Herinnert u zich nog de media-heisa, een paar jaar geleden - 2005 om precies te zijn - rond Terri Schiavo. Volgens haar artsen verkeerde zij sinds 1990 in een 'persistent vegetatieve toestand'. Aangenomen werd dat zij zich niet meer bewust was van haar bestaan. Toen haar man, in 1998 besloot haar te laten sterven leidde dit tot een juridische strijd tussen Terri's echtgenoot en haar ouders, die dus pas in 2005 beslecht werd in het voordeel van de echtgenoot, die daarop zijn vrouw liet sterven.
De pers stelde het voor als een strijd: tussen de 'objectieve' wetenschap - die categoriek stelde dat hier geen zelfbewustzijn meer aanwezig was, dat Terri 'hersendood' was - enerzijds, en de emotionele ouders, die de onbewuste reflexen van hun dochter met 'bewustzijn' verwarden, anderzijds. Het geval lokte hevige reacties uit en de ouders werden gesteund door activisten van de 'pro-life' beweging en de 'disability rights' groepen.
Vele mensen, ook ik, dachten toen: "Jammer voor die ouders! Maar ja, wetenschappelijke waarheid is nu eenmaal dé waarheid. Groot was dus mijn verbazing - om niet te zeggen: verbijstering - toen ik het volgende fragment las in 'Out of our heads' van Alva Noé:

[...]"Wij zouden ons kunnen wenden tot de technologieën die gebruikt worden om het brein te scannen in de hoop dat deze het ons zullen mogelijk maken om in het levende brein zelf te kijken om uit te vinden wat daar gebeurt. Het feit, dat brein-verbeeldende studies van patiënten met het locked-in syndroom - positron emissie tomografie (PET), functionele magnetische resonantie imaginatie (fMRI) en ook elektro-encefalografie (EEG) - meestal normale niveaus van corticale activiteit tonen, kan aanvaard worden als een bevestiging van het oordeel dat patiënten met het locked-in syndroom een normaal mentaal leven hebben.
Het wordt echter veel lastiger als we ons wenden tot patiënten die zich in de persistent vegetatieve toestand bevinden. Waar we hier mee geconfronteerd worden is niet zozeer direct bewijs voor het ontbreken van bewustzijn, als wel de afwezigheid van de normale bevindingen van de brein-verbeelding.
Helpt de afwezigheid van normale brein-profielen bij patiënten in de persistent vegetatieve toestand ons om te beslissen of ze gevoelig zijn of niet? Zou de loutere afwezigheid van de normale patronen van neurale activiteit, zoals gemodelleerd door functionele beeldende technieken zoals fMRI of PET, voor jou een bevredigend antwoord zijn op de vraag of een geliefd persoon niet veel meer is dan een plant?
In feite zijn de dingen gecompliceerder.
Er is het feit dat patiënten in de persistent vegetatieve toestand een opmerkelijke reductie van globaal hersenmetabolisme laten zien, maar dat geldt ook voor de langzame-golf slaap en voor patiënten onder algemene anesthesie. Maar slapers en operatie patiënten ontwaken en hernemen hun normale bewustzijn, terwijl patiënten in de persistent vegetatieve toestand dat zeer zelden doen.
Merkwaardig is dat - in het kleine aantal gevallen waarin brein-verbeeldende technieken uitgeprobeerd werden bij patiënten die hersteld waren van de persistent vegetatieve toestand, waarbij zij hun bewustzijn volledig herwonnen hadden -  het erop lijkt dat de globale metabolische niveaus laag blijven, zelfs bij totaal herstel. Daarenboven produceren externe prikkels bij de vegetatieve patiënten, zoals geluiden en speldenprikken,significante toenames van de neurale activiteit in primaire perceptuele cortexen.
Interessant nieuw werk van Steven Laureys en zijn collega's in België geeft aan dat vegetatieve patiënten opvallend verstoorde functionele connecties vertonen tussen van elkaar verwijderde corticale zones en tussen corticale en sub-corticale structuren. Daar komt nog bij dat zij laten zien dat, in de gevallen waar het bewustzijn hersteld is - ook al blijft de totale metabolische activiteit laag - deze functionele connecties tussen de breinzones hersteld zijn. Deze bevindingen zijn belangrijk en wijzen in de richting van een dieper begrip van wat er gebeurt in het brein bij de persistent vegetatieve toestand.
Maar dit verandert niets aan het feit dat we tot op heden zelfs niet in de buurt komen van het in staat zijn om brein-verbeelding te gebruiken om een kijk te krijgen in het hoofd om uit te vinden of er bewustzijn is of niet.
Overweeg deze simpele vragen: Voelt een vegetatieve patiënt fysieke pijn - bvb de pijn van dorst of honger of van een speldenprik? Hoort hij het geluid van een deur die dicht slaat? We weten dat hij zijn hoofd draait als reactie op het geluid, en we weten dat hij zijn hand terug trekt van een speldenprik. We weten ook dat er enige significante neurale activiteit geproduceerd wordt in de primaire perceptuele cortexen als gevolg van deze prikkels. Is de patiënt in de persistent vegetatieve toestand een robot: reflexief reagerend op stimulatie, maar zonder feitelijk iets te voelen? En, belangrijker nog: is dit iets wat brein-verbeelding ons ooit zal kunnen helpen te beslissen? We hebben het antwoord op deze vragen niet.
Het is onaangenaam te vernemen dat er tot nu toe geen theoretisch bevredigende of praktische betrouwbare criteria zijn om te beslissen of een persoon met hersenbeschadiging bewust is of niet. Heden ten dage moeten artsen en verwanten omgaan met deze vragen zonder leiding te krijgen van de wetenschap of de geneeskunde.
Bijvoorbeeld: de pers had de neiging het uitgebreid bediscussieerde geval van Terri Schiavo te behandelen als een zaak waarin de wetenschap, gewapend met de koude harde feiten over de aard van Schiavo's hersenschade, de strijd aanbond met familieleden die onmiddellijk verblind werden door de liefde voor hun dochter en hun religieus fundamentalisme.
Spijtig genoeg beschikt de wetenschap niet over deze harde feiten."[...]
(Alva Noé: "Out of our heads" ~ vertaling KK)

