Orgeldraaier Warre wint de Prijs voor de Culturele Verdienste 2012

De gemeente Boechout reikt elk jaar een ‘Prijs voor de Culturele Verdienste’ uit. Dit jaar gaat de prijs naar orgeldraaier Warre (Eduard Meerbergen). De prijsuitreiking vindt plaats op woensdag 6 februari om 19.30 in Theater Vooruit, Sint-Bavoplein 17 in Boechout.

Sinds enkele jaren voert de gemeente Boechout een actief cultuurbeleid. Niet alleen door bekende en minder bekende artiesten uit te nodigen in zaal Theater Vooruit, maar ook door lokale kunstenaars een hart onder de riem te steken.

Met de prijs voor de culturele verdienste wil de gemeente een persoon of organisatie uit Boechout in de bloemetjes zetten, die tijdens het voorbije jaar een opmerkelijke culturele prestatie heeft geleverd. De cultuurraad, waarin kunstenaars, vertegenwoordigers van culturele organisaties en culturele geïnteresseerden zitten, kiest de winnaar uit een lijst van laureaten. Voor het jaar 2012 waren dat er negen.

Warre kreeg de meeste stemmen. Met zijn draaiorgeltje " Den Steenen" en  ‘Benjamin’ is hij een graag gezien figuur op vele dorps- en folklorefeesten. Ook won hij op 1 april, op de Grote Markt in Turnhout, de titel van ‘Kampioen van de Provincie Antwerpen’. Zijn orgeltje brengt deuntjes van toen en smartlappen van nu. 

Enkele maanden geleden had de Warre een brief uit Spanje ontvangen van Sinterklaas en zwarte Piet. Op de vooravond van zijn naamdag en het zware werk dat hem te wachten stond om ALLE brave kindjes en grote mensen wat lekkers en mooi te brengen, vroeg Sinterklaas aan de Warre of hij met Lotje liedjes wou komen spelen en zingen in het woonzorg en revalidatiecentrum de Dennen. De bewoners van dit centrum hebben een voetje voor bij Sinterklaas, ieder jaar maakt hij tijd vrij om hier langs te komen.

De bewoners en Lotje verwelkomde de Sint op mooie Sinterklaasliedjes, Sinterklaas kon ervan genieten maar ook de bewoners. Zwarte Piet deelde lekkers uit en kon het niet laten om gekke toeren uit te halen, hij wou zelfs de Warre in de zak steken maar Sinterklaas greep in en zei “ Piet hier zijn geen stoute mensen gedraag U.

Nadat Sinterklaas en zwarte Piet vertrokken om aan hun grote taak te beginnen zorgde de Warre en Lotje voor zang en muziek, de muziek werkte aanstekelijk de aanwezigen dansten en zongen mee uit volle borst. Het was een geslaagde namiddag.      Bedankt !!!

01/12/2012  Wim & Kris 10 jaar

Wij komen allemaal in Schoten  tesamen

Wij zijn allemaal in schoten g’ inviteerd.

’t Is niet om te werken, maar ’t is om te feesten

Dan weet g’al op voorhand dat niemand mankeert

Ge ziet vele vrienden aan de Brechtsebaan staan dringen

Ze drinken op het koppel dat hier jubileert

De Wim en de Kris worden aanhoudend

Door de vrienden gefeliciteerd

10 jaar zijn  jullie te samen

Maar  denk soms nog aan die eerste dag

Toen jullie malkander op straat tegenkwamen

Wat zijn de jaren voorbij gevlogen

En het is altijd heel goed gegaan

Nooit geen hard woord en das niet gelogen

jullie hebben malkander altijd goed verstaan

‘k wil jullie gewoon feliciteren

De ode is kort, gebrek aan tijd

Want ‘k  moest nog mijn draaiorgel instaleren

Ik wens jullie nog een eeuwigheid

De Warre draaiorgelman

Zondag 2 september 2012 is het feest in Mol, dan heeft de 6 de editie plaats van " Open Rozenberg". Rozenberg is een centrale straat in het nostalgische Mol. Er is gedacht aan groot en klein, jong en oud iedereen vindt wel iets om te gaan. We kunnen eten en drinken, smullen en proeven luisteren naar tal van optredens van muziek bands, straatmuzikanten met o.a De Warre met zijn draaiorgel en tante Stans zijn ook weer daar, de kinderen kunnen aan het orgel  draaien en een " echt draaiorgeldiploma" verdienen. Ambachten uit ver vervlogen tijden komen terug in herinnering, deze ambachtslui zijn "WARE kunstenaar" wat zij allemaal tevoorschijn toveren met hun handen en eenvoudig gereedschap.

