Het weer van de dag VOLKSHEILGE - OUDE VOLKSGEBRUIKEN-
12-06-2008
Morgen komt Sint-Anthonius ons een bezoek brengen !
Morgen is het de feestdag van Sint-Antonius van Padua en mocht morgen de regen nog altijd aanhouden, ja dan wordt het een echte ramp want zegt ons de volgende weerspreuk :
" Is het op Sint-Antonius nat, de boer drinkt van verdiet zich zat. "
Maar......schijnt integendeel de zon, dan is de boer er bovenop :
" Als op Sint-Antonius de zonne schijnt, Veel zorg voor de boer verdwijnt."
Meer zelfs, dan rekent de boer op een grote oogst :
" Sint-Antonius schoon en helder, vult het vat en ook de kelder. "
In een Greg. almanak van 1801 vond ik de volgende spreuk nog :
" Als 't vandaag donderd, soo komt er weynig regen, en de gerste gaet af. "
Genoeg voor vandaag, morgen kijk ik dan weer uit naar de komst van Sint-Bazilius, de weerheiligen volgen elkaar deze maand in een vlug tempo op, zo heb ik het graag ! Tot morgen dan maar ?
Morgen is het de feestdag van Sint-Antonius van Padua !
S
int-Antonius van Padua werd te Lissabon in Portugal geboren. Hij begeerde de heidenen tot het geloof te brengen, doch het schip dat hem voerde landde in Italië alwaar hij als Minderbroeder een stichtend leven leidde en talrijke mirakelen van God bekwam. Hij werd ook door de verschijning van het Kind Jezus bevoorrecht. Deze heilige wordt bijzonderlijk aanroepen om verloren zaken terug te vinden. Men lezen in zijn leven dat men op zekere dag zijn boek ontnomen had, die hij eigenhandig had geschreven en dewelke diende om broeders in de H. Schrift te onderwijzen. De heilige bad de Heer, smekende dat hij hem zijn boek zou teruggeven. Zijn gebed werd verhoord : een novice, die, het klooster verlatende, hem had meegenomen, vond zich gedwongen het boek weer terug te dragen. Hij bestelde niet alleen het boek, maar ontving de genade aan zijn roep te beantwoorden en in het klooster terug aanvaard te worden. Daarom wordt de H. Antonius aanroepen in zedelijke twijfel zowel als bij stoffelijke verliezen.
Ter ere van de H. Antonius onderhoudt men de Negen Dinsdagen die zijn feestdag voorafgaan. Het gebruik brood te geven aan de arme te zijner eer, bestaat al sedert 1890.
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
12 Juni 2007 was een bewolkte dag met een klein "snuifje" zon ! Men diende tot 18u01 te wachen alvorens men de maximum temperatuur van die dag kon noteren en die bedroeg 22,4°. - 's Morgens om 8u33 schreef men toen de minimum temperatuur op en die liet 13,9° opschrijven. De warmste 12de juni sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 1919 met 32,7°. - De koudste 12de juni ooit kwam in 1923 voor met 3,5° !
Gisteren vertelde ik u dat Sint-Barnabas ook iets te maken had met het gras, wel dat is ook zo want de volgende spreuk vertelt ons :
" Sint-Barnabas, heeft het langste gras."
Ook wordt er nog gezegd :
" Sint-Barnabas maait het gras. "
Het gras heeft rond dit tijdstip zijn maximum ontwikkeling bereikt doch wordt het nog niet gemaaid. Van nu af zal het verdrogen om rond 21 juni gemaaid te worden. Voorgaande spreuk dateert van vóór de Gregoriaanse tijdrekening, toen viel Sint-Barnabas 10 dagen later op 21 juni. Trouwens de volgende spreuk komt ons dat alleen maar bevestigen :
" Sint-Barnabas heeft de langste dag en 't langste vlas. "
De langste dag komt in onze hedendaagse kalender op 21 juni voor, de zomerzonnestand weet u wel. Morgen kijk ik dan weer vooruit naar de komst van Sint-Antonius van Padua. Ik zal eer zeker zijn, u komt toch ook ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
11 Juni 2007 was een zeer mooie zomerse dag waar het kwik om 16 uur gestegen was tot maar liefst 27,2° ! - 's Nachts om 2u36 werd de minimum temperatuur waargenomen en die liet 15,7° noteren. De warmste 11de juni sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1919 met 31,7°. - De koudste 11de juni ooit wam in 1955 voor met slechts 2° !!!
