Kamperen voor de TV, moet kunnen. Kamperen in eigen huis is zeer zeker comfortabeler dan kamperen bij de school van de kleinkinderen.
LM heeft eens gekampeerd voor de TV wanneer een Formule 1 gereden werd ergens is een land met veel tijdsverschil met België. Toen had ik royaal het bed voor mij alleen.
Een sofa, een dekentje, een kussen en een wekkertje, meer had mijn mens niet nodig. En een fles water. Met een glas. En een klein lichtje aan laten, voor ’t geval. En misschien iets voor onder de voeten. Nu was hij klaar voor de nacht. En dan kwam ik terug uit bed om het koffietoestel te gaan prepareren, dan had hij maar op 't knopke te duwen. En dan nog eens gaan kijken of er pils koud stond, voor 't geval mijne mens om 03h in de ochtend nog geen zin heeft in koffie. En dan lag ik te wachten op de slaap die niet wilde komen, omdat hij in de woonkamer zo ongewoon probeerde gewoon te doen : "Een paar uurkes op de sofa, dat is ommers niks! Een mens moet iets over hebben voor zijn sport." Ondertussen lag ik in de slaapkamer op mijn wekker te kijken.
'k Zou mijn wekker best ook op formule1-uur zetten … Stel u voor dat hij de zijne afduwt, dan mist hij de start. Dan slaapt hij misschien door de hele wedstrijd! En dat mag niet!
Dus zette ik mijn wekker op een ontiegelijk uur in de nacht en daardoor deed ik juist datgene wat hij wou vermijden, de reden waarom hij naar de woonkamer verhuisd was, om me ’s nachts niet wakker te maken met zijn wekker.
… en die sofa is te kort voor hem, hij kan niet languit liggen. Morgen heeft hij waarschijnlijk pijn in elk spierke van zijn lijf. Zou ík niet beter op de sofa gaan slapen? Ik ben kleiner. Maar dat lost niks op hé, dan ben ik straks mee wakker wanneer de wedstrijd begint. Alhoewel, mijn wekker staat op nu tóch op Far East …
Die nacht hebben we allebei veel te weinig geslapen en voor de wedstrijd begon, ben ik gaan kijken of LM wel wakker was. Hij was wakker en had ook maar half geslapen. 'k Ben blijven kijken naar de start en daarna ben ik in slaap gevallen met mijn hoofd op zijn schoot, zodat hij zich amper dierf verroeren om een tas koffie te vullen, laat staan een koude pils uit de keuken te halen.
Het geluid van de Formule1 wagens is een zalig gezoef om in slaap te raken, ik kan het iedereen aanraden.
Kort daarop overleed haar vader. Zonder harteloos te lijken, schrijf ik toch dat het een goede oplossing was voor hem en vooral voor Marianne. Walter had naar het einde toe palliatieve zorg nodig. Marianne had onbetaald verlof opgenomen. Zij was de uitputting nabij. Het enige wat ik kon doen, was financieel bijspringen en toeschouwer blijven op afstand. Ze liet Walter cremeren. Het werd een sobere, stille plechtigheid, opnieuw zonder mij. Zoals zij het wenste. De drukte na het overlijden van Walter luwde. Doch de daaropvolgende weken verliep ons enig contact meestal ’s avonds. Over de telefoon. Ik had er alle begrip voor. Wou haar helpen, maar mocht niet.
Alleen Jenneke mocht een en ander voor haar doen. Soms ook haar buren. Alleen mensen, die Walter hadden meegemaakt. Mensen met wie ze herinneringen deelde. Mensen die geen vragen stelden. Mensen die precies wisten wat uit Walters leven ingepakt moest worden om te bewaren. Mensen die zonder veel vragen wegbrachten wat plots overbodig geworden was. Marianne bleef het moeilijk hebben. Constant vermoeid. Haar bioritme totaal ontspoord. Afkicken van de jarenlange zorgen. Niemand meer in huis. Een huis nu plots meer dan veel te groot voor haar alleen. Het zou logisch geweest zijn, had zij haar woning nu voor mij opengesteld.
Af en toe een bezoek, zo hoopte ik. Een enkel keertje blijven overnachten, samen kokkerellen en tuinieren. Langzaam bouwen aan onze droom. Wennen aan een leven samen. Een huwelijksleven liefst. Ze wou niet. Haar man, haar minnaar bij haar thuis, mocht voorlopig nog niet.
Ik begreep haar tegenstrijdigheid niet. Niemand, zelfs Gerda noch Francis, kon ons de weg versperren. Marianne was eindelijk vrij en ik meer dan beschikbaar. Slechts één jaar vroeg ze. Voor mij 365 heel lange dagen.
'Een jaar en dan alles, Max, alles.'
'Ook een huwelijk?' vroeg ik.
'Ja, ook dat, Max, doch zolang Gerda er is.'
Ik drong niet verder aan. Ik kreeg meer en meer de overtuiging dat het uiteindelijk wel goed zou komen. Onze wekelijkse lange namiddagen bleven intact. Ik grinnikte tegen mijn spiegelbeeld, dat ik er nog nooit zo fit en jeugdig had uitgezien. Een waarheid als een koe trouwens. Ik kon niet gelukkiger zijn.
Mijn kapitaal had ik nog niet volledig terug van Francis. Nog een viertal maanden schatte hij. Daarover hoefde ik mij geen zorgen te maken. Mijn enig probleem was en bleef Gerda. De verzuring van mijn leven door die helleveeg. Onmogelijk te beschrijven! Scheiden zou ze nooit, de tang. Dat stond als een paal boven water.
Wat dan met Marianne en mij? Gewoon bij haar intrekken? Een nieuw samengesteld gezinnetje vormen, zonder de zekerheden te kunnen bieden, die ik voor Marianne wou? Voor onze relatie zou het weinig uitmaken. Integendeel!
Stel echter dat er mij iets overkwam? Per slot van rekening, hoe weinig het ook voor ons uitmaakte, het leeftijdsverschil van vijfentwintig jaar bleef een feit. Een samenlevingscontract? Neen, liever een boterbriefje met alle wettelijke zekerheden vandien en de bekroning van onze liefde eveneens gelegaliseerd.
zodra ze geleverd zijn, worden je prestaties soms snel vergeten. van P²
Dat is echt een overdenksel voor vandaag. 'k Denk dat ik de kokerij vandaag was simpeler zal houden dat gisteren, want gisteren stond ik te zweten aan de kookplaat. Niet omdat het zo warm was, maar omdat ik twee struise vismoten aan het pocheren was en bij mij kloppen die tijden zelden of nooit. Nooit. Daarom dacht ik bij mezelf : flut! 'k Heb al die papierkes met tijden opzij gelegd en ik heb de moten 'op 't oog' gepocheerd.
Dat is prima gelukt, maar ik was zo straf de kleur van het vissewit in het oog aan het houden dat ik alle gevoel voor tijd kwijt was. En ineens was ik ook de pedalen kwijt : ben ik wel goed bezig? Slecht voor de gemoedsrust, dat soort situaties. 'k Begon er van te zweten en tegen dat de borden op tafel stonden was ik te moe om te proeven wat ik at.
LM heeft daar allemaal geen last van, hij doet niet moeilijk over eten. Hij had niet eens door dat de vis voor een keer écht volgens de regels van de kunst gegaard was en dat het me picobello gelukt was. Maar hij zei wel iets van 'lekker'. Twintig minuten later stonden de borden in de vaatwasser en was de vraag : "Wat eten we morgen?" De vismoot was al vergeten.
Vanmorgen keek ik eens wat frigo en diepvriezer te bieden hebben. Ik ga er niet lang over nadenken, want ik doe geen zware inspanningen vandaag. Het wordt steak tartaar met een gemengde sla, eentje à la moi. En met brood. Geen gebakken petatjes deze keer. Er komen vandaag geen potten op het vuur.
Die tartaar ga ik nu al maken zie, nu het nog fris is. Des te beter zijn de smaken gemengd tegen vanavond. En ik doe er enkele² druppels tabasco extra in. Dit tartaarke zal hij potdorie MINDERsnel vergeten dan de geslaagde moot van gisteren.
m – HiH-06/2015, bijgewerkt, zoals de tartaar toen
'Prop je glossy vol met schijnsprookjes over de film- en showwereld, Breng gerust tranerige stories over hedendaagse relatieproblemen. Publiceer grietjes met Hitlersnorkutten, maar zwijg over …'
'Hitlersnorkutten? Jongens, Marianne, wat een terminologie!'
'Komt van jou. Synoniem voor mijn bikinilijn, vorige zomer.
Zwijg over items, die voor zo’n shitblad te hoog gegrepen zijn.'
'Marianne, verdomme, let op je woorden!'
'Heb ik soms geen gelijk? Jij verdient er lang niet slecht mee. Maar geef verdorie toe, dat ding van jou is niet veel beter dan drek. Wel gepast voor de raszuivere blokker, de randdebiel als lezer. Je weet dat goed genoeg. Daar hangt de spiegel. Durf je, Max, eerlijk zijn tegenover jezelf en tegenover mij?'
'Breek mijn mond niet open, Marianne.'
'Daar gaan we! Wat bedoel je nu weer?'
'Niks'
'Zie je, te laks! Veel te laks, broekschijter'.
'Vroeger, vóór mij, je verleden …'
'Mijn verleden! Jouw obsessie zeker! Hoe vaak moet ik … ziekelijk, dat is het, ziekelijk jaloers. Leeftijdsgebonden zeker?'
'Marianne, kalmeer, ik moet je …'
'Je moet me juist niks, manneke', kaatste ze bijzonder geërgerd terug. 'Wat is er mis met mijn verleden? Ik was niet zuster Gerda Dolorosa hoor! Een geluk voor jou toch? Of had je me liever op een van haar bidstoelen gezien, met een monstrans tussen de benen. Luister, Max, het moet gedaan zijn. Ik ben het meer dan kotsbeu. Er scheelt iets met jou, al maanden. Soms herken ik je werkelijk niet. Ik verlies mijn man, beetje bij beetje. Die andere man in jou, die onstellende jaloersheid, nee, dat hoef ik niet … Ik maak me zorgen, lieverd. Plotse humeursveranderingen zonder eigenlijke aanleiding. Soms ben je zo afwezig. Even plots dan weer lief, superlief zelfs. Bij het vrijen heb je al enkele keren problemen gehad. Denk niet dat ik dit een ramp vind, helemaal niet. Stress kan vernietigend werken. En je hebt veel stress, venteke, op de redactie en vooral thuis en met je zoon, met je ouders misschien ook. Ik zit daar voor een flink stuk tussen. Denk je niet dat je … dat we … aan een … enfin, dat wij samen met een of andere geneesheer-specialist moeten praten?'
'Zoetje, toch, wat jij nu denkt!'
Ik nam haar in mijn armen, een hoopje ellende. Haar tenger lijfje schokte: 'Ik kan het niet meer aan, lieverd, al die de toestanden. Je vrouw, je zoon, thuis … En dan raak ik mijn liefste vriend, mijn maatje, misschien ook nog kwijt.'
En zeggen dat ik op het punt gestaan had haar die toestanden van pastoor Serge voor de voeten te werpen. Stel dat het leugens waren? En het waren beslist leugens. Zeker weten. Dit verdiende ze niet.
Ik keek naar mijn maatje, naar het lief puinhoopje in mijn armen. Ik kuste zachtjes haar wangen droog. Maakte het weer goed. Nam me heilig voor nooit meer ruzie met haar te maken en me zeker, nooit meer, enig woord te laten ontsnappen over wat me kwaadwillig op de mouw was gespeld.
In een Australisch of in een Nieuw-Zeelands dierentuinprogramma zei een verzorger dat de rode panda / the firefox een van de weinige diersoorten is waarvan het volwassen exemplaar nog altijd de aaibaarheid en het knuffelgehalte heeft van een jonkie. Dat wou ik best geloven, maar ondertussen heb ik eens goed de klauwen van een volwassen firefox bekeken. Geef mij toch maar het jonkie op de schoot.
De klauwen vind ik nogal struis, ook al slaapt het diertje uit na een zwaar weekend.
Filmpje: een baby rode panda wil een lichtstraal vangen, maar het raam zit in de weg. Conclusie : "Firefox heeft een probleem met Windows." klank aanzetten: http://www.youtube.com/watch?v=mMHiQCw6N24 01min49
Nou ja ruzie, eerder een miniruzie, om een artikel dat ik in "Jool's" had gepubliceerd. Daarin had een van mijn reporters enkele kopstukken van het Vlaams Blok, sorry, nu Vlaams Belang, te lang laten doordrammen over het gevaar van Islamitisch fundamentalisme en de problematiek met de allochtone bevolking in het Antwerpse.
'Marianne, zanik zo niet. Je kan met die gasten over geen ander thema ernstig praten. Ga je de sociale of economische toer op, dan beginnen ze met hun traditioneel gebleir over de geldstroom naar Wallonië. Het is een zweeppartij en het blijft er een. Is het mijn schuld dat één op drie Antwerpenaren in het stemhokje zo debiel is? En vergeet niet dat die partij erkend is, dus hebben ze recht van spreken. Bovendien, hoe je het draait of keert, ze kaarten serieuze maatschappelijke problemen aan', reageerde ik snibbig.
'…en geven de verkeerde oplossingen. Zo is het gemakkelijk aan politiek doen! Aankaarten, roepen en tieren en als ze van hout geen pijlen meer weten te maken de rangen sluiten en samen de Kamer uit. Wij maar belastinggeld afdragen voor zo’n vijgen! Verantwoordelijkheid dragen ze niet. Willen ze in se wellicht niet. Maar incasseren, geen probleem! Eigen zak eerst. Geldt voor tachtig percent van alle Kamershoppers trouwens!'
'Waarover moet de pers dan met hen praten? Over de sterilisatieprocedure voor zwerfkatten in Vlaanderen?' reageerde ik snibbig.
'Max, dat soort van pluchezitters, die arrivisten ondermijnen onze instellingen. Weet je wat het grote gevaar is in onze grootsteden? De blanke onderbuik van de maatschappij en die wordt met de dag logger, en dommer …'
'Liefje, de situatie in Antwerpen is desastreus, explosief zelfs. De eerste generatie gastarbeiders durfde geen kik geven. Niemand bekommerde zich om hen. Alleen werken telde. Wij hadden daar trouwens geen ervaring mee. Ons "roemrijk" koloniaal verleden zat anders ineen. De jongeren spreken nu wel onze taal. Ze zien al de mogelijkheden van onze jeugd, alles wat voor hen niet toegankelijk is, onmogelijk zelfs. Nogal wiedes dat die generatie haatdragend is. Voeg daarbij hun willekeurig geïnterpreteerde islam, die bij elke hetze gebruikt wordt. Denk je echt dat alle problemen aan de mediaklok worden gehangen? De politie en 't Schoon Verdiep laten het achterste van hun tong niet zien. Gentlemen’s agreements tussen politiek en pers zijn geen fictie maar keiharde feiten. Stel je voor dat een van de federale vogels de bevolking nog zo’n 35 jaar geduld vraagt? Wat we op z’n minst nodig hebben om een en ander in evenwicht te brengen. België staat dan op z’n kop! Kindje toch, godsdiensten blijven dé ellende van de wereld. Zeg, vanwaar al die interessante uitspraken over de blanke onderbuik en zwarte salonjonkers! Jij die nooit aan politiek doet?'
Marianne onderbrak me nogal opgewonden: 'Kindje toch, kindje toch. Hou op! Weet je wat vader zei: eens zwart, altijd zwart en … hun zaad blijft eveneens zwart. Trouwens die overlopers bewijzen het. De rechtsrukkers! En jij stuurt daar een broekje van twintig jaar op af.'
'De reporter in kwestie heeft jouw leeftijd, Marianne, en is bovendien vrij ervaren in die materie!'
'Ervaren? Heb je dat artikel wel behoorlijk gelezen? Nu we degelijke, gedreven journalisten hard nodig hebben, zit zelfs een Walter Zinsen thuis, zijn memoires aan het herkauwen. Wie weet.'
'Ik heb een veel beter idee. Marianne Dries politiek verslaggeefster van "Jool's". Met je historische background, je vlotte snedige taal, want je allez-taal is allang temps passé en vooral je look! Marianne, wat een materiaal, zeg!'
Marianne bleef kalm en ging rustig verder: 'Jij bent te laks, te gemakzuchtig, Max, te veel onderbuikjournalistiek. Als je die shit van jou nog journalistiek kan noemen! Al die truttige BV’tjes met hun truttig gebazel! Hoe minder talent hoe meer gefakte depressies, hoe meer foute vriendjes en hoe meer rotzooi!'
'Die truttige BV’s zijn producten, Marianne. Ze beantwoorden aan een marktvraag. Wat de markt vraagt bieden wij. Doen wij het niet, dan zijn er morgen anderen. Een uitgeverij is geen liefdadigheidsinstelling, da’s keiharde business. Zo’n BV-productje is maar lokaal en tijdelijk. Neem de spots weg en je neemt hun voetstuk weg. Brood en spelen in de antieke tijden zijn heden ten dage hamburgers en Big Brother. Het begon met blonde beenhouwersvrouwen en geflipte idioten die een taaltje spreken waar geen zinnig mens aan uit raakt. Maar wat een bereik in Vlaanderen! Schot in de roos! Gat in de markt. Goudmijn voor de reclameontvangsten. Hoe leger de doos, hoe meer ze opbrengt. Het principe is simpel hoor!'
'Jij spreekt over de kijkzoo, Max, maar de mondige burgers …'
'Mondige burger? Die bestaat alleen in politieke verkiezingspraatjes. Komt die mondige burger buiten dan is het in de witte marsen of in protest tegen botvinkenvangsten. Samen sterk, mijn oor! Vooral de drang om ergens bij te horen is het, te doen zoals de anderen. Het kijkvee ziet en luistert naar boerende en schetenlatende macho's, naar vloekende vrouwen met persweeën en het pluimvee gaat op stap.'
'We hadden het over politiek in je blaadje, Max!'
'Politiek? Van hetzelfde laken een broek, Marianne. Kindje, de mensen willen sensatie. Ze willen idioten zien hongeren, mekaar rot verwensen en groggy slaan op afgelegen eilanden. Ze willen volwassenen zien rondlopen in luiers en met fopspeen in de mond. Ze willen een goedkoop hoertje horen vertellen over de bizarre seksfantasieën van haar klanten advocaten, priesters, bedrijfsleiders en artsen. Ze willen gegeneerd worden door het vertoon van anderen en tevreden gaan slapen omdat zij o, toch zo normaal zijn.' 'Dus, Max, blijf bij wat je doet. Tracht niet te zijn wat je niet kan!'
Paddy O'Brian zit vast in 't verkeer in Dublin. Hij heeft een belangrijke afspraak en hij kan geen parkeerplaats vinden. Hij wordt zenuwachtig. De tijd dringt. Hij raakt lichtjes in paniek.
In een opwelling wendt hij zich tot boven en roept uit: "Lieveheer, heb meelij. Als U een parkeerplek vindt voor mij, ga ik iedere zondag naar de kerk en drink ik nooit nog whiskey!" Diezelfde seconde komt er langszij een parkeerplaats vrij. Paddy kijkt op en roept: "Laat maar! Hier is er al een."
Het bliksemend vuurwerk spatte vernietigend open, toen zij onaangemeld en Eefje wegduwend als een draak van een furie in mijn bureau verscheen:
'Nu weet ik wat je zinnens bent. Ons onterven! Alles voor die teef, hé? Stuk ongeluk! Al dat geld, ons geld, ons vermogen nog wel! Maar Francis en ik gaan daar een stokje voor steken. Wij laten dat niet gebeuren. Geen cent, hoor je, geen cent, krijg je. Jij … verseksualiseerde bok …'
'Seksueel geobsedeerde bok, is correcter, Pat. Je kunt wel spreken over de verseksualisering van de maatschappij, van de media, van …'
'… en je elf percent intrest hang ik voortaan liever aan mijn eigen gat. Ouwe vuile viezerik. Zie hem daar zitten met z’n onschuldige toot! Je bent zeker je smerige stoot van enkele weken geleden vergeten? Maar ik niet, hoor manneke, onthoud dat maar! Ik bijlange niet.'
'Ik heb niet the foggiest idea, maar jij gaat me dat nu vertellen, nietwaar?'
'Ha, meneer, weet het niet meer? Gebeurt het misschien regelmatig dat je ma wil omverrijden als ze ’s avonds van de kerk komt? Je wilt ervan af maar weet niet hoe. Ma heeft me alles verteld en meer nog … Ze heeft alles genoteerd in haar dagboek. Da’s schrikken, hé? Mocht er met ma iets gebeuren, dan zal deze hier zorgen dat haar dagboeken in de juiste handen komen. Hoor je het, schoft dat je daar zit. Doe die lach van je smoel.'