U ziet er is voor ieders wat wils tot morgen??

Hoe werkt een draaiorgel (vooral Duitse vb: Deleika, Raffin, Stuber enz…) met papieren muziekbanden?

Draaiorgel “ Leierkasten” in het Duits vb: 16/16; 20/20; 20/31.. en meer, met verwisselbaar , geperforeerd papierbanden zorgen voor de muziek. Het eerste getal slaat op het aantal tonen, het tweede gatal geeft het aantal pijpen weer. 

Afhankelijk van het aantal tonen varieert de breedte van de geperforeerde banden. De lengte van een nummer of een muzikale reeks is het aantal meters papier op de spoel het is meestal enkele minuten ( 25 - 40 strekkende meter).  Moet opnieuw worden opgewikkeld na het spelen van de muziekband met de hand   ( veel arbeid). 

Het aantal melodieën is onbeperkt , er zijn honderden bands beschikbaar, er worden voortdurend nieuwe toegevoegd en vrijwel elke song kan worden geperforeerd op rol papier, tenzij te weinig zang tonen op het draaiorgel.

De productie van muziekbanden, zelfs al is het gedeeltelijk ondersteund met computer (maar niet volledig door computer!) is zeer ingewikkeld, waardoor de muziekrollen duur zijn.  Rollen van goed materiaal (vandaag de dag wordt vaak in plaats van papier, zijn de rollen versterkt met laagje kunststof ), deze zijn duurzaam.

Voor de volledigheid wil ik vermelden dat er draaiorgels zijn die worden gespeeld met ' muziekboeken”- dat zijn in zig -zag gevouwen dik karton (ook met gaten).

 Dit soort  bediening is vooral te vinden in kermisorgels, dansorgels en straatorgels , maar bijvoorbeeld in Groot-Brittannië en Nederland en België ook in kleine draaiorgels wijdverspreid. 
Het voordeel van kartonnen boeken is zeer snel en veilig hanteren, grote stabiliteit en NIET TERUG SPOELEN als de “ boek “ bij einde melodie wordt omgedraaid kan zo weer worden begonnen aan het begin. 
Helaas is de grotere gewicht en volume van de doos tijdens transport stapel wordt genomen.

  hoe een geluid wordt opgewekt?

Ik probeer duidelijkheid te scheppen met een voorbeeld van de populaire muziekband om het uit te leggen.  Als men het orgel “aandraaid” met de handslinger of  het handwiel , wordt deze draaibeweging omgezet in een op - en neergaande beweging: 

 Met behulp van een gebogen schacht en een bijbehorende drijfstang wordt een (dubbele) balg (het noemt "Creator") bewogen. Tegelijkertijd drijft een riem het opneemspoel de muziekband.

De blaasbalg ("dubbele Schepper") is zo ontworpen dat bij het ​​afspelen altijd een bepaalde lucht reserve in stand wordt gehouden, zodat de noten altijd gelijkmatig worden gehoord en niet “ongeveer”.

 Uit balg leidt een dikke buis voor "windbelasting" , voor elk signaal en een mechanische klep gemonteerd op de pijp . 
Van de kleppen in de windlade leidt voor elke toon, een dunne buis naar geperforeerde brug (mobiele / "speeltafel) die in contact komt  met een gat van muziekband band. Muziekband (band papierenrol met gaatjes) wordt continu getrokken door het aandrijf-station ( brug waar de muziekband door gaat) (met +/- 4,32 m per minuut) op de console (cellulaire), waarin veel gaten zijn geperforeerd precies het aantal dat het orgel tonen heeft . Het papier wordt aangedrukt door een aandrukrol, tussenin een diepe groef, zodat lucht door de gaten kan.

 In de neutraal of 0 stand d.w.z. als het papier geen gat heeft, alle kleppen gesloten zijn, wordt geen geluid gehoord. Wanneer een gat in de papier komt, dan kan lucht ontsnappen van de klep die door de dunne buis verbonden met een overeenkomstige opening in de brug.  Zo, de klep opent de belangrijkste luchtstroom uit de balg om de corresponderende orgelpijp en het geluid wordt gehoord. U stelt zich misschien de vraag waarom niet rechtstraaks vanuit gat van muziekband naar orgelpijp? Wel dan komen de muziektonen vrijwel ALTIJD te laat zeker bij meerdere en halve tonen,  daarom maakt men gebruik van kleppen en lucht reserve.

