Stadswandeling - Hoogstraten.

Start / ligging: aan het voormalige stadhuis van Hoogstraten, tegenwoordig infokantoor van Visithoogstraten, adres: Vrijheid 149.

Parking: gratis parkeren kan op parking van Cuyck in de Jan van Cuyckstraat, ligt op 500 meter wandelafstand van het bruisende stadscentrum.

Afstand: rondwandeling van 5,5 km.

Wandelwegen: meestal straten.

Bewegwijzering: wij volgen de verschillende wandelknooppunten (wkp) van wandelnetwerk Antwerpse Kempen.

De door ons afgewandelde wkp: 84 - 81 - 49 - 50 - 52 - 83 - 82 - 85 - 84.

Wandelbord: wandelplan is gratis te verkrijgen op Visithoogstraten of te downloaden: 

Het fraaie stadhuis in laatgotische bak- en zandsteenstijl is gebouwd in de 16de-eeuw.

Werd in 1944 volledig verwoest door brokstukken van de gedynamiteerde kerktoren van de aanpalende Sint-Katharinakerk.

Tussen 1950-1952 werd het stadhuis in zijn oorspronkelijke staat heropgebouwd met uitzondering aanpassing aan de achtergevel en achterbouw.

De Sint-Katharinakerk is een kruisbasiliek opgetrokken tussen 1525 - 1546 in laatgotische stijl, in feite is het een mengvorm tussen Kempense gotiek en Brabantse gotiek.

Het imposante bouwwerk wordt ook wel de kathedraal van de Kempen genoemd, is grotendeels heropgebouwd na de Tweede Wereldoorlog.

Opvallend is de indrukwekkende vrijstaande westtoren van bijna 105 meter hoogte.

Wij volgen de Vrijheid de hoofdstraat die het stadje van noord naar zuid doorkruist.

Ontstaan van de straatnaam Vrijheid: Hoogstraten werd in 1210 gesticht door Hendrik I hertog van Brabant en voorzien van vrijheidsrechten, hierdoor ontwikkelde Hoogstraten zich tot een handelsstadje.

Aan wkp 84 ligt rechts de mooie barokke driebeukige begijnhofkerk die uit 1640 dateert, is toegewijd aan Sint-Jan-de-Evangelist.

Met de aangroei van het aantal begijnen vanaf de 17de eeuw, werd er een nieuwe kerk samen met nieuwe begijnhofhuizen opgetrokken in 1680.

Wanneer de laatste begijn in 1972 het hof verlaat, is het begijnhof eigendom van het OCMW dat niet beschikt over de middelen om het monument te onderhouden.

In 1992 wordt het begijnhof in erfpacht overgedragen aan de vzw Het Convent, een vereniging van Hoogstraatse burgers, die het geheel restaureert.

Sinds 1998 staat het begijnhof ook op de lijst van het Unesco Werelderfgoed.

Via de Leemstraat verlaten wij het centrum van Hoogstraten.

Aan het kruispunt van vijf wegen staat links de Salm-Salm molen, genoemd naar de vroegere eigenaars.

De stenen korenwindmolen van het type bovenkruier (bergmolen) is in 1902 opgericht op de grondvesten van een houten standaardmolen, die dat jaar was omvergewaaid.

Wij zitten daarna even op het grondgebied van Minderhout.

Aan Withof 2 staat op een omwalde site de voormalige pastorie het Witherenhof ook wel 't Withof genoemd.

De pastorie dateert uit de 17de eeuw en werd in 1976 beschermd als monument, verbouwingen waren nu bezig.

Ter hoogte van wkp 49 staat de Withofhoeve, was destijds de pachthoeve van de nabijgelegen pastorie, die in het onderhoud van de witherenpastoors moest voorzien.

De hoeve bestaat uit een een woonstalhuis met langschuur en stalgebouwen.

De volgende bezienswaardigheid is de Laermolen uit de jaren 1800. Staat in de Molenstraat aan de brug over rivier De Mark.

De Laermolen was aanvankelijk een graanmolen, later ook een slag- of oliemolen.