Haar te grote mond samengeperst in één bruine lipstickstreep, haar bolle ogen uitpuildend op maximum vielen haast uit de kassen. De ziekte van Graves-Basedow plus een uitzinnige kolere, echt geen fraai zicht mijn schoondochter, puitenogen Pat. Ik bleef zo kalm mogelijk, dacht in eerste instantie aan het personeel en schrok, eerlijk gezegd, van mijn reactie: 'Kwoeaak, kwoeaak, kwoeaak,' riep ik haar met grove spot toe.
Ai, niet netjes, vriend, berispte denkduiveltje. Ook niet netjes, maar wel pijnlijk was de hete koffie, die mijn ogen en neus schroeide, mijn hemd en jas besmeurde. Ik sprong recht en duwde haar met beide handen door de openstaande deur: 'Buiten jij !'
Ze kieperde de lege mok door de middengang van de redactie, keerde zich naar mij, spuwde en ging met opgeheven hoofd weg.
Verdomde Francis! Opnieuw zijn belofte gebroken. Ik had beter moeten weten! Hij had me verraden, afgeschreven en de reactie van zijn vrouw was daarvan het ultieme bewijs.
'Nee, pa, echt niet. Je moet me geloven … ze was aan het douchen toen ik met Atlanta belde … Nee, pa, ik sluit niet zoals jij de deur van mijn bureau … Wist ik veel dat ze in de traphal bleef luisteren!'
Het telefoongesprek met Francis deed me goed.
Mijn zoon had woord gehouden. Gewoon een samenloop van omstandigheden. Een vrij lang zakelijk gesprek met zijn collega uit Atlanta, goeie vriend bovendien. Op het einde, net toen hij mijn verzoek aan het vertalen was, moest Pat op kousenvoeten de trap af zijn gekomen. Natuurlijk begreep ik hem. Haar kennis van het Engels is peanuts, maar de woorden 'My dad … one hundredfifty thousand to start … his money' begreep ze wél. Meer was niet nodig, wist ik, om haar oren te laten klepperen.
'Pa, wat kon ik zeggen', vroeg hij me drie dagen later, toen hij me kwam opzoeken in de cafetaria van het bedrijf, 'je had haar moeten zien, ze steigerde. Ik bespaar je haar emotioneel woordgebruik, maar …'
Met horten en stoten vernam ik het relaas van het uitslaand betoog, dat Pat op z’n minst een halfuur had volgehouden. Eerlijk gezegd, ik vond het zelfs grappig hoe Francis zijn woorden wikte en woog om het jargon van een woeste Pat om te zetten in zijn typisch geaffecteerd koel-zakelijk Nederlands.
Ik zag het plaatje in Keerbergen zo voor mij, Pat briesend: "Je denkt dat ik niet weet waarover dit gaat? Ik heb alles begrepen, hoor. De smeerlap moet zijn geld terug hebben. Voor wie? Voor zijn hoer, ja! En wij dan? Hoeveel is het? Hoeveel, hoor je mij. Bel meteen terug en zeg dat dit spel niet doorgaat. Sta daar niet zo onnozel, slappeling. Hem laten rotzooien met ons vermogen! Ha, de hoerenloper wil met ons geld zijn vuil betalen. Maar die vlieger gaat niet op, lang niet. Niet met mij!"
Ik kende mijn zoon, dus ook zijn reactie. Bewegingsloos, haar niet afremmend. Alsof hij haar verwilderd gekrijs goedkeurde en het niet verhelpen kon dat ik mijn geld terugvroeg. Alsof hij, net als zij, het grote slachtoffer was. En ik het loeder dat aan banden moest worden gelegd.
Ben je het al vergeten? Vraag het hem! Ik wist echt niet waarop denkduiveltje doelde. Die elf procent aan de puit haar gat, dommerik! Natuurlijk! 'Francis tijdens de monoloog van … je eega in mijn kantoor, had ze het over mijn elf procent intrest, die ze voortaan liever aan haar … garderobe wou spenderen. Elf procent intrest, Francis?' Drie, vier seconden stilte. Las ik verbazing in zijn ogen?
'Ach, pa, een vrouw die in alle staten is, kraamt er alles en nog wat uit. En, mag ik er je op wijzen dat je imitatie van een … enfin, dat dierengeluid, bijzonder kwetsend was gelet op haar oogafwijking. Bijzonderlijk pijnlijk, uiterst onkies, pa. Normaal toch dat ze … raaskalt?'
'Mag ik er je ook op wijzen dat mijn imitatie van dat dierengeluid, nadien gebeurde, ná de vermelding van die elf percent ?'
'Luister, pa. Je weet toch dat ik bepaalde beheerskosten niet kan uitsluiten. Je betaalt geen instap, geen uitstap zoals anderen. Je geniet uitzonderlijk voordelige voorwaarden. Ik zou niet weten wat ik nog meer voor jou kan doen. Kijk, tegen Kerst is het grootse deel van je kapitaal vrij. Informeer je gerust elders, hoor. No problem at all!'
Dat geld toch, terwijl het sop de kool niet waard was. Discussie afgesloten. Francis zweeg verder in alle talen, maar hield me toch nu en dan op de hoogte van zijn verhandelingen. Pat zag ik niet meer. Wel hield ze haar wekelijks bezoek op dinsdag aan. Francis kwam gewoontegetrouw elke woensdag bij Gerda. En ik had mijn passionele vrijages met Marianne, mijn stilaan weer veilig gemetseld geluk met haar.
Onze etentjes nu en dan, onze concert- en theaterbezoeken, ook onze eerste ruzie.
Hoe kort men World Cup af in het Engels? vervolg op tekst 580
“Ze had natuurlijk op haar eigen kamer kunnen studeren !” JdB
Jawel, ze heeft een eigen kamer maar het is daar in huis de bedoeling dat schooltaken vooralsnog in de woonkamer gemaakt worden. Dat heeft een aantal voordelen. Die wil ik wel eens opsommen hoor, maar dan later.
De computers staan ook in de woonkamer. En de TV ook. Dat is daar ten huize de huidige woonkamerfilosofie. Alleen waren er die avond Botsende Belangen.
Wat ik grandioos vond aan de Kleine, was dat ze haar vader te slim af was met de afkorting van World Cup. In het Engels gaan ze die benaming ommers niet afkorten! Vanzeleven niet! Double UU Cee is vier lettergrepen en World Cup maar twee. Om te beginnen. …
Ondertussen kreeg ik de bedenking van de buurvrouw: "Wie zegt dat de Engelsen World Cup niet afkorten? Zij zeggen toch niet WC tegen de ladiesroom. Zij weten niet eens wat WC wil zeggen." Nu ben ik al drie uren klaarwakker omdat ik niet weet hoe ik daar (beknopt) ga op antwoorden.
Pat van den Bruele -in tegenstelling tot de gegevens op haar identiteitskaart altijd op z’n Hollands geschreven met kleine v en d, spelling was trouwens niet bepaald haar sterkte- was al geruime tijd met Francis getrouwd. Mijn schoondochter en ik, wij mochten elkaar niet. We dulden elkaar. Ik uit respect voor mijn zoon. Zij uit respect voor de status van mijn zoon. Ze mocht, zoals men zegt, wel gezien worden. Maar wat mij betreft, liever op afstand. Pat was hyperslank, altijd perfect gekleed en feilloos opgemaakt. Gedesigned zoals haar interieur en verstandelijk even minimalistisch als haar pas gerenoveerde zitkamer.
Een gesprek met Pat was een aaneenschakeling van geselecteerde rubrieken uit lifestyle-magazines. Vond ik. Maar pa moest Pat niet onderschatten, beweerde Francis, mensen verschillen nu eenmaal en hun interessedomeinen eveneens. Bovendien was Pat goed geïnformeerd. Prijs-kwaliteitanalyses? Pat maakte ze. Niet tussen Carrefour en Delhaize, maar tussen exclusieve beautyfarms in België en Nederland. Koud kunstje, tot de eurocent na en zonder machientje.
Neen, ik mocht Pat niet. Ze had iets glibberigs. De waterige blik in die te zwaar opgemaakte uitpuilende ogen weerspiegelde achterdocht, schijnheiligheid en koele berekening. Koele berekening lag beslist aan de basis van hun huwelijk. En niet alleen bij haar! Wie was ik om mijn zoon daarop te wijzen! Ze konden ogenschijnlijk samen bijzonder goed opschieten. Ze bewonderden en bewierookten elkaar voortdurend. Ze waren altijd samen. In de auto, op de tenniscourts van Woluwe, op restaurant samen met Gerda en mij of met haar ouders.
Samen stoeien of samen ietwat verhit en verward uit de wagen of zijn kamer komen, samen tortelduiven. Nooit gezien!
Eugène, mijn oom, 87 lentes en womanizer avant la lettre had het ook meteen door: 'Elle n’est pas douée, doe angt niks oen. Des fesses tristes, quel horreur ! Dau infirmière de l’année passée, gruute klas, moar da joenk doe, kiekebisj !'
Waarschijnlijk had het uiterlijk vertoon van de Van Den Bruele's Francis verblind en had hij zich voorgesteld met Pat een stapje in de Brusselse beau monde te zetten, kwestie zijn imago nog wat meer op te poetsen. Haar ouders hadden carrières om U tegen te zeggen, snoefde hij. Vader, grote Piet op het toenmalige ministerie van Financiën en ma kaderpositie bij de Nationale Bank.
Bij onze eerste kennismaking vertelde vader me echter met weinig enthousiasme over zijn klerkloopbaan bij Financiën en moeder Van Den Bruele had met veel zwier en plezier haar job als adjuct-chef van de sanitaire ploeg bij de Nationale Bank vaarwel gezegd! Maar ze hadden poen en een prachtig ingerichte villa. Volgens mij: een gouden kooi met daarin twee straatmussen en een veelkleurige kwetterende parkiet. Een hele tijd later vernamen we, dat de villa in Keerbergen slechts een deel was van de nalatenschap van een oudtante en dat er dus nog veel meer te erven was geweest.
Mijn antipathie voor Pat was duidelijk wederkerig. Ik verborg die nog achter afstandse onverschilligheid. Zij niet. Liet geen kans voorbijgaan om me te kleineren, cynisch proestend om dat strontblaadje, waarvan ik de leiding had, om door dik en dun Gerda te verdedigen al keurde zij zonder er expliciet iets over te zeggen haar religieus fanatisme niet goed. Koos natuurlijk uitdagend stelling tegen mij toen Marianne op de proppen kwam en was in feite nog een stuk radicaler en brutaler dan Gerda zelf. Iedere dinsdag kwam zij op bezoek om haar schoonmoeder nog vileiner tegen mij op te hitsen.
De weinige keren dat ik haar moest dulden, begon ze er steeds over. Een zinnig mens zoals zij kon niet aannemen, dat een oude, tamelijk verstandige man niet inzag aan het lijntje te worden gehouden door zo’n sujet. Dat ik met mijn ogen wijdopen in het ongeluk liep. Een chance, dat er nog geen kinderen waren met zo’n onwaardige opa. Ik onteerde de familie. Was zelfs niet waard pa of vader genoemd te worden.
Drie namen hebben ze mij gegeven, een voornaam + de voornaam van de peter + de voornaam van de meter.
Waarom weet ik niet. Dat was toen gebruikelijk, denk ik. Toen = 1952. LM is ook van 1952 maar hij heeft één enkele naam meegekregen. Gebruiken in de naamgeving verschillen van streek tot streek, dacht ik ooit.
Het is veel eenvoudiger : zijn Pa had de geboorte van een zoon (na vier dochters) wat grondig gevierd. Noch hij, noch de getuigen konden zich 's anderendaags herinneren of vonden het nog belangrijk wie er verder vermeld moest worden in de naamgeving. Peter, meter, beschermheiligen … allemaal vergeten.
En zo gaat mijne puit nu al 66 jaar door het leven met één enkele naam. Geen franje. Geen ballast.
Dat heeft wel iets volgens mij, ik vind het voornaam, 1 individu = 1 naam. Voor mezelf zou ik het oké vinden, een beetje upgrading, zo’n beetje chic.
Enkele dagen later sprak ik met Francis af in de stijlvolle bar van het Hotel Metropole. Maître Joseph zorgde voor een discreet hoekje. Het was in de late namiddag. Francis kwam met tegenzin, kon ik zo uit zijn houding opmaken. Hij scheen vermoeid. Vermoedelijk verwachtte hij dat ik steun en begrip zou zoeken voor mijn verdere relatie met Marianne. Hij vergiste zich. Ik wou de totaal andere toer op, ook al hield het wel verband met haar.
'Ook een coupe?'
'Nee, pa, gewoon plat water. Ik heb niet veel tijd. Was ik niet in de buurt geweest dan …'
'Oké, ik zal het kort houden. Ook ik moet nog een stuk doorwerken.'
De ober bracht de dranken met toemaatjes van zwarte olijven, nootjes en kaasblokjes. Francis tastte meteen toe. Weeral niets of toch weinig gegeten deze middag, vreesde ik. De kookkunst van zijn eega kennende vond ik het niet abnormaal dat hij er zo lusteloos en bleekjes bijliep.
'Francis, dit moet strikt tussen ons blijven. Ik wil niet dat je weer je mond voorbij praat en je vrouw direct gaat klikken.'
Hij keek bedrukt. 'Sorry, pa. Dat was ongewild mijn stomme schuld. Maar vroeg of laat zou alles toch uitgelekt zijn!'
'Misschien wel, ja. Maar dit is strikt vertrouwelijk. Begrepen?'
'Ja.'
'Luister. Ik heb gemerkt dat je moeder in mijn werkkamer snuffelt. In mijn financiële dossiers, ook in mijn bankuittreksels … Ik wil niet dat Gerda nog iets weet van mijn geld. Ik heb bij jou een stevig bedrag uitstaan.'
'Je persoonlijke vermogen, ook het geld van de verkoop van opa's huis aan dat secretaresje van jou. Hoe zat dat weer in mekaar, die overeenkomst met mijn grootouders? Eerlang ben je ook nog de vereffening van je levensverzekering te verwachten, niet?'
'Nog enkele maanden! Zo’n tien miljoen oude franken, dat is 250.000 euro.'
'Gevoegd bij je uitstaand vermogen maakt dat een anderhalfmiljoen miljoen euro plus, waaraan een deel met gekapitaliseerde intresten. Niet slecht geboerd.'
'Daar gaat het nu om. Ik wil niet dat je moeder daarvan nog iets weet. Zeker niet over het geld van die levensverzekering!'
'Och, ma trekt zich daar echt niets van aan. Ze heeft haar eigen kapitaaltje …'
'Waar ik niets van wil, maar zij krijgt evenmin iets van het mijne. Later, komt het jou toe en niet haar. Geen cent mag naar dat obscure clubje van Serge gaan!'
'Dat gebeurt niet, pa. Toe, zeg, ma is niet zo gek!'
'Francis, ik houd met alles rekening. Met alles! Je moeder schudde nooit mijn portefeuille leeg. Neusde nooit in mijn uittreksels. Nu doet ze het wel. Enfin, ik vermoed het.'
'Pa, je geld is safe bij mij. Wat stel je dan voor?'
'Ik herhaal: je moeder mag geen sikkepit weten van mijn persoonlijk vermogen. Daarom dit: jij stort al mijn geld terug …'
'Dat gaat zomaar niet. Binnen een goed halfjaar misschien en telkens in schijven. Je vermogen is voor het grootste deel in het buitenland belegd.'
'Oké, in schijven dan. Van het ogenblik dat ik het volledige bedrag heb zoeken we een andere formule. Iets met een driemaandelijkse of halfjaarlijkse intrest. Wil ik om de een of andere reden mijn geld gedeeltelijk terug, dan geef je het me. Ik hoef daarvoor geen papierwinkel. Ik heb alle vertrouwen in jou. Zo eenvoudig is dat!'
'Ik begrijp het nut van die transactie niet. Het hoeft toch niet …'
'Geen commentaar, Francis, doen, ja?'
'Zoals je wil, maar ik garandeer op die wijze niet de hoge intresten, die je nu geniet.'
'So what!'
'Tja, vermits jij erop staat, pa. Ik zal mijn best doen. Wees niet wrevelig omdat het enkele maanden in beslag zal nemen.'
'Ik heb geduld, Francis. Ik heb alle geduld van de wereld, jongen.'
Hij keek me bevreemdend onderzoekend aan, terwijl hij rechtstond en me de hand toestak. Ik raadde wat hij dacht: die wil zijn poen aan zijn lief geven, maar dat laat ik niet toe, nooit.
'Francis! Geen woord tegen Pat. Akkoord?'
'Ik zweer het op mijn scoutszieltje, pa.'
Zijn scoutszieltje! Jij gemelijk ventje! Ik was zojuist heel oprecht en openhartig geweest en met dat ene woord wist hij me terug de boom in te jagen.
Zijn scoutsleven! Nog zo’n streek van Gerda. Het duurde amper twee kampen. Een beenbreuk in Bouillon en een ernstige voedselvergiftiging ergens in de Kempen. Nadien nam hij deel aan vakantiekampen onder toezicht van mijn mutualiteit. Gedaan met haar scouts.
Van de Metropole wandelde ik terug naar de redactie. Het was een schitterende dag. Wolkenloze ijlblauwe lucht. Weldoende temperatuur. Ideale vochtigheidsgraad. Nu en dan een zacht briesje. Geen te druk verkeer. Geen overvolle terrasjes. Een paar straatmuzikanten. Een ruige kerel zong een Ierse ballade.
Een koppel op leeftijd waagde een dansje. Ik applaudisseerde. Het dametje dankte. Heerlijk die lachkuiltjes rond de felrood gestifte mond. Ik herkende Marianne in haar. En ik was haar partner op de Brusselse Grote Markt.
Terwijl ik mijmerend bij een verkeerslicht wachtte, snorde Pat in haar auto voorbij.
De verleiding om een en ander uit te stellen is soms groot, maar het is geen goed idee om daar telkens aan toe te geven.
Tegen wie zegt ge het. En dat met de warme dagen in het vooruitzicht. Ik voelde me al bijna schuldig op voorhand dat ik het een en ander ga uitstellen. Uitstelgedrag. Dat kan rare vormen aannemen hé. Extreme vormen. Maar dan bedacht ik dat ik het toch niet in die extreme of ziekelijke vorm heb, want er bestaat erger dan wat ik voor mezelf uitstellen noem : oblomovisme.
Het verhaal dateert van 1858, maar het gedrag, het verschijnsel, bestaat vandaag nog. Niet te verwarren met besluiteloosheid of lusteloosheid of lamlendigheid. Oblomovisme is het ziekelijk onvermogen tot handelen, ook inwendig handelen, zoals een beslissing nemen, bvb. Lethargie, mentale inertie.
Oblomov is de bekendste roman van de Russische schrijver Ivan Gontsjarov.
De roman, die in 1858 voor het eerst verscheen, is genoemd naar de hoofdpersoon, de jonge en genereuze Russische edelman Ilja Oblomov die niet in staat is besluiten te nemen of tot actie over te gaan. De eerste 150 bladzijden van het boek kan hij zelfs niet uit zijn bed komen, en ook in de rest van het boek bevindt hij zich voornamelijk in liggende positie.
Anastasia Rurikov Simes Morning of Oblomov
Zijn passiviteit kost hem de liefde van Olga, die uiteindelijk kiest voor de energieke en gedisciplineerde Andrej Stolz.
Gontsjarov munt uit in de beschrijving van diverse personages uit Oblomovs omgeving: diens bediende Zachar en de 'onbestemde persoon' Ivan Andrejevitsj Aleksejev (of Andrejev, want hij was zo onopvallend dat niemand zijn naam goed kon onthouden). Ook de lange winteravonden op het landgoed Oblomovka worden in hun loomheid treffend tot leven gebracht. Anastasia Rurikov Simes Uninvited intrusion of Life De toenmalige Russische minister van Onderwijs schreef over deze roman: "De held is een van die door de natuur rijkelijk bedeelde, maar zorgeloze en luie naturen, die hun leven doorbrengen zonder nut voor anderen en die er niet in slagen hun eigen geluk te grijpen. De kwaliteiten van het boek liggen in de artistieke uitvoering en de uitdieping van de details, waardoor het werk van de heer Gontsjarov zich onderscheidt."
Naar aanleiding van dit werk schreef Dobroljoebov het boek Wat is oblomovisme?.
