Zondereigen : Smokkelaarsroute  
Start : Zondereigen ( Baarle - Hertog ) prov. Antwerpen
Afstand : 46 km
G.P.S. 45.960xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

Vroeger heel spannend, vandaag lekker ontspannend: fietsen in de grensregio met Nederland, een populair smokkelgebied. De naam van deze route ligt voor de hand: het is een tocht in het Belgisch-Nederlandse grensgebied van Baarle, over Weelde tot Poppel. Met elke pedaalslag kom je als het ware in een ander land terecht. De route leidt je voornamelijk langs rustige landbouwwegen. Heel apart is Baarle met zijn enclaves. Situering: Baarle-Hertog en Ravels.

Route : De Smokkelaarsroute vertrekt aan de kerk in Zondereigen , een gehucht van Baarle – Hertog .

De kleinschalige smokkel vond te voet of per fiets plaats. Vaak slopen de ‘pungelaers’, zoals de eerste smokkelaars werden genoemd, bij het vallen van de avond over zanddreven en door bosrijke gebieden stiekem de grens over. Daarbij hadden zij één gezamenlijke vijand: de commiezen ofwel douanebeambten. Om de douane om een dwaalspoor te zetten trokken de smokkelaars smokkelklompen aan. Dit waren speciale klompen die achterstevoren gedragen werden. De gemaakte afdrukken liepen daardoor in tegengestelde richting en zetten eventuele achtervolgers op een verkeerd spoor.

Langs het boereland , een stukje Bels Lijntje en het militair vliegveld naar Weelde – Statie ( molen Arbeid Adelt en een prachtige dorpskom ).

De douanebeambten hadden natuurlijk ook hun methoden om smokkelaars door de mand te laten vallen. Het was hen opgevallen dat fietsende vrouwen, die de grens over gingen, daarvan schenen af te vallen. Het geheim lag voor de hand. Deze dames droegen smokkelwaar onder hun kleding. De douane had een methode om daar achter te komen. De vrouwen werden vriendelijk doch dringend uitgenodigd om binnen bij een goed opgestookte kachel te wachten op de controle van hun papieren. Met als gevolg dat zij binnen de kortste keren letterlijk stonden te smelten bij de kachel

Verder langs Poppel door de Aa – Vallei naar de grens van Nederland aan de kapel van Roover . 

De rijk beboste omgeving van Poppel en de vele veldwegeltjes waren uiteraard een gedroomd terrein voor smokkelaars. Die handel in het grijze en zwarte circuit dreef volledig op prijsverschillen aan weerskanten van de grens. Tijdens de 18e eeuw werd vooral brood en meel van de Kempen naar Nederland gesmokkeld. In de Franse Tijd daarentegen liep de goederenstroom hoofdzakelijk naar het zuiden, waar een groot tekort was aan katoen, wol en koloniale waren. Op het einde van de vorige eeuw was zout de meest gegeerde smokkelwaar uit België. Tijdens de nacht van 1 op 2 oktober 1871 betrapten op het grondgebied van Goirle vier Nederlandse douaniers vijf Belgische smokkelaars, beladen met in totaal 158 kilo zout. Eén smokkelaar werd aangehouden, de andere vier konden ontvluchten. Het motief achter deze riskante handel moet niet ver gezocht worden. Voor dit levensnoodzakelijke goed werd in Nederland immers viermaal meer betaald.

Verder in Nederland eerst door de bossen van Gorp en Roovert , daarna flirtend op de grens langs oude smokkelwegen naar Baarle – Hertog en Baarle Nassau .

Naast de unieke enclavesituatie kent Baarle ook een bijzondere geschiedenis rondom het smokkelen. Net na de Tweede Wereldoorlog moest ook in de beide Baarles de economie weer opgebouwd worden. Wellicht nog beter dan elders aan de grenzen wist de bevolking van Baarle aan welke goederen schaarste aan van de grens. De specifieke situatie leende zich bovendien uitstekend om handel in deze goederen te drijven. Niemand kon immers de inwoners van Baarle-Hertog verbieden om goederen, die in Nederland niet of nauwelijks verkrijgbaar waren, in huis te halen als deze in België wel verkrijgbaar waren. Andersom gold natuurlijk hetzelfde voor de Nederlanders. De smokkel bloeide welig en vrijwel iedereen in Baarle deed er aan mee. Het was een lucratieve sport, waaraan flink verdiend kon worden. Roomboter bijzonder gewild artikel om naar België te smokkelen. Ook suiker en jenever waren smokkelaar. Later werd overgegaan op vee. Beesten die aan het ene adres legaal afgeleverd werden, stonden de volgende dag in het andere land op stal of in de wei.

Nog een stukje langs het platteland , soms in België , soms in Nederland en we zijn terug aan onze vertrekpunt in Zondereigen .

  Beoordeling 

25-07-2009 om 12:02 geschreven door Francis Van den Bulck