Sint-Barnabas is net als Sint-Medardus een regenheilige ! In Kalmthout bijvoorbeeld is er van Sint-Medardus geen sprake, wel van Sint-Barnabas en zo zegt men in de Kempen, zowel als in Brabant 't volgende :
" Regent het met Sint-Barnabas, zwemt de oogst in een waterplas. "
En ook.......
" Valt op Sint-Barnabas veel nat, dan zwemmen de druiven in 't nat. "
Hetgeen betekend dat de druiven dan waterachtig zullen zijn. Velen beweren dan weer dat Sint-Barnabas de macht heeft om het weder van Sint-Medardus te stuiten, hij kan dus het weder terug goed maken, vandaar dat een spreuk ons zegt :
" Schoon weer op Sint-Barnebé, dansen al de boeren mee. "
Morgen blijf ik nog even stil staan bij deze heilige want hij heeft ook nog iets met 't gras te maken, wat ? Dat hoort u morgen dan weer wel, tot dan ?
Sint-Barnabas was een van de 72 discipelen van de Zaligmaker, gezel van de H. Paulus. Hij stichtte de kerk te Milanen en stierf gesteennigd door de Joden te Salamine. Hij wordt vooral aanroepen tegen de hagel !
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
10 Juni 2007 was een bewolkte zonloze dag met een maximum temperatuur van 23,4° die om 18u35 waargenomen werd. - 's Nachts om 2u35 noteerde men toen 15,2° als minimum temperatuur. De warmste 10de juni sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 1937 met 32,7°. - De koudste 10de juni ooit kwam in 1881 voor met 3,4° !
De boer, wel die wilt onweer in deze maand, zo is het afwisselend warm en nat en dat komt alleen de landbouw maar ten goede, vandaar dat een weerspreuk ons 't volgende vertelt :
" Hoort ge in juni de donder kraken, dan maakt de boer vast goede zaken. "
Maar onweer heeft ook nog andere voordelen, het zuivert de lucht. Laat komen die donder zou ik zo zeggen. Maar wat wanneer we teveel onweer krijgen ? Wel dat vertel ik u over twee dagen dan weer wel. Morgen kijk ik uit naar de komst van Sint-Barnabas waar ik het weer twee dagen zal over hebben ! Tot morgen ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
9 Juni 2007 was een bewolkte dag die 's morgens begon met regen en waar men tot 18u52 moest wachten alvorens de maximum temperatuur van die dag te kunnen noteren die 21,2° bedroeg. 's Morgens om 8u10 schreef men toen 15,3° op als laagste temperatuur van die dag. De warmste 9de juni sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 1858 met 31,4°. - De koudste 9de juni ooit kwam in 1881 voor met 4,5° !
Vandaag is Sint-Medard onze gast, met of tegen onze zin !
De twee vorige dagen gaf ik u al enkele weerspreuken rond Sint-Medardus mee en stel nu dat het vandaag toch zou regenen en wij met die nattigheid zes weken opgezadeld zouden zitten, ja dan zijn we al rond eind juli en bijgevolg volop in de oogst. De volgende weerspreuken hebben daar ook aan gedacht en een spreuk uit 1707 komt ons 't volgende vertellen :
" Soo 't regent op Medardus dag voor weecken ougst men vreezen mag. "
Weecken staat hier wel in de betekenins van "natte", dit maar voor alle duidelijkheid. Nog een andere spreuk zegt het ons dan weer zo :
" Zoekt Sint-Medarus in de regen troost, dan zendt hij die ook in de oogst. "
En toch zijn of waren er altijd mensen die Sint-Medardus maar wat graag zagen komen ! Hij is niet voor niks de schutspatroon van de regenschermmakers zeker ! Die mensen verlangde niet beter dan regen en nog eens regen. Iedere regenschermverkoper had vroeger jaren zelfs een beeldje van Sint-Medard in zijn winkel staan en daar stond dan nog meestal 't volgende bij :
Sint-Medardus wil mijn handel zegenen, en laat het zes weken lang regen.
Ieder is zowat "dief" in zijne stiel zeker ? Morgen kijk ik verder naar de betekenis van onweer in deze maand, ik zal er zijn, en u, u komt toch ook weer mag ik hopen ?