Oblomov wordt vaak beschouwd als de ultieme incarnatie van de overbodige man, een stereotiepe figuur uit de 19e eeuwse Russische literatuur. De naam werd synoniem voor 'luiaard'. Anastasia Rurikov Simes Sleep of forgotten things
Het boek werd in 1979 verfilmd door de Russische regisseur Nikita Michalkov, met Oleg Tabakov in de hoofdrol.
Nu heeft bovenstaand overdenksel het niet over deze extreme vorm natuurlijk, maar ik dacht er ineens efkes aan, aan Oblomov. Dat zijn van die gedachtesprongen hé.
Met al dat geflikflooi rond een afgeschreven en herkerkte paus werkte Gerda me nog feller op de zenuwen dan ooit. Bovendien vermoedde ik dat zij in mijn privézaken snuffelde. In mijn werkkamer duldde ik haar niet. Niet zij, maar ik zorgde ervoor dat documenten, dossiers, tijdschriften en boeken netjes geordend bleven. En dus merkte ik meteen dat zelfs een papierklem of een balpen niet of verkeerd op de gewone plaats lag. Ik vermoedde dat ze vooral in mijn financiële gegevens zocht. Die bewaarde ik op een bijzondere plaats in een farde. Ik wist tevens dat zij in mijn portefeuille keek. Adreskaartjes, zelfs bankkaarten zaten in verkeerde vakjes. Van dan af deed ik telkens de deur van mijn werkkamer op slot. Zonder enige tegenspraak te verwachten, zei ik:
'Van nu af aan geef ik je elke maand huishoudgeld. Trek er je plan mee. Voor mij hoef je niets meer te doen. Op alle gebied ieder voor zich.'
'Dat neem ik niet, schoft’, en boos dreigend, 'jouw geld is ook het mijne. Of wil je het allemaal aan die hoer hangen?'
'We hebben reeds een afzonderlijke bankrekening, dus …'
'En de volmacht die ik je vroeger heb gegeven?'
'Wordt vernietigd. Je doet volledig je zin met je geld. Van mij hoef je buiten die alimentatie niets meer te verwachten. Verstaan?'
'Een bagatel!'
'Zestienhonderd euro is ruim voldoende voor een heremiet zoals jij. De vaste kosten blijven voor mijn rekening. Zijn er bijzondere uitgaven, dan kan daarover gesproken worden.'
'God, ons Heer, als Francis dit hoort!'
'Je vertelt hem wat je wil. Dat doe je toch al. Over geld wil ik nu zwijgen. Ja?'
Ze siste als een slang in het nauw. Maar haar ogen leken in triomf te baden. Hoe Gerda nadien tegenover onze zoon haar nood klaagde weet ik niet. Francis sprak er niet over. Ik evenmin. Sinds ik hem over Marianne had verteld, kwam hij niet zoveel meer langs.
Alleen de woensdagnamiddag bleef zijn vast bezoek.
'Om ma wat te troosten in de lege uren', zoals hij het noemde.
Dat ze dan over mij zeurde en haar dodelijkste gifwapens gebruikte, stelde ik me goed voor. Het kon me niet schelen. Of toch wel en eigenlijk meer dan ik wou toegeven. Laat me eerlijk zijn, waarde lezer, het deerde me verdomme wel. Ik werd er me beetje bij beetje van bewust, dat haar houding en dat voortdurend geweeklaag over mijn 'smeerlapperijen met dat wijf', mijn zoon van mij hielpen vervreemden.
Ik heb het u al verteld, erg close waren we in feite nooit geweest. Francis bepaalde de grenzen. Maar nu werd hij radicaal afstands. Een soort elastisch muurtje, dat niets doorliet. Zelfs geen inviterende glimlach terugkaatste. Goed, als hij definitief de kant van zijn moeder koos, was dat zijn zaak. Voor mezelf had ik duidelijk uitgemaakt wat mijn keuze was. En ook die was definitief.
Eén aap zit in bad en de andere zit rustig wat te rond te kijken.
Ineens zegt de ene : "Oe oe oe oe aaaa oeoeoe aaaaa oe oe oe aa oe oe aa aaa aaa oe oe aa oe oe oooee aaaa oe oe oe oe oe oeo aaaaa oe aaa oe oe oe!"
De andere haalt zijn schouders op en zucht : "Doe er dan koud water bij ..."
Toen ik dit een eerste keer las was ik gestopt met lezen na het oe-aa gedeelte omdat ik dacht dat het een letterpuzzel was. Die moest opgelost worden! Daar zou ik een kluif aan hebben! Dit soort dingen is bij mij altijd welkom.
‘k Was al enige tijd naar een begin aan het zoeken, lettergrepen aan het tellen en het aantal keren dat elk van de klinkers voorkomt en in welke volgorde ze er staan …
Pas bij een tweede lezing zag ik dat het een onnozel mopje was.
'k Heb mijn frustratie weggewerkt met een stukje banaan. En ik vroeg me af wat die tweede aap me zou aangeraden hebben, 'lees-een-tekst-ten-ein-de'.
m – EZW-06/2013, bijgewerkt en iets wijzer geworden
Terug naar het leven van alle dag. Mijn stemming ging in die dagen op en af. Ik kon van een namiddag mariannen thuis komen in een soort trance van opstandige neerslachtigheid. Mocht dan geen verkeerd woord horen van Gerda of ik ontplofte tegen haar als een granaat. Hakkend in vlees en gevoel. Dan weer arriveerde ik met een jongensachtige air. Studentikoos neuriënd of à la Monty Python zingend over de bright side of life. En precies op zo’n late namiddag had ik in de hal nauwelijks mijn jas uitgetrokken of Gerda dook waanzinnig furieus uit de keuken op.
'Vermaledijde', gilde ze, 'de heilige vader is stervende. De poorten van de hemel gaan open voor hem! Zwijg! Zwijg!' Als ik terugdenk aan de dagen, die de dood van Johannes Paulus II voorafgingen, jongens, jongens!
En hoe ze te keer ging toen ik me liet ontsnappen: 'Voor wie het bestaan op aarde een paradijs werd, lijkt jouw hiernamaals een lege doos!' Had ze toen een dolk gehad, ze had het ding zonder pardon in mijn borst geploft.
Meestal zat Gerda die week in verdoofde aanbidding roerloos geknield op haar bidbank - een 17de eeuws prachtstuk, geërfd van haar ouders.
Nooit eerder een gigantischer megashow gezien dan die pauselijke semi-comateuze toestand. Nooit eerder genoot het Vaticaan een zo magistraal georchestreerde wereldwijde mediabelangstelling. Roomse marketing op topniveau, zo welgekomen voor het wegebbend katholicisme in West-Europa, en … snoepreisjes voor het journaille.
En Gerda, samen met die duizenden andere misleide zielen, maar naarstig bidden en smeken. Gekluisterd aan paternoster, missaal, bidbank of televisie -die dagen nog katholieker dan de paus zelf! En tranen omdat zijne heiligheid nu Jezus' lijden bijna evenaarde. En hopen dat de hemelramen wat sneller zouden opengaan om hem voor eeuwig op te nemen in alle heiligheden.
Ze gilde: 'Wel, Neukermans! Haar klauwen zijn zo vroeg gelost vandaag? Wie weet, wie of wat stond er nog op haar agenda! Ellendeling, terwijl de heilige vader … Kijk! Twaalfduizend gelovigen staan daar al uren te bidden voor zijn venster. Die arme zusterkens, zie ze wenen. Och arme toch! Nu beginnen ze juist rond te lopen en het regent . Natuurlijk moeten ze rondjes lopen. Stel je voor dat ze nog enkele uren staan te staan, de benen van die besjes schieten vol flebitis.'
Haar verwijten raakten mijn kouwe kleren niet. Dit circus liep de spuigaten uit. Ik ging zelfs duimen voor een snelle verkiezing van die paarse rakkers onder druk van hun lobbyisten. Het hielp nog verdorie! De koning is dood, leve de koning!
Woytila ging, Ratzinger kwam. De gedoodverfde kandidaat. Oerconservatief, ultrarechtser dan zijn Poolse voorganger. Hij begroette minzaam lachend en met open armen de wereld, hoog op het balkon. Opus Dei lachte beslist mee, in het vuistje.
De wereld, vooral de westerse -misschien met uitzondering van het new-born-christian babes en boys-randgeval in de USA- reageerde vrij koeltjes, met een wenkbrauw omhoog. Waarom? Waarom plots zwaar tillen aan het Hitlerjugend lidmaatschap van de 17-jarige Ratzinger, zoon van een politieman nog wel? Vergiffenis schenken staat toch hoog in het roomse vaandel geschreven?
Gerda was er meteen toe bereid: ‘Dat manneke deed met de rest mee. Hij zal het niet beseft hebben, meer nog, hij is nadien uit eigen beweging opgestapt!’
Ik verduidelijkte: 'Natuurlijk heeft hij de plaat gepoetst! De grote Duitse droom lag voor negenennegentig percent aan diggelen. Hij wist dat er geen prijzen meer te rapen vielen. Hop, ’t seminarie in, de perfecte cover. Slim ventje, die Ratzinger, toen al!'
Ook Pius XII deed destijds helemaal niet of zijn neus bloedde, zelfs bij de ontruiming van de kampen. De omvang van de holocaust? De zes miljoen doden? Die mens besefte dat zogezegd gewoon niet. Benedictus XVI, marcherend met swastikaband rond de arm en zwarte laarzen? Jeugdzonde! Kruis erover. Het is niet moeilijk, ze moeten alleen aan hun god verantwoording afleggen, beaamde denkduiveltje, niet aan ons.
'Ik weet niet of hij de ideale paus is,' hoorde ik Danneels omzichtig zeggen. Die kleine Belg was dus blijkbaar niet bezweken onder de "minzame" druk van de Ratzinger-clan! Anderen wel.
Ze kozen voor traditionalisme, conservatisme, voor een kerk die zich mordicus wil blijven opsluiten in zichzelf en haar geschiedenis. Niet te verwonderen dat het hard begon te regenen toen de nieuwe paus op het balkon verscheen. Zelfs de hemel treurde. En die is al een stuk ouder dan onze planeet. Ook mijn denkduiveltje werd er filosofisch bij: 'Geloven, zei hij, in een onzichtbare god is het niets aanbidden. Mocht er een echte god bestaan, dan zou hij toch de mensheid verplichten samen te leven in rechtvaardigheid en liefde.'
De mensen desnoods een geweten schoppen, nietwaar Boontje?
Thuis werd er echter niet gezwegen. Gerda, strijdvaardiger dan ooit, snerpte me honend toe:
'Wel, is ‘t uit met je madam? Heb je haar eindelijk haar zaligheid gegeven? Eens goed de waarheid in haar gezicht gewreven? Ja, ja, madam is haar gouden ezeltje kwijt. ’t Zal haar gat varen. Mam’sel kan terug de boulevard op. Een andere ezel zoeken. Zo’n zotten lopen overal en een hoer zoals zij weet goed waar!'
Mijn eerste reactie was: die ploert van een Serge heeft dan toch zijn smoel niet gehouden. Ik reageerde niet. Ik liet haar onbewogen voort hameren en lamenteren. Het raakte me niet langer. Mijn persoonlijk onweer was overgedreven. Ik ging naar mijn werkkamer. Een neut cognac, benen op het bureel, ogen dicht en alleen maar denken aan Marianne.
Aan onze 'gestolen' lange weekends in het buitenland. Marianne in Firenze, haar Beatrice Portinari-mime voor het standbeeld van Dante, haar extase in de Galleria dell’Accademia toen ze Michelangelo’s David zag en haar gegiechel om wat zij "zijn petieterig geval" vond. Marianne dansend tussen de bloemen in Kent. Marianne in Trier, kletsnat door de regen en hoog op de Porta Nigra. Marianne jurkje omhoog, dijbeen ontbloot, lokkend in de donkere traboules van Lyon. Marianne in Rome, samen met honderden vrouwen protesterend tegen de Forza Italia. En lang voordien, augustus 2005, mijn meest hemels exclusiefje, met Marianne in Luxemburg en meteen onze eerste nacht samen.
Francis had toen met mijn Luxemburgse bank afspraken gemaakt. Enkele documenten ondertekenen, meer hoefde ik niet. Marianne had geen zin. Heen en terug, ergens een hapje, de voorspelling van broeierig weer en vooral de behang- en schilderwerken thuis. Nee, toch liever niet. Ik kon haar niettemin overtuigen:
'What about one night with me, baby? Turkse baden, indoor zwembad, buffetontbijt met champagne in de tuin, pianobar, souperen bij kaarslicht in Le Bouquet Garni, een absolute culinaire topper vlakbij het paleis, en nadien een weelderige suite just for the two of us?'
'Max, kan dat? Eén ganse nacht met jou? Inslapen in je armen en samen ontbijten? Ik spreek vanavond direct met Jenneke en bedenk wel iets voor vader.'
'Bedoel je dat die dame weet heeft van onze relatie?'
Ik was echt verbaasd. Marianne had me hier niets van verteld. Meer nog ze stond erop in alle talen over ons te zwijgen tegenover iedereen.
'Ja, maar Jenneke weet niet alles. Net voldoende om met plezier akkoord te gaan en te komen overnachten.'
Ze liet haar stem zwoel-hees klinken: 'Lieverd, vrouwen vertellen nooit alles. Een vrouw zonder mysterie is geen vrouw, capice!'
En wat gebeurt er tijdens een lange autorit met mysterieuze vrouwen die niet alles vertellen? Juist, ze slapen. Ook Marianne. Ik wekte haar pas vóór de oprit van Le Royal in Luxemburg-centrum. Ze stapte slaapdronken uit. Keek verdwaasd rond. Gaapte zeer expliciet en zeeg neer in een van de grote lederen fauteuils in de hal. Nog tien minuten wachten aan de balie en ze rijst onderuit, dacht ik.
'Max, ik ben gebroken, kapot, doodop. Daar gaat onze eerste nacht samen!'
Ook haar stem leek gebroken. Marianne rolde met het hoofd over de schouders. De spiegels in de grote lift weerkaatsen drievoudig de pijnlijke grimas op haar gezichtje. Nee, kindje, het resultaat van je behangen en vooral plafond schilderen maakt mijn eerste nacht met jou niet stuk:
'Zal ik zoetje bewijzen dat ik haar beste medicijn ben?'
Ze glimlachte flauwtjes. Ik hielp haar uit haar kleed. Behaatje weg. Slipje uit. Legde haar op het bed. Ontkurkte de champagne en zette de glazen, samen met de "enjoy your stay" - fruitmand op het nachttafeltje.
'Even geduld, mevrouw!' Ik glipte de badkamer binnen en mijn kleren uit. Badhanddoek rond de lenden. Inspecteerde de flesjes rond de jacuzzi. Vond wat ik zocht. Legde het kleine witte gastendoekje op haar blote bips en stelde mijn taak voor: 'Le fameux massage Royal pour Madame !'
Mijn handen zochten de pijnpunten in haar hals, schouders en rug. De geur van de bodymilk, de draaiende bewegingen van mijn duimen, mijn zacht knedende vingers, haar genotskreetjes en het wiebelend kontje van mijn schitterende vrouw veroorzaakten flik-flak bewegingen onder mijn lendendoek.
'Niet stoppen, Max, verder doen! Zalig! Waar heb je dat vandaan? Dit is haast professionele massage!'
'Ik bak!'
Marianne draaide zich met een ruk om, keek me meer dan verbaasd, zelfs heel ongelovig aan:
'Hoezo, je bakt?'
'Brood, dus ik kneed deeg. Tweemaal per week, vandaar.'
'Max, dat meen je niet?'
'Jawel, uit noodzaak. De goeie warme bakker is immers met uitsterven bedreigd en die industriële troep van de warenhuizen krijg ik niet door de keel. Dus bak ik zelf, al jaren. Geleerd bij mijn nicht Liliane.'
Een brokkelig deeg, geduldig en behoedzaam kneden tot een elastisch geheel, de veredelde smaak van goudgele knisperende korstjes, mals en toch vast kruim en de onovertroffen geur van versgebakken brood doorheen het huis, een fantastisch zinnelijk genot en compensatie om het kerkelijk gejemineer van Gerda in mijn vrije tijd door te komen.
'En wat bakt meneer zoal?'
'In feite alles. Wit brood, volkoren, zeven granen, scones, sandwiches ook ciabatta. Name it, I’ll bake it. En mijn specialiteit! Baguettes, stokbrood op terra-cottasteen, een tip van collega Desmet van "De Morgen". Moet je echt proeven, schat!'
'Graag en meteen!'
Ze maakte mijn lendendoek los en keek hongerig naar wat zij noemde "la baguette de Marianne".
's Avonds na het souper wou ze nog een halfuurtje nagenieten in de pianobar. De steelse en ook openlijk bewonderende blikken van de heren, de smalende mond van hun dames, ach, ik raakte er gewend aan. Dit soepele, warme lichaam in mijn armen op de dansvloer, de gloed in haar ogen, haar pittige lachkuiltjes, daar kon ik echter niet aan wennen. Nooit genoeg van krijgen.
Ze maakte zich zachtjes los uit mijn armen, liep elegant naar de pianist, fluisterde hem een en ander toe. Hij knikte. Glimlachte en zette in. Marianne, een arm nonchalant steunend op de piano, strekte de andere sensueel langzaam naar mij uit. Haar hand nodigde me alweer ten dans terwijl ze zong: "The more I see you, the more I want you. Can you imagine…"
Neen, beste lezer, een Turks bad zat er niet meer in. Ook geen duik in het zwembad. Het ontbijtbuffet met champagne in de tuin dan? Dat wel, vierentwintig uur later.
De dochter probeert haar huiswerk te maken, de papa probeert ongestoord de match te bekijken met het actief wriemelzoontje mee op de sofa en de mama probeert een voedzame maaltijd ineen te boksen terwijl ze de woonkamer in het oog houdt.
- Gaat het meisje? vraagt ze van uit de keuken. - Néé! is het antwoord. - Hoe komt het? - 't Is Engels. - Luc! - Jáá! - Zet die TV eens wat stiller, de kleine moet haar huiswerk maken. - Ik bén geen kleine!, roept de dochter.
Ah nee, iemand die al Engelse taken te maken heeft is geen kleine meer. Er volgt een stilte. De dochter is uit haar concentratie en kijkt van aan tafel wat naar het scherm. Stomme voetbal, denkt ze, dat verpest hier heel de sfeer.
- Papa? - Ja meiske (met een zucht) - Waarom zeggen ze WK? - Dat is een afkorting hé zeg, dat weet toch iedereen. Wereld Kampioenschap, iedereen gebruikt die afkorting. - Iedereen? Écht iedereen? - Ja. Iedereen. - Awel hé, … de Engelsen niet.
Nog voor hij iets kon vragen of zeggen ging ze in de keuken wat staan gniffelen bij haar ma.
Marianne veerde recht, keek me verbaasd aan: 'Wat wil dat zeggen dat … maar niet alles!'
Stelde ik me voor dat haar stem een ietsje bitsig klonk? 'Of je zeker weet dat je oprecht van mij houdt, Marianne. Kan je je liefde voor mij meten of vergelijken met gevoelens, die je voor vroegere vriendjes of mannen had? Ik veronderstel dat die er toch geweest zijn, zo’n prachtvrouw als jij?'
'Natuurlijk, toch niet abnormaal? Als tiener werd ik om de haverklap verliefd, soms voor één dag, soms wat langer. De kleur van een brommer of een originele leren jekker, meer hoefde het niet te zijn en ik was vertrokken. Verliefd, weet je wat dat is? Stoeien in het voortuintje van geluksdromen, tussen de madeliefjes en de pisbloemen, tot de poort van het grote huis opengaat, en je binnentreedt en weet dat je thuis bent. Dat, Max, dat is liefde, allez, dat denk ik. En ja, er zijn ook wat jij bedoelt … mannen geweest. Later. Vluchtige, waardeloze, stomme contacten die me zelfs geen herinnering lieten. Moet je weten waarom? Iedereen knapte af omwille van vader. Ik wist nooit vooraf of ik een afspraak kon nakomen, juist door vader. Mezelf verwennen, gewoon een bezoek aan de kapper, kon niet zonder de buren op te trommelen. En zo voort en zo verder. Ik wou ook iets anders weten, Max, ik wou ontdekken en begrijpen, vooral begrijpen waarom mijn moeder destijds ... Het moet toch een uitzonderlijks iets zijn, die drang, die niet te onderdrukken wil, om je man en vooral je kind op te geven, begrijp je?'
'Volkomen. En Marianne, weet je nu door mij wat die liefde is?'
'Ja en nee.'
'Hoezo ja en nee?'