Is een waardevol 18de- vroeg 19de-eeuws restant van een Kempense watermolen die reeds in de 13de eeuw en daarna nog herhaaldelijke malen in documenten wordt vermeld.

De molen is in vakwerkstijl gebouwd en werd waarschijnlijk rond of vanaf 1800 volledig versteend, de stenen brug dateert van 1744.

Sinds 2004 is de molen gerestaureerd en oogt opnieuw zoals hij in 1800 heeft uitgezien, terug maalvaardig als olieslagmolen.

Wandelen het Stipstappenpad af, een oude voetweg richting het Gelmelslot.

De oorsprong van het kasteel is niet duidelijk, een bezoek aan het kasteel is niet mogelijk omdat het een strafinrichting met penitentiair schoolcentrum.

Wie te kort bij de ingang komt van het afgesloten Gelmelslot wordt weggejaagd, verboden foto's te trekken roept de gevangenisbewaker mij toe en maak dat je weg zijt.

Tussen wkp 83 en 82 wandelen we terug richting centrum.

We bezoeken nog het Rozenkranspark, groen park met 15 kappelletjes, ze beelden geloofsgeheimen uit, telkens vijf droevige, blijde en glorierijke geheimen.

In de Buizelstraat staat een bakstenen Kapel ter ere O.L.V van de Vrede, dateert uit 1939.

Wandelen via de Heilig Bloedstraat en de Vrijheid terug naar het beginpunt.

Op de Vrijheid staan enkele historische panden: Het Gulden Vlies, De Draeck, De Leeuw, De Jachthoorn, enz.

Tips / opmerkingen: meer info over het afgesloten Gelmelslot: 

Meer info over de Laermolen:  en Salm-Salm molen: 

Wandeldatum: tijdens zonnig midweek vakantie in Hoogstraten, eerste week van oktober 2022.

Logeerde in Hotel De Jachthoorn in Hoogstraten, zie onderste foto.

06-10-2022 om 00:00 geschreven door easywalk

Aardbeienpad - Meer, deelgemeente van Hoogstraten.

Start / ligging: aan de Onze-Lieve-Vrouw-Bezoeking Kerk, gelegen in Donckstraat 6.

De gemeente Meer ligt in de Antwerpse Noorderkempen, ten noordwesten van Hoogstraten en strekt zich uit tot het meest noordelijke punt van België, grenst aan Nederland.

Parking: op het pleintje voor de kerk.

Afstand: rondwandeling van 8,8 km.

Wandelwegen: meestal rustige straten.

Bewegwijzering: wij volgen de verschillende wandelknooppunten (wkp) van wandelnetwerk Antwerpse Kempen.

De door ons afgewandelde wkp: 38 - 60 - 61 - 62 - 31 - 32 - 42 - 41 - 72 - 71 - 70 - 39 - 38.

Wandelbord: niet aanwezig, de wandelroute is te downloaden:  

De Onze-Lieve-Vrouw-Bezoeking Kerk gebouwd in gotische en neogotische stijl, dateert uit de 15de eeuw.

Bij een brand in 1815 bleven enkel de toren en de sacristie bewaard, de kerk werd terug opgebouwd.

Op het pleintje voor de kerk staat boven op een paal het bronzen kunstwerk Nest, verwijst naar het ontstaan van het dorp Meer.

In de Donckstraat 10 ligt een hoekhuis, was vroeger een wagenmakerij, er tegenover ligt het kosterhuis.

Verderop aan de Donckstraat 27 ligt de voormalige pastorie met omringende heraangelegde tuin met bewaarde oude bomen.

Even volgen we de drukke Meerseweg en verlaten het dorpscentrum via de Driehoekstraat, een straatje dat over gaat in smal bochtig wandelpad.

Komen uit op Looi,  is een oude straat met nagenoeg zelfde tracé als eind 18de eeuw, toen landweg , is nu een betonweg.

Steken er De Mark over, deze waterloop doorkruist Meer van zuid naar noord en vormt op bepaalde plaatsen de grens met Meerhout en Meerle.

