Het weer van de dag VOLKSHEILGE - OUDE VOLKSGEBRUIKEN-
13-12-2008
Vandaag is het de feestdag van Sinte-Lucia
Vandaag is het de feestdag van Sinte-Lucia maar ook een beetje "onze" feestdag en met "onze" bedoel ik dan deze van mijn echtgenote en mezelf. Precies vandaag dobberen wij 50 jaar rond in ons huwelijksbootje. U hebt het al begrepen dacht ik, de tekst die u vandaag leest heb ik al enkele dagen eerder geprogrammeerd omdat ik u vandaag niet "in de kou" wil laten staan. Zoals ik gisteren al zei, blijf ik ook vandaag nog even stil staan bij de weerspreuken rond Sinte-Lucia, u toch nog eens zeggen dat deze spreuken dateren van vóór de Gregoriaanse kalenderhervorming toen deze feestdag nog op 23 december viel. Vandaag kloppen deze spreuken dus niet, en zo omzeil ik dan weer enkele "boze" mailtjes. Wat heb ik vandaag voor u mee ? Wel een eerste spreuk vertelt ons dit :
" Als Sinte-Lucie komt, lengen de dagen een vlooiensprong. "
En wat gedacht van deze mooie :
" De eerste dag lengen ze een luizenwentel, de tweede een vlooiensprong. "
Of nog anders gezegd :
" Met Sinte-Lucij, lengen de dagen een hanegeschrei. "
De uitdrukkingen waarin de tijdsbepaling van een "luizenwentel", een "vlooiensprong" en een "haneschrede" voorkomen, dateren uit de tijd toen de uurwerken nog niet uitgevonden waren. De eerste klok werd in 1370 in Frankrijk vervaardigd. Voor die tijd gebruikten onze voorouders de zonnewijzer, en werd de tijd bepaald naar gelang de stand van de schaduw welke een door de zon beschenen staafje op de wijzerplaat wierp. Na de winterzonnestand bemerkte men dat de schaduw zich lichtjes verplaatste; op Sinte-Lucie bedroeg de afstand deze van een vlooiensprong en vergrootte om o.a. met kerstmis op een haneschrede te komen. Alzo stelde men vast dat de dagen langzamerhand verlengden. Voorgaande is een typisch bewijs dat de weerspreuken op een zeer hoge ouderdom kunnen bogen. Wat er voor morgen op het menu staat weet ik vandaag echt nog niet, dat zien we morgen dan wel weer.
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
13 December 2007 was een bewolkte dag met een maximum temperatuur van 4,2° die om 's nachts om 1u49 waargenomen werd ! De grillen van de natuur zeker ? 's Morgens om 8u42 noteerde men het koudste moment van deze dag en dat bedroeg min 0,1° ! De warmste 13de december sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1938 met 13,8°. - De koudste 13de december ooit kwam in 1899 voor met min 13,7° !
Voor vandaag heb ik gekozen voor een volgens mij erg mooie weerspreuk die dateert van vóór de Gregoriaanse kalenderhervorming. Ik geef daar direct een woordje meer uitleg over, laat ons misschien eerst eens kijken wat die weerspreuk ons te vertellen heeft :
" Lucia maakt de langste nacht, half juni maakt de langste dag, half maart en september vrank maken dag en nacht even lank. "
Morgen is Sinte Lucia onze gaste, alleen komt ze morgen niet met de langste nacht af zoals de weerspreuk het ons vertelt. Eerder zei ik u al dat deze weerspreuk dateert van vóór de Gregoriaanse kalenderhervorming en toen klopte deze weerspreuk wel want....toen viel Sinte-Lucia tien dagen later n.l. op 23 december, of twee dagen na de winterzonnestilstand. En ja, toen maakte Lucia de langste nacht wel en toen klopte ook de volgende weerspreuk :
" Sinte-Lucij, 't kortste van de tij. "
Voor de Gregoriaanse kalenderhervorming begonnen op de feestdag van Sinte-Lucia de dagen weer te lengen, en zo zegt een oud rijmpje :
" Sinte-Lucije, laat de dagen dijen. "
Morgen hoop ik samen met u nog naar enkele mooie spreuken te moge kijken, allemaal nog rond Sinte-Lucia en dan vertel ik u ook nog iets over de uurwerken uit vroeger jaren. Reden genoeg dacht ik om hier morgen terug te zijn, tot dan ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
12 December 2007 was nog eens dag met twee gezichten, in de voormiddag erg vriendelijk met zon en in de namiddag eerder triest met bewolking. Om 14u31 werd die dag de maximum temperatuur waargenomen en die bedroeg toen 4,8°. - 's Morgens om 8u42 om precies te zijn, noteerde men min 2,7° als zijnde de laagste temperatuur van deze dag. De warmste 12de december sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 2000 met 13,5°. - De koudste 12de december ooit kwam in 1844 voor met min13,3° !