'Ja, voor jou zou ik mijn man verlaten, denk ik. En nee, ik weet niet of ik dat als moeder zou kunnen. Ik weet verdorie niet wat moederliefde is, zal het nooit weten. Je kent de afspraak. Eerlijk gezegd, ik maal er niet om. Wat ik de laatste jaren op kantoor heb meegemaakt, heeft geen naam! Milou van de boekhouding is op een kleine acht jaar aan haar derde vriend toe. Het is altijd la vie en rose met elke p'tit ami. Voor haar toch! Voor haar twee dutsen, een drama. Die sukkels. Van het ene appartement naar het andere, van de ene school naar de andere. Hoe kunnen die kinderen de zo nodige stabiliteit en hechting vinden? De oudste is er al een paar keren vanonder gemuisd. Enkele weken geleden twee volle dagen zelfs. Michèle heeft dan Child Focus gealarmeerd. Hij zat bij zijn papa en wou niet meer naar Milou. En Milou maar foeteren over die gosse impossible van haar en patati en patata. Een manneke van negen! Met al negen levens achter de rug! Zonder jou, Max, is het echt ondenkbaar voor mij. Maar stel dat ik een kind zou hebben. En door mijn liefde voor jou zou dat kindje met zijn papa, om de twee weken, hooguit twee dagen en één nacht kunnen samen zijn. Is dat niet je reinste egoïsme? Dat mag toch niet, Max! Van éénoudergezinnen kan ik meespreken. Ik was in feite gezinshoofd, oppas en verpleegster. Moest koken. Alles rustte op mijn schouders. Hoe wil je dat ik je een sluitend antwoord geef?'
Ik keek haar verstomd aan?
Haar dubbelzinnig antwoord, haar motieven, hoe gegrond misschien ook, voldeden me niet. Ik was toch geen p'tit ami? Waarom kon Marianne niet eenvoudig zeggen: ja, ik hou van jou. Waarom zo balanceren op een koord van onzekerheid en ambiguïteit, die me plots op stang joeg?
Omdat zij een Weegschaal is, tiens, en een balans balanceert, beet denkduiveltje terug. Omdat de uitlatingen van Serge constant je hersenen pijnigen. Omdat hij je straks nog zotter dan Gerda maakt. Altijd maar stel dat, stel dat ... Meneer wil 'Ja, ik hou van jou' horen. Woorden die elk Janneke en Mieke gebruiken. Je zal dan maar een vrouw hebben, die door de aparte, humoreske, subtiele en fijngevoelige omschrijving van haar diepste gevoelens, elke normale man vleugels geeft en meneer durft niet te vliegen. Meneer heeft vliegangst!
Ik geloofde haar. Ik snakte er opeens naar, meer dan ooit en ondanks alles, haar mijn wettige echtgenote te noemen. Mijn zelfoverwinning. En de rest, al die roddels, al die kletskoek om mij de dieperik in te duwen, te begraven en te vergeten.
Grimmig sneerde ik tegen mezelf: if so, je bent toch niet de eerste die een hoertje gaat trouwen. Om te beginnen Marianne is geen hoer. Laat ze naar bed gegaan zijn met anderen, dan heeft ze het met klasse gedaan, niet bij de rode lichtjes in een peeskamertje. Dat bestaan is voorbij voor haar. Er zijn nu geen andere mannen meer. Ze heeft voor jou gekozen. De enige, de ware voor haar! Daarom zweeg ik over Serge.
Op 1 juni, dat was drie weken geleden, is de weerkundige zomer begonnen, volgens de weerkundigen. Om 00h00 die nacht. De meteorologische zomer. ‘k Ben dat eens gaan opzoeken, want ik vroeg me af wat er mis was met de gewone zomer, de astronomische zomer die dit jaar, 2018, begint op 21 juni om 12h07. Dat is morgenmiddag.
Is de zomerzonnewende afgeschaft? Is de Aarde drie weken versneld in haar omloop? Hebben we nu de zomerzonnewende op 1 juni al ? Wat een gruweltoestand! Straks apocalyps! Het is veel simpeler. Frank DB & C° leggen uit : meteorologische seizoenen zijn vastgelegd op basis van een internationale overeenkomst. Het is dus gewoon een afspraak, een kunstgreep.
Voor weerkundigen is het moeilijk om te werken met seizoenen die niet beginnen op vaste dagen van het jaar. En dus hebben we het ons gemakkelijk gemaakt. De weerkundige seizoenen beginnen altijd op de 1-ste van de maand: 1 maart, 1 juni, 1 september en 1 december. Makkelijk om mee te rekenen.van : http://www.frankdeboosere.be/vragen/vraag84.php
Die tweede indeling is dus puur technisch, bedoeld voor rekengemak in internationaal gegevensverkeer. Iedereen weet dat allang natuurlijk, maar ik wist het nog niet. We zaten zeker weer op zee toen de weerkundige seizoendatums in gebruik genomen werden.
‘k Vraag me af wat fruittelers vinden van die kunstgreep. Want de bomen en hun vruchten hebben geen weet van de meteorologische indeling, die volgen nog altijd de astronomische kalender. De bomen hebben hun gans eigen gegevensverkeer.
Er zijn nog dingen waarbij LM & ik achterlopen hoor. Dat heeft ooit tot echt beschamende situaties geleid, toen we na maanden van schaars nieuws terug in België kwamen.
Met de komst van de e-mail is het ietofwat gebeterd, maar voor brede informatie en gedegen documentatie blijft men aangewezen op het Internet en dié satellietverbinding werd niet door elke rederij voorzien. De verbinding was er wel, maar ze was miniem, niet vlotjes. Niet flexibel toegankelijk ookni. Terwijl flexibiliteit toch al meer dan 20j het devies is van het beleid. Of werkte dat devies dan toch enkel-richting? Enkel van laag naar hoog ...
Over dat achterlopen op de actualiteit, daar hebben we nog een paar verhalen over, LM & ik.
Pretlichtjes verschenen in haar groene ogen. Playtime dus. Wou ze mijn vraag ontwijken? Ze ging zitten op het vloerkleed en nam de houding aan van "De Denker" van Rodin.
'Moeilijke vraag, vreselijk moeilijke vraag. Even denken! Hou ik van hem? Ik hou van zijn donkere ogen, ook van zijn neusvleugels, de drieëneenhalve rimpels op zijn voorhoofd. Ik hou beslist van zijn iets te grote oren, vooral de linker, van de twaalf haren op zijn borst, ook van het bruine wratje boven zijn navel, niet van het litteken door blindedarmoperatie en ook niet van de knobbel op zijn rechter middenteen. Maar veel, veel, verschrikkelijk veel van la baguette de Marianne. En ’t meest van al hou ik …'
Ze wipte recht, besprong me in de sofa en zoog mijn tong met alle kracht in haar mond. Beet. Slurpte. Kreunde. Ging nog heftiger en gulziger te keer. 'En na le baiser de Brancusi, la poitrine à la Marianne !' Ze bestreek haar tepels met cognac en liet mij een dronken zuigeling zijn.
Laat me liever een Goya of een Modigliani worden! Laat me de borsten van Marianne, een zeldzaam juweel, in een vloeiend lijnenspel van houtskool schetsen of die prachtig donkerroze gezwollen tepels borstelend uitdeinen in hun fragiel roze 'tempelhof'. De boezem van Marianne was een feest, dat me telkens weer overrompelde, me benevelde van bewondering. Om haar trots. Haar heerlijkste sieraad. Mijn glorieweg naar ons paradijs.
Toen ik me oprichtte, bleven haar handen door mijn haar woelen. Ik keek haar aan en zag een ander beeld. Ik, als Camille Claudel, in trance haar borsten koesterend met handen en ogen, en haar boetserend tot een vereeuwigd levend beeld. Ik murmelde:
'Camille, ja de kleine Camille.'
'Welke Kamiel?'
'Camille Claudel, schatje, het buitengewoon begaafd liefje van de grote Rodin. Had ik maar haar talent om uit één klomp smeuïge klei deze twee parels te kneden! Camille Claudel, Musée d’Orsay, Parijs, vorige zomer! Remember?'
'Tuurlijk, wij hebben daar op z’n minst twintig minuten voor dat kastje gestaan. En toen je me plots kuste, de gezichten van die dikke, Amerikaanse trutten! Jongens toch, shame and scandal! Ik denk dat Camille en wij hen op dat moment meer van Parijs hebben getoond dan alle gidsen samen.'
'Ach, Max, Parijs! La ville des amants en dat met jou! Dansen op de boule' Mich om middernacht en nadien pootje baden in de tuinfontein van het hotel. Zingen bij het graf van Gainsbourg :'Tu vas, tu vas et tu viens entre mes reins'. Onze déjeuner sur l‘herbe, Max, achter die zuilengalerij in dat prachtig parkje. Hoe zou ik dat kunnen vergeten? En in Londen bij Harrods, toen ik van jou die afzichtelijke paardenrenhoeden op mijn hoofd kreeg. De verkoopster kon er niet om lachen en ze moest zwijgen, verdorie, natuurlijk met al onze volle Harrods-zakken op haar toonbank. Elke plaats, waar jij me gekust heb, zit veilig opgeborgen achter de klepjes van mijn hart. Heb jij me al laten genieten, venteke! En bijgebracht, veel bijgebracht.'
Rachmaninov had extreem grote handen, waardoor hij in staat was een duodeciem (octaafkwint) te overspannen, 8+5=13 noten overspannen en zeer lange, dunne maar sterke vingers, waarmee hij gemakkelijk de meest ingewikkelde akkoorden kon spelen.
Met name de techniek van zijn linkerhand was ongebruikelijk sterk. In tegenstelling tot het wat brijige spel van veel pianisten door te royaal gebruik van het pedaal of gewoon te weinig vingervaardigheid, waren Rachmaninovs vertolkingen altijd kristalhelder; een kunst die hij alleen met Josef Hofmann deelde.Wikipedia
He was 6 feet 6 inches = 198.12 cm = 1m98 groot Zijn handen hadden een spanwijdte van 12 inches = 12x 2,54 cm = 30,48 cm
Deze twee podiummuzikanten, zijn niet zo groot Aleksey Igudesman en Richard Hyung-ki Joo, en zij hebben daar iets op gevonden.
Toen, een schemeravond en het regende flink, in de auto vlakbij de laan naar mijn huis zag ik Gerda op het fietspad vóór mij uit stappen. Niet met haar typische tante Sidonia-stap. Ze liep als op wolkjes. Met kleine pasjes, beslist nog gebeden en psalmen prevelend, paraplu ongeopend, beslist in trance van haar obscuur kransje bij Serge. Zodanig aan het zweven dat ze zich nauwelijks van iets bewust was. Ik vertraagde, stond bijna stil. Wat mij toen overviel, begrijp ik nu nog altijd niet. Wat ik wel wist, wat ik verdomd goed wist, was dat ik dat mens haatte. Zij was er te veel! Jubelen wou ik, zou ik, als ik dat ding daar op het asfalt zag creperen, doodbloeden als een nutteloze slak. Ik startte bruusk, reed recht op haar af, zag haar ontdaan opschrikken en een paniekerige blik achterom werpen. Een fractie van een seconde. Toen was het voorbij. Ik gaf het stuur een ruk en reed, gevoelloos, leeg en ontredderd, niet langer mezelf, langzaam naar huis. In bed vroeg ik me ijzig kalm af of het werkelijk in mijn bedoeling gelegen had Gerda dood te rijden.
Ja! Ik had dat -in een fractie van een seconde maar- echt gewild. Dat creatuur was er te veel. Een mestkever die moest vernietigd worden. Haat kan niet dieper of killer zijn.
Die nachtmerrie ging weer voorbij. Ik wou er nooit meer aan herinnerd worden. Gerda bleef. Live. Bedreigend. Me op alle mogelijke en onmogelijke manieren kwetsend, vernederend, uitdagend en uitlachend. Marianne nog schandelijker afschilderend en me daardoor nog meer pijn doend. Ik wou haar de strot dichtsnoeren. Ik had meer dan genoeg van dat wijf. En wie geeft me ongelijk? Wie? Ik, zei denkduiveltje. Redelijk blijven, vriend. Duw al die demonen weg. Leef je leven met Marianne. Zij is je houvast, je enige baken. Laat haar ongekrenkt, onbeschadigd en schuldeloos voor jou blijven wat zij is. Zij is het overwaard. Stoor je niet aan de kwalijk gonzende rest. Keep cool! Nee, verdomme, ik liet me niet bemodderen door dat serpent, noch door haar pastoor en zeker niet door die haai van een schoondochter. Tijd bracht raad. Wijsheid en aanvaarden. Was die tijd nu misschien gekomen in het jaar na Walters dood?
Niettemin bleef ik de eerstvolgende weken dag en nacht aan Serge’s verhalen terugdenken. Het stond duidelijk op mijn gezicht te lezen. Marianne merkte het. Stelde pertinente vragen. Maakte haar Max zich zorgen? Gerda? Het werk? Francis? De schoondochter? Ik schudde het hoofd. Gaf soms ontwijkende antwoorden; Ja, het werk. "Jool's" bleef zakken. Boze gezichten bij de raad van bestuur. Vragend-angstige gezichten op de redactie. En ja, ook Gerda met haar sektegedoe en … kom, dat raakt ons toch niet, sneed vlug een ander thema aan of ging over tot de daad, waarna we beter ons evenwicht terugvonden.
Maar het bleef knagen. Het hield niet op.
Als om van Marianne ongevraagd klaarheid te krijgen over haar ware bedoelingen, had ik het af en toe over trouwen.
'Ja, ja, ja en graag, graag, graag, maar Gerda, Gerda, altijd Gerda. Alsjeblief, Max, niet weer', weerde ze mijn vragen wrevelig af.
'Stel dat zij in een aanval van heilig vuur toch toehapt in een scheiding of dat zij er niet meer zou zijn, lieveling?'
'Ventje, gaat het nog, ja? Zij is er én Keerbergen is er ook. Ik zou alles geven om zelfs met jou samen te wonen, nu meteen. Maar ik ben bang, Max. Je weet het. Gerda is tot alles in staat. Hoe vaak heb je me dat al gezegd. Ze is gek, knettergek. Stel je voor dat ze haar kuren krijgt, op de Keizerinlaan aan kantoor of in mijn straat, voor mijn deur. Ze is ertoe in staat, hoor! Ik kan dat niet aan, lieverd, ik mag er niet aan denken. Plaats je even in mijn situatie. Jarenlang een zwaar zieke vader. ’s Morgens wakker worden met slechts één vraag: welke problemen vandaag? Nu eindelijk de man van mijn leven bij mij, maar met een serieus zwaard van Damocles boven zijn kop en boven de mijne.'
'Lieveke, breek je hoofdje daar niet over. Zij is het niet waard'.
'Denk je echt dat ik blind ben? Dat ik niet weet hoe jij je voelt als je naar huis moet? Sedert die hufter van een Francis zo opzettelijk indiscreet is geweest, opzettelijk ja, ben je veranderd. Niet altijd, maar toch vaak. Afwezig, gespannen. Je loopt soms op de toppen van je tenen. En waarom? Omwille van die gekkin thuis. Als je me ’s avonds belt vanuit je werkkamer, hoor ik haar krijsen. Kippevel krijg ik ervan. En dan weten dat mijn venteke zoiets moet meemaken, dag na dag. Ze is bezeten, Max, en niet alleen door haar kruisbeelden. Ze is bezeten door één gedachte: jou eronder krijgen, je geestelijk kraken en mij ook. En het doel heiligt vaak de middelen, nietwaar!'
'Maar zoetje toch…'
'Zoetje heeft Röntgen-ogen en weet je wat die zien? Een man die lijdt, een man die niet alles vertelt, een man die bewust veel verzwijgt om zoetje geen verdriet aan te doen. Dat ziet zoetje en ze houdt daar helemaal niet van.'
'Marianne, in alle ernst, hou je oprecht van mij?'
Een paar weken geleden was er in de plaatselijke supermarkt 'tomatenfestival'. Gedurende een aantal dagen waren de tomaten aan -30% geprijsd en er werden ook meer variëteiten aangeboden dan gewoonlijk.
'k Heb toen een paar rassen gekocht die we nog niet geproefd hadden en dat viel allemaal enorm mee. Een bordje tomatensalade leek op een bord snoepjes, zo plezant waren die kleurtjes. De meest zoete waren de oranje tomaten. Die kan men zo als tussendoortje eten. Als fruit.
Van het knikkerformaatje waren er ook natuurlijk. De rode kerstomaatjes hebben we regelmatig in huis, maar tijdens het festival waren er ook gele en donkere 'zwarte' te koop.
De zwarte en de gele zaten samen met de rode in een kartonnen doosje, in drie ordelijke rijtjes. Onder de rijtjes was het karton zwart en geel en rood. De zwarte tomaatjes waren eigenlijk donker paars-bruin, aubergine-kleur, maar met de zwarte achtergrond was het duidelijk dat de nationale driekleur bedoeld werd.
Dus ja, LM & ik hebben efkes meegedaan met de tricolore gekte. En dat was heel lekker.
afl. 037/121 ~ Een vergeten bestaan roept vragen op, veel vragen
Ik ontsloot de deur. Duwde hem bruusk het portaal op en wierp de deur met een smak achter hem dicht. Toen was ik heel alleen met mijn snerpende stilte. Mijn wezenloze leegheid. Mijn armoe. Loog Serge? Knoopte hij Marianne's naam aan een andere? Opzettelijke, kwetsende en schaamteloze fantasie van een gewetenloze bemoeial, die zich alles meende te mogen veroorloven omdat hij priester was, in zijn meute van aartsdomme volgelingen ongenaakbaar, een oppermachtig rechter.
Natuurlijk was het opgemaakt spel. Natuurlijk zat Gerda er tussen. En misschien ook Pat. Natuurlijk hadden zij in de vals-gewillige pastoor Serge de gedroomde go-between gevonden om hun loslopende vertelsels gestalte te geven. En natuurlijk hadden zij erop gerekend dat hun verhaal me knock-down zou slaan. Natuurlijk … Maar … Nu kropen de stekels te voorschijn. Als heimelijke betweters, die weten waar te prikken om pijn en bloed te zien. Die lispelden en hamerden, zongen en schroeiden, doodden om in de smart nog dieper te kerven. Er bestaat geen rook zonder vuur!
Ik had van het begin af aan vermoed, dat Marianne nog tal van andere mannen had gekend. Daarom was zij te stielbedreven, te ervaren in de finesses van un amour parfait. Daarom was ik me eerst domme, overbodige vragen gaan stellen om te besluiten dat, wat voorbij was, geen verschil meer uitmaakte; dat ik maar een geluksboer was, die lekker smulde van wat anderen voor mij vlijtig hadden geprepareerd. Doch de stekels wilden niet wijken. Bleven pijn en bloed zoeken.
Ik herinnerde me dat Marianne heel vaag vertelde over de start van haar loopbaan. Secretariaat op een notariaat, een openbaar ambt dus! Waar, hoe, wanneer precies? Losse antwoorden. Deed er niet toe Begraven tijd. Alleen het nu telde en dat was een hemel … Nee, die angels moesten eruit. Laat ze dan verdomme een vetbetaalde hoer zijn geweest, een sluwe meid, die alleen op poen en heertjes op leeftijd jacht maakte. Laat er haar dan, vóór mij, maximaal van geprofiteerd hebben, tot heil van haar vader (voor wie zij het misschien in de eerste plaats deed), tot heil van een uitpuilende kleerkast, juwelen, een wagen en misschien een wekelijkse peperdure kapper aan het Stephanieplein. Laat haar verdomme ook een suite genomen hebben in het Conradhotel en zich daar enkele uren echt in het zweet getrimd hebben met de een of andere deftig-devoot opgevoede rijkeluisgluiperd, die nu als de eerlijkste en zedigste notaris of advocaat door het leven ging.
Mij niet gezien, verdomme, niet. Het was haar keuze geweest. Even goed een manier om makkelijk aan de kost te komen als de soms bedrieglijke beurstransacties van een gewiekste speculant. Had ik het recht haar daarom ter verantwoording te roepen, haar verleden om te spitten? Nee, duizendmaal nee. Ik kreeg een misselijk gevoel. Het beeld van Serge kwam op mij af als een aasgier, me innerlijk stuk bijtend en dood vretend. Die schoft, want hij deed me dit allemaal aan, maakte me ziek. Het zweet brak me uit. Verdomme, daar waren ze weer, die kolieken. Ik hapte naar lucht, trachtte de pijn in de buik weg te duwen en kwakte mijn ellende, twijfels, angst en zelfs zekerheden als een hoopje groenachtig slijm op het tapijtje in mijn werkkamer. Ik mocht niet toegeven aan de plotse duisternis. Marianne bleef voor mij wat ze was.
