Het weer van de dag VOLKSHEILGE - OUDE VOLKSGEBRUIKEN-
06-10-2009
Vandaag is Sint-Bruno bij ons te gast
Sint-Bruno voor diegene die hem niet zo goed zouden kennen, was de stichter van de Karthuizers die vroeger in ons land verschillende kloosters bezaten zoals o.a. te Gent, Geraardsbergen, Lier en Leuven. Kloosters waar tal van grote geleerde uit gesproten zijn. Vroeger jaren veel meer dan vandaag werd Sint Bruno door de landman aanroepen tegen de masscher van de tarwe (zwamsoort). Men leesde toen een gebed over het graan ter ere van deze heilige. Vanuit Limburg ging men vroeger jaren op deze dag beevaren naar Luik in de kerk van Sinte-Foy tegen de mazelen ! En de boeren blijven maar best goed bevriend met Sint-Bruno, de reden waarom laat ik u door de weerspreuk van vandaag vertellen :
" Wie Bruno tart zijn koren wordt zwart. "
Moest ik een boer zijn, 'k zou toch maar oppassen ! Morgen is het O.L.Vrouw van de Rozenkrans en morgen zou het een zachte dag moeten zijn, de waarom vertel ik u morgen dan wel weer. Tot dan ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
6 Oktober 2008 was een dag met twee gezichten, dan wat zon, en dan weer bewolking ! Het kwik steeg die dag niet hoger dan 16,2° en gebeurde om 15u53 ! 's Morgens, om 9u17 om precies te zijn, noteerde men de minimum temperatuur en die liet 10,8° opschrijven ! - De warmste 6de oktober sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 1921 met 27,8° ! Van een weelde gesproken ! De koudste 6de oktober die in Ukkel gekend is was deze van 1936 met min 0,6° !
Vandaag is het de feestdag van Sint-Remigius zoals we gisteren al zagen, maar vandaag is het ook de feestdag van Sint-Placied en volgens de weerspreuk die ik vandaag mee heb zouden we er goed aan doen om wat te bidden, leest u zelf maar :
" Vergeet niet te bidden voor Sint-Placied of 't zal regenen dat het giet. "
U nog rap zeggen dat morgen Sint-Bruno onze gast is en daar vertel ik u morgen weer alles over, voor vandaag hou ik het voor bekeken, t.t.z. ik stop er mee en ik ga toch maar wat bidden ! Tot morgen dan maar ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
5 Oktober 2008 was een zwaar bewolkte dag met regen en wind, weer zo'n echt typisch "Bamis-weer" zegt maar. De maximum temperatuur bedroeg toen 15,1° en die werd pas 's avonds laat om 23u20 waargenomen. - 's Morgens, en dat was om 7u58, noteerde men de minimum temperatuur en die liet 10,6° opschrijven. - De warmste 5de oktober sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1921 met 27,5°. In 1921 kwamen er toen enkele warme dagen op rij voor, een laat Sint-Micheielszomerke ? De koudste 5de oktober die in Ukkel gekend is was deze van 1881 met jawel min 2° ! De vroegste vorst die tot vandaag gekend is !!!!!
Sint-Remigius was bisschop te Reims toen hij Clodowich en 3000 man van zijn leger doopte. In Beersel (Prov. Antwerpen) werd deze heilige gediend tegen de kinkhoest en een oud rijmpje ging toen als volgt :
" Soeckt in Beersel voor uw qualen medecyn Remigius sal hier een seker hulpe syn voor die den kinkhoest quelt. "
Vermeld ik nog dat Sint-Remigius in het Bisdom Mechelen op 1 oktober gevierd wordt, zo voorkom ik mogelijk boze mailtjes. En dan nu het negatieve van deze brave man zijn bezoek maar vertellen zeker ? Hij komt ons in feiten duidelijk maken dat het vanaf heden echt kouder, om niet te zeggen koud wordt, erger nog hij komt ons de komende winter aankondigen ! ! ! De weerspreuken die ik vandaag mee heb, komen dat alleen maar bevestigen :
" Dominus vobiscum ! Sint-Remi draait 't blaadje om, en 't nieuwe kapittel draagt "winter" als titel. "
En andere weerspreuk zegt het ons dan weer zo :
" Mee Sinte-Remi, geiren of nie, begint er de winter. "
Of we dit nu graag willen of niet, iedereen moet zijn job doen zeker ? Morgen is het ook een dag waarop we in feiten moeten bidden en die waarom vertel ik u morgen dan weer wel, tot dan ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
4 Oktober 2008 was een dag met bewolking en zon en een maximum temperatuur van 12,7° die om 13u55 waargenomen werd. - 's Morgens, en dat was om 7u29 om precies te zijn, schreef men 3,8° op als zijnde de minimum temperatuur voor deze dag. - De warmste 4de oktober sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1921 met 26,7°. - De koudste 4de oktober die in Ukkel bekend is was deze van 1912 met exact 0° ! ! !
