een blauwtje ~ stadstelegram
Lang geleden, in de tijd dat de grootouders nog spraken, werd ik ivm blauwtje er door mijn grootmoeder op gewezen dat een blauwtje oorspronkelijk een stadstelegram was.
Die ging niet via PTT of RTT of over gelijk welke kabel, het was veel simpeler dan dat.
Wanneer men plots ergens iets moest laten weten of onverwacht een uitnodiging moest afzeggen, kon dat snel via de stadstelegram. Dat waren geschreven berichten die bij de bestemmeling bezorgd werden per koerier te voet, dat was een renner die moest oplopen (leveren) en aflopen (terugkomen) of per koerier op de fiets. Dat was in de tijd dat snorren nog knevels heetten.
Er was ook de buizenpost/buispost in sommige steden (pneumatique) maar of dat systeem ooit in Antwerpen bestaan heeft, heb ik nog niet kunnen achterhalen.
Iedere huishouding had van die telegramformuliertjes in huis. Men stuurde de meid of iemand anders naar de standplaats van de koeriers. De formuliertjes waren blauw. De binnenzijde werd beschreven, dichtgevouwen en dicht geplakt. Op de buitenzijde kwam het adres. Vergelijkbaar met het voorgelijmd luchtpostpapier van ooit.
Dus wie zo’n blauw formuliertje (met afzegging) per oplopende koerier geleverd kreeg, had een blauwtje opgelopen. In het aflopen kon hij eventueel een antwoord meenemen. Die afzegging was niet noodzakelijk een afwijzing op amoureus gebied.
Waarom een stadstelegram? Waarom geen telefoontje? Omdat het telefoonnet nog niet uitgebouwd was. Telefoon was toen nog een nieuwigheidje voor de rijken.
‘k Veronderstel dat de stadstelegram tot een flink eind na WOI heeft bestaan. Mijn grootvader was van 1892, mijn grootmoeder was van 1910. Zij hebben de stadstelegram nog gekend en gebruikt want de uitgebreide installatie van het telefoonnetwerk is pas na de oprichting van de RTT in 1930 echt op gang gekomen, vanaf toen kregen ook particulieren vlot aansluiting op het telefoonnet. Nuja, vlot … ’t was de RTT hé.
--------- In 1913 was een groot deel van België bereikbaar via de telefoon. Het aantal abonnees bleef beperkt, maar het merendeel van de stations, post- en telegraafkantoren was uitgerust met openbare telefooncellen.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog kwam een abrupt einde aan de telecommunicatie in België. Een van de redenen voor die stopzetting was te vinden in de financiële afhankelijkheid van het overheidsbedrijf. Door de schade en de gedeeltelijke ontmanteling van de netwerken tijdens de oorlog had het Bestuur van Telegrafie en Telefonie kolossale investeringen nodig.
Op 19 juli 1930 werd de Regie voor Telegraaf en Telefoon ( RTT ) opgericht. Het overheidsbedrijf kreeg een grotere autonomie: het was niet langer afhankelijk van de jaarlijkse budgetten van de staat en had de bevoegdheid om een eigen bestuur te voeren.
voor de volledige tekst : https://nl.wikipedia.org/wiki/Proximus_Groep#Geschiedenis ---------
Wie bij google ‘stadstelegram Antwerpen’ intikt krijgt een aantal links, maar het zijn pdf’s en bij dat soort bestanden krijg ik geen verwijzing naar waar in de tekst de zoekwoorden staan. Dwz dat ik al die teksten zou moeten doornemen. ‘k Denk dat ik dat ga overlaten aan de geïnteresseerde, want ik heb het aantal bladzijden zelfs niet durven bekijken.
Dus om er een jaartal op te plakken, ik zou denken tot ruim na 1930 was er stadstelegram. In sommige steden.
m EZW-09/2012, herwerkt
|