Ik kon trouwens niet meer zonder haar. Haar wild lijf was vergroeid met het mijne. Zij kwam mij de poriën uit als een weldoende levensdronk. Ik zou met haar tot mijn honderdste verjaardag kunnen neuken. Feestelijk, triomfantelijk, vreselijk woest en goed neuken. Sedert wanneer hecht jij geloof aan de woorden van een pastoor, fluisterde denkduiveltje. Gebruik je klein verstand! Ben je vergeten dat Marianne de eerste maanden van jullie relatie altijd dezelfde kledij droeg? Oké, ze is een kei in het combineren. Ze kan met een prul de catwalk op. Je weet toch wel dat vrouwen met plezier de inhoud van hun kleerkasten showen, vooral op kantoor? Uitpuilende kasten bij Marianne! Hoe krijg je het in je hoofd! A propos, niet overdrijven, vriend. Je bent wel goed in bed, maar tot je honderdste met een vrouw als Marianne? Met de hulp van een stalen verpleegster, ja!
In een artikel dat ik enkele weken geleden las stond dat de nachtmerries van mannen meestal gaan over agressie en geweld en dat de nachtmerries van vrouwen gaan over schuldgevoelens. Het artikel heb ik niet meer natuurlijk, en in kan het ook niet terugvinden. Gezondheid.be, of een gelijkaardige site, misschien?
Voor LM en mij klopt dat ongeveer. LM droomt volgens zijn eigen zeggen niet. Behalve dan dat ik hem moet wakker maken wanneer hij weer eens ninja-geluiden uitstoot omdat hij het gebouw hier verdedigt tegen inbrekers en andere bandieten. Hij zou zichzelf en de andere bewoners een hartstilstand bezorgen, zo gevangen zit hij soms in zijn droom. Dan maak ik hem wakker. Mét het licht aan, zodat hij onmiddellijk ziet dat er niks geen boosdoeners in de buurt zijn. Het licht moet aan omdat hij tijdens zo’n droom bijzonder moeilijk wakker te krijgen is. Wat zit ik hier nu te vertellen eigenlijk. Zijn dat geen slaapkamergeheimen?
Mijn nachtmerries gaan over dingen die onaf gebleven zijn. Jobkes die niet gedaan zijn. Werk dat blijven liggen is. Materiaal dat ik niet kan vinden. Werkkledij die verdwenen is. Dikwijls loop ik verloren, vind ik de juiste cabines niet, of een hoop wandelaars verspert me de weg, of ik had iets niet gezien, of er lag iets dringends te wachten, enz … Badend in het zweet word ik daar niet van wakker, maar wel moe. Erg moe. Alsof ik een ganse nacht aan het werk geweest ben. Een droom heeft een eigen tijdsdimensie. In vergelijking met de nachtmerries van LM droom ik in stilte. Hij kan me dus niet redden door me wakker te maken en mijn nachtmerrie blijft maar duren. Een héle nacht. Daarom vind ik zijn kungfu-dromen kinderspel in vergelijking met wat ik, en ook andere dames, soms een ganse nacht te lijden hebben.
Zijn woorden kwamen nu heel behoedzaam, tergend luid en toch als omfloerste klanken, die tussen ons bleven hangen in een aureool van valse medeplichtigheid:
'Max, Marianne Dries vertoefde ooit graag in het gezelschap van oudere, steenrijke heren. Je hoort mij niet beweren dat ze een soort callgirl of een goedbetaalde hoer was, om het platjes te zeggen. Nee, dat niet. Ze frequenteerde wel die kringen, waar discretie op prijs werd gesteld en gezelschap royaal gehonoreerd.'
Ik verstrakte. Werd marmer. Marmer dat zweette. Begon te bloeden binnenin. Smolt van ongeloof, verbijstering, woede, onmacht en opstandigheid. Kolkende en versmachtende opstandigheid die dat klerikale loeder naar de keel wou grijpen.
Hij verwachtte het en stond snel op. Kaarsrecht en brutaal afwachtend. De vuisten klaar en zeker nog leniger dan ik om mij meteen zonder pardon in mijn eigen huis nog wel, in elkaar te timmeren.
'Jij schurftige vlegel, jij, jij …'
'Max, blijf kalm. Het is mijn plicht je dit alles te zeggen. Niet zozeer om Gerda of het redden van je huwelijk, maar om jezelf, Max, je mag niet het zoveelste slachtoffer worden van die vrouw.'
'Maar het is verdomme niet waar!'
'Het is wél waar, Max. Een man, vraag me geen naam, een zeer welgestelde man uit de omgeving heeft me over haar gesproken. Hij was ten einde raad. Wilde mijn advies inwinnen. Weigerde zich nog langer te laten pluimen door die vrouw, die alleen geld op het oog had, hem chanteerde en ten slotte dreigde zijn carrière om zeep te helpen.'
'En dat kwam hij je allemaal vertellen zo…'
'En hij was niet de enige, Max. Een tweetal jaren later vertelde de persoon in kwestie me dat een vriend van hem, lid van dezelfde service-club, een industrieel….'
'Ook die kwam bij jou langs om even te biechten … Hou op, man!'
'… en ook cliënt bij hem, Max. De persoon in kwestie oefende een openbaar ambt uit, een vertrouwensman in familiezaken. Die industrieel kwam als cliënt advies inwinnen en de wanhoop nabij, als vriend zijn hart uitstorten. Ik heb hem ontvangen in de pastorij …'
'… en geluisterd. Ze waren beter meteen samen naar de politie gestapt.'
'Ik heb die industrieel ontvangen op verzoek van mijn parochiaan, Max. Een priester is alles in één persoon: geduldige luisteraar, milde raadgever, psycholoog en soms psychiater, dokter zelfs.'
'En wat ben jij nu voor mij, smeerlap?'
'Op dit moment ben ik een echte vriend, Max', klonk het zeer beheerste, bijna plechtstatige antwoord. 'Je ogen moeten geopend worden, Max. Keer met beide voeten op aarde terug of je loopt blind in je ongeluk'.
'Leugens, leugens!'
'Max, ik wil je helpen, je waarschuwen, je behoeden voor de totale val. Wat ben ik er ten andere mee je leugens te verkopen? Ik lieg niet. Ik wil je alleen helpen. Vraag me niet hoe het er in die kamers van dat rendez-vous huis aan toe ging. Van die twee mannen weet ik zeker …'
'Noem hun namen!'
'Vraag ze aan die vrouw. Natuurlijk heb ik hen gesuggereerd de politie in te lichten. Doch zo’n dekseltjes hielden ze liever gedekt. Voor jou ligt het anders. Voor jou is misschien nog niets verloren. Eis verantwoording. Dwing haar de volle waarheid te zeggen. En breek met haar. Breek nog vandaag met haar, Max.'
'Ik weet niet meer hoe ik je noemen moet!' stootte ik klagend uit. 'Jij bent geen zieleknijper, maar een farizeeër in de echte zin van het woord.'
'Je vriend ben ik, Max, je vriend!'
'Trap het af, buiten! Ik wil je hier nooit meer zien, zelfs als Gerda het je vraagt. Buiten!'
'Nos jungit amicitia', prevelde hij nog, 'vriendschap verenigt ons, Max!'
Over zes dagen wordt het zomer en vanaf dan is het vijf jaar geleden dat 'Dos Cervezas' een zomerhit werd in een aantal contreien. Tom Waes heeft dat voor mekaar gekregen. 't Is te zeggen, de VRT-machinerie heeft dat in orde gebracht.
Evengoed vonden zijn jonge puberdochters zijn vertoon tenenkrullend gênant en ik zag beide meisjes tijdens een interview ineenkrimpen van plaatsvervangende schaamte 'k Leefde met hen mee. Toen mijn zussen en ik ongeveer hun leeftijd hadden, vonden wij het ook vreselijk wanneer onze pa, toen al een oude man van 39, de lollige begon uit te hangen.
De Lollige Uithangen was voorbehouden aan de categorie Toffe Typen van onze eigen leeftijd of eventueel aan Nederlandse cabaretiers. Vlaamse Vaders vielen daarbuiten. Eigen Vaders vooral. En in 2010 was dat nog altijd zo, bleek uit het interview met de dochters huize Tom.
Toen ik het nummer voor het eerst hoorde vond ik het een goeie grap, iets in de aard van Sperziebonen (BRT Magesien 1968-1972) of De Peulschil (Lamp, Lazarus & Kris-1971). Dat waren ook kwieterijen. Maar waar in het buitenland begrijpen ze een Vlaamse collectieve zomergekte? Want dat was Dos Cervezas, een Vlaamse zomerzotheid. Het ding trekt op niks. Het is een onding. Maar ik wou wel dat Tom Waes zou winnen, in welk programma was het ook al weer.
En LM & ik vroegen ons nu af of we ons al terug zouden durven vertonen in Spaanstalige gebieden.
In Benidorm en omstreken weten de Spanjaarden natuurlijk van het verschijnsel. En op Tenerife zeer zeker ook. Kan men daar als Vlaming weer zijn gezicht laten zien? Nee, het collectief geheugen is daar te sterk. Het nummer wordt er nog in elke cantina gehoord en gezongen, volgens mij.
Het nummer heeft zelfs een eigen Wikipedia-artikel. Dat helpt ook al niet. LM en ik vrezen dat we verder weg zullen moeten. Naar Zuid-Amerika. Verder kan niet qua spaanstaligheid. Hoger wel. Misschien moeten we naar het Andes gebergte eer we dos cervezas kunnen bestellen zonder dat de mensen van de bediening in een lach schieten …
LM heeft een snellere en goedkopere oplossing :
- We blijven in Europa en we bestellen tres cervezas. - Waarom drie? - Omdat ik … hoe zegt ge vier? - Quatro. - Oké, we bestellen quatro cervezas, niemand lacht met 'dos' en wij lijden geen dorst.
Hij wees naar de deur en ging weer zitten, wiste met zijn witte zakdoek de zweetdruppels van zijn voorhoofd en bleef me aanstaren met die glazige naar binnen gerichte blik. Een man in twijfel. Duidelijk bang voor zichzelf. Moeite doend om beheerst te blijven.
Ik haalde de cognac. We nipten. Nog een poos zwijgend. Er scheen plots veel meer tussen ons dan een twistgesprek van een schuinloper met een alles-begrijpende priester.
Wat wist hij van Marianne? Wat betekende véél? Was dat misschien de reden waarom hij me onder vier ogen wilde spreken en me zelfs gevraagd had de deur van mijn werkkamer op slot te doen?
Ik slokte de cognac in één brandende teug naar binnen en beet: 'Wel?'
'Nu je me eerlijk hebt opgebiecht wat die vrouw voor jou betekent -en dat blijkt heel wat- valt het nog moeilijker de waarheid te zeggen.'
'Welke waarheid?'
'Wie en wat Marianne in werkelijkheid is.'
'En dat weet jij?' hoonde ik.
'Ja.'
'Van horen zeggen, roddels en leugens vergaard door jullie kliek met Gerda als eerste viool.'
'Nee, Max. Dit alles is uitsluitend tussen ons. Toevallig weet ik veel over je zogezegde fantastische vriendin. Een biechtvader verneemt heel wat.'
'En biechtgeheimen mogen niet geschonden worden!'
'In dit geval vind ik het nodig. Ik wil je redden, Max.'
'Ach, hoepel op met je zalfbus.'
'Max, ik denk dat je niet goed luistert. Ik herhaal dat ik toevallig heel wat heb vernomen over die vrouw.'
'Die vrouw heeft een naam!'
'Juist. Marianne Dries. Woont al lang alleen met haar invalide vader, destijds bierhandelaar, uit de echt gescheiden en MS-patiënt. Klopt ja?'
Ik knikte. Nu was het mijn beurt om hem wazig aan te kijken. Mijn hand greep automatisch de fles cognac. De alcohol bleef zuinig in zijn glas geelbruinen.
'Max, jongen, nu moet je eens goed luisteren. Bij twee of drie gelegenheden viel in mijn biechtstoel de naam van Marianne Dries. Ik spreek nu niet van gisteren of eergisteren, wel van zes, zeven jaar geleden.'
'Komaan, zeg!'
'Ik begrijp dat je het zonderling vindt, dat een naam me na al die tijd zomaar weer te binnen schiet. Maar het is geen verzinsel. Ik ga je zelfs iets meer zeggen. Vroeger maakte ik, als het strikt nodig was, aantekeningen na de biecht. Geloof me, ik ben echt niet de enige priester die zoiets doet.'
Hij zweeg even. Hernam daarop bedaard:
'Herinner je je die fameuze traffic in gestolen auto-onderdelen? Kleine vier jaar geleden op de as Luik, Antwerpen en Rotterdam? De politie heeft de kopstukken gevat, omdat de biechtvader een tip gaf zonder de naam van een van de chauffeurs te noemen.'
'Met Marianne gaat het niet om gestolen onderdelen.'
'Ik had wel reden om haar naam te noteren. Zij stal op haar manier.'
'Wat?!'
'Max…' Zijn woorden kwamen nu heel behoedzaam, tergend luid en toch als omfloerste klanken, die tussen ons bleven hangen in een aureool van valse medeplichtigheid. wordt morgen vervolgd - tekst geplaatst met toestemming van de auteur: http://blog.seniorennet.be/titipoes3/archief.php?startaantal=120
Soms moeten wij al eens op details gaan letten, die wij voorheen vaak onbelangrijk vonden. van P²
Toen ik het las dacht ik aan grootmoeder en kleindochter die samen koken. Ooit was dat een programma van Libelle TV. Dank zij die twee lijnen, gecombineerd met het idee van het programma, heb ik een vertelsel.
De oma maakt een familiegerecht op de traditionele wijze, waarvan al 40 jaar heel de clan op gezette tijden ongeveer plichtmatig eet, en dat gerecht al even plichtmatig onovertroffen lekker vindt, want Ma/de bomma moet op gezette tijden bewierookt worden.
Stel dat de kleindochter, die gewoonlijk komt helpen bij de bereiding voor zoveel volk, er op een dag op eigen initiatief een aantal kruiden aan toevoegt, zonder dat oma het merkt. Denkt ze. Oma heeft het wel gezien, maar ze zwijgt. Oma's kunnen dat, zwijgen.
De stoofpot, en vooral de saus, krijgt door de nieuwe kruiding meer diepte en de tafelgenoten doen dit keer niet beleefd opgetogen, ze zijn wérkelijk opgetogen. De oma proeft ook het verschil in haar bord en ze hoort het verschil in de stemmen en de stemming aan tafel.
Ze denkt dan :
Misschien moet ik eens op de kruiderijtjes gaan letten, die ik zo lang onbelangrijk gevonden heb.
En nu zat hij tegenover mij. In mijn werkkamer. Met de deur zelfs op slot. Op zijn aandringen nog wel! Hij grijnsde: 'Kijk, Max, wij zijn geen goede vrienden. Je biedt me wel uit beleefdheid een glaasje Pomerol aan. Maar je zou me liever de deur wijzen'.
'Dat zeg jij. Ik niet'
'Kom, laten we niet schijnheilig doen en de koe meteen bij de horens vatten. Je weet waarom ik je alleen wil spreken!'
'Absoluut keine Ahnung, Serge.'
'Over Gerda en jou uiteraard. Vooral over jou.'
'Kom je ronselen, Serge? Ik treed niet toe tot jullie clubje, man!'
'Doe niet belachelijk, Max. Onze kleine gebedsgenootschap bestaat uitsluitend uit dames en dat wil ik zo houden. Je bent beter af met een beperkte, intens overtuigde kring dan met een hoop onverschillige meelopers. Maar dit terzijde. Je gedrag, Max.'
'Daar heb jij je niet mee toe bemoeien.'
'Toch wel, Max.'
'Jij hebt je kerk, je waanzinnig kliekje theomanisten en…'
'Hoe noem je dat?'
'…en wat er daarbuiten tussen Gerda en mij gebeurt, gaat jou geen moer aan!'
'Je beseft niet hoeveel ellende en wat een verdriet je je vrouw aandoet.'
'Ik heb haar een scheiding voorgesteld. Zij wil niet. Ze wil me alleen kloten. Niet mijn woorden, de hare!'
'Dat zal Gerda wel op een andere manier gezegd hebben.'
'Ach wat! Als ze gelanceerd is, stort zij nog meer verbale vuilnis over mij uit.'
Serge zuchtte diep, fluisterde: 'Tendit in ardus virtus.'
'Hou op met die zever!'
Zijn stem zalfde vergevend: 'Kloekmoedigheid zoekt het moeilijke om het te overwinnen, Max. Blijf je vrouw trouw. Duw haar niet in de miserie. Zij heeft je nodig. Denk aan je zoon, zijn reputatie, de jouwe.'
'Wat kan mij die reputatie schelen, man!'
'In dit kleine dorp, de mensen…'
'Luister goed, Serge, ik ga open kaart met jou spelen en dan wil ik dat je het meteen aftrapt. Is dat klaar?'
'Ik heb je nog veel te zeggen. Max, véél.'
'Ik wil Gerda verlaten. Scheiden. Voor goed. Wenst zij dat niet, dan zijn er andere oplossingen. Ik blijf in geen geval bij haar. Gesnapt?'
'Die zogezegde minnares van jou … Gerda heeft me verteld wat zij weet en dat is niet veel om fier over te zijn!'
'Wat weten zij en jij over Marianne! Wat weten Francis en Pat over haar. Pat mag dan nog de speurhond spelen!'
'Max, die vrouw is slecht!'
'Slecht? Omdat zij van mij houdt. Omdat zij en ik seks hebben waar jij in je natste dromen nog niet kan naar smachten!'
'Dit gaat te ver, Max.'
'Ik was net eenenzestig toen ik Marianne leerde kennen. Ga het Gerda maar vertellen. Een tsunami van een vrouw; als jij in je impotentie kan snappen wat dat inhoudt. Een vrouw, die je oppeuzelt of verslindt. Een vrouw als een gordel van smaragden. Verblindend, passioneel, verrijkend. Een fenomeen met daarenboven een hart van goud, mijn…'
'Max …'
Hij stond op. Hij transpireerde. Zijn ogen waren glazig. Zijn mond halfopen. Hij trilde als een espenblad. Als kreeg hij een wilde en onbeheerste zaadlozing, giechelde denkduiveltje.
'Max, mocht je me nu een cognac inschenken, ook voor jou, onze laatste samen!'
Mijn kindertijd heb ik op den-buiten beleefd, waar loslopende honden erbij hoorden. Zij deden op een drafje hun toer. Zij waren accessoires in het decor, in de zomer voor ons dagelijks aanwezig, vermits wij dan op straat speelden.
Op sommige honden kon men de klok gelijk zetten. Ze deden plichtmatig de ronde van een territorium dat alleen zij kenden en dat nu niet meer bestaat. De streek is verstedelijkt en het is er niet meer mogelijk, loslopende honden.
De boerderijhonden noemden we ze. Ze waren half-groot en zeer snugger. Door hun drafje gaven ze te kennen dat ze met hun eigen zaakjes bezig waren en zij hoopten van ons, de kinderen, hetzelfde. Boerderijhonden en zomertijd … wij wisten nog voor de boerin dat het teefje weer drachtig was.
En dan waren er de huishonden. Dat was een gans andere categorie. Huishonden zaten opgesloten in een tuin. Ze blaften naar alles wat langs kwam omdat hun gebied niet groot genoeg was.
Op weg naar de kruidenier moest ik langs zo'n tuin. In mijn leefwereld als kind waren er grotere dieren dan die hond. Er waren koeien. Met horens. Maar van koeien was ik niet bang. Gewoon uit de wei blijven. Er waren paarden met hoeven. Een paard laat men met rust.
Maar dus die hond. Dat gegrom en die tanden. Die tanden keken mij elke zomer recht in het gezicht. En ik moest daar telkens twee keer langs. Een keer heen en een keer terug.
Wegens ooit een vergissing in de nummering bestaat deze aflevering niet maar ik bewaar en volg de oorspronkelijke nummering omdat anders de verwijzing/de link naar de bron niet meer klopt. En bronvermelding is ongeveer heilig, newaar? m
afl. 032/121 ~ Theomanistenclubje
Hij was een boom van een vent, die pastoor. In feite een dorre boom die zichzelf overleefde en het duidelijk een loodzware last vond. Hij leek vergroeid met het dorp. Een jaar of zestig schatte ik hem. Nooit naar zijn leeftijd of achtergronden gevraagd. Interesseerde mij geen bal.