 Anders echter altijd: 
korte gat in de muziek volume = kort geluid,
lang gat of een groot aantal korte holes zeer dicht bij elkaar = lang geluid, en of fantasie

De grootste technische uitdaging voor het maken van een draaiorgel met puur mechanisch aangedreven kleppen (dat wil zeggen, elk orgaan zonder elektronica), veel korte opeenvolgende dezelfde geluiden ("Trill") en vele tegelijk klinkende tonen (bijvoorbeeld grote, meerstemmig akkoorden), omdat de kleppen niet snel genoeg kunnen openen en sluiten (herhaling) of als gevolg van te weinig "wind".

Bovendien lage tonen ( grotere orgelpijpen) hebben veel wind nodig, door de omvang van de pijpen .

Maandag 28 mei 2012, 2de Pinksterdag in en om, bij een zonovergoten park rond de gebouwen van diensten-centrum Wemmel aan de Prins Boudewijnlaan; was de plaats van het gebeuren.

Het was voor de tweede maal dat deze activiteit ( rommelmarkt) werdt georganiseerd.
Het was een drukte van jewelste, men bracht met karren de koopwaar voor de "rommelmarkt" toe.
Het uitstallen en presenteren kon beginnen, de naam " rommelmarkt" is bij mijn inziens iets misbruikt, men kon er ware koopjes doen, mooie producten aan voordelige prijsjes.

De Warre met zijn draaiorgel Benjamin waren dit jaar er ook weer bij, deze zorgden voor passende melodietjes in het park, samen met zijn accordeon-matic zag men menig bezoeker en standhouder meezingen en dansen. Ook de kleintjes konden genieten van de draaiorgelmuziek en de grotere konden zelf draaien aan het wiel.

Een dikke proficiat voor de organisatoren ( OCMW Wemmel)

De Warre

Muziekdozen, die spelen door middel van verwisselbare metalen platen

Dit type muziekdoos is te vergelijken als spelen van cilinderrol met tonenkam en tanden.

De tanden staan ook hier voor het aantal tonen. Elke tand is aangebracht op een as met stervormig wiel met 4 punten. De bovenplaat is voorzien van hoeveelheid openingen. De plaat wordt op een centrale as, die roteert met de klok mee. Wanneer een pin de verticale tip van het sterwiel raakt drukt deze een kwart draai om en beïnvloed grip, de aangrenzende tand zal trillen en produceert geluid. Een veer onder het sterrenhemelwiel zorgt ervoor dat het wiel opnieuw een pin plaatst, klaar om de volgende toon te activeren.. De muziekdoos is gebouwd met veerwikkeling beweging van de centrale as waarop het midden van de plaat gepositioneerd, wikkeling ( toeren opdraaien) met een handgreep.

Bij de later meer geavanceerde modellen worden handslingers aan de zijkast voorzien.

Dit heeft het voordeel dat men kan optrekken ( opwinden) terwijl de plaat speelt.

Op de grotere modellen kon ook de snelheid worden aangepast met  zoals stand start of stop.

De plaat wordt onder druk gehouden tegen tandkam en het sterwiel doormiddel van een arm die voorzien is van rollen die op de plaat drukken.

De nog grotere modellen zijn voorzien van 2 rollen gemonteerd aan de binnenkant van de muziekdoos.. Wanner de plaat tegen de kam aan vergrendeld, is de voorste en achterste gelijk tegen de rollen, waardoor betere stabiliteit. Deze constructie is de voorloper van de latere fonograaf en platenspeler, ook  rolmuziekinstrumenten. Men bouwde deze rond 1880, wijdverspreid  rond  ongeveer 1890.  Eens er een nieuwe populaire melodie op de markt kwam kon men in “ muziekwinkels” de plaat kopen;

De interesse voor speeldozen verdween midden de jaren 1920, begrijpelijk  het was moeilijk om via de metalen plaat de muziek weer te geven zoals het was opgenomen.

De kleinste metaalplaat/ muziekdozen zijn uitgerust met een 30 notitie kam, deze hebben een diameter van  ongeveer 11 cm. De grotere modellen hebben een diameter van 16 –  40 cm, terwijl de grootste een diameter van 80 cm kan hebben. Deze zeer grote machines werden meestal ingebouwd in een kast en gebruikt in restaurants, saloons en andere dans gelegenheden.

Sommige werden voorzien van automatische platenwissel, voorloper van de latere jukebox.