Creatie van bonsai - Alnus Glutinosa - Zwarte Els .

Ik plantte een zwarte els ( jong boompje) met 1.5 cm stamdiameter onderaan de boom en 1.80 m hoog in onze tuin in 1980 .Wij lieten de boom daar volwassen worden tot een aan de wortelvoet 10 cm diameter en hoger op de stam had de boom 6 cm diameter . De boom was ongeveer 5 m hoog geworden . Met bonsai was ik bezig vanaf 1984 en in 1990 trok de wortelvoet van die bewuste els mijn aandacht , een mooi open gespreide voet met mooie gestelwortels .” Zou ik van die els een bonsai kunnen maken” was de vraag . Ik ging de uitdaging aan in april 1990 .

De stam werd schuin doorgezaagd juist boven de onderste tak die zich 30 cm boven de grond bevond . Later zou ik die onderste tak ( 1cm dik ) bedraden en omhoog richten om er de top , verlengde van de stam van de bonsai van te maken . Terwijl de boom stevig verankerd was met de grond in onze tuin maakte ik de stam hol ( saba-miki ) ,alle kernhout werd verwijderd tot ongeveer één cm van de bast om de boom nog zijn stevigheid te laten behouden . De nu holle stam werd ingesmeerd met vaseline om het hout te beschermen tegen de weersinvloeden en om het rotten tegen te gaan . Mijn persoonlijke mening is dat insmeren met vaseline een natuurlijker uiterlijk geeft aan dood hout bij loofbomen , beter dan het insmeren met het bekende jin-product die een te witte kunstmatige indruk nalaat , dit past beter bij bonsai uit naaldbomen .

Daar de boom reeds 10 jaar voluit had mogen groeien in volle grond was ik de mening toegedaan dat de boom een enorm wortelgestel moest hebben . Langs de zuidzijde van de stam werden alle wortels met een spade doorgestoken op ongeveer 25 cm van de stam , dit voor de helft van de wortelkluit , ook langs de onderzijde werden de wortels doorgestoken en de enorme penwortel weggezaagd . Potgrond gemengd met kiezelsteentjes werd aangebracht tussen de aanwezige gestelwortels om zo de groei van fijne haarwortels te bekomen . Zo bleef de boom één jaar staan waarbij de aangebrachte potgrond gedurende dat jaar altijd vochtig werd gehouden om de eventuele nieuwe haarwortels in leven te houden en verdrogen te voorkomen . Gedurende dit jaar ontwikkelden zich zeer vele knoppen op de stam en de naar omhoog gebogen zijtak die verlengde stam werd . Els loopt zeer gemakkelijk uit op het oude hout . Na selectie van de knoppen kweekte ik gedurende dat jaar de gesteltakken die ik omlaag boog en met een bonsaidraad vast pinde in de tuingrond . Na dat jaar werd in het volgende voorjaar langs de noordzijde van de stam de wortelkluit bewerkt zoals de zuidzijde na eerst gepolst te hebben hoe de situatie nu was op de zuidzijde . De boom had zeer goed gereageerd op de ingreep en een mooie kluit haarwortels aangemaakt langs de zuidzijde . Het daarop volgende jaar ( 1992 ) werd de boom uitgegraven nu ik zeker was van zijn overlevingskansen . Was dat een heerlijk moment ! De bonsai in wording werd opgepot in een bonsaischaal . Na het kweken van de gesteltakken werd er voor fijnere vertakking gezorgd , de boom kreeg langzaam maar zeker met de jaren een beter uiterlijk . Door lenticellen op de stam is de schors anders dan bij andere bomen . Bloemen en de typische vruchten heb ik aan de els tot heden nog niet gehad . Bonsaischaal in schaal met water zetten gedurende het groeiseizoen want els vraagt veel water !

* Elzen behoren tot de familie van de berken . De Alnus is bladverliezend , meestal zijn de winterknoppen gesteeld en blauw-paars van kleur . De Alnus Glutinosa verkiest moerassige groeiplaatsen of langs waterpoelen . De wortels groeien langs de oppervlakte . Typisch aan elzen is dat de wortels in symbiose leven met mychorizen . Aan de wortels zitten wortelknolletjes die deze bacteriën bevatten deze kunnen de stikstof die zich in de grond bevindt binden en gebruiken .

Zwarte Els met aangepaste bladgrootte dit na bladsnoeien .

Carpinus - Haagbeuk . .

Beuken en haagbeuk worden nogal dikwijls met elkaar vergeleken , nochtans behoren zij niet tot dezelfde familie . Beuken behoren tot de familie Fagus en haagbeuken ( Carpinus ) tot de berkenfamilie Betulacea . De Engelse benaming is Hornbeam .

In hun wintersilhouet zijn beuken te bekennen aan hun zeer spitse , bruine knoppen terwijl haagbeuk eerder een kleine stompe bruine knop heeft . In de lente is het blad van de haagbeuk getand . In de winter behoud Fagus zijn blad terwijl de Carpinus zijn bladeren vroeger laat vallen .