Vroeger, zo werd verteld, was zijn kerkje tijdens de zondagsmissen goed gevuld geweest. Dan konden hij en Bernard, de onderpastoor die hij deelde met de parochies uit naburige dorpen, hun salaris tegenover de gemeenschap verantwoorden. Doch met het uitvlakken van de geloofstrouw en de steeds uitdeinende kerkontvolking, verdween eerst Bernard en verloor -vreemd genoeg- pastoor Serge de belangstelling voor zijn afvallige parochianen, om zich meer en meer toe te spitsen op een handvol koppig verslaafden aan het kruisbeeld. Tot hen behoorde uiteraard Gerda. In mijn ogen vormden ze een nieuwsoortige sekte. De sekte van de theomanisten.
Ze vergaderden een drietal avonden per week in de kerk. Er werd verteld dat ze zich daar opsloten, in een nauwe kring bij het altaar zaten, met alleen het flauw flikkerend licht van een enkele hoge kaars op hun van aanbidding gespannen witgrijze gezichten. Gerda slofte, als een oude vrijster, iedere ochtend naar de kerk. Ze woonde trouw elke vroegmis bij. Maar als tempel had de kerk voor haar toch een beetje afgedaan. De kerk leek meer bij- dan noodzaak. De spirituele symbolieken met al de nieuwe, vreemdsoortige rituelen en eigen gezangen die Serge van een kort verblijf in Salt Lake City had meegebracht, overtuigden de theomanisten méér dan het gewone bijwonen van een mis of het samen voorlezen uit de bijbel.
Pastoor Serge, die zichzelf rechtstreeks afgezant van de Heer was gaan noemen - in feite nog tamelijk braafjes vergeleken bij zestig ministers in Kongo, die "ambassadeur de Jésus-Christ" op hun visitekaartje vermeldden- oefende fysiek en psychisch een hypnotiserende invloed uit op Gerda en die enkele andere oudere vrouwen. Twee van haar clubgenoten hingen elke zaterdag bij het piepen van de dag rond in de stationsbuurten van Brussel. Daklozen opsporen, verworpenen, het gruis van de aarde, dat tussen zijn vodden, plasticzakken en kartonnen dozen lag te vegeteren. Ja, ze werden gevoed, de sukkels. Geestelijk voedsel toegediend door twee begijnen: het noodzakelijk heil van hun Heer doorspoelen met een slokje leidingwater, gewijd door Serge.
Hoe de vork met Gerda's sekte juist aan de steel zat, heb ik nooit willen weten. Ik vermoed alleen dat Serge sluw genoeg was -en dat was hij zeker- om er vooral eigen belang aan vast te knopen. Doorgewinterde kerkcommerçant als hij was en gelet op de explosie van de rijk makende geloofsbedrijvigheid in de States, was het hem vóór alles om de poen te doen. Dat zijn theomanisten hem niet in de steek zouden laten, wist hij zeer goed. Die brave besjes waren door hem zorgvuldig geselecteerd: goedgelovig en goed bij kas.
Twee ongehuwde zussen -hun vader was destijds gekend als welgestelde veeboer dus grootgrondbezitter-, de weduwe van de notaris, een drietal dametjes, dat Serge graag en vaak met zijn wagen naar Nederland en Luxemburg voerde. Buurvrouw Adrienne, manusje voor alle kerk- en pastorijwerk. En Gerda niet te vergeten. Gerda, die na het overlijden van haar moeder, de laatst levende ouder, meteen het huis had verkocht en de elf miljoen oude Belgische franken zéér voordelig bij Francis had belegd.
Ze deed met haar geld wat ze wou, maar ik was bijna zeker van dat zij een deel van haar halfjaarlijkse intresten -en tegen 7.25% was dat in die tijd beslist niet te onderschatten- aan Serges werken spendeerde. Wat zou die zich dan bekommeren om vijftig of honderd parochianen meer of minder in zijn missen! Hij boerde op zijn eentje stukken beter met zijn dames van Maria en Inri. Die zaten op bankrozen stuk voor stuk.
Toen ik (’87) tijdelijk in Jette woonde (de Smet de Naeyerlaan) is daar een memorabel ongeval gebeurd. Wel, voor mij is het nu nog memorabel.
Op het kruispunt met de Ferdinand Lenoirstraat werd een voetganger van het zebrapad geschept. De bestuurder panikeerde, reed door en één zebrapad verder gebeurde hetzelfde, een tweede slachtoffer.
Binnen de minuut was het leven van twee mensen voorbij en was het leven van de bestuurder definitief, onomkeerbaar veranderd. En van deze drie mensen, was heel de naaste omgeving mede-slachtoffer. De kringen van de steen in de vijver.
Achteraf bleek dat de bestuurder iemand was van 78 jaar. En dat hij in shock was. Jahaa, men zou van minder. Moeten verder leven met het besef dat men twee mensen gedood heeft, met de schuldgevoelens die daarmee gepaard gaan én wat hij aan zijn kinderen wou nalaten ging nu naar de nabestaanden van de slachtoffers. Mentaal, emotioneel en uiteindelijk ook financieel kapot, het bankroet van een leven. Dat alles omdat de auto niet kon thuisblijven. Mijn auto, mijn vrijheid.
Ik hoopte toen dat, als ik een bepaalde kaap bereikt zou hebben, ik nog voldoende zelfkennis en gezond verstand zou overhouden om de wagen weg te doen. Om er een streep onder te trekken. Om er een punt achter te zetten.
Stel dat men medicatie moet nemen waarbij het gebruik van zware machines wordt afgeraden. Oh, maar ik gebruik geen zware machines hoor! Mijn zwaarste machien is de stofzuiger. En vervolgens stap ik fluitend in een auto van een paar honderd kilo die vanaf een bepaalde snelheid het impact heeft van een paar ton.
'Geen zware machines hoor, ikke. 'k Zou ommers niet weten waar, ikke …'
Er zijn een paar scharnierpunten geweest, ergens tussen 2008 en nu. Ik weet, ik ben bijlange niet meer zo bij de pinken als zes of zeven jaar geleden. Ik besef dat mijn reactiesnelheid verminderd is vergeleken met toen, en die vertraging zal enkel nog toenemen, een realiteit ontkennen heeft geen zin. Ik weet dat mijn probleem-oplossend vermogen aan het afnemen is.
Mijn zus Tina vraagt dan of ik ziek ben, of ik daar niet eens 'iets zou aan doen'. Het heet SLEET, Tina. En sleet is onomkeerbaar. (hoe dikwijls nog)
Dus over dat autorijden, ik dien mijn rijbewijs in wanneer ik er een streep moet onder trekken, wanneer ik voel dat ik er een punt moet achter zetten.
Zelfkennis en besluitvaardigheid, daar blijf ik toch op hopen, om niet te eindigen in een mentaal en emotioneel (en financieel) bankroet zoals die man van 78 toen in ’87.
En ze deed het. Ze schakelde niet alleen Francis en zijn vrouw in. Ook haar zielenherder en hartenbroeder pastoor Serge, werd erbij betrokken. Later ontdekte ik, dat Pat me op een woensdagnamiddag in haar vlammend rode Honda als een oorlogsschip volgde. Ze deed volstrekt geen moeite niet op te vallen. Integendeel. Toen ik uitstapte bij het villaatje en achterom keek, stond ze al vlijtig het adres te noteren. Och, om dat "huiveringwekkend" woord van Gerda te gebruiken: dat ze allemaal naar de kloten lopen!
Francis legde het diplomatischer aan boord.
Eerst met verontschuldigingen 'Echt, pa, ik meen het, dat was niet mijn bedoeling. Maar ja, die insinuaties van Freya. Ik wou je geheim helemaal niet verklappen. Ik wist wel wat een storm dat bij ma zou ontketenen. Maar je moet ook inzien dat er door die toestand opeens bepaalde zekerheden voor mij wegvallen'.
Dan met een soort wijselijk overleg 'Pa, ik weet het, het vlees is zwak en zeker met een vrouw zoals je beschrijft. Elkeen kent al eens een avontuur, een langere of kortere relatie. Echtscheidingen zijn de doodgewoonste zaak van de wereld. Maar ma is geen, tja, hoe moet ik het zeggen, ma is geen normale vrouw. Dat overdreven religieuze heeft haar omzeggens teruggebracht naar de Middeleeuwen. Je moet haar ontzien. Laat haar je naar de brandstapel wensen. Verdraag haar gemeenste stemmingen. Zij is nu eenmaal een hysterica'.
Ja, dacht ik erbij, noem haar maar zo. Dat is de best passende omschrijving. Een hysterica, een vrouw, die in een bestendig verkrampte en verlammende zenuwtoestand verkeert, toestand die meestal voortkomt uit storingen in het geslachtsleven. Voeg die afwijking bij haar erg overdreven godsdienstwaanzin en je hebt het perfecte schrikbeeld van iemand, die niet meer van deze wereld is en er toch haar gif wil blijven spuiten.
En dan was er natuurlijk pastoor Serge! Ik zie hem nog die avond op de drempel van mijn huis staan. Weifelend een verboden hand naar de mijne uitstekend. Dan zorgvuldig de schoenen vegend en tussen de tanden mompelend:
"Mole ruit sua." Hij begroette me af en toe met een Latijns gezegde. Deze keer haalde hij Horatius aan: Het stort in puin door zijn eigen gewicht.
'Amen', knikte ik, 'Ze zit boven. Ga maar. Je kent de weg.'
'Nee, Max, ik kom niet voor Gerda.'
'Als je niet voor haar komt, dan kom je beslist voor een van mijn rode diamanten. Clos l' Eglise zevenennegentig! Perfect gechambreerd. Die goddelijke voorzienigheid toch! Chapeau!'
'Deze keer geen wijn, niks. Ik wil slechts met jou praten, Max, onder vier ogen.'
Er waren ook saaie dagen aan boord, zelfs monotone periodes, tijdens dewelke er echt niks gebeurde of te beleven viel. Dan zou men van een simpel feit een evenement gemaakt hebben, gewoon om de bovenkamer wat te bemeubelen.
Dan moest ik mezelf er aan herinneren dat we die rust verdiend hadden. Maar hoeveel rust verdraagt een mens eer het eentonig wordt ? Mentale rust, bedoel ik, want fysiek waren we wel allemaal bezig. Ongeveer allemaal.
Natuurlijk waren er boeken aan boord, en later ook videocassettes, maar niet iedereen leest graag en het aanbod aan films was beperkt, zowel in aantal stuks als in genre.
Saaie periodes overvielen ons eerder op een bulkcarrier dan op een tanker. Bulk (stortgoed) is niet de meest dringende lading. Er werd al eens doorgegeven aan het schip dat er moest vertraagd worden, omdat de terminal ons nog niet kon lossen. De opslagcapaciteit aan de wal kon ons er efkes niet bij hebben, of er was een panne in de transportbanden … De ware reden kregen we niet te horen natuurlijk, wij beneden al helemaal niet. Maar dat er vertraagd werd merkten we wel. Dat hoorden we ook van de matrozen van wacht natuurlijk, die vertelden beneden al eens wat er boven op de brug gebeurde. Want het was toen nog echt upstairs-downstairs hé.
Terwijl ik dit zit te typen besef ik ineens dat het niet altijd even duidelijk is over welke vaar-periode ik het heb. Over de 13j vóór ik LM kende en dus in mijn eentje monsterde, of over de 17j erna, toen ik LM kende en samen met hem monsterde. Want er is vóór 1992 de pre-LM periode en vanaf 1992 de LM-periode.
Het bleef varen op vrachtvaarders, maar het was een wereld van verschil, want ik woonde plots een deck hoger en ik at in een andere mess. Een kleine aanpassing jawel, maar na verloop van tijd kreeg ik serieus heimwee naar mijn oude routine en de kameraadschap van 'downstairs'. Vooral dan wanneer er 'oude' bekenden bij de crew waren. Het heeft ongeveer twee jaar geduurd eer ik daar helemaal van af was.
In de pre-LM periode werd ik gemonsterd door de Pool der Zeelieden, dat was de wervingsreserve waar de rederijen hun lagere bemanning betrokken. Dwz dat we op elk soort vrachtvaarder konden geplaatst worden. Later, met LM waren het vooral tankers.
Bulkcarriers (stortgoed) vaarden soms veel trager en wanneer dat in de doldrums moest gebeuren, werd het helemaal saai. Spiegelgladde zee en wolkeloze hemel. Dagen op een stuk. De eerste dag is dat hemels. De derde dag voelt het leeg. De vijfde dag wordt het onheilspellend, alsof het afstompend zicht nooit nog zou overgaan. Niks dat de blik vasthoudt. Geestdodend.
Dan bleef ik op de poop al eens kijken naar het kielzog, om te kijken of er nog niet wat meer vaart in zat … Dan hielden we mekaar bezig met flauwe bedenkingen : er zijn mensen die duur geld betalen voor een reis, om dit soort weer te kunnen meemaken. Wij worden er tenminste voor betaald.
Op een keer kwam ene Ludo laat aan het ontbijt. Die gast was uit zichzelf al een onverstoorbare slome, en zelfs híj was uit zijn hum, al van ’s morgens vroeg. Hij bromde iets over 'die speedboot hier'. Speedboot. Over een gevaarte van 75.000 ton laadvermogen op economische snelheid. Heel de tafel schoot in een lach. Als het voor Ludo al traag ging, dan was er toch iets hé.
Tja, van kleinigheden maakt men een gebeurtenisje, op zulke dagen. Er waren de stormdagen, maar het andere uiterste bestond ook : de oersaaie dagen.
Wegens ooit een vergissing in de nummering bestaat deze aflevering niet maar ik bewaar en volg wel de oorspronkelijke nummering omdat anders de verwijzing/de link naar de bron niet meer klopt. En bronvermelding is ongeveer heilig hé, m. afl. 029/121 ~ Echtelijke verwijten
Het duurde geen week of Gerda onthaalde me krijsend en gillend met haar feestelijkste verwijten.
'Dat jij hier nog een voet durft binnen te zetten, jij schurftige hond. Ha, meneer heeft een hoer. En dat duurt al jaren. Nu weet ik wat ik aan die toot van jou miszag. Afgeleefd! Rot weg, schoft. O, ik wist het. God, mijn Heer, U bent mijn getuige dat ik het vermoedde. Al vele jaren komt hij niet meer af, ben ik lucht voor hem. Zelfs geen zoen met Nieuwjaar. Geen vriendelijk woord … Blijf met je tengels van mijn deuren. Wie weet wat je er bij die hoer mee uitgespookt hebt. Vies, vies, ik ben vies van jou. Door het hoofd zal ik je schieten en dat spel tussen je benen afsnijden. O, God, Heer van mij, laat me toch zwijgen. Maria, ons aller moeder, leg andere woorden in mijn mond, ik smeek U. Je stinkt naar haar. Straks moet ik braken, zie. Al jaren de nagel van mijn doodskist en nu hoerenloper ook! Dat mankeerde er nog aan.'
Ze draafde maar door. Er kwam geen eind aan. Almaar heftiger. Schreeuwend, met haar overslaande kraaienstem en maar dreigen met de vuisten. Zo had ik haar nog nooit gezien.
'En denk maar niet dat ik jaloers ben! Ik geef geen sikkepit om jou. Maar mijn zoon en Pat, de buren, pastoor Serge, de omgeving, hoe gaan die allemaal tegen ons aankijken. Wij …'
'We kunnen scheiden.'
'O ja, dat zou meneer en zijn violet goed uitkomen. Wie weet, heb je nog tijd om te scheiden, je kan tegen die tijd allang rondlopen met aids aan je gat. Heer, vergeef mij dat laatste woord. Sta me bij, Heer, en heb begrip voor mijn woorden. Scheiden nooit! Hoor je mij, nooit! Jamais! Wat de Heer verenigd heeft, kan niet gescheiden worden.' 'Laat je god er buiten en trachten we dit af te handelen als volwassen mensen, ja?'
'Hier valt niets af te handelen. Zelfs moest je me morgen vertellen dat het uit is met die troela, ik zou je niet geloven. Serge zegt het ook: eens dat een man van die kelk gedronken heeft, is hij verloren. Er zijn uitzonderingen, maar een leugenaar zoals jij, een geboren scheefmarsjeerder! Je het leven zuur maken, ja, met plezier. Scheiden? Over mijn lijk!'
Een sprookjesbruiloft, alles moest perfect zijn. Een feestbuffet buiten, op een zoele zomeravond, zo hadden de trouwers zich hun feest voorgesteld, ttz : zo heeft de moeder van bruid dat gewild. Het buffet is er dus gekomen, de zoele zomeravond ook, want er werd getrouwd in een warm land. Alle gasten in ceremoniële kledij. Sjiek volk hoor.
Men moest dat buffet gezien hebben om het de vatten, zo weelderig, zo luxueus. Met driedelige chocolade-cascade en al. De dessertafdeling van het buffet was fa-bu-leus!
Tot er een zucht wind langs kwam:
een chocoladecascade + wind =
'k Beklaag werkelijk de mensen die benedenwinds stonden.
Voor Marianne was mij trouwen geen utopie. Ze wilde nog alleen haar Max, met haar en huid. En ze had mij. Mijn frustraties en muizenissen lachte ze weg. Ja, soms voelde ze de tijdsklok tikken. Een kind, hoe graag ook, bijna op haar veertigste? Pure waanzin of egoïsme, beweerde ze. Zij, Marianne, had geen kind als ultiem bindmiddel nodig om haar man vast te pinnen. Ik was er en ik bleef er. Als hij dat nu nog niet wist, tja … dan zat haar maatje met een groot probleem, zij lekker niet.
Natuurlijk had ik haar graag een kind gegeven. Liefst een meisje. Marianne in miniformaat. Verhaaltjes vertellen, luiers verversen, poppenkast spelen, nachten oplopen terwijl haar moeder sliep, ’t zou geen probleem zijn. Maar stel dat een klasgenootje nadien zou roepen: "Kijk daar is je opa!" Tien jaar jonger en ik had onmiddellijk ja gezegd. Slechts tien jaar en even vrij als Marianne. We hadden wellicht met z’n drietjes de trouwzaal betreden. Gerda was er echter nog. En die wou niet scheiden.
'Over mijn lijk', gilde ze, 'hoerenloper, varken, duivelsjong, Frankenstein!' Ik loop het verhaal echter vooruit. Sorry.
De eerste tijd na mijn confidenties over Marianne zinspeelde Francis met geen syllabe over haar. We spraken mekaar ook niet zoveel toen. Het werk slorpte hem totaal op. En zijn huwelijksleven! En het gekibbel met zijn vrouw over enkele financiële uitschuivers, die hij ontwijkend niemendalletjes noemde. Enkele maanden gingen voorbij.
Ik bleef me super voelen. Gerda bestond niet meer. Ik leefde nog uitsluitend voor de lange namiddagen met Marianne, mijn gedichten voor haar, onze hijgtelefoontjes ’s avonds.
Nu meer dan eens per maand een etentje in La Maison du Boeuf, de Sea-Grill of Le Croûton, haar lievelingsrestaurant in Anderlecht, waar Rudy en Michel haar oprecht bewonderden en complimenteerden, haar als mevrouw Cijnens aanspraken, iets wat haar neusje de ganse avond deed krullen. Voor Marianne keek ik op geen briefje van honderd zelfs geen twee van vijfhonderd euro. Ik kon het me veroorloven, Marianne was me alles waard.
En toen, een late namiddag op kantoor, dat telefoontje van Francis. Eerst de gebruikelijke blablabla over de rentevoeten en dan, als terloops, op een wat jongensachtige-spottende toon van twee ervaren mannen onder mekaar:
'En, hoe staat het met de liefde?'
'Uitstekend,' was mijn spontaan antwoord.
'Dus ’t blijft duren tussen jou en die … hoe heet ze ook weer?'
'Marianne. Dat weet je maar al te goed. Verder?'
'Mmm ja, zeg … Pat beweert …'
Ik, stekelig geprikkeld: 'Wat beweert Pat?'
'Bah, niks eigenlijk.'
'Wat heb je Pat verteld over Marianne en mij?'
'Ik? Geen woord, echt niet.'
'Francis, wat is er gaande?'
Mijn stem sneed korzelig. Het bleef seconden stil aan zijn kant. Buiten, op de laan naar het centrum, zoemde het verkeer bijna geruisloos voorbij. Ik staarde door het raam naar de opflikkerende lichtreclame van het Queen-Annehotel. Ik werd almaar wreveliger, ontstemder, bijna gekwetst om het gevoel van verraad. Dat had ik van hem niet verwacht.
'Francis?
'Sorry, ik ben er weer. Wat vroeg je daareven?'