14-07-2012, 00:00 Geschreven door Karlkraus
Reageren (0)

De fysicus Lee Smolin, die in 2006 het controversiële boek "The trouble with physics" uitgaf, waarin hij de 'Superstring-theorie' kritisch op de korrel nam - hetgeen tot venijnige reacties van vele van zijn vooraanstaande collega's leidde - geeft in datzelfde boek een anekdote waarin hij een ontmoeting met creationisten beschrijft. Dat wil ik u niet onthouden:

[...]"Natuurlijk moeten wij voorzichtigheid betrachten. Niet alle bewijs, waarvan beweerd wordt dat het een gezichtspunt ondersteunt, is gebaseerd op soliede gronden. Soms zijn de beweringen, die uitgevonden worden om een theorie die in moeilijkheden verkeert te ondersteunen, alleen maar rationalisaties.
Onlangs ontmoette ik een groep levendige mensen in de gang waar we stonden aan te schuiven voor de vlucht Londen-Toronto. Ze zeiden 'hallo' en vroegen me waar ik vandaan kwam, en toen ik hen vertelde dat ik terug keerde van een conferentie over kosmologie, vroegen ze mij onmiddellijk naar mijn visie over de evolutie-theorie. "O nee!" dacht ik en begon met te zeggen dat 'natuurlijke selectie' bewezen was, elke twijfel uitgesloten. Zij introduceerden zich als zijnde leden van een 'Bijbel-college', terugkerende van een missie in Afrika, waarvan een van de doelen geweest was, zoals bleek, om bepaalde leerstellingen van het creationisme te testen. Ze wilden met mij hierover in discussie gaan, maar ik waarschuwde hen dat ze zouden verliezen, vermits ik heel goed op de hoogte was van het bewijsmateriaal.
"Nee," benadrukten ze, "u kent niet alle feiten."
Daarom ging ik erop in. Toen ik zei: "Maar natuurlijk accepteren jullie toch het feit dat we fossielen hebben van dieren die niet langer leven," antwoordden ze: "Neen!"
"Wat bedoelt u, 'neen'? Hoe zit het dan met dinosauriërs?"
"De dinosauriërs leven nog en zwerven over de aarde!"
"Dat is belachelijk! Waar dan wel?"
"In Afrika."
"In Afrika? Afrika zit vol mensen. Dinosauriërs zijn werkelijk groot. Hoe komt het dat niemand er een gezien heeft?"
"Ze leven diep in de jungle."
"Iemand zou er dan toch een gezien moeten hebben. Beweert u dat u iemand kent die er een gezien heeft?"
"De pygmeeën vertellen ons dat ze er heel af en toe eentje zien. We hebben gekeken en hebben er geen gezien, maar wij hebben krassen van hun klauwen gevonden op de stammen van bomen, achttien of twintig voet hoog".
" Zo, u geeft toe dat het grote beesten zijn. En de fossiele vondsten bewijzen dat ze in grote kudden leefden. Hoe zou het kunnen dat niemand buiten die pygmeeën hen gezien heeft?"
"Dat is gemakkelijk uit te leggen. Ze brengen het meeste van hun tijd door met winterslapen in grotten."
"In de jungle? Zijn er grotten in de jungle?"
"Ja, natuurlijk, waarom niet?"
"Grotten, groot genoeg, om een enorme dinosauriër binnen te laten? Als die grotten zo groot zijn, moeten ze gemakkelijk te vinden zijn, en dan kan je naar binnen kijken en ze zien liggen slapen."
"Om zichzelf te beschermen, terwijl ze winterslapen, sluiten de dinosauriërs de openingen van de grotten af met aarde zodat niemand kan merken dat ze daar zitten."
"Hoe doen ze dat: die grotten zo goed afsluiten dat ze niet gezien kunnen worden? Gebruiken ze hun poten, of hopen ze die aarde misschien op met hun neuzen?"