Voor bonsai zijn de Carpinus Betulus ( Europese haagbeuk ) , de Carpinus Laxiflora de Carpinus Coreanum en de Carpinus Turczaninowii uitermate geschikt .

Alle Carpinus soorten op leeftijd hebben een licht gegroefde schors terwijl de Carpinus Turczaninowii een zeer mooie opvallende licht grijze schors heeft met gekleurde strepen en prachtige gele-oranje kleine bladeren in herfstkleur .

Een standplaats in de ochtendzon en verder gefilterd licht is aangewezen .Oppassen voor uitdroging , tijdig voorzien van water . Oppotten in pure acadama . Pinceren gebeurt het best bij de eerste groei en bij de tweede groei is het aangeraden de scheuten te laten uitgroeien tot zes blaadjes waarna dan kort teruggesnoeid wordt op twee bladeren . Gedurende de vroege zomer mag men de zwaardere oudere takjes uit de top uitdunnen om zo een evenwichtigere groei te bekomen en te vermijden dat de onderste takken mindere groei vertonen .Bijna alle stijlen zijn toepasbaar bij haagbeuken . Indien geen goede standplaats kan meeldauw de kop opsteken .

Carpinus Betulus wordt veel aangeplant voor hagen .

Fagus Sylvatica - Beuk als bonsai .

In mijn startperiode ( 1984 ) zag ik op een kwekerij een beukenboompje van zo’n 70 à 80 cm hoog met een stamdiameter van ongeveer 3 cm . Controle in de aarde naar de gestelwortels leverde een mooi gespreid wortelgestel . Eén minpunt was de verdikking halverwege de stam op het punt waar de stam zich in drie stammen splitste . Ik had dus van bij de start een relatief goede basis om daar een mooie bonsai uit te maken !

Vooreerst werd één stam onmiddellijk weggehaald en de aanwezige gesteltakken werden bedraad en in de goede groeirichting gezet ( open gespreid ) Oude beuken in parken of bossen hebben een mooie habitus , dit inspireerde mij voor de vormgeving . Na verloop van tijd nam ik ook de andere gesplitste stam weg zodat de meest rechte tegenover de onderstam overbleef . Met een tweede stam weg te nemen kon ik ook wat van de verdikking wegnemen op de stam . De grote wonde zat achteraan op de stam en was van op de voorzijde niet te zien , met de tijd zou die wonde wel mits goede verzorging overgroeien met callus . Ik had nu een beukenboompje die mij reeds voldoening bezorgde . Met groei en snoei en bedrading kon de boom alleen maar beter en mooier worden . Oude beuken in de vrije natuur laten door hun eigen gewicht hun takken zeer laag hangen , ook om hun stam te beschermen tegen felle zonneschijn want beuken kunnen niet tegen felle zon op hun dunne schors ( verbranding ) . Toch opmerkelijk hoe de plant voor zichzelf zorgt , ook dat is een reden dat het droge blad gans de winter aan de beuk blijft , tot zeer kort voor de knoppen gaan zwellen en nieuw loof te voorschijn komt . Bladeren geven immers schaduw op de stam van de beuk en zo verkomt de boom verbranding op zijn stam . Ik wilde ook eerst geïnspireerd door die oude beuken de takken omlaag zetten onderaan de boom , wat ik dan ook effectief deed , na een paar jaar zo groeien gaf dit mij geen mooi silhouet aan het geheel . Ondertussen was de onderste tak onderaan links van de boom door groeien dikker geworden , toch wel een dikte van anderhalve centimeter en om die nu terug omhoog te zetten was dit niet zo vanzelfsprekend . Eerst werd de betreffende tak met raffia omwonden , met dikke bonsaidraad gespalkt langs vier zijden in lengterichting van de tak , alles opnieuw omwonden met raffia , nu opnieuw bedraad en de tak dan maar terug omhoog gebogen . Dit gaf een veel beter resultaat aan het geheel , hopende dat die bewuste tak niet gebroken was door het buigen . Zo bleef de boom enkele jaren doorgroeien en werd de onderste tak gefixeerd in de betere groeirichting . Na het verwijderen van de bedrading en de raffia ( na toch wel een jaar of vier ) was de tak gaaf en bleef hij in de gezette richting staan . Ik vind dat loofbomen mooier en beter staan met de takken iets omhoog gericht . Bij naaldbomen kan men extremer tewerk gaan en kunnen takken in een scherpe hoek drastisch naar omlaag gezet worden . Nu ben ik nog altijd aan het kweken van fijnere vertakking die de bonsai alleen maar ten goede zal komen !

*Beuk in de natuur kan wel een paar honderd jaar oud worden en ongeveer een hoogte van 35 à 40 meter bereiken . Heeft een statige verschijning en rechte stam waardoor bijzonder geschikt hout oplevert voor verwerking in de meubelnijverheid en ook veel gebruikt wordt als brandhout voor de open haard . De Japanse beuk , de Fagus Crenata ( bonsai met wit – grijze stam ) heeft een iets spitser blad . deze soort komt veel voor bij ingevoerde bonsai uit Japan . Is langs hier te koop in de gespecialiseerde kwekerijen en bonsaihandel .