'Wat weet je vrouw over Marianne en mij? Je weet verdomd goed wat ik …'
'Toe, pa, je hoeft daar geen drama van te maken, ’t Sop is de kool niet waard. Freya, een van mijn klanten, heeft jullie gezien. Tja, je loopt niet in zakken. Zeker niet op een zaterdagnamiddag in Antwerpen. In de Schuttershofstraat nog wel. We waren eergisteren uitgenodigd voor een drink bij Carlos en Freya thuis. Ze hebben een drietal boetieks in het Antwerpse. Weet je dat Freya je haast niet meer herkende toen je de winkel binnenstapte? By the way, Carlos was een en al lof over je vriendin. Prachtige vrouw en de manier waarop zij voor jou enkele danspasjes maakte in dat zwart voile kleed! Kon zo een scène zijn uit "Pretty Woman" zijn. Pat heeft dit niet gehoord hoor. Carlos deed me het ganse verhaal in zijn bureau. Op de terugweg kwamen de opmerkingen. Ik liet me domweg iets ontvallen en zij pikte er meteen op in. Je weet hoe vrouwen zijn? En dan natuurlijk de onderste pieren naar boven willen halen. Niet aan mij besteed, hoor!’
'Wat zei ze precies, Francis?'
'Precies? Weet ik niet meer. Iets in de zin van: hoe ouder hoe gekker. Enfin, het verbaasde haar niet.'
'En jij?'
'Ik? Pff…we hebben eens hartelijk gelachen. Niet direct om jou, pa, ook niet om de situatie. Zo maar in ’t algemeen om oudere bokken, die nog graag een groen blaadje lusten.'
Hij lachte opnieuw. Ik niet.
'Bye, Francis.'
Ik legde de hoorn neer, stak een sigaret op, schakelde mijn pc en het felle bovenlicht uit en bleef in de opkomende schemer voor mij uit staren. Dat was de eerste deuk, die mijn zoon me gaf. Er zouden er nog volgen. Onder de gordel, welbewust en zonder genade. Natuurlijk, hij had gelijk. Ik moest er niet te zwaar aan tillen. Au fond kon het me eigenlijk geen barst schelen. Elkeen mocht weten dat ik een kanjer van een lief had, van wie ik zoveel was gaan houden dat ik haar nooit meer wou opgeven. Laat ze maar kletsen en grappen over oude bokken. Maar het was zijn klikspaanachtig gedoe, vooral tegenover Pat. Zijn weloverwogen verraad. Een zomaar licht ontvallen woord! Mijn kloten! Uit opgekropte verontwaardiging of opstandigheid? Omdat hij niet kon aanvaarden dat ik zijn moeder bedroog? Omdat hij me opeens zag als een stiekeme lafaard, een smeerlapje in maatpak. Een op seks beluste oudere vrouwengek.
'k Was op zoek naar iets voor Vaderkensdag en ik kwam onderstaand filmpje tegen : iets over vader & zoon en over handen. Want deze twee zijn wel vader en zoon, maar misschien gaat het filmpje eerder over handen, over wat handen samen kunnen.
Het zijn ook de handen die in beeld komen. Niet de hoofden, enkel de handen. De grote en de kleine. Mooi om zien. Ik denk dat ze samen nog veel blije uren zullen meemaken.
Hij kuchte driemaal. Op restaurant of thuis aan tafel, het typische Francisiaanse teken dat de aandacht van de aanwezigen vroeg. Voorbode van een speech of statement. Zijn specialiteit. Hier in de tuin, zat behalve ikzelf, geen kat. Alleen drie eksters verderop.
'Pa, vooraleer ik doorga nog een statement. Dit was, voor jou en mij, een allesbehalve makkelijk gesprek. Er is gezegd wat moest gezegd worden. Daarom, hoe pijnlijk en kies ook, vind ik ons onderhoud nog positief en … vrij constructief. Het spreekt vanzelf dat gezien de delicate aard ervan, je beslist mag rekenen op mijn stilzwijgen en absolute discretie. Alles wat vandaag werd opgeworpen en … afgetast, is een zaak tussen jou en mij. Niemand anders. Absoluut niemand anders.’
'Daar vertrouw ik zeker op, Francis, wel thuis en tot zondag.'
Maar ik dacht: on verra!
'Tot volgende week, pa … Misschien.'
Heel beheerst klonk zijn stem. Even beheerst-rustig liep hij naar het terras. Met zijn eigen verdoken waardigheid, Francis op z’n best.
Zondag misschien?! Een flauwe handdruk, zelfs geen voorhoofdzoen. Een Francis die zijn ritueel doorbrak? Tiens! Te boude uitspraken of de shock van mijn intieme bekentenis? Bijlange niet! Je weet toch door wie hij opgevoed werd, giechelde mijn denkduiveltje. Pa zal niet meer gezoend worden. Eigen schuld dikke bult. Hij weet nu hoe Marianne met jou tekeer gaat! Stel dat er nog een spoortje van dat gefiolieter op je voorhoofd plakt. Tien liter javel volstaan voor hem nog niet om het weg te wissen, vriend. En het belangrijkste vergeet je. Kassa, Kassa! Wedden dat hij nu in de auto aan het cijferen slaat? Ja, juist om Marianne. Een geluk dat ik je mond tijdig heb gesnoerd! Geef toe, ’t lag op je lippen: de bontmantel, de briljanten ring, de Rossetti schoenen, de drie handtassen. Gedaan met haar tweedehandse spulletjes, om van de rest niet te spreken. Jij met je openhartigheid! Je had je mond moeten houden over Marianne. Hij komt ook niet alles aan jouw oren hangen. Wat een naïeve vent ben je toch! Denkduiveltje had gelijk.
Misschien had ik er beter aan gedaan Francis niets te bekennen over mijn relatie met Marianne. Nu nog niet. Ik had haar verzoek moeten eerbiedigen: aan niemand een woord over ons, pas als we allebei helemaal vrij zouden zijn. Ze had me zelfs niet bij de uitvaart van haar vader gewild. Nu mijn zoon mijn geheim deelde groeide er een angel die me waarschuwde dat, om een of andere domme reden, door een klein toeval of een totaal onverwachte omstandigheid, hij wel eens misbruik kon maken van de situatie, vooral gelet op zijn laatste onderdrukt geschokte en duidelijk gemelijke houding.
Meer dan ooit voelde ik me de egoïstische schuldige, de lafaard die liever zijn wettelijke echtgenote en zoon bedroog dan open kaart te spelen en de ware vrouw van zijn leven te volgen.
Waarheid was dat ik echt niet zo happig was naar een tweede huwelijk. Vijfentwintig jaar verschil leek een té grote kloof. En dan die vurige frivoliteit van Marianne! Zelfs met mij kon ze het flirten niet laten. Gesteld dat ze reeds tal van mannen had gekend? Nu kon het mij niet verdommen, die tijd vóór mij. Stel echter dat ik over een paar jaar lichamelijk aftakel, haar niet meer kan bijbenen? Stel een plots aanslepende ouderdomskwaal? Stel dat, hoe onwaarschijnlijk het nu ook mag lijken, toch sleur onze relatie binnensluipt? Stel zoveel!
Annie is een vaderskindje en Pa is helemaal een dochters-vader. Niet de gast die met de mannen aan auto’s wil sleutelen of met de mannen wil gaan vissen of met de jongens naar de voetbal wil. In zijn wereld is ruimte voor meisjes-dingen. In zijn wereld is ruimte voor álle dingen. Pa is een mens.
Toen Annie ging stage doen, ver weg, was op kot gaan de meest voor de hand liggende oplossing en dat mocht van thuis. Geen probleem voor Ma & Pa, Annie was degene die bedenkingen had. Feitelijk was zij de énige die bezwaren had. Ze vroeg zich af of Pa haar niet teveel zou missen. Pa verzekerde haar manhaftig dat dit niet het geval zou zijn.
Tijdens haar eerste ontbijt op kot kwam een SMSke: 'Ik mis u nog helemaal niet hoor Meiske!' Dat stond daar zo dapper geschreven, dat haar schermpje er wazig van werd.
'Neen, Francis, er is geen andere vrouw als je het moet weten. Er is wel dé vrouw, niet in hoofdletters, maar in koeien van letters. En ja, Francis, ze is een stuk jonger dan ik, jonger dan jij zelfs. Neen, ze werkt niet bij de groep. Ze is niet getrouwd, ook geen kinderen, maar vitaal en wilskrachtig genoeg om een waterpoloploeg op de wereld te zetten. Kan niet van iedereen gezegd worden, nietwaar? Beschrijving? Lengte een meter vijfenzeventig, gewicht twee, drieënzestig kilo. Lang, golvend, blauwzwart haar, en naturel, groene ogen, gaaf gebit, lichtjes zongebruind soms zonnebank, kuiltjes rond de mondhoeken als ze lacht, een kontje om in te bijten.'
'Pa, dit volstaat ja!'
'Nee, dat volstaat lang nog niet. Meneer eist, meneer krijgt. Waar was ik gebleven? Juist, bij haar kontje om in te bijten, maar dat wist je al. Wat nog? De tietjes, sorry niks tietjes, only the thought en katzwijm. IQ ? Geen idee, maar alert, ad rem, humor troef, vlot drietalig, sportief, zwemt beter dan jij en ik samen, haar tennis is niet veel zaaks, gewoon balletje slaan. En zij schaakt, natuurlijk niet op jouw niveau, maar zet eender welke Kasparov tegenover Marianne en de sukkel neemt de loper voor een toren. Ook scrabble en kruiswoordraadsels, alle soorten kruiswoordraadsels! Doet ze in bad. En wat je nu wil weten, maar niet durft te vragen: seks met Marianne! Wel, zet alle mogelijke en onmogelijke clichés met superlatieven in de derde macht en dan raak je er nog niet. Toen wij … toen ik haar … voor de aller, allereerste keer … toen heb ik al wenend op mijn moeder geroepen, jawel op mijn moeder … het was net of de aarde scheurde met een kreet … een vrouw als Marianne neuk je niet. Met Marianne bejubel ik de liefde. Liefde, Francis, liefde in koeien van letters.'
'Hoelang al?'
'Vier jaar juist, volgende week woensdag, de vierentwintigste. Daarom geen lunch die dag. Als het om Marianne gaat, moet alles wijken. De redactie, geld zeker en, indien nodig jij ook. Duidelijk, ja?'
'Rustig, pa, rustig. Ik heb er alle begrip voor. Je bent heus niet de eerste zestigplusser, die smoor raakt op een bloedmooi grietje.'
'Wat? Een bloedmooi grietje! Mijn Marianne! Mijn vrouw is zeldzame, pure klasse, top of the bill. Marianne, dat is leven. Eindelijk na veertig jaar leef ik als man, maar vooral als mens. Ik kan en wil niet verder zonder haar. Als het moet, ga ik voor haar over lijken. Een grietje, jij onwetende sukkelaar! Ze zit in mijn vel. Elke porie snakt naar haar. Marianne en ik, dat is een onverbreekbare eenheid, tot de dood ons scheidt. Marianne is mijn wederalles.'
'Jezus, pa, die dame van jou … dat neigt naar obsessioneel gedrag.' 'Ha, ha. Je begint het te snappen. Die dame van mij! Je verbetert. Wel, die dame van mij is méér dan een obsessie, Francis. Die dame van mij is pure verslaving. In de heerlijkste zin van het woord. Een verslaving waar elk mens recht op heeft, recht zou moeten op hebben. Een verslaving, die ik iedereen van harte toewens, jou zeker…'
'Je vergeet dat ik gehuwd ben, gelukkig gehuwd.'
'Getrouwd, akkoord. Gelukkig, I do hope so!'
'Ik moet doorgaan nu. Nog iets, pa, die opmerking over de waterpoloploeg.'
'Dat was pas echt grof, nietwaar? Ja, ik ken dat gevoel,' kaatste ik bitsig terug. Ik klikte de rug van de tuinzetel omlaag. Ging languit liggen en sloot de ogen. Soezen zou niet meer lukken. Ik was te nerveus, maar hij zou tenminste begrijpen dat het meer dan tijd voor hem was om op te krassen. Ik hoorde hem met de krant bezig. Eindelijk! Zijn pré-afscheidsritueel begon. Krant vouwen, neus snuiten, brilglazen poetsen, broekriem optrekken, plooien gladstrijken, schoenen inspecteren. Jas op stofrestjes of haartjes controleren, gouden manchetknopen goed zichtbaar maken. De alles-bij-en-alles-zit-goed-tastcontrole. En nu ogen open, Max, een weinig rechtop zitten, zijn traditionele zoen op het voorhoofd en Francis kan nadien de pot op.
“Zeepaardjes spreken over het algemeen zeer tot de verbeelding. Niet in het minst door hun aantrekkelijke uiterlijk, maar ook door hun bijzondere voortplantingsgedrag. Het zijn namelijk niet de vrouwtjes, maar de mannetjes die zwanger zijn en het nageslacht op de wereld zetten. Mannetjes hebben een buidel waar het vrouwtje haar eitjes in kan leggen. Als zij dit heeft gedaan zit haar taak er op. Het baren zelf is een zeer inspannend karwei waarbij het mannetje zich in allerlei bochten moet wringen om de jongen door de nauwe opening naar buiten te persen. De jonge zeepaardjes zijn na de geboorte direct zelfstandig. In de natuur overleeft maar een klein percentage van de pasgeboren zeepaardjes, meestal minder dan 10 procent.”
Hierna volgen beelden hoe de kroost evolueert. Op 01min49, echter, krijgen we een idee van wat er aan vooraf ging, een inkijk in het privéleven van Andy en Lynn die na drie dagen hofmakerij en verloving alreeds … Drie dagen, is dat niet lang voor zo’n kleine diertjes ? Na veel en mooi ballet, op 03min15 geeft ze haar eitjes door. Hoe fragiel zoiets is en hoe secuur het moet gaan.
Zijn stem was vlak, zijn bevel keihard. Nu komt het, dacht ik. Mijn betere-ik en zijn weloverwogen vragen. Behoedzaam uitgesproken. Elk woord een pijl, meteen in de roos.
'Wat is er eigenlijk aan de hand, pa? Je gesnauw om je beleggingen, de oude koeien die jij op een bijzonder irritante wijze uit de gracht haalt en je geleuter over je job. Man, je hebt al voor hetere vuren gestaan. Als er iemand Simonne De Grez op een afdoende wijze kan aanpakken, haar van haar melk brengt, dan is het Max Cijnens en niemand anders. Je hebt haar al dikwijls een toontje lager laten zingen. Denk je werkelijk dat ik trap in de argumentatie die jij ophangt? Wat is er iedere woensdag gaande? Geen antwoord? Oké … Facts! Vorige maand heb ik tweemaal toevallig op een woensdagnamiddag naar de redactie gebeld. Neen, meneer Cijnens was er niet en kwam niet meer naar kantoor. Toen naar huis gebeld. Ma met haar "Moet je dat nu vragen, niet hier, bel maar naar de overkant". Je weet wat ze bedoelt met de overkant: de redactie. Deze maand, we zijn vandaag de twintigste, heb ik reeds drie opeenvolgende woensdagen in de late namiddag naar de krant gebeld en wees gerust, ik heb niet altijd je rechtstreeks nummer gedraaid of naar je secretariaat gevraagd. Instinctief wist ik dat discretie geboden was. En neen, ik heb niet naar ma gebeld. Indien mijn vermoedens juist zijn en dat zijn ze, vrees ik … Tussen haakjes, de reden waarom ik je mobieltje ongestoord liet, dat zou pas echt grof zijn! Enfin, het zou crazy zijn om door mijn telefoontjes ma … misschien tot nadenken aan te zetten. Ze heeft nu niet bepaald, tja … eh … ons niveau en hoe wereldvreemd ze soms ook doet, het vrouwelijke zesde zintuig mogen we niet onderschatten pa.'
Ik was sprakeloos. Niet om de essentie van zijn vermoedens, helemaal niet. Zijn uitgekiende methodiek, de hypocrisie met de telefoontjes, de voorgestelde lunch op woensdag, wát een mise-en-scène. Te laf om op de man af dé vraag te stellen, gluiperig genoeg om mijn tijdsgebruik stiekem te registreren. Zijn gemelijkheid 'Dat zou pas echt grof zijn' was niet één, doch tien bruggen te ver.
Gerda's jarenlange onverdroten opzet had wortel geschoten in mijn zoon. Ik had gefaald, zij was cum laude geslaagd. Ik keek hem aan, amper een halfuur geleden mijn trots, mijn boegbeeld. Nu haar toonbeeld, niks Cijnens, alles Vanbesien, een achterbakse regelneef, een tsjeef die drijft op wijwater. Het resultaat van genen aangedikt door zeven maanden moedermelk. Vanbesien melk.
'Luister, pa, niemand kent de situatie hier beter dan ik. Je weet dat je alle vertrouwen in mij …'
Als je toch een nieuwe opdracht aanneemt, doe het dan met de nodige zorg, en niet tussen de soep en de patatten. van P²
Ik engageerde me soms nogal enthousiast, té enthousiast. Gaandeweg en achteraf -soms rijkelijk laat- besefte ik dan dat ik 'iets over mijne kop getrokken had' : dat ik niet de juiste capaciteiten had, of niet over voldoende tijd beschikte, of niet over de juiste bagage …
Kortom, ik had me te snel en bijna luchthartig verbonden om iets tot een goed einde te brengen. Terloops. Zo efkes tussen de soep en de petatten.
Achteraf bekeken zou ik zeggen dat jeugdige bereidwilligheid geen bescherming biedt tegen zelfoverschatting. En dat jeugdige zelfoverschatting gelukkig iets is dat men kan afleren. Of dat men gaandeweg kwijtraakt. Zou moeten hé.
'Weet ik, pa, weet ik. Bon, dit gezegd zijnde iets anders. Let’s talk money. ’t Zal je opbeuren. Kunnen wij volgende week samen lunchen? Zal ik laten reserveren bij één van jouw favourites? Bruneau? L’Ecailler ? Of nee, beter idee, even checken …' Francis prutste enkele seconden aan zijn gsm.
'… de vierentwintigste. In orde? Dat is woensdag. Je vrij maken kan toch geen probleem zijn? Ik pik je omstreeks twaalf uur aan de krant op en wij rijden naar de Apriori.'
'Ken ik niet.'
'In Haaltert, Oost-Vlaanderen, onder de klokkentoren. Jonge chef, maar culinair genieten, hoor! En de wijnkaart, pa, wacht tot je die ziet. Ik rij en jij betaalt. A deal?'
'Zo is ’t gemakkelijk, ’t filiaaltje betaalt en de moederbank geniet!'
'Je weet niet wat ik voor jou in petto heb. Ik heb overwegend met het kapitaal van opa Frans, tja, hoe zal ik het zeggen, eine kleine Spielerei gemacht en je zal woensdag versteld staan van de inhoud van je enveloppe. Gaat het niet? Wil je liever in Brussel blijven? Lukt het niet op woensdag? Zal ik je agenda halen?'
'Nee, neen, niet nodig. Liever een andere dag. ’s Woensdags op de redactie kan het nogal uitlopen. Ik weet nooit …'
'Uitlopen op de redactie? Nu woensdag? Met Anderlecht tegen PSV? De cruciale match! Komaan, pa, en je interesse voor voetbal! Anderlecht nog wel! Les excuses sont faites pour...'
'Francis, woensdag niet! Ja?'
De eerder argwanende blik van mijn zoon beviel mij niet.
'En Francis, die Spielereien van jou met mijn geld, in de toekomst liever ook niet. Goed, ’t is jouw domein, je ben daar thuis in. Je moet maar de krant openslaan: de analist van Fortis zegt A, die van KBC zegt niks A, maar B. Dan die geliefde Pharma-sector van jou, nu met die generische producten! En je vriendjes vastgoedmakelaars? Je hebt toch weet van die hypotheekschandalen? Om niet te spreken van Bush en zijn pappenheimers. De crash in de States. Weet je nog dat ik je ooit heb laten opmerken dat Irak en Bush het begin van het einde voor Amerika inhield. Van Amerika gesproken, dat verlies van 750.000 oude franken door de hoge dollarkoersen, die je mij destijds had voorspeld, ligt me nog altijd op de maag. Akkoord, je had toen nog lang niet de ervaring van nu. Maar voortaan Schluss met je Spielereien. Begrepen!'
Ik nam een slok van mijn cuba libre en keek strak voor me uit. Echt ontstemd.
'Pa, geen enkele bank zal jouw vermogen beter beheren dan ik, tenzij ze op grote risicobanen gaan schaatsen. Mag ik er je opmerkzaam op maken, dat je al die jaren, bij het overhandigen van de intresten en andere opbrengsten, nooit vragen hebt gesteld. Grote smile en het geld de portefeuille in. Akkoord wat betreft dat ongelukje met de dollars. Ook ik heb er toen …'
'Wablieft, Een ongelukje? 750.000 franken verlies, wat noem jij dan een catastrofe, verdomme !'