Zoals ik gisteren al zei geef ik u vandaag nog een oud schietgebedeke mee dat men vroeger jaren op de vooravond van Sint-Medardus opzegde om de natte heilige te vermurven en hem te verzoeken de hemelkraan toe te zetten, dat ging als volgt :
Sint-Medardus, heilige man, Spaar ons de regen als het kan, Zes weken lang koud en nat Dat deugd noch voor land noch stad Laat de wolken maar verdwijnen En het zonneken maar schijnen, Maak het weertje zoet en fijn, We zullen u erkentelijk zijn.
Men stelde een gewijd keerske te branden en daarnevens een schaalke regenwater, waarin men een klontje suiker had gedaan. Ging de dag zonder regen voorbij, dan bakte men koeken en de eerste en de laatste was voor Sint-Medardus. Hoe ze echter ter bestemming geraakten moet ik u helaas schuldig blijven.
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
8 Juni 2007 was een bewolkte dag maar met wel een hoge temperatuur die 25,8° bereikte om 15u05 ! - 's Morgens om 5u11 schreef men die dag 17,8° op als minimum temperatuur. De warmste 8ste juni sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 1915 met 34,3°. - De koudste 8ste juni ooit kwam in 1837 voor met slechts 2,8° !
Morgen is hij er, de meest gevreesde weerheilige !
Alvorens ik u nog enkele weerspreuken meegeef omtrend de alom gekende Sint-Medardus wil ik u toch even vertellen dat in werkelijkheid alle spreuken dateren van vóór de huidige tijdrekening. Toen viel Sint-Medardus immers op 20 juni, de zomerzonnestand, tijdstip waarop door de band het weder goed of slecht, een aantal dagen aanhoudt. Na de Gregoriaanse hervorming (1582) heeft het volk met de datumverschuiving geen rekening gehouden, waardoor de vroeger geldende weersinvloed van Sint-Medardus is blijven voortleven. Nu we dit weten, nog enkele weerspreuken :
" Sint-Medardus kil en nat, plezier op den buiten en kolirre in de stad. "
Met kolirre wordt gramschap bedoeld En om te besluiten voor vandaag nog deze :
" Sint-Medard geeft zijne zegen, mee zes weken wind en regen. "
Nu maar hopen dat de hemelsluizen morgen dicht blijven ! ! ! Ook morgen geef ik u nog enkele weerspreuken rond Sint-Medard mee en dan geef ik u, in een apart artikeltje, ook nog een oud schiet -gebedje mee om de natte sant tot ander inzichten te brengen. Ik zal er morgen zeker zijn, u toch ook ?
Oude middeltjes om Sint-Medaar tot inkeer te doen komen
Gisteren beloofde ik u van enkele zeer oude middeltjes te vertellen die men vroeger jaren aanwende om de welwillendheid van de natte sant af te smeken. Het beste middel scheen een glazeke wijwater te zijn, waarin men een ruikertje stak bestaande uit allerlei veldbloemen en drie Vader-ons en evenveel Wees-Gegroeten te bidden. Te Gent bijvoorbeeld, mocht men vooral niet vergeten met volgend versje te besluiten:
Sinte Medardus van omhuuge, Laat beneen hier dirde druuge.
Men kon het ook anders doen, namelijk met een cent in de vlam ener gewijde kaars te doen gloeien en hem in het regenstuk te laten vallen :
Als hij duumt en sist, Es Sint-Medardus ghiel uitgepist.
t Moeilijkste was natuurlijk van die cent gloeiend te krijgen. Nog een ander middel om Sint-Medardus tot een ander inzicht te brengen was heel die natte betovering afeten. Ziehier het recept dat men daar toen voor gebruikte. Op de vooravond van Sint-Medardus moest men langs de grachten reinevaar gaan plukken, dat was een gemene plant, ook bekend als wormkruid. Als het op de naamdag regende, dan moest men deze sterk geurende plant fijn hakken en ze in een eierkoek doen. Men mocht hem opeten zonder echter niet te vergeten een klein stukske naar buiten te gooien. Sint-Medardus voor wie deze lekkernij bestemd was, hield zich met een klein stukske tevreden, en zo content was hij zelfs dat hij naliet zijn regendag door veertig andere natte dagen te laten volgen. Morgen geef ik u nog een zeer oud schietgebedeke mee dat op de vooravond van de natte sant diende opgezegd te worden.
