In 2008 werden aandelen massaal de rug toegekeerd door de kleine belegger. Spaarrekeningen en obligaties zijn weer hot als belegging. Vooral obligaties worden gezien als de ideale en risicoloze belegging ten opzichte van aandelen. Maar is dit ook zo?

Mijn mening is dat obligaties iets veiliger zijn dan aandelen. Forse koersdalingen zijn bij obligaties niet aan de orde als u de termijn uitzit. Daar tegenover zullen obligaties nooit het rendement kunnen geven wat mogelijk is met aandelen. Volgende soorten obligaties bestaan:

Kasbons: Obligaties die worden uitgegeven door banken.

Staatsobligaties: Leningen uitgeschreven door overheden.

Bedrijfsobligaties: Leningen uitgeschreven door bedrijven.

Tot 2008 werd ervan uitgegaan dat Kasbons en Staatsobligaties tot de veiligste beleggingen  gerekend konden worden. Dat ook dit genuanceerd moet worden, hebben we inmiddels geleerd (Lehmann Brothers). Een obligatie is een schuldbewijs voor een lening uitgeschreven door een instelling, meestal over tenminste vijf jaar en waarvoor een intrestvergoeding wordt betaald om dit geld gedurende een overeengekomen periode te gebruiken. Nu er een resem faillissementen plaatsvinden, is ook de obligatiehouder niet zeker dat hij zijn geld terugziet.

Bij een faillissement komt een aandeelhouder op de laatste plaats. Die is zo goed als zeker zijn geld kwijt. Een aandeelhouder moet zich bewust zijn van dit risico. Wie obligaties heeft, staat ook redelijk achteraan in de rij en dit wordt minder goed beseft. Vooral achtergestelde obligaties (het woord zegt het zelf: men is achtergesteld op andere) zullen meestal niet veel van hun geld terugzien. Maar ook gewone obligaties zijn mogelijks niets meer waard als er onvoldoende geld overblijft. Dus veilig zijn obligaties allerminst.

Om de veiligheid van obligaties te bepalen bestaan er 2 belangrijke ratingbureaus: Moody's en S&P. Zij kennen een rating toe aan de obligatie. Triple A zijn zeer veilige, C en D zijn zeer onveilige (junk genoemd).  Hoe lager de rating, hoe hoger de intrest zal moeten zijn om beleggers te overtuigen deze te kopen. Hier geldt duidelijk de wet: hoe meer risico, hoe hoger de opbrengst. Het probleem is echter dat deze ratings subjectief zijn. U koopt een triple A obligatie en deze wordt na 2 jaar bvb. gedegradeerd naar een C rating. U kocht dan in volle vertrouwen een "investment grade" obligatie en uiteindelijk blijkt u een "rommel of speculatieve" obligatie in bezit te hebben. Hier heeft u geen controle op: Het ratingbureau kan zich vergist hebben of de marktsituatie kan compleet gekeerd zijn. Zo zijn de ratings voor de o zo veilige banken neerwaarts bijgesteld en zelfs staatobligaties van sommige europese landen als Spanje worden neerwaarts bijgesteld. Ook België staat op de lijst om een herziening te krijgen. Een land als IJsland is failliet en kan enkel met hulp van buurlanden en het IMF aan zijn verplichtingen voldoen. Een ander voorbeeld is Argentinië, die in het verleden gelijkaardige problemen gekend heeft.

Wie de kleine lettertjes niet heeft gelezen kan nog meer gezien zijn. Zo bestaan er reverse converteerbare obligaties. Deze betekenen dat het bedrijf mag kiezen hoe u wordt terugbetaald: met geld of in aandelen. U ziet van ver wat het bedrijf zal doen als aandelen nauwelijks wat waard zijn als de uitbetaling moet plaatsvinden. In plaats van u zuurverdiend geld te ontvangen, zal u waardeloze aandelen aan uw broek gesmeerd krijgen. Daarom: KOOP NOOIT REVERSE CONVERTIBLES. Meestal zijn deze intresten zeer aanlokkelijk: 10 à 20% zijn geen uitzondering, toch bij een faillissement krijgt u dit nooit te zien, u ontvangt netjes bvb. 1000 aandelen aan ... 0€. Sommige obligaties maken het nog bonter: ze mogen terugbetaald worden in aandelen van zodra het aandeel onder een bepaalde waarde zakt: VERLIES GEGARANDEERD.

Mijn conclusie is duidelijk: Obligaties kunnen even risicovol zijn als aandelen, terwijl hun rendement veel lager ligt. We zien dan ook nog dat er massaal veel obligaties op het verkeerde moment gekocht worden: als de rentes laag staan. Persoonlijk heb ik nog nooit obligaties gekocht en wellicht zal ik het nooit doen. Geef mij dan maar de real stuff: Aandelen  en laat het uitlenen van geld maar over aan de banken, die zijn daar toch specialist in of niet?