Morgen komt Sint-Franciscus van Assisie ons bezoeken !
Morgen krijgen we inderdaad het bezoek van Sint-Franciscus van Assisië, deze heilige was de stichter van de Minderbroeders en hij stierf in 1226. In ons land zijn er verschillende kloosters van die orde onder verschillende namen gekend zoals bijvoorbeeld de Conventuelen die in grote kloosters of conventen leefde. Verder waren er nog de Observantynen die dan weer in eenzaamheid verbleven en waaruit de Capucienen die een kap droegen spruiten. Morgen is het een dag waar vroeger jaren de biezenstekkers veel aandacht aan besteden. Zij trokken er op deze dag op uit om vóór de winter hun voorraad op te doen en de weerspreuk die ik voor vandaag gekozen heb komt ons dat heel mooi vertellen en ze zegt ons ook de waarom :
" Sint Franciscus van Assiezen maakt sterk de tenen en de biezen. "
Helaas is het beroep van mandenvlechter ook zo goed als helemaal verdwenen, net al zovele mooie oude ambachten trouwens ! Morgen kijk ik dan weer uit naar de komst van Sint-Remigius en wat die voor ons meebrengt gaan er vele onder u niet graag horen vrees ik ! Tot morgen dan maar, dan verneemt u er weer alles over !
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
3 Oktober 2008 was een bewolkte dag waar een bui nooit ver weg was. De maximum temperatuur bedroeg die dag slechts 11,6° en die werd om 15u35 waargenomen in het weerstation van Kapelle o/d Bos. - 's Morgens om 6u49 noteerde men in datzelfde station de minimum temperatuur en liet 5,7° opschrijven. Vermeld ik misschien nog voor diegene die in de provincie West-Vlaanderen wonen dat deze dag hun ook een onweer bracht ! - De warmste 3de oktober sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1908 met 26,40°. - De koudste 3de oktober die in Ukkel gekend is was deze van 1864 met amper 0,3° !
Hoe vaak zei ik het al niet, onze vrienden de dieren zijn 's werelds grootste en beste weersvoorspellers en rond deze tijd houden we best de muizen en de haas eens extra in de gaten want zij vertellen ons exact hoe streng de komende winter zal zijn, en.....hoever de winter nog verwijderd is :
" Kruipen de muizen diep in d' aard, wees voor een strenge winter vervaard. "
Maar.........
" Draagt de haas nog zijn zomerkleed, dan is de winter nog niet gereed. "
En geloof mij, wat de twee weerspreuken van vandaag ons vertellen, wel daar geef ik waarborg op ! ! ! Morgen kijk ik uit naar de komst van Sint-Franciskus van Assisie die ons op 4 oktober komt bezoeken ! Ik hoop er morgen weer te zijn, en u ? U komt toch ook weer mag ik hopen ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
2 Oktober 2008 was een bewolkte dag met in de namiddag plaatselijke onweders die gepaard gingen met hagel. De maximum temperatuur bedroeg 13,4° en die werd om 13u41 waargenomen in het weerstation van Kapelle o/d Bos. In datzelfde station schreef men om 22 uur de minimum temperatuur op en die liet toen 7,2° noteren. - De warmste 2de oktober sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1959 met 26°. - De koudste 2de oktober die in Ukkel bekend is was deze van 1881 met 1,7° !