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
7 Juni 2007 was een echte prachtige zomerdag met een maximum temperatuur van 28,5° die om 18u01 waargenomen werd in het weerstation van Kapelle o/d Bos ! - 's Morgens om 5u 39 noteerde men daar 15,8° als minimum temperatuur voor die dag. De warmste 7de juni sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 1915 met 33,1° ! - De koudste 7de juni ooit kwam in 1923 voor met 2,8° !
Overmorgen is het dan zo ver, dan komt Sint-Medardus bij ons op bezoek of we dit nu graag willen of niet, komen doet hij toch ! Op deze dag kijken we angstig naar de westkant om te zien of er geen donkere wolken opkomen, en nauwelijks als er een druppeltje valt, al ware het nog zo fijn, beginnen we te lamenteren : zes weken regen aan een stuk ! Omdat er enorm veel weerspreuken rond deze "natte" heilige bestaan, begin ik er ongebruikelijk vanaf vandaag al maar mee met de bedoeling van u gedurende 3 dagen, de mooiste spreuken uit mijn verzameling aan u mee te geven. Verder vertel ik ook 3 dagen over een oude legende en over zeer oude middeltjes die men vroeger jaren aanwenden om Sint-Medard tot andere inzichten te brengen, een eerste vind u ietsje lager in een apart hoofdstukje. En dan de weerspreuken, wat hebben die ons zoal te vertellen ? Een eerste, die wellicht iedereen kent zegt ons :
" Als het regent op Sint-Medaar, regent het zes weken tegaar. "
In het Mechelse zegt men :
" Als Medardus pist, regent het zes weken aan een stuk. "
In Brabant beweert men :
" Als Sint-Medard zijn sluizen openzet, dan regent het zes weken aan een stuk. "
Morgen ben ik er weer met nog meer weerspreuken rond de "natte" sant, tot dan !
De legendes rond Sint-Medardus zijn schering en inslag zegt maar. In een Almanak uit t Meetjesland uit 1877 vond ik een legende die ik u niet wil onthouden. Den 8ste juni, zo luidt het, vieren wy Sinte Medardus, en ik twyfele niet of t zal regenen; maer geen veertig dagen lang toch, zoo als de Franschen beweren. Dat het tons zou kunnen regenen tot den 18de, t is mogelijk : immers, volgens de legende, zei den heiligen Faustus wiens feestdag den negenden gevierd wordt aen Sinte Medardus : Barnabes (11 juni ) en Vitus (15 juni) zyn myne geburen, en wy zullen te samen ne keer de boeren wasschen, tot als onzen kameraed, den Hollander, Frederik (den 18de) de sluyzen des hemels komt toeschuiven.
Vanzelfsprekend werden er op de vooravond van Sint-Medardus naamdag, tal van middeltjes aangewend om de welwillendheid van de natte sant op biezondere wijze af te smeken, om van de natte plaag bevrijd te blijven. Enkele van deze oude middeltjes vertel ik u morgen en mogelijk zelfs overmorgen ook nog wel.
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
6 Juni 2007 begon met bewolking maar vanaf de middag was de zon van de partij en zo liep het kwik toen nog op tot maximum 24,7° om 16u33 waargenomen. - 's Morgens om 5u34 schreef men toen 15,6° op als minimum temperatuur voor deze dag. De warmste 6de juni sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 1950 met 31,7° ! - De koudste 6de juni ooit kwam in 1923 voor met 4,2° !
Gisteren zagen we al dat we noordenwind in deze maand niet echt hoeven te vrezen, integendeel zelfs, maar.....mag deze wind een ganse maand blijven blazen ? Neen, helemaal niet want om goed te zijn moet er afwisselend warmte en regen komen, vooral in de tweede helft van deze maand want :
" Als noordenwind in juni gaat, dan komt het onweer vrij te laat. "
Volgens de boerenkalender moet er nu en dan eens onweer komen in juni, dan is het afwisselend warm en nat, en....zegt de boer :
" Zware onweders baren dikke korenaren. "
Over donder in deze maand zal ik het zeker nog hebben, maar vanaf morgen begin ik al vooruit te kijken naar de weerheilige die ons op 8 juni komt bezoeken en dat is niemand minder dan....Sint-Medardus. "Manneke pis " zeker niet te verwarren met deze van Brussel of Geraardsbergen ! Naast de vele weerspreuken rond deze "natte" heilige, zal ik u ook nog 3 dagen op rij wat oude legendes en gebruiken uit vroeger jaren vertellen, reden genoeg dus om zeker te komen kijken. Geef ik u vandaag dan al een afspraak voor morgen, tot dan ?