Het stroombekken van De Mark bestaat hier uit enkele percelen beplant met populieren en uitgestrekte weilanden.

Links in de verte ligt de Watertoren van Meer.

Wandelen daarna door het weidse platteland en bereiken gehucht Bergen(straat), ligt op de grens van Meer en Minderhout.

Hier wordt grootschalig aan aardbeienteelt gedaan in serres, plastic tunnels en in open veld.

Wat ooit in 1933 begon als hobby van enkele gepassioneerde mensen uit de streek, is uitgegroeid tot  180 familiebedrijven die al hun kennis en energie steken in de aardbei met de merknaam Hoogstraten.

Overal in Vlaanderen, België en zelfs ver in het buitenland staat Hoogstraten bekend om haar aardbeien van topkwaliteit, hier worden jaarlijks meer dan 30 miljoen kilo's aardbeien geplukt.

Zo zien we begin oktober in de plastic tunnels nog rijpe aardbeien hangen, waarschijnlijk de hoofdvariëteit Elsanta, maar het kan ook een ander aardbeien ras zijn: Sonata, Sonsation, Limalexia of Murano.

Verschillende reusachtige waterreservoirs komen we tegen, de laatste jaren groeien familiebedrijven hier uit tot grootschalige hypermodern computergestuurde aardbeienkwekerijen.

Dit komt omdat zowel arbeidskrachten als nieuwe duurzame technologieën op vlak van energieverbruik (o.a. energie uit mestverwerking), waterverbruik en -zuivering in grote serres efficiënter kunnen worden ingezet.

Om de consument het jaar rond van Belgische aardbeien te kunnen voorzien, werd de teelttechniek steeds verfijnder, zoals stellingenteelt op anderhalve meter boven de grond en druppelbevloeiing van aardbeiplanten die in een substraat groeien. 

Ter hoogte van een bocht in de Bergenstraat staat een goed gevulde aardbeienautomaat.

Wandelen daarna tussen wkp 31 en 32 het kaarsrechte Paterspad af met vergezichten op de agrarische omgeving.

Aan wkp 32 wijkt de wandelroute af van het wkp-net, gaan links richting Bredaseweg (N14).

Aan de drukke N14 gaan we rechtsaf en steken De Mark terug over, links vormt de waterloop de grens met Nederland.

Ongeveer tweehonderd meter verder slaan we rechtsaf en  gaan door het industrieterrein Rollekens en via de  Krekelstraat richting wkp 42.

Steken de Meerseweg over en wandelen via de Venneweg langs uitgestrekte weilanden.

Passeren er ook nog verschillende aardbeienvelden, serres zijn hier minder talrijk.

Tussen wkp 70 en 39 volgen we een voetpad door een boomrijke omgeving en komen terug uit in het centrum en bereiken terug de kerk.

Aan de rand van het  kerkhof staat nog een een Lourdesgrot uit  1985.

Tips / opmerkingen: meer info over de aardbei: 

Tussen haakjes: ik heb zelf ook in mijn jongere jaren ooit vele duizenden kilo's aardbeien geplukt, mijn ouders hadden een groot aardbeienveld in het Haspengouwse op de grens Kortessem - Wellen.

De Haspengouwse aardbei moet trouwens niet onder doen wat kwaliteit betreft met die van Hoogstraten. 

Wandeldatum: tijdens zonnig midweek vakantie in Hoogstraten, eerste week van oktober 2022.

05-10-2022 om 00:00 geschreven door easywalk

Vagebondjespad - Merksplas.

Start / ligging: Kapelstraat 9 Merksplas-Kolonie.

Parking: grote parking in de Kapelstraat ter hoogte van de Landloperskapel.

Afstand: rondwandeling van 6,5 km.

Wandelwegen: dreven, boswegen, deel van de Ringwal.

Bewegwijzering: wij volgen de verschillende wandelknooppunten (wkp) van wandelnetwerk Antwerpse Kempen.