Morgen vrijdag is het uitkijken naar de wind en hopen dat deze niet uit het Noorden zal blazen !!!! Om exact 17u37 is het morgen volle maan en mocht dan de wind uit het noorden komen dan zijn we er aan voor vier maanden winter, leest u maar :
" Blaast de noorderwind met decembermaan, dan houdt de winter vier maanden aan. "
En wees gerust met "decembermaan" wordt wel degelijk de 1ste volle maan bedoeld ! Alles op zijn tijd zou ik zo zeggen, maar vier maanden winter is van 't goede wel wat teveel dacht ik. Ik stel voor dat we met ons allen duimen voor gelijk welke wind zolang die maar niet uit het noorden blaast !!! Morgen en mogelijk ook nog overmorgen , bekijk ik de weerspreuken rond Sinte-Lucia die ons op 13 december een bezoekje brengt ! Voor u dienaar is 13 december een zeer speciale dag, dan tobberen mijn echtgenote en ik precies een halve eeuw rond in ons huwelijksbootje !!! Afspraak morgen ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
11 December 2007 was nog maar eens een bewolkte dag met de nodige buien ! De maximum temperatuur bedroeg 8,2° en die werd om 13u13 waargenomen. - 's Avonds om 23u50 werd de minimum temperatuur genoteerd en die liet min 0,4° opschrijven. Lichte nachtvorst was een feit. De warmste 11de december sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1978 met 14,8°. - De koudste 11de december ooit kwam in 1844 voor met min 11,1° !
Zoals ik gisteren beloofde ging ik voor vandaag eens te raden in de Kempen en daar schijnen ze alles te weten over ijzelluchten in de winter.
" Zoveel ijzellochten in de winter, zoveel koren in de oogst. "
De boer, hij zal die ijzellochten graag zien hangen !
En nu ik het toch over ijzel heb, geef ik graag nog een tweede weerspreuk mee :
" Geen ijzel zo stout, die drie dagen aan de bomen houdt."
Laat dit een troost zijn ! Morgen vertel ik u iets over de volle maan in december en ik verzeker u dat die erg belangrijk is, ik raad u aan van zeker te komen kijken !!!! Tot morgen dan maar ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
10 December 2007 was een bewolkte dag met een maximum temperatuur van 8,7° die om 15u16 waargenomen werd in het weerstation van Kapelle o/d Bos. In dat zelfde station schreef men 's nachts om 3u54 de minimum temperatuur op en die liet 6,9° noteren. De warmste 10de december sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 1915 met 15°. - De koudste 10de december ooit kwam in 1879 voor met min 12,2° !
Wat weten ze in het Antwerpse over koude en sneeuw ?
We hebben de jongste dagen weer enkele weerheiligen de revue zien passeren, tijd nu om terug aan te pikken bij de weerspeuken die betrekking hebben tot de verschillende weertypes in deze maand. Zo vond ik de volgende spreuk die vooral in het Antwerpse gekend lijkt te zijn :
" Brengt december koude en sneeuw in 't land, dan wast het koren zelfs in 't zand. "
Morgen trek ik nog eens naar onze Kempen waar ze alles weten over eventuele ijzelluchten. En wilt u daar alles over weten ? Ook dat kan u morgen hier weer lezen ! Tot morgen ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden .
9 December 2007 was een dag met twee gezichten, in de voormiddag was het zonnig en in de namiddag was het bewolkt en van de zon geen spoor meer te vinden. De maximum temperatuur bedroeg 9,9° en die werd 's nachts om 1u24 waargenomen ! In de late namiddag, om 17u06 om precies te zijn, schreef men 6,8° op als laagste temperatuur voor deze dag. De warmste 9de december sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 1915 met 14,3°. - De koudste 9de december ooit kwam in 1879 voor met maar liefst min 17,7° !!! Deze erg lage temperatuur is nog lang geen record, de laagste temperatuur in België ooit waargenomen was min 21,1° en dat gebeurde op 25 januari 1881.