Morgen is het de feestdag van de HH. Engelen-Bewaarders
De tweede dag van oktober is de feestdag van de HH. Engelen-Bewaarders en morgen kan u een schietgebedeke lezen omdat de komende winter rap voorbij zou zijn, en dat luidt als volgt :
" Engel-Bewaarder sta mij bij en maak de winter rap voorbij. "
Eerder vertelde ik u al dat de boer zijn "ploeg" opgeborgen had, dus geen echte activiteiten meer op 't land tenzij misschien nog het het rooien van de bieten, en het afrijden van de laatste mais ? En is de boer van zijn land verdwenen dan komen er andere mensen opdagen die ik liever niet zou zien :
" Verdwijnt de boer van de akker, dan worden hond en jager wakker. "
De natuur herstelt zich zelf wel, daar zijn geen jagers voor nodig ! Helaas denkt niet iedereen daar zo over ! De late appelen verhuizen van de boomgaard naar de zolder, de dieren, zoals de veldmuis, de wilde konijnen, die aan de jagers kunnen ontsnappen, zoeken naar veiliger oorden; met één woord alles wijst op de komende winter :
" Komt van 't land de veldmuis, breng dan turf en hout in huis. "
Morgen blijf ik nog efkens bij onze vrienden en dan laat ik een weerspreuk iets vertellen over de kraaien en de haas, ook hij moet deze dagen op de vlucht ! ! ! Tot morgen ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
1 Oktober 2008 was een bewolkte dag met veel wind en buien, echt Bamis-weer zegt maar. De maximum temperatuur bedroeg 17° en die werd om 14u37 waargenomen. 's Nacht, en dat was om 0u20 om precies te zijn, schreef men toen de minimum temperatuur op en die liet 12,6° noteren. - De warmste 1ste oktober sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1908 met 26,7°. - De koudste 1ste oktober die in Ukkel gekend is was deze van 1940 met amper 1,4° !
Morgen 1 oktober, komt Sint-Bavo ons bezoeken ! ! !
Voor de gewone mens is de gewezen graaf van Haspengouw, later Sint-Bavo, de portier van de herfst ! Daar hij ook de patroon van de goede oogst is, wordt de mis welke op deze dag voor de vruchten der aarde gelezen wordt, de "Bavomis" genoemd, waaruit dan " Bamis " is ontstaan. Men spreekt ook van Bamisweer, dat is het weer omstreeks 1 oktober : regenslag en wind. Met "Bamis" trok vroeger jaren de boer zijn rood slaaplijf aan en deed dit pas met Pasen weer uit. Onze grootmoeders snoerden op deze dag een blauw baaien rok boven de rest, en zaten er warmpjes in. En als het morgen zou regenen, wel dan regent het ook met Kerstmis :
" Als 't regent op Bamis, dan komt een natte Kerstmis. "
En vallen de bladeren reeds volop van de bomen dan verwachten we een voorspoedig jaar :
" Rijzen de blâren met Bamis, een vruchtbaar jaar teweeg is. "
De beukenootjes worden geacht rond 5 oktober rijp te zijn, hetgeen niet belet dat Sint-Bavo de eerste reeds laat vallen ! Wie een bijzondere devotie koestert voor Sint-Bavo ontsteekt op zijn feestdag een kaarsje en moet alsdan niet bang zijn van de winter.
Die offert een keerse voor Sint-Bavo ontbreekt het nooit aan turf en hout aan olie en aan smout.
Genoeg voor vandaag, ik ga september uitwuiven en beukenootjes rapen ! En.... ik hoop hier morgen weer terug te zijn, tot dan ?
ktober komt voort van octo = acht(ste), en hij was dan ook de achtste maand in de oud-Romeinse kalender. Door de Romeinen werd deze maand aan Bacchus, de god van de overvloed, van de wijn, toegewijd. Ook door de Saksers werd ze Windummemanoth genaamd, hetgeen wijnoogstmaand betekent.
Sinds in Vlaanderen de druiventeelt niet meer zo in ere is, kreeg hij de naam van zaaimaand, omdat het zaaien van het winterkoren in deze maand de voornaamste bezigheid van de boer is. De benaming van reuzel-, rosel- of ruselmaand kwam wellicht voort door het feit dat in deze maand het slachten een aanvang nam. Daar de eikels nu uit hun bolsters springen, kreeg hij ook de naam van eikelmaand. Een andere benaming is hersel- of aarzelmaand, omdat het jaargetijde als het ware aarzelt. Rozenkransmaand is zijn jongste naam, doordat hij aan de rozenkrans toegewijd werd. Een oud versje zegt :
Ik was de achtste maend, als Meert de eerste was,
En dus was toen mijn naem October, mij van pas :
Ik kom met Regen, en een groot gedruys van Winden,
Past op uw’ Dijk en Dak, eer ik die kom verslinden.
