bij het buffet.

Dan komen we aan in ons hotel : Rang Mahal 5* !  (Rang = kleuren, Mahal = paleis). Het is een prachtig hotel, we hebben zelfs twee flatscreen TV’s : een grote op de kamer en een kleinere in de badkamer. Tv kijken vanop het toilet of van in het ligbad, nog niet meegemaakt. Alles is grote luxe in dit hotel  tot de toiletten toe : van vloer tot plafond in mooie witte marmer en indirecte verlichting.

 

(Hotel Rang Mahal) 

Tegen de avond gaan we vanaf een hooggelegen terras zien naar de spectaculaire zonsondergang in de woestijn. Van hieruit hebben we ook een prachtig zicht op  de burcht van Jaisalmer in okergele zandsteen , een stad op zich met huizen winkels en tempels.  Die stad gaan we morgenvoormiddag bezoeken.
   

Na de zonsondergang brengen we nog een bezoek aan een zilversmid. We krijgen onmiddellijk rhum en cola aangeboden en na een tijdje zit de sfeer er al goed in, en dan begint het : de ene doos zilveren juwelen na de andere wordt op de grond uitgegoten, het lijkt wel de grot van Ali Baba, je hebt bijna geen plaats meer om er tussen te lopen. De keuze is moeilijk met zo’n aanbod, maar er worden toch wat aankopen gedaan. Iemand van de groep heeft een prachtige armband met blauwe stenen gekocht  ; toen ze die de volgende dag droeg, vonden wij hem nog veel mooier dan in de winkel, het was echt wel een goede keuze geweest.
 

Woensdag 2 februari  : Jaisalmer. Na een goede nachtrust vertrekken we reeds om 8 uur naar de burcht, eigenlijk de oude omwalde stad met een vestingmuur van 5 km.

Jaisalmer is reeds in de 11^de eeuw een belangrijke stad en in de 15^de – 16^de eeuw een rustpunt voor handelskaravanen op weg naar Afrika. Ze passeerden hier met opium, zijde, indigo, goud en kruiden.

Nu leeft de stad hoofdzakelijk van toeristen beladen met dollars en euro’s.

Om de citadel bovenop de heuvel te breiken moet je door een  complex toegangssysteem. Er zijn 5 opeenvolgende poorten waarlangs met moet passeren om het centrum van de oude stad te bereiken. De klimmende weg die langs de poorten leidt, kronkelt zodanig dat bij de eerste poort, de tweede nog niet in zicht in enz.

Rondom de citadel staat een zware vestingmuur met 99 bastions die de inwoners moesten beschermen tegen vreemde ongewenste ‘bezoekers’.

Het centrum herbergt prachtige paleizen en tempels. Het paleis van de maharadja is een verfijnd geel-stenen kantwerk. Er vlak tegenover bevindt zich het paleis van de koningin.

Tot in de 18^de eeuw zijn deze paleizen bewoond. Naast het koninklijk paleis staat de witmarmeren troon van de maharadja. Van daaruit spreekt de koning, via zijn ministers met het volk.

We lopen soms door heel smalle straatjes en zien er mooi versierde gevels  en koopmanshuizen en bezoeken een prachtige Jain tempel.

  

We zien een kindje dat gewoon boven de open riool zijn behoefte doet, geen ongewoon feit in India.  Op de foto's ook een schoenpoetsertje en een goochelaar.

Binnen de muren van het fort  krijgen ze maar gedurende  4 uur per dag water : 2 uur ‘s morgens en 2 u. ’s avonds.  De gids raadt ons af om souvenirs te kopen binnen de muren van het fort, maar liever in de stad aan de voet van het fort, om de handelaars in het fort te ontmoedigen, want  er is een overbezetting met alle problemen vandien.

 
Kleurrijk !

We bezoeken ook het kunstmatige Gadisar meer, waar de koning verkoeling en ontspanning vond.

Na de lunch in het hotel  zijn we enkele uren vrij, die brengen we door aan het mooie zwembad. Daarna staat er een bezoek aan een woestijndorp en een kamelenrit op het programma. We komen aan in het dorp en stappen uit de bus : een hoop scheldende kinderen komt op ons af, sommige met stenen in de hand, we zijn er duidelijk niet welkom. Nitesch spreekt er met een volwassen bewoner en verzoekt ons daarna opnieuw op de bus te stappen.  Nu blijkt dat de bewoners slechte ervaringen hadden met toeristen . Een vroegere bezoeker beweerde dat zijn camera gestolen was en de politie was er zelfs aan te pas gekomen. Achteraf had hij wel zijn camera teruggevonden tussen de zitting van de zetels in de bus.  Geen dorpsbezoek dan  en  rechtstreeks door naar de plaats voor de kamelenrit : de mooie duinen van Sam. Ik beslis samen met Roza om niet mee te gaan op de kamelen (om mijn knie te sparen) en we blijven terplaatse met een drankje  genieten van de warme avondzon. De anderen die wel de kamelentocht meemaakten, konden nog genieten van een optreden van danseressen in de woestijn, in afwachting van de zonsondergang.

Onze gids had ons al de hele dag een verrassing beloofd, en ondanks al onze lepe pogingen hadden wij ze niet kunnen ontfutselen. En nu was het al donker en keerden we terug naar ons hotel en we hadden nog geen verrassing gekregen.  Dan ging echter de bus van de hoofdweg af, een smal wegje op diep in de woestijn, en mochten we uitstappen. Niets te zien,  waar was de verrassing ?  We werden getracteerd op cola en rhum en een knabbeltje erbij, en konden genieten van de mooiste sterrenhemel die je maar kan indenken.  Nergens enige verlichting die hinderlijk kon zijn.  De rhum en cola vloeiden rijkelijk en er kwamen steeds maar sterren bij, in het echt of in onze verbeelding, dat laat ik in het midden. Als Nitesh  zijn gsm naar de hemel richt, dan komen de namen van de sterren op het scherm. De technologie staat voor niets, ook in India !  Op de terugtocht naar het hotel was er ambiance in de bus, er werd gezongen,  het ganse vlaamse repertoire ging er door,  en ‘zeil je voor het eerst…’, stond zelfs op de gsm van onze indische gids, er werd gedanst in de middengang en achterin de bus.  Wat een toffe groep hadden we toch getroffen !

 onze chauffeur voorziet ons van cola en rhum, onze busboy gaat rond met een zaklicht en de koekjes 
 
Terug in het hotel informeert Marc of zijn koffer nu nog niet nageleverd is, helaas nog niet, maar die zou er tegen morgenvroeg zijn.  Spijtig voor Marc maar ook ’s morgens was de koffer nog niet terecht. Gelukkig had zijn vrouwtje de kleding van hen beiden over de twee koffers verdeeld, zodat  hij wel een paar dagen verder kon, maar er waren toch stukken bij die hij echt wel miste.