|

Deze bange tijden van oorlogsdreigingen, virusaanvallen en klimaatgrillen doen ons een beetje wankelen, onze voeten staan niet meer zo vast op de grond als in de pre-coronatijd. Er is teveel veranderd en de spelregels van de stuntelregering worden voortdurend gewijzigd. Deze malaise doet me denken aan een voorval van vroeger, lang geleden in Leuven, in de woelige jaren van 'Walen buiten!'...
Op een mooie voorjaarsdag was ik op weg naar een uiteenzetting van professor Verbeke. Zijn onverteerbare colleges handelden over metafysica, over bovenzinnelijke en ongrijpbare dingen. Toch vertelde Verbeke op onnavolgbare wijze over abstracte controverses, maar ook over alledaagse gebeurtenissen. Dus was ik weer eens heetnieuwsgierig waarover hij het vandaag zou hebben. Buiten deed het zonnetje pijn aan mijn ogen, maar het vooruitzicht om naar de professor te gaan luisteren was verheugend.
Met een stevige ruk en een forse zwaai vloog de deur van de aula open en met een donderende stem schreeuwde de prof het uit: "Je pense, donc je suis!"... Na deze overrompelende aanzet, volgde er een rustige verklaring van dat ene intrigerende zinnetje "Je pense, donc je suis".
De professor sprak enthousiast over zijn idool, de Franse filosoof Descartes. Volgens Descartes moet je aan álles twijfelen, behalve aan je eigen denkvermogen. Want denken is onbetwijfelbaar. Als je dénkt, dan besta je. Je bent er omdat je denkt. Al het overige is onzeker. Het cogito (ik denk) is het onbetwijfelbare. Ook als ik twijfel, denk ik. Als ik denk, besta ik: Cogito ergo sum! Aldus stoot ik op de werkelijkheid van mijn 'ik', het ik van mijn bewustzijn!
Ik werd bang en onzeker tegelijk. Maar het griezelverhaal van de prof kende pas een hoogtepunt toen hij met boosaardige geesten op de proppen kwam, geesten die er plezier in vinden om ons denkmechanisme in de war te sturen!... De 'malin génie' als kwelduivel!... Dus eeuwen geleden bestonden er ook al kwelduivels.
De slotzin van de professor was: "Wees van niéts zeker, stel álles in vraag!"... Toen ik buitenkwam keek ik stilletjes om me heen en begon met alles in vraag te stellen. De zon, de straten, de mensen, de gebouwen, de bomen, moet ik twijfelen aan die echtheid?... Even een pintje gaan drinken om mijn zelfvertrouwen te herwinnen, en dan twijfel ik aan niéts meer!
|