Foto na de eerste vormgeving . Twee stammen weggenomen op het punt waar de twee tweede takken links en rechts samenkomen .

De levensloop van een Juniperus Squamata Meyeri .

Bij de start van mijn bonsai avontuur ( 1984 ) was een Juniperus Squamata Meyeri één van mijn eerste planten die ik mij aanschafte . Ik vond op een plantenkwekerij een exemplaar met een redelijk dikke stam ( ongeveer diameter 4 à 5 cm ) die stond daar ergens verlaten in een hoekje , waarschijnlijk een achtergebleven , vergeten plant . De wortelvoet gaf mij reeds voldoening en dit soort Juniperus heeft een donkerbruine mooie bast . De plant was ongeveer 80 à 100 cm hoog met veel groene naalden op de toppen van de takken , binnenin was het één en al bruine afgestorven naalden die er zo met toefen uitviel bij aanraking .

Het eerste doel was de plant uitkuisen en al de afgestorven naalden voorzichtig verwijderen , een hele karwei , oplettend niet teveel groene nog levend loof mee te nemen . Na de opkuis van de plant was het nog duidelijker dat het levende groen zover stond op de uiteinden van de takken . Een eerste probleem die opdook was :”Hoe krijg ik dat groen dichter op de takken en dicht tegen de stam aan ?”

Vooreerst werden de zwaarste takken weggenomen , takken van toch 2 – 2.5 cm dikte die waren toch in die tijd ( toen wisten we nog niet zoveel af van de bewerkingsmethoden / technieken bij bonsai ) niet meer te buigen ! Ik had besloten om met de iets dunnere takken ( 1 – 1.5 cm dikte ) de bonsai op te bouwen . Deze takken werden dan ook bedraad en in de juiste groeirichting gezet er op lettend uiteindelijk een mooi geheel te vormen . De bonsai in wording werd opgepot in een blauw geglazuurde Chinese bonsaischaal . De jaren daarop volgend werd het loof bijgewerkt , te lange scheuten werden ingekort er op lettend de ganse boom in een zo kort mogelijke tijd volledig af te werken ; Je weet een boom heeft er geen deugd aan om de bewerkingen over weken ( nu en dan een tak te bewerken ) te spreiden . Het beste is dit uit te voeren op een zo kort mogelijke tijd en dan de boom rustig te laten herstellen van de ingreep . Het is een levend iets ( bonsai ) en als u die regels niet respecteert en de boom uitput loopt u het gevaar dat de boom de ingreep niet overleeft en sterft !

Door de boom te laten uitgroeien en licht , lucht en zon toe te laten op de kale takken verscheen er na wat tijd nieuw groen dichter bij de stam , waarna ik later dan de uiteinden van de takken kon inkorten en zo een betere vorm neer kon zetten . Een shari werd op de stam aangebracht om de boom nog meer karakter te geven . Later werd de bonsai opgepot in een ongeglazuurde bruine bonsaischaal die goed paste bij de kleur van de bast .Er werd een nieuwe top gemaakt die de boom iets stomper maakte en het geheel ten goede kwam . Door jaren met bonsai bezig te zijn , goed te kijken naar goede bonsai kreeg ik een beter inzicht naar vormgeving toe en werd de boom opnieuw volledig bedraad en gevormd wat uiteindelijk resulteerde in een veel betere boom . De takken werden nog meer omlaag gebogen bijna in een hoek van 45° ten opzichte van de stam . Het loof werd gespreid dat er meer licht in de groene toefen kon komen . Vele jaren bleef de boom in die fase groeien en werd dan ook in die zin onderhouden . Te lange uitlopers werden na verharding van de nieuwe groei weggenomen ( uittrekken , niet afsnijden ) , oude bruine naalden werden met een pincet voorzichtig verwijderd , oplettend de tere bast van de fijnere twijgjes niet te beschadigen . Ik heb de ondervinding dat deze soort plant het best een standplaats krijgt in de half schaduw daar gedijd hij het best en geeft dan donker groen / blauwe naalden .

Wat had je gedacht , kan u het raden ? Natuurlijk een drastische ingreep volgde nog maar eens op die toch al mooie bonsai . Wat een gans andere bonsai werd ! De rechtse zijde en de top werd in jin gemaakt daardoor leek het of de ene helft van de boom getroffen werd door een blikseminslag en afgestorven was . Rechts werd er ook één tak in jin gemaakt om een onderscheid te maken tussen de levende linkse takken . De loofpartijen werden uit bedraad en open gespreid een mooi geheel vormend . Opgepot in een grijze ronde schaal .

De foto’s laten zien van wat er mogelijk is in vormgeving op één en dezelfde boom !