Daarom best nieuwe verkiezingen
Peter De Roover hoort geen valabele tegenargumenten
26-10-2010
De regeringsonderhandelingen geraken maar niet uit de startblokken. De pogingen worden steeds amechtiger.
Verduidelijker De Wever verliet zijn kamp, om te ontdekken dat hij verloren liep in een immens niemandsland waar met geen vergrootglas een Franstalige te bespeuren viel. Hij stelde gefrustreerd vast dat van hem verwacht wordt dat hij zijn verkiezingsprogramma door de papierversnipperaar haalt. Maar zijn ondergrens ligt dan weer ver boven Di Rupo's plafond. Pas wanneer een hoofdrolspeler manifest kiesbedrog pleegt, is een akkoord haalbaar. Het siert hen dat ze dat weigeren, maar is het dan geen tijd voor nieuwe verkiezingen?
Die zouden niets oplossen, omdat de winnaars van juni toch weer opnieuw aan zet komen. Impliciet leer je uit dat argument, dat verkiezingen wel heilzaam geacht worden als de N-VA een pak slaag zou krijgen. Technisch klopt dat ook, want de wijze waarop N-VA tot nu onderhandelde, wijkt af van wat we gewend zijn. In het verleden waren Vlaamse partijen sneller bereid tot een akkoord met de Franstaligen, omdat hun communautaire standpunten minder centraal stonden in hun programma. Die akkoorden droegen echter steevast de kern in zich van nieuwe en nog grotere moeilijkheden op een later tijdstip, met het gekende gevolg. De N-VA bleek tot nu niet bereid mee te stappen in een bric-à-bracoplossing én lijkt een stuk immuner voor de lokroep van ministerportefeuilles. De vrees dat die partij weer wint en dat het inhoudelijk communautaire debat dan het kernpunt van het debat blijft uitmaken, moet een erg laakbaar argument genoemd worden, want is het niet de kiezer die de inzet van onderhandelingen bepaalt? Actrice Clara Cleymans laat in Humo optekenen dat "het volk niet altijd in staat (is) zijn eigen belangen te verdedigen". Ze verwoordt wat we bij anderen impliciet terugvinden: "als de kiezer niet stemt zoals wij willen, dan schuif je die best terzijde".
Professor Deschouwer beweert zelfs dat de kiezer weliswaar stemt op partijen met een geprofileerd communautair standpunt, maar helemaal niet bedoelt dat die hun programma daarna ook best respecteren. Vreemd allemaal, want dat soort ideeën zet de hele idee van de democratie op de helling.
Het is een akelige vaststelling dat angst en minachting voor de kiezer een belangrijke rol spelen in het afwijzen van een nieuwe stembusslag. Sterker klinkt het argument dat we pas in juni onze stem hebben uitgebracht. Dat zou overtuigen, ware het niet dat de kaarten intussen heel anders liggen.
Ten eerste speculeren de Franstalige partijen erop dat de overwinning van de N-VA een accident de parcours was. Ze zouden liefst een regering vormen zonder die lastigaards. De Vlaamse partijen lijken daar minder van overtuigd en wijzen dat avontuur af. Nieuwe verkiezingen kunnen op dat vlak voor de nodige duidelijkheid zorgen.
Communautaire soepelheid
Bijkomend gegeven: de stembusgang van juni mag dan pas enkele maanden oud zijn, de inzet werd intussen achterhaald door de feiten. Zoals ook peilingen bevestigen, wilde een beslissende groep Vlaamse kiezers een stevige scheut meer autonomie voor de deelstaten, maar mét behoud van een Belgische koepel. Zoals het er nu uit ziet, lijkt dat product echter niet meer voorradig in de rekken van de Wetstraatwinkel. Ofwel gaan de Vlaamse partijen door de knieën voor het Franstalige verzet tegen de zogenaamde Copernicaanse omwenteling van onze instellingen, ofwel wordt stilaan werk gemaakt van het plan-B, dat de ontmanteling van de Belgische staat inhoudt. Maar geen van die twee opties kreeg in juni de steun van de burgers. Bij nieuwe verkiezingen moet de kiezer duidelijk gevraagd worden welke van de twee overblijvende opties hun steun krijgt. Verkiezen ze dat België niet verdwijnt, ook al moet Vlaanderen zijn ambities opbergen? Of willen ze niet dat België verdwijnt, tenzij dat ten koste gaat van de optie 'méér Vlaanderen'?
Keert de Vlaamse kiezer zijn kar en gaat hij voor partijen die de klassieke communautaire soepelheid aan de dag leggen? Dan ligt de weg open voor een klassiek Belgisch compromis dat ons de kans geeft verder fluitend door het donker te wandelen. Bevestigt of versterkt de kiezer de Vlaamse autonomiepartijen, dan moeten de Franstalige partijen hun keuze maken: een fundamentele staatshervorming aanvaarden of het Belgische feit opzeggen.
Of de vorige verkiezingen nu lang geleden zijn of niet, als de fundamentele vraag verandert, moet die aan de burger worden voorgelegd.
Peter De Roover in De Morgen
|