De door ons afgewandelde wkp: start aan 50 naar  53 - 72 - 68 - 70 - 69 - 61 - 62 - 63 - 64 - 66 - 55 - 54 - 52 - 51 - 50.

Wandelbord: niet aanwezig, wandelroute is te downloaden: 

Korte geschiedenis: Merksplas-Kolonie was een landloperskolonie, opgericht op 4 juli 1824, tijdens de periode van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden. 

Onder impuls van Johannes Van den Bosch startte men, binnen de Maatschappij van Weldadigheid (MvW), met zeven landbouwkolonies. 

Twee ervan lagen in het huidige België: in Wortel kwam de Vrije Kolonie, in Merksplas de Onvrije Kolonie. 

Omdat er geen draagkracht aanwezig was bij de Belgen, werd dit project gestopt. 

In 1866 werd, binnen België, de Wet op de Beteugeling van de Landloperij en Bedelarij goedgekeurd en men nam de draad terug op.

Vanaf 1870 stuurde de rechters de Belgische landlopers naar Rijksweldadigheidskoloniën (RWK) van Merksplas en Wortel.

Daar werden ze verplicht tewerkgesteld in verschillende ambachten en in bloeiende boerderijen.

Na de afschaffing van de Wet op de Landloperij en Bedelarij in 1993 verloor onder andere de boerderij haar functie. 

Starten de wandeling voor de Landloperskapel (wkp 50) een eclectisch kerkgebouw met ten dele ingebouwde toren, dateert uit 1891.

Tegenwoordig is de kapel ingericht als polyvalente zaal , een deel is Gevangenismuseum, maar is allen in weekend toegankelijk.

Volgen wkp 53, is richting achterkant van de kapel, rechts ligt de Grote Hoeve met monumentale hoevegebouwen, deze bezoeken we na de wandeling.

De Kweekstraat is een prachtig dreef, hier staan verschillende dubbele personeelswoningen.

Via een smal omhaagd voetpad bereiken wij een torengebouw met aangebouwd de voormalige lagere school met van het personeel van Merksplas-Kolonie.

Aan wkp 72, terug in de Kapelstraat ligt voor ons het Centrum voor illegalen.

Het Centrum voor illegalen bestaat uit vier vrijstaande bakstenen gebouwen die destijds dienst deden als slaapzalen voor landlopers.

Diverse verbouwingen, aanpassingen en herinrichtingen zijn er gebeurt, zo werden in 1955 uit veiligheidsoverwegingen alle schilddaken wegens veiligheidoverwegingen vervangen doot platte daken. 

Verderop aan de Rode Dreef ligt links het voormalige opvangscentrum voor landlopers, werd in 1825 gebouwd.

Na WO II evolueerde  het centrum naar een halfopen gevangenis met gemeenschapsregime. 

Vandaag is het een gesloten strafinrichting voor veroordeelden, het is één van de grootste gevangenissen van België.

Aan de achterkant van de gevangenis volgen we eerst de Gentse Wijk, daarna stappen we over een deel van de ringwal.

De ringgracht van ongeveer 7 km loopt rondom de 600 ha grote landloperskolonie, in de negentiende eeuw werd deze gracht gegraven om te verhinderen dat de landlopers in Merksplas-Kolonie zouden ontsnappen. 

Ter hoogte van de wandelbrug over de ringgracht verlaten we de wal, gaan dieper het bos in.

Passeren tussen wkp 62 en 63 twee oude kleiputten, omgevormd tot  visvijver en mooie natuurvijver.

Daarna bereiken wij de landlopersbegraafplaats, de landlopers zonder familie werden hier begraven, bestaat uit rijen witte kruisjes.

Na enkele prachtige dreven stappen we terug over een deel van de ringwal.

De uitbeelding van twee ingegraven soldaten verwijst naar de Bevrijding van Merksplas tijdens de WOII  waarbij  talrijke gewonden en doden vielen.

De geallieerden van Korporaal J.W. Harper en de Polar Bears deden een aanval op de ingegraven Duitsers op de ringwal. 