Op dit punt gaven de creationisten toe dat ze het niet wisten, maar ze vertelden me dat 'bijbelse biologen' van hun school op het eigenste moment in de jungles aan het zoeken waren naar dinosauriërs.
"Laat het me vooral weten als ze er eentje levend te voorschijn halen," zei ik en ging in mijn zetel zitten.
Ik zuig dit niet uit mijn duim, en ik vertel dit niet alleen maar om u te amuseren. Het illustreert dat rationaliteit niet altijd een simpele oefening is. Het is meestal rationeel om niet te geloven in een theorie die iets voorspelt wat nog nooit gezien werd. Maar soms is er een goeie reden voor dat iets nog nooit gezien werd. Ondanks alles: als er dinosauriërs zijn, moeten zij zich ergens verbergen. Waarom dan niet in grotten in de Afrikaanse jungle?
Dit mag dan dwaas lijken, maar deeltjes-fysici hebben meer dan eens de noodzaak gevoeld om een nooit gezien deeltje uit te vinden - zoals het neutrino - om bepaalde theoretische en mathematische resultaten te doen kloppen. Om te verklaren waarom het moeilijk te ontdekken viel, moesten ze het neutrino een zeer zwakke wisselwerking toeschrijven. In dit geval bleek het de juiste strategie, want vele jaren later was iemand in staat om een experiment op te zetten dat neutrino's vond. En ze hádden een zeer zwakke wisselwerking.[...]
(Lee Smolin: "The trouble with physics" ~ vertaling KK)

14-07-2012, 00:00 Geschreven door Karlkraus
Reageren (0)

13-07-2012, 00:00 Geschreven door Karlkraus
Reageren (0)

11-07-2012, 00:00 Geschreven door Karlkraus
Reageren (0)

Zowel Paul Davies als Richard Swinburne wijst het idee van een multiversum af. De natuurkundige en kosmoloog Davies schrijft dat 'het een open deur is dat in een oneindig universum alles zal gebeuren wat kan gebeuren'. Maar dit is helemaal geen verklaring. Als we proberen te begrijpen waarom het universum levensvriendelijk is, zijn we niet geholpen wanneer ons wordt verteld dat alle mogelijke universa bestaan. 'Net als een donderbus verklaart het alles en niets.' (een donderbus was een vuurwapen dat in alle richtingen tegelijk vuurde en dus altijd wel iets raakte, vandaar de beeldspraak KK)
Hiermee bedoelt hij dat het een loze bewering is. Als we zeggen dat de wereld en alles eromheen vijf minuten geleden ontstond, met onze herinnering aan ons eigen leven en het bewijs voor alle gebeurtenissen die duizenden jaren geleden plaatsvonden, dan kan onze bewering niet worden weerlegd. Het verklaart alles en tegelijkertijd niets.
Een echte wetenschappelijke verklaring, stelt Davies, lijkt op één zuiver gemikte kogel. Het idee van een multiversum vervangt de rationeel geordende, werkelijke wereld door een oneindig ingewikkelde, raadselachtige poppenkast en maakt de gehele notie 'verklaring' volstrekt betekenisloos. Ook Swinburne is net zo stellig in zijn afwijzing van de multiversumtheorie: "Het is grotesk om een biljoen (volgens sommige theorieën zelfs 10⁵⁰⁰ KK )(causaal ongebonden) universa te postuleren om de eigenschappen van één universum te verklaren, terwijl het postuleren van één enkele entiteit (God) de klus zal klaren. (Antony Flew: "God bestaat wel")