De dagen worden korter en korter, van 1 tot 31 oktober verkorten ze met 1u 51 min; Oktober is ook de eerste der drie donkere maanden.
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
30 September 2008 was een bewolkte dag met regen, september kon ons niet slechter verlaten ! De maximum temperatuur bedroeg slechts 14,1° en die werd om 14u16 waargenomen in het weerstation van Kapelle o/d Bos. Op dezelfde plaats noteerde men toen 's nachts om 1u10 de minimum temperatuur en die liet 9,1° opschrijven. - De warmste 30ste september sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1895 met 26,6°. - De koudste 30ste september die in Ukkel bekend is was deze van 1887 met 1,9° !
De wijngaardiers slaan rond deze tijd met grote aandacht de nachtvorsten gade welke vóór Sint-Michiel komen, en dit omdat ze veronderstellen dat deze in verband staan met de vorst in mei. Is het drie of vier weken koud vóór Sint-Michiel, dan zal het drie of vier dagen vóór Sint-Filippus (1 mei) vriezen. Komt de koude slechts drie of vier dagen vóór Sint-Michiel, dan is het zeker dat de vorst in mei aan de wijngaarden veel schade zal veroorzaken, als het op 1 mei stil en niet winderig is. En dan tot slot voor vandaag, en zoals ik u gisteren al beloofde, nog wat in verband met de trekvogels welke op Sint-Michiel ons land nog niet verlaten hebben. Een weerspreuk vertelt ons daar 't volgende over :
" Houdt Sint-Michiel nog hier het trekkend wild, dan blijft het weer lang zeer mild. "
Nog een andere weerspreuk zegt het ons dan weer als volgt :
" Trekt vóór Michiel de vogel niet, geen winter is nog in 't verschiet."
En wat gedacht van deze :
" Wanneer de zwaluw de dag van Michaël ziet, dan begint de winter vóór Kerstdag niet. "
Vandaag is het ook de dag waarop de ploeg geborgen wordt tot volgend jaar. En vandaag bracht ik voor u ook de laatste weerspreuken van september mee ! Morgen sluiten we de deur van september weer voor een jaar en kijk ik al vooruit naar de komst van oktober ! Afspraak voor morgen dan maar ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
29 September 2008 was een bewolkte dag met heel even wat zon en een maximum temperatuur van 16,8° die om 14u22 waargenomen werd. 's Nachts, en dat was om 1u11, noteerde men toen de minimum temperatuur en die liet 6,7° opschrijven. - De warmste 29ste september sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1934 met 26,9°. - De koudste 29ste september die in Ukkel gekend is, was deze van 1936 toen het kwik niet hoger geraakte dan 1° !
Spreken wij hier bij mooi weer rond deze tijd van het Sint-Michielszomerke, dan noemen ze dit in de Kempen, in de streek van Nieuwmoer de Keeske-Nijsenszomer. Een zekere Corneel Nijsen ging vroeger geregeld nog " turf steken " in het najaar. Als het dan b.v. in september slecht weer was dan troostten de inwoners zich door te zeggen dat Keeske Nijsenszomer nog moest komen. Wat met zekerheid een feit is, zijn de dagen die nu wel snel korter worden en vroeger jaren werd op Sint-Michielsdag de schafttijd van vier uur bij de landarbeiders weggelaten en dit duurde zo tot 24 februari wanneer Sint-Mattijs hete stenen werpt op 't ijs. De landarbeiders zegden toen :
" Sint-Michiel steekt de vierurenboterham in de zak. Sint-Mattijs brengt hem ons weer."
's Avonds bij het eten moet reeds licht branden, en de volkszeg luidt :
" Sint-Michiel steekt het licht aan, Maria-Boodschap (25 maart) blaast het uit. "
Met de jaren is ook het volksgebruik verdwenen om op Sint-Michelsdag een galnoot te openen en na te gaan of deze vol en gezond was; zo ja, dan was een vruchtbaar jaar te verwachten. Was ze echter leeg en vochtig, dan voorspelde dit koude. Zat er een spin in, een vlieg of een worm, dan betekende dit een ongelukkig, een middelmatig of een goed jaar. Naar gelang de vlieg of de worm, werd de duur van de winter bepaald : zat er een vliegje in, dan verwachtten ze een korte winter, ze zouden erdoor vliegen. Met een wormpje ingtegendeel kwam een lange winter, want dat kropen ze er door ! Morgen op de dag van Sint-Michiel zelf laat ik de weerspreuken nog wat vertellen over het trekkend wild en de vogels die ons ja dan neen al verlaten. Tot morgen !