Het was een ongelijke strijd en dreigde een nederlaag te worden, de Duitsers waren beter bewapend.

Maar korporaal J.W. Harper kon via de gracht de Duitse mitrailleurpost uitschakelen.

Met een deel van zijn manschappen sloegen ze nadien een bres in de Duitse barricade, waardoor de Merksplas-Kolonie kon worden bevrijd. 

Helaas John Harper sneuvelde over de ringwal, het was een zware veldslag, infobord aanwezig.

Voorbij de ringwal staat er ook nog een monument ter ere van J.W. Harper en zijn regiment Polar Bears.

Wij zijn bijna rond, brengen nog een bezoekje aan de Grote Hoeve.

Het langgestrek hoevecomplex bestaat uit symmetrisch opgestelde monumentale hoofdgebouwen rondom een rechthoekig binnenplein met wachthuisje, vijver in het midden.

Het grootste deel van de gebouwen op de prachtige erfgoedsite zijn al zorgvuldig gerestaureerd, sommige moeten nog opgeknapt worden.

Aan de achterkant liggen een aantal gerestaureerde open hooischuren.

De gebouwen krijgen een nieuwe invulling, sommige hebben al een herbestemming gekregen.

 Zo zijn de voormalige varkensstallen heringericht als interactief Bezoekercentrum Kolonie 5-7, met de geschiedenis van de 7  Nederlandse landloperskoloniën van Weldadigheid.

Aanpalend bevindt zich in het woonstalhuis Brasserie Colonie 7, hier sluiten we de wandeling af op het terras van de brasserie met een drankje.

Tips / opmerkingen: samen met de Nederlandse landloperskoloniën waren ook Merksplas-Kolonie en Wortel-Kolonie kandidaat voor erkenning op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. 

Van deze zeven locaties kregen er op 25 juli 2021 vier de status van Unesco-werelderfgoed.

Merksplas-Kolonie met zijn prachtige erfgoedsite was daar echter niet bij, door afbraak en andere invulling van de gebouwen is het domein te veel veranderd en niet authentiek genoeg.

Wortel - Kolonie was er wel bij, zie de UNESCO werelderfgoed wandeling 338 hieronder. 

Wandeldatum: tijdens zonnig midweek vakantie in Hoogstraten, eerste week van oktober 2022.

04-10-2022 om 00:00 geschreven door easywalk

UNESCO - werelderfgoed.

Erfgoedwandeling - Wortel-Kolonie.

Start / ligging: Bezoekerscentrum De Klapekster, adres: Kolonie 41 Wortel, deelgemeente van Hoogstraten.

Parking: tegenover het bezoekerscentrum.

Afstand: rondwandeling van 6,5 km.

Wandelwegen: dreven en boswegen.

Bewegwijzering: wij volgen de verschillende wandelknooppunten van wandelnetwerk Antwerpse Kempen.

De door ons afgewandelde wkp: 1 - 14 - 13 - 12 - 10 - 88 - 89 - 2 - 3 - 4 - 19 - 18 - 17 - 16 - 15 - 14 - 1.

Wandelbord: tegen de zijgevel van het bezoekerscentrum.

Korte geschiedenis: In 1870 koopt de staat Wortel-Kolonie aan, dit was eerst een vrije landbouwkolonie voor arme gezinnen.

Het werd later een onvrije rijks weldadigheidskolonie, opvangplaats voor mannelijke landlopers en bedelaars, die onder bewaking verplicht werden te werken in de land- of bosbouw.

De landlopers die niet geschikt waren voor de landbouw werkte in de keuken of in werkhuizen.

Pas in 1993 schafte België onder internationale druk haar wet tegen landloperij af.

Wij starten met een bezoekje aan het Bezoekerscentrum van Natuurpunt De Klapekster, is ondergebracht in een deel van de landlopersboerderij.

Het bezoekerscentrum heeft een infopunt over wandel- en fietsroutes in de omgeving, café en verkoopafdeling van streekproducten.

De grootschalige landlopersboerderij die hier ligt is opgebouwd rondom een immens erf met centraal grasplein.