10-07-2012, 00:00 Geschreven door Karlkraus
Reageren (1)

Hoe staat het met drinken van groene thee?
Vroeger liet ik de thee lang trekken om er zoveel mogelijk 'anti-oxidanten' uit te halen... Ten eerste is dat van die anti-oxidanten een onderwerp van discussie en ten tweede wordt de thee bitter en bijzonder onsmakelijk. Sinds ik een paar duurdere soorten uitgeprobeerd heb en mij gaan informeren ben op het web, drink ik thee zoals de Chinezen en Japanners het doen. http://www.o-cha.com/brewing-gyokuro.htm
De verhouding thee en water moeten goed zijn en het theewater mag niet te heet zijn! Voor dure soorten als Gyokuro zelfs maar tussen de 50°-60°.  En dan de tijd dat ge hem laat trekken. De eerste keer maar anderhalf minuutje, de tweede keer maar een klein half minuutje, en dan altijd een half minuutje bij voor de derde, vierde en zelfs vijfde keer. En dan krijgt ge een scala van zeer subtiele smaken! Maar dan moogt ge er natuurlijk geen suiker of citroen bij doen, want dan verpest ge het ook. En zo wordt zelfs de goedkoopste groene thee: de 'gunpowder', drinkbaar!

09-07-2012, 00:00 Geschreven door Karlkraus
Reageren (0)

Een van mijn favoriete liederen uit Mahler's 'Des Knaben Wunderhorn' heet:
"Des Antonius von Padua Fischpredigt"

De kerk is leeg en Antonius gaat naar de stroom en preekt voor de vissen, die allemaal komen om te luisteren, maar behept zijn met menselijke eigenschappen en tenslotte weer weg zwemmen en de preek vergeten.
Ik heb het lied zelf dikwijls gezongen: hier de versie van Dietrich Fisher Dieskau, die onlangs overleden is:
https://www.youtube.com/watch?v=Qp7XKITHJ5o
Dit is de tekst:

Des Antonius von Padua Fischpredigt

Antonius zur Predigt
Die Kirche findt ledig.
Er geht zu den Flüssen
und predigt den Fischen;

Sie schlagen mit den Schwänzen,
Im Sonnenschein glänzen.

Die Karpfen mit Rogen
Sind allhier gezogen,
Haben d'Mäuler aufrissen,
Sich Zuhörens beflissen;

Kein Predigt niemalen
Den Karpfen so g'fallen.

Spitzgoschete Hechte,
Die immerzu fechten,
Sind eilend herschwommen,
Zu hören den Frommen;

Kein Predigt niemalen
Den Hechten so g'fallen.

Auch jene Phantasten,
Die immerzu fasten;
Die Stockfisch ich meine,
Zur Predigt erscheinen;

Kein Predigt niemalen
Den Stockfisch so g'fallen.

Gut Aale und Hausen,
Die Vornehme schmausen,
Die selbst sich bequemen,
Die Predigt vernehmen:

Kein Predigt niemalen
den Aalen so g'fallen.

Auch Krebse, Schildkroten,
Sonst langsame Boten,
Steigen eilig vom Grund,
Zu hören diesen Mund:

Kein Predigt niemalen
den Krebsen so g'fallen.

Fisch große, Fisch kleine,
Vornehm und gemeine,
Erheben die Köpfe
Wie verständge Geschöpfe:

Auf Gottes Begehren
Die Predigt anhören.

Die Predigt geendet,
Ein jeder sich wendet,
Die Hechte bleiben Diebe,
Die Aale viel lieben.

Die Predigt hat g'fallen.
Sie bleiben wie alle.

Die Krebs gehn zurücke,
Die Stockfisch bleiben dicke,
Die Karpfen viel fressen,
die Predigt vergessen.

Die Predigt hat g'fallen.
Sie bleiben wie alle.

08-07-2012, 00:00 Geschreven door Karlkraus
Reageren (0)