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
28 September 2008 was andermaal een prachtige zonnige dag met een maximum temperatuur van 20,1° die om 14u52 waargenomen werd ! Het Sint-Michielszomerke deed zijn naam alle eer aan ! 's Morgens, om 7u14 om precies te zijn, schreef men 3,5° op als minimum temperatuur voor deze dag. - De warmste 28ste september sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1934 met 28,7°. - De koudste 28 september die in Ukkel gekend is, is deze van 1939 met 1,2° !
Overmorgen komt Sint-Michiel, de Aartsengel ons bezoeken !
Sint-Michiel of de heilige die de duivel in de hel wierp, die wordt in ons land nogal gevierd zegt maar. Bij ons in Vlaanderen is Sint-Michiel vooral een landbouwpatroon en meer bepaald een weerheilige. Men vestigd veel hoop, en terecht, op de Sint-Michielszomer omdat de aartsengel de goede reputatie heeft zijn feestdag te omringen met enige zomerse dagen, minstens een week, die als afscheid van de zomer in het vooruitzicht van de herfst wordt beschouwd. In werkelijkheid, en laat dit duidelijk zijn, komt de Sint-Michielszomer niet geregeld op dezelfde dagen, evenmin als b.v. de zomer op 21 juni, 's nachts om twaalf uur klokslag komt. Een eerste weerspreuk komt ons 't volgende vertellen :
" Acht dagen zonneschijn, brengt Sint-Michiel om wel te zijn. "
Sint-Michielsdag is ook een erg belangrijhke dag in de natuur, wellicht omdat op die dag vroeger jaren op verschillende plaatsen het gezamelijk oogst- en dankfeest plaats had. Sint-Michiel is ook de volksheilige van deze maand. Het is nog steeds niet uitgemaakt wanneer de godsvrucht tot Sint-Michiel in onze gewesten is ontstaan. Dat deze aartsengel een grote populariteit zou verwerven, lag zo voor de hand. Ons volk hecht immers veel belang aan beschermheiligen die door uitzonderlijke daden hebben uitgeblonken. Het kon ook niet anders of de aanvoerder van het engelenheir, dat onder de kreet " Wie is als God ", de Luciferisten versloeg, moest al spoedig tot voorbeeld worden gesteld. Daarom is het zo zonderling dat Sint-Michiel meer als weerpatroon, dan wel als schutspatroon op het voorplan is gekomen. Vanaf heden worden de dagen echt koeler, het zomerpak is weg te bergen en zo zegt men in Vlaanderen :
" Sint-Michiel verbiedt de strooien hoed en de linnen kiel. "
In Limburg hoort men dan weer dit :
" Sint-Machiel, verbiedt linnen broek en henneppen kiel. "
Vroeger jaren, daar heb je ze weer, bestond het zomerzondagspak van onze buitenlieden uit een blauwe kiel en een strooien hoed. Zo zei men dan in Vlaanderen :
" Sint-Michiel, heeft de winter onder zijn kiel. "
Zoveel dagen het vóór Sint-Michielsdag regent, zoveel dagen zal het rijmen en koud zijn na Sint-Joris (23 april). Regent het overmorgen, op de dag van Sint-Michiel dus, wel dan krijgen we een kwakkelwinter. Een weerspreuk komt ons dat als volgt duidelijk maken :
" Valt de regen op Sint-Michiel, doet de winter slecht zijn stiel. "
Of nog ietsje anders gezegd maar met exact dezelfde betekenis :
" Met Sint-Michiel zachte regen, komt een zachte winter tegen. "
Maar, en zoals aan iedere medaille, is aan die regen ook een keerzijde want.......
" Is de nacht van Sint-Michiel klaar, verwacht een strenge winter maar. "
Genoeg voor vandaag, morgen en ook overmorgen vertel ik nog wat verder over deze Sint-Michielsdag ! Tot morgen dan maar ?