Het hoevecomplex aan de noord-, west- en zuidzijden bestaat die schuren, stallingen, opslagplaats en wagenbergplaats dateren uit de periode 1880-1898, kenden evenwel enkele aanpassingen.

De aanpalende woning op de zuidwesthoek van het complex werd na bombardementen van 1944 heropgebouwd in 1952.

De voormalige oostvleugel met varkensstal is inmiddels afgebroken, en ten oosten en ten noorden zijn respectievelijk recentere stallingen en loodsen bijgebouwd.

De hoevegebouwen zijn heringericht als kinderboerderij De Bonte Beestenboel, alleen toegankelijk in het weekend.

Wandelen richting wandelknooppunt (wkp) 14 hier staat het casino, dit was vroeger de ontspanningsruimte voor het bewakingspersoneel.

Wij nemen rechtsaf de Schooldreef, een eikendreef, opvallend is de monumentale dreven structuur met kaarsrechte bosdreven die het bosgebied doorkruisen.

Naast bossen en dreven bestaat het 540 hectare gebied ook uit open akkers, vennen, heide en graslanden.

Tussen wkp 12 en wkp 10 wandelen we voorbij enkele uitgestrekte aardappelvelden, dit is waarschijnlijk landbouwgrond die destijds ook al door landlopers werd bewerkt.

Aan wkp 10 ligt aan de prachtige Torendreef de Landlopersbegraafplaats, indrukwekkend, een plaats om even stil van te worden.

Het is één van de merkwaardigste overblijfsel van de landloperskolonie.

Het kerkhof telt 170 witte betonnen kruisjes, soms met naam van overleden op.

Als er enkel een nummer en de letters RWK (afkorting van rijksweldadigheidskolonie) op staat , gaat het om een graf van de eenzaamste onder de landlopers, degenen die ’zonder familie’ zijn gestorven.

Het nummer verwijst naar een naam die werd opgegeven bij inschrijving in de kolonie.

Tussen wkp 88 en wkp 3 liggen twee vennen, het Brandven en het Bootjesven deze zijn ontstaan door ontginnen van turf.

Aan het Brandven een mooi natuurven staat een gedenkplaat ter ere van de bemanning van de geallieerde bommenwerper-Halifix van de Britse Royal Air Force.

De bommenwerper is hier neergehaald door de Duitsers op de nacht van 27 op 28 mei 1944.

Drie van de zeven bemanningsleden kwamen om het leven, een Canadees, een Australiër en twee Britten overleefde.

Het Bootjesven was ooit een recreatievijver, hier kwamen vroeger op zomerdagen de bewakers van de kolonie met hun gezin bootje varen en zwemmen.

Sinds 1999 is de Kolonie een beschermd landschap en is zwemmen in de vennen verboden, talrijke watervogels voelen zich er nu thuis.

Na enkele boswegen bereiken we de wit geschilderde gebouwen van de voormalig Centrale dienst- en huisvestingsgebouwen voor landlopers.

Tegenwoordig omgebouwd tot instelling voor licht gestrafte gedetineerden, na een brand is een groot deel vervangen door nieuwbouw, onder anderen een gevangenispaviljoen dat de plaats inneemt van de oude slaapzalen.

De werkhuizen: smidse, schrijnwerkerij, klompenmakerij, weverij of kleermakerij konden de landlopers terecht die niet geschikt waren als landbouwer, vandaag staan ze er verlaten bij.

Langs de Kolonie staan de gerenoveerde dubbele personeelswoningen, deze werden allen in dezelfde stijl gebouwd en pas eind vorige eeuw wit geschilderd.

De Kolonie een statige dreef leidt ons terug naar het bezoekerscentrum.

Tips / opmerkingen: het wandelplan en bijhorende informatie is te downloaden:

Sinds juli 2021 is Wortel-Kolonie erkend als UNESCO Werelderfgoed.

Wandeldatum: tijdens zonnig midweek vakantie in Hoogstraten, eerste week van oktober 2022.

03-10-2022 om 00:00 geschreven door easywalk