Met Sinte-Leocadie krijgen we morgen een weerheilge op bezoek die net als Sinte-Barbara (4 december) ons de vriezeman van 't lijf kan jagen. Meestal is het op haar naamfeest slecht weer en hoe dat komt laat ik u door een weerspreuk zelf vertellen :
" Sint - Leocadie, houdt heur water nie. "
Daarmee is alles duidelijk gezegd dacht ik. Maar....op haar naamdag kan het slechte weer wel op allerhande manieren bezworen worden. Het beste is met een vuurpot naar 't een of ander kapelleke te gaan en hem daar volledig laten uitbranden, terwijl men de nodige Vaderons en Weesgegroetjes bidt. Daarna ontsteekt men thuis een keerske ter ere van de goede heilige. Nog een ander middelke, men mag ook op gloeiende kolen berenkruid en lavendel verbranden, of het keerske dwars op een spil steken en het aldus aan de twee uiteinde doen branden. hoe vlugger het opgebrand is, hoe vlugger het weder omslaat. Dit laatste middeltje lijkt zelfs een krachtig middel te zijn tegen de geweldige buien en ook tegen onweer ! Een erg oud rijmpje leert ons :
" Brand berenkruid en lavendel tegen de mot, voor Sint-Leocadia ontsteek de kaars en brand de pot. "
Voor alles is er een weg, en waar een wil is, is een weg ! Mijn taak voor vandaag is weeral volbracht, kassa kassa en tot morgen ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
8 December 2007 was een bewolkte dag met regen en een maximum temperatuur van 7,5° die om ietsje na middernacht waargenomen werd, met andere woorden, het was 's nachts warmer dan tijdens de dag ! - De minium temperatuur bedroeg 4,3° en die werd om 8u33 genoteerd ! De warmste 8ste december sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 2000 met 14,1°. - De koudste 8ste december ooit kwam in 1871 voor met min 17,3° !!!!!!
Morgen is het O.L.Vrouw Onbevlekte Ontvangenis, ook wel eens Maria in d'advent genoemd en dat is ook weer een van die dagen die we best in 't oog houden want lees eens wat de weerspreuk die ik voor vandaag meegebracht heb ons te vertellen heeft :
" Maria in d' avent, ons dikwijls veel wind zendt. "
Een verwittigd mens is er altijd twee waard dacht ik ! Morgen breng ik voor u een en ander mee in verband met Sinte-Leokadie die overmorgen bij ons langs komt. Ik zal hier morgen weer terug te zijn, u komt toch ook ?
Graag geef ik u een klein beetje uitleg mee in verband met de dag van morgen die we Onze Lieve Vrouw Onbevlekte Ontvangenis noemen. De heilige Joannes Damscenus sprak reeds van een feestdag van de Onbevlekte Maagd in de jaren 721. De Heilige Anselmus van Kantelberg stelde de feestdag in voor Engeland in de jaren 1145. Sixtus IV keurde de instelling goed op 1 maart 1476. Pius IX heeft in de jaren 1854, in het bijzijn van meer dan 200 Cardinalen en Bisschoppen, plechtig verklaard dat het een geloofspunt was dat Maria, van het eerste ogenblik hare ontvangenis, door een bijzonder voorrecht en genade Gods, uit kracht van de verdienste van Jezus Christus, Zaligmaker van het menselijk geslacht, van alle vlek van erfzonde is bevrijd gebleven. In Vlaanderen vierde men deze feestdag reeds in de 15de eeuw. In verschillende steden van Vlaanderen bestonden er reeds vanaf 1514 broederschappen ter ere van O.L.Vrouw Onbevlekt Ontvangen. Zo was bijvoorbeeld te Dendermonde haar de kapel van O.L.Vrouw van de Dijkpoort toegewijd.
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
7 December 2007 was een bewolkte dag met een bui en een dag waar de temperaturen rare bokkensprongen maakte. Om 5 uur 's morgens werd de maximum temperatuur waargenomen en die bedroeg 13,5° ! - 's Middags, om 12u30 om precies te zijn, noteerde men de minimum temperatuur voor de deze dag en die liet 6,8° opschrijven ! De warmste 7de december sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1914 met 14,8°. - De koudste 7de december ooit kwam in 1875 voor met min 15,4° !
