Kleur is de kwaliteit van het licht. In de impressionistische zienswijze bestaat er geen traditionele clair-obscur* als spanning tussen licht en donker, maar komt alles tevoorschijn uit een eeuwig licht. Schaduwpartijen behoren niet langer meer tot het obscur , maar zijn ook clair, als het oog maar gevoelig genoeg is om zelfs in de donkerste partijen nog kleur van elkaar te onderscheiden. Daarom werken impressionistische schilders met een licht palet en is zwart uit den boze.

Hoe kun je een moment vastleggen, dat als een vuurwerk van kleuren uiteenspat? Dat is het probleem van het impressionisme. Vanuit de zienswijze dat al het zichtbare een vluchtig spel van licht is, waarin de kleuren leven, ontwikkelden de impressionisten een unieke werkwijze, een soort schildersteno waarin ze snel de veranderlijke werkelijkheid probeerden te vangen in losse toetsen.

De impressionistische blik hecht zich niet aan het detail, maar aan een bepaalde lichtval. Deze probeert door te dringen in de atmosfeer van het beeld. Het beeld ontstaat vanuit de kleur, en in het schilderij zijn de bouwstenen van het beeld de losse toetsen of taches* die over het witte doek wemelen als fotonen in de ether. Hier ligt natuurlijk altijd het gevaar van vormloosheid op de loer, maar als de onderlinge samenhang van losse toetsen goed is, blijft de vorm bewaakt en kan het beeld niet uit elkaar vallen.

Impressionisten blijven trouw aan de zichtbare werkelijkheid. Hun zienswijze en werkwijze heeft een hoge graad van abstractie, maar nooit zullen ze de band met de concrete werkelijkheid doorsnijden. De vorm verwatert op zekere hoogte maar blijft altijd herkenbaar. In de abstracte schilderkunst wordt de herkenbare wereld wel verlaten en zoekt men naar die hogere werkelijkheid die de vertrouwde werkelijkheid overstijgt. Het impressionisme maakt deze sprong niet en houdt vast aan het alledaagse, omdat het ervan overtuigd is dat juist in het alledaagse die hogere werkelijkheid te vinden is

De impressionisten schilderden de wereld – de wereld direct om hen heen, de moderne wereld – zoals zij deze zagen, dat wil zeggen realistisch, naturalistisch en zelfs illusionistisch. Hun leer van realisme spoorde hen aan om direct naar het onderwerp te schilderen – en als dit zich in de open lucht bevond, dan schilderden zij buiten. Deze concentratie op het zichtbare openbaarde hun een optische wereld, die bestond uit ontelbare kleurfragmenten, waarin niet noodzakelijkerwijze afzonderlijke, driedimensionale vormen voorkwamen Met de ontwikkeling van de optische wetenschappen, die net als veel andere wetenschappen toen hun huidige vorm kregen, kwam men erachter dat het hele kleurscala gebaseerd is op een paar basiskleuren, rood, blauw en geel. En men kwam erachter dat het oog deze kleuren mengt tot de kleurnuances die wij zien. Dit was het uitgangspunt van de impressionisten. Ze zetten deze elementaire kleuren door middel van kleine streepjes naast elkaar. Het oog mengt de kleuren vervolgens. Dit proces heet Optische Vermenging. Het werkt eigenlijk net als wanneer je leest en je automatisch een weggevallen letter aanvult.

Materiaal en techniek

Palet Monet: Wit, Cadmium geel, red cinnabar, carmine red, cobalt blue emerald green.

Techniek Monet: Schilderde meerdere dikke lagen over elkaar (zelden nat-in-nat). Toets na toets, die elkaar gedeeltelijk overlappen, zodat de onderlaag gedeeltelijk zichtbaar blijft. Losse toetsen verspreid over het gehele beeld, maar wel vorm gericht. Aparte, niet gemengde, contrast rijke en gesturale borstelstreken, die gedeeltelijk bedoeld waren voor bijdrage aan de vibratie van het oppervlak. Creëerde een ruw vibrerend oppervlakte, dat constant verandert door licht reflecties. In sommige schilderijen wordt extra textuur aangebracht om de oppervlakte op het canvas hoger te maken. Behalve de borstelstreken is ook de kleur verantwoordelijk voor de optische vibraties. Gebruikte lichtdonker, warm koud en complementaire kleur contrasten. Voor kleurmodellering gebruikte hij geeloranje naar rood en violetblauw naar groen. De schaduw schilderde hij in de complementaire kleur van het object, dat de schaduw veroorzaakte.