Terwijl de goede Sint vandaag zijn handen meer dan vol zal hebben, kijk ik al naar de dag van morgen en de komst van Sint-Ambrosius want deze brave man is niet de eerste de beste. Lees maar eens wat de volgende weerspreuk over hem te vertellen heeft :
" Ambroos met zijn bijen en spreeuwen, laat het dikwijls waaien en sneeuwen.
Mocht het morgen sneeuwen ? En het wordt u allemaal een beetje teveel, dan moet ge een sneeuwbal in het vuur werpen en de heilige verzoeken de sneeuwval te doen ophouden. Dit verzoek kan heel dichterlijk uitgedrukt worden en in het Gentse luidt dat dan als volgt :
" Sint-Ambrosius, patroon van de bieën en de spreeuwen, schie 't er uit mee waaien en sneeuwen. "
Maar ja, het probleem is dat er de dag van vandaag niet te veel mensen nog een kachel bezitten en werp dan maar een sneeuwbal in 't vuur ! Sint-Ambrosius is de patroon van de bieënhouwers wat u wellicht al begrepen had. Dat is gebeurd naar aanleiding van de legende die ons vertelt dat er ooit een bieënzwerm op zijn mond kwam rusten terwijl hij, kinde zijnde, sliep. De bieën vlogen weg, hemelwaarts en verdwenen, wijzende op de welsprekendheid en zachtmoedigheid van de heilige bisschop die Augustinus bekeerde. Morgen is het " Maria in de advent " of O.L.Vrouw onbevlekt ontvangenis en op die dag durft het weer ook wel eens lelijk uithalen, ik vertel er u morgen weer alles over, tot dan ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
6 December 2007 was een zwaar bewolkte regendag met een maximum temperatuur van 12,4° die om pas om 19u15 waargenomen werd in het weerstation van Kapelle o/d Bos. - Om 5u26 in de vroege morgen schreef men op dezelfde plaats 8,3° op als zijnde de laagste temperatuur voor deze dag. De warmste 6de december sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 1868 met 14,7°. - De koudste 6de december ooit kwam in 1902 voor met min12° ! Wat moet Sinterklaas toen kou geleden hebben !!!
Al diegene die braaf zijn gaan morgen wat lekkers krijgen van de goede Sint mag ik hopen, en zij die stout geweest zijn krijgen vermoedelijk van de stok, of hoe zit het ook weer in elkaar ? Als morgen de vorst van die bekende figuren op de ruiten zou tekenen dan pleegt men al wel eens te zeggen " Sint-Niklaas heeft gereden. " In Gent hoort men dan weer ; "'t es vensterkenskirmesse". Wat het worden zal weten we morgen wel, ik koos vandaag voor een weerspreuk die in de Kempen mogelijk beter bekend is dan elders in ons land :
" Brengt Sinterklaas ijs, dan brengt Kerstmis regen. "
Het ene deugd niet en 't andere is niet goed, ik dacht echt dat Sinterklaas een braver man was ! Hoewel.....hij kan zich morgen nog langs zijn beste zijde laten zien !!!!! Morgen kijk ik uit naar wat Sint-Ambrosius ons aan te bieden heeft, die komt overmorgen bij ons langs. Ik hoop er morgen weer te zijn, en U ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
5 December 2007 was een bewolkte dag met lichte regen en met een maximum temperatuur van 12,9° die om 11u56 waargenomen werd. Om iets na middernacht noteerde men 10,9° als zijnde de minimum temperatuur voor deze dag en met zo'n minimum had men toen zeker geen reden tot klagen ! De warmste 5de december sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 1985 met 14,8°. - De koudste 5de december ooit kwam in 1921 voor met min 12,4° !
Wat denkt men in de kempen zoal van de sneeuw in deze maand
Veel weerspreuken in december hebben het over de sneeuw en zijn betekenis en zo hebben ze er in de kempen ook hun mening over en daar zegt men :
" Een sneeuwjaar is een hooijaar. "
Of nog anders gezegd :
" Zo hoog in de winter de sneeuw, zo hoog in de zomer het gras. "
Moest ik een landbouwer zijn, ik liet elke dag een kaarske branden omdat het veel en hard zou sneeuwen, helaas ben ik geen landbouwer, ze gaan het dus zelf moeten doen ! Morgen is het hoogste tijd om uit te kijken wat de lieve Sint voor ons gaat meebrengen, tenminste....als we braaf geweest zijn ! ! ! Kijkt u morgen met mij mee in het grote boek van Sinterklaas ?