'He, pa, ho ho, slow down. Wat heeft er je plots gebeten? Zeg, waar is je vertrouwen in mij?'
'Oké, Francis, sorry, sorry, sorry. Natuurlijk heb ik vertrouwen. Wie zou ik meer vertrouwen dan mijn bloedeigen zoon, verdorie! De redactie, Francis, de redactie! Problemen en miserie. "Jool's" loopt allesbehalve vlot. Ik ben hoofdredacteur, officieel toch, maar mijn voorspellingen van drie jaar geleden komen een voor een uit. Het blad is té low profile voor de beoogde doelgroep en té hip en té jong voor mijn lezers van "De Klapper". De abonnementen beneden alle peil. En constant wijzigingen, nieuwe free-lancers, broekjes eigenlijk. Kunnen niet schrijven, niet spellen, alleen druk doen. Te weinig adverteerders. Personeel dat mort en ongerust wordt. En terecht! Maandag is er de zoveelste directievergadering, die op niks uitloopt want Simonne houdt het been stijf. "Jool's" is haar baby, haar paradepaardje, snap je? Bovendien weet ik van de jongens dat er op de ondernemingsraad van donderdag meer dan serieuze vragen zullen gesteld worden. Ook terecht. Een rotzooi, Francis, en een rotklus. Op sommige dagen, baas, heb ik zin om de pijp aan Maarten te geven.'
Francis' mobieltje piepte. 'Even de benen strekken, doe maar'.
Ik liep de tuin in, maakte in een opwelling een paar idiote stretchbewegingen. Hoorde een raam opengaan en zag hoe Gerda zich met beide handen frisse lucht toewaaide.
Haar dagelijkse menopauze-opstoot of de inspanning van haar namiddagrituelen? Whatever! Afgaande op de 'zachtaardige' wijze waarop zij het raam dichtdeed, wist ik dat zij merkte dat ik haar observeerde. Het Chinese schimmenspel deel twee begon. Ik keerde langzaam terug naar mijn zoon en hoopte vurig dat mijn té radicaal afwijzen van de woensdaglunch, mijn bitsige opmerkingen en het gekissebis over zijn transacties, geen al te indiscrete vragen zouden ontlokken. Hij hoefde, ook als kind en tiener, vaak weinig woorden of gebaren om de juiste conclusie te trekken. Bovendien misten de twee cuba libres hun gewild weldoende uitwerking niet. Ik werd loom en verlangde naar de driezit in de salon, een tweetal uurtjes soezen, meer niet. Daarna aan de slag. De directievergadering voorbereiden, mantelzorg voor "Jool's". Ijdele hoop!
'Pa, terugkomend op ons…' 'Ach, Francis, streep erover. Over mijn geld en de reutemeteut op de redactie. Sorry to bother. Kom mee, je raadt nooit wat ik speciaal voor jou gechambreerd heb. Eén glaasje maar, kom.'
“Wiens brood men eet, diens taal men spreekt. Tijdens de bezetting in de tweede wereldoorlog spraken de meesten landgenoten redelijk goed Duits.” (VG?)
Bij momenten ben ik daar nu nog verbaasd over. Niet dat de mensen die als kind de bezetting mee maakten nog altijd flink de taal van de bezetter spreken, dat verbaast me niet, want dat was jong geleerd.
Maar dat sommigen na 6 juni 1944 de taal van de bevrijder niet leerden dat verbaasde me ooit. En nu nog. Zelfs nu verbaast me dat nog, en we zijn meer dan 70 jaar verder: de taal van de bezetter wel, de taal van de bevrijder niet. Bij momenten stemt dat tot nadenken.
'De signalen waren er. Ik zag ze echter niet. Maar ja, zaken zijn zaken. Zij verkochten nu eenmaal zo’n spullen. Voor ’t zelfde geld hadden ze koeien kunnen melken. En bovendien, een wijnhandelaar loopt er ook niet elke dag pimpelend bij. Neen, ik zag alleen de zwaar antieke meubels, het zilverwerk en porselein, de gesculpteerde bidbanken, de schilderijen en bewonderde vooral de prachtige laat-middeleeuwse kerk- en gezangboeken. De "Generali" van Hieronymus Verduffen kreeg je trouwens van je moeder cadeau bij je huwelijk. Veel ervan was met zorg bijeengeschraapt via giften voor de selectieve ouderlingenhulp van de barmhartige Samaritanen, je tante-nonnekens. Ik zag het decorum en het financieel potentieel. De verpakking, jongen. Ja, ik geef dit grif toe, de verpakking trok mij enorm aan. Om het met een Amerikaanse term te zeggen: hebzucht is goed en brengt wel gemak. Maar ik nam het mezelf niet kwalijk een soort robberbaron te spelen! Wist ik veel wat de ware inhoud zou zijn! In wat voor een soort absurd puriteins katholiek nest ik verstrikt raakte.'
'Maar je wist wel ma zwanger te maken.'
'Ho, ho fiston, zij wou het ook. De eerste minuut toch en nadien … ken je het volkse spreekwoord: vóór het zingen de kerk uitgaan. Je vader hier moest nog zijn zangboekje openen en hij vloog al buiten! Natuurlijk was ze niet zwanger, er was geen traantje sperma geweest. En je moeder maar voet bij stek houden dat ze wel zó was. Zwanger of in verwachting kreeg ze echt niet over de lippen. Enfin, ze was geen honderd maar driehonderd percent zeker. Ik, in paniek, medische boeken ontleend en inderdaad, er bleek zoiets als voorlozing te bestaan, door de man zelfs niet voelbaar. Vooral als de man opgewonden is …'
'En má had je opgewonden ?!'
'Ja … euh, niet echt. Neen. Ik stond heet, ja! Ik wou neuken, punt. Barstte haast. Ik wist dat het vlug zou komen en ik wist ook dat zij maagd was en dat het daardoor voor haar misschien niet zo prettig zou zijn. Integendeel! Maar je bent jong en op zo’n momenten slaat je lichaam tilt en staat je verstand op nul. Nu duiken ze de koffer in na de eerste Red Bull of uit verveling. Maar in die tijd! Ik moet je daar toch geen tekening bij maken? ’t Licht ging bij mij uit toen ik die grote vlag rond haar enkel zag flodderen…'
'Vlag? O, ma’s slipje!'
'Haar onderbroek! Slipjes in de apostolische garderobe van de familie Vanbesien? Oei, oei! Slipjes, dat was voor de stadsmusjes. Onderbroeken droegen ze daar. Grote, witte, zedige onderbroeken. Met elastiek tot boven de navel. Door het wasgoed van mijn grootmoeder had ik er de voorgangers van gezien.
"Interlock houdt de nieren warm en ‘t spel van Adèle droog" was haar motto. Dus, jongen, the act bleef beperkt tot … wel willen en proberen, maar niet kunnen. Daarom wist ik dat ze pertinent zeker niet zwanger kon zijn. Later, twee dagen na onze trouwdag, bekende ze me, dat ze overtuigd was dat ze zwanger kon worden, zelfs door het luttele contact dat wij hadden. Ze vond zichzelf dom, naïef, onvolwassen, o, ze was zó beschaamd. Ze weet dit aan een totaal gebrek aan voorlichting, aan haar opvoeding, aan de sfeer thuis, aan de school, aan de KAJ, aan haar vriendinnen, aan dat rot dorp en die idioten van inwoners. Kortom, ze weet het aan té veel en op een té uitgesproken wijze om echt aanvaardbaar te zijn. Toen besefte ik wat ze wou: weg, weg van alles, van haar geboortedorp, van de winkel en vooral weg van moeke en vake. En ik was het instrument, zelfs het ideale middel daartoe.
Je oma fulmineerde: van zo’n flikflooier van een reporter mag je immers alles verwachten, die weet wel dat de beste koeien op stal gekocht worden. Ja, Francis, dat soort dingen plus alle mogelijke verwijten en verwensingen kreeg ik nog van haar ouders naar het hoofd geslingerd. Je ma zat er dan krokodilletranend bij. Ze werd op de koop toe telkens weer door moeke getroost. Toen heb ik foert gezegd. Zij pakt mijn leven, mijn dromen in ruil voor haar vrijheid. Wel, ik pak de poen. Een geluk, jongen, dat jij je kort daarop aanmeldde. Jij maakte zoveel goed. Nog altijd, jij bent mijn betere ik, zonder jou …'
Wanneer LM thuis was (niet op zee bedoel ik) dan was het voor mij zeer eenvoudig: LM lost zoiets op. Mijn bijdrage beperkte zich tot 'licht geven' dwz met de pillamp schijnen.
Liefst IN de schakelkast. Eigenlijk vooral in het deurtje van de schakelkast, want daar hangt het lijstje met de zekeringen. Nu al 20 jaar. Dat lijstje is geschreven in een friemelig klein handschrift. Ook al 20 jaar.
En verder luisterde ik naar zijn gemopper over dat handschrift en af en toe beaamde ik met 'hmhm' of ik liet een berustend 'tja' horen als blijk van mijn betrokkenheid want anders denkt hij dat die pillamp daar vanzelf blijft hangen schijnen in de duisternis.
De lijst in dat klein handschrift vervang ik niét, want dan heeft hij mij niet meer nodig met die pillamp, en ik sta er zóó graag bij wanneer hij moppert.
Wanneer LM op zee was, was het nóg eenvoudiger: één hand om de pillamp, de andere hand op de juiste zekering. Een klikje naar boven en er was klaarheid alom. Ik kan zijn friemelig handschrift beter en sneller lezen dan hijzelf.
Toen Francis reeds een poos gehuwd was (later daarover meer, beste lezer), en we onder ons beiden zekere namiddag in de tuin zaten, een cuba libre in de hand, wees ik hem op een van ramen, waarachter Gerda als een Chinese theaterpop tegen een achtergrond van geel staanlamplicht allerlei rituele handgebaren maakte, vroeg hij cynisch:
'Waarom ben je eigenlijk met haar getrouwd, pa?'
'Och, ja …'
'Natuurlijk niet uit liefde!' Hij grijnsde breed, met scherp spottende flikkertjes in de ogen.
'Nee, zeker niet.'
'Een verstandshuwelijk dan?'
'Veeleer een plicht, jongen'.
'Een plicht? Een fatsoenhuwelijk! Je bedoelt…'
Zijn handen maakten de beweging van een bolle buik. Grijnzend: '…mama een niet zò kuise Suzanna ! Niet te geloven. Ma, of all people, getrouwd van moetens… '. Francis gierde het uit, stikte haast.
'Ja…nee. Luister…'
'Dus ga je me nu vertellen dat zij een miskraam had, optie twee -hoe heette dat toen, ‘k heb er ooit nog in een woordenboek … een … een engeltjesmaakster, juist. Heeft die de klus stiekem geklaard?'
'Idioot, ik strandde vlak vóór haar deur. Mijn eerste wagen, een derdehandse, gaf geen kik meer. Een rotweer ook. Dus ik de winkel van je grootouders binnen. Een boekhandel nog wel, vlakbij de kerk. Ik vroeg of ik kon telefoneren. Dat mocht. Een kennis van hen was garagist. Dus het ging nog vrij vlot. Hij een koord aan mijn auto, zijn zoon achter het stuur en de belofte dat het niet te lang zou duren. Dat niet te lang werd dan drie volle uren. De twee café’s op het dorpsplein potdicht. Ik vroeg of ik de krant mocht waarschuwen. Dat mocht ook. Haar moeder rekende mij 25 frank aan. Ik gaf haar een muntje van vijftig. Wou geen wisselgeld omwille van de moeite. Je latere oma glimlachte beleefd, nam toch wisselgeld uit de la en floepte het in de borst van zo’n plaasteren beeldje, dat het hoofdje wiebelde als dank. ‘Voor de missiewerken van onze parochie, meneer, mijn man is schatbewaarder'.
Je oma veegde vertederd een denkbeeldig stofje van het zwarte ventje, keek me vragend aan. ’t Mens verwachtte beslist een of andere devoot aardigheidje als wederwoord. Ik zei gewoon: 'Ah, bon.' Toen zag ik je moeder. Ze sleurde een grote kartonnen doos uit de privé-vertrekken de winkel binnen. Natuurlijk vroeg ik of ik kon helpen. Ik stond daar toch onnozel te staan. Dat mocht, zei je oma. Ik hielp je moeder met uitpakken. Het grootste uitstalraam diende gevuld met plaasteren beelden. Overwegend vrouwenbeelden. Lieve, mooie, droeve, ook misbaksels, vrouwtjes met open armen, meisjes geknield of rechtopstaand. En je moeder kende dat allemaal: geef mij de heilige Barbara, daar links naast Sinte Anna, nee dat is de heilige Rita. Die daar in rood en blauw met het gouden torentje in de hand. Na verloop van tijd begon ze stilletjes te gniffelen om mijn totale onwetendheid in die materie. De etalage raakte stilaan vol en mijn maag leeg. Je moeder moet het knorrend geluid opgevangen hebben. 'Moeke, kunnen we meneer een hapje aanbieden? Voor zijn hulp'.
Haar onderdanige vraag en dan dat "moeke" voor een vrouw van achteraan twintig!
Die boekenwinkel, Francis, volgestouwd met alles en nog wat, bijbels in alle formaten en uitvoeringen, godsdienstboekjes voor het onderwijs, ongelooflijk wat die clan allemaal te koop had. In het midden van de winkel: een grote glazen étagère, daarin een resem paternosters in alle prijzen, zilveren en gouden halskettinkjes met kruisjes of medailles eraan, een reeks van die koorden met een stukje leder of plastiek onderaan, om aan de hals te dragen…'.
'Schapulieren, pa, ik droeg die ook …vroeger'
'… boekhandel-drukwerk stond in grote goudzwarte sierlijke letters op beide ramen. Boekhandel, mon oeil! Gezelle vond je er misschien. Maar een Timmermans, na zijn sombere periode, een Walschap! Zelfs geen Aster Berkhof. Een Marnix Gijsen? Van die hadden ze nog nooit gehoord. En Boontje, die was so wie so in die middens taboe. Ik had het moet beseffen. Weet je wat er nog onder boekhandel-drukwerk stond? Vroom Leven! Ook in goudzwart, meer dan duidelijk leesbaar.'
Stel, bij een lokale voetbalmatch hier, of een andere buitensport, op een gewone doordeweekse zondag, er is niks speciaals aan de gang, behalve ineens dit … tijdens een honkbalmatch Juneau-Anchorage.
Waarom het spel efkes stil gelegd werd? Er was een grote zwarte voorbijganger aan de rand van het veld. Die lieten ze rustig langswandelen. Niks aan de hand. Een gewone zondag in Alaska. klank aanzetten https://www.youtube.com/watch?v=tIg5ZEYeoSc 01min36
Haar vinger priemde naar mijn borst. Het beschuldigende vonnis van de inquisitie: 'Beginnend journalistje was hij. Zijn hebben en houden bestond uit wat ondergoed, een elektrische schrijfmachine en een enorme bagage aan verbeelding over dames met vuile manieren. Rotzooi en niets anders.'
'Maar opa Frans en moemoe …'
'Zijn ouders! Ja, die hadden wat geld. Ze stonden beiden in het onderwijs. Maar gierig en godslasterend, vooral zijn vader. En tegen ons huwelijk! Vandaar dat het allemaal van mijn kant moest komen. Alles, jongen, alles. Mijn ouders deden hun plicht, hoewel ze echt niet stonden te springen om zo’n flierefluiter als schoonzoon te krijgen. Maar ja, hij stond zogezegd voor een goede carrière. En dat telde toen ook al, begrijp je? Mijn vader had links en rechts vrienden aangesproken om meneer daar bij een treffelijke gazet binnen te krijgen. Uren in ’t rond wisten de mensen je grootvader wonen, als het op een plaats bij de spoorwegen, bij de post, of op een of ander ministerie aankwam. Ja, jongen, je mag gerust fier op je grootvader zijn. Hij heeft veel mensen geholpen. En als je goed bent voor de mensen, dan vergeten die dat niet. Die kwamen hun gerief in onze winkel kopen. Al hun drukwerk kregen wij, voor de communies, de begrafenissen, voor de verenigingen en voor de pensenkermissen. En met de verkiezingen mochten onze vrienden hun affiches overal ophangen. Je grootvader stapte mee en de deuren gingen vanzelf open. Weet je wat het spreekwoord van je grootvader altijd is geweest? Gooi een kleine haring in zee en je krijgt een kabeljauw op je teljoor. Vroeger waren de mensen zo dankbaar. Meneer daar deed liever je grootvader de duivel aan door bij een gazet te blijven die zelfs op de preekstoel verboden werd!'
Hoe gemeen ik ook bestookt werd door Gerda, die zich aan de buitenwereld toch nog pauwachtig voorstelde als mijn voldane echtgenote, Francis bleef in die duels de stoïcijnse scheidsrechter. Hij toonde me nooit een rode kaart. Nee, hij verloochende zijn vader niet. Hij nam het ook niet op voor mij. Zijn houding was cool en neutraal. Hij had me beter gewezen op mijn liefdeloosheid en volkomen gebrek aan respect voor zijn moeder. Een open discussie over echtelijke relaties en religiositeit tussen ons tweetjes had ik op prijs gesteld. Maar niets, niets van dit alles.
Francis, de vlijtige boekenwurm, de honderd percent voorbeeldige student, groeide tussen mij en Gerda afstandelijk op, een ongenaakbare mensenrobot, met de jaren eenzamer en geslotener.
Soms, veel later dan, in een van die donkere momenten dat ik echt behoefte had aan een intiem uurtje met hem, zei ik, met in mijn stem meer vrees dan een eerlijk verlangen: 'Kom, baas, laten wij eens serieus babbelen.'
En hij, verrast-verveeld van zijn studieboeken opkijkend, te lacherig en te luid om oprecht en geïnteresseerd te klinken: 'Hé ja, pa. Zeg, moet je horen. Ik heb net het laatste boek van de Naturalis Historia van Plinius de Oudere gelezen. Fantastisch, kijk hier…'
En ik, bijna ongeduldig, grimmiger: 'Francis, ik bedoel écht praten. Over jou. Over mij. Met open vizier. Over je gevoelens, je ideeën. Hoe je tegenover het leven staat, de politiek, de vrouwen.'
'Politiek en vooral vrouwen interesseren me nog niet', schokschouderde hij.
'Francis, ik heb je zien opgroeien. Je wordt volwassen. Je bent een deel van mijn deel, maar wij delen ons leven niet, zoals ik het altijd heb gewenst. Eerlijk gezegd, soms vraag ik me af of ik je überhaupt wel ken.'
'Prijs jezelf gelukkig, pa. Naar ik gelezen heb stellen mannen in midlife crisis zich totaal andere vragen.'
Een bemoedigend klopje op mijn knie en voor hem was de kous af. Niet voor mij. Ik negeerde zijn sarcastische opmerking:
'Je dwaalt door het huis als een schim. Ja, als een schim. Met de weekends zie ik je nauwelijks. Kamerdeur altijd op slot. Opflakkers van harde muziek en dan weer grafstilte. Geen vrienden, geen meisjes, geen gesprek. Alleen de schim. Ga door en je wordt zoals je boeken, man: gesloten, bestoft en saai.'
'Jezus, je ziet er echt behoorlijk kwaad uit.'
'Ben ik ook!'
'Tja, ik heb eenvoudig niks te zeggen over mij. En jij hebt al last genoeg met ma.'
Hij lachte flauw. Keek me recht in de ogen. Verstrakte en zei dan ernstig, overtuigend:
'Dit moet ik nog kwijt. Ergens heeft ma gelijk. Je hebt je nooit veel bekommerd om mijn opvoeding, wel om mijn studie.'
'Inderdaad, sorry, jongen.'
'Hoor ik echt sorry? Terwijl ik altijd moest scoren? Zelfs in de kleuterklassen. Scoren zoals jij met je bankrekening. En ik deed het. Ik doe het verdorie nog altijd. Alleen doe ik het nu niet meer voor jou of ma, wel voor mezelf en voortaan liever op mijn eentje.'
'Hoe bedoel je?'
'Zonder die devote bemoeizucht van ma en zonder je gepush. Weet je waar je echte thuis staat? Op de redactie. En je leven, pa, dat is je weekblad en je lange vergaderingen, allerhande afspraakjes, recepties, debatten en etentjes.'
'Part of the job. Zal je later ook ervaren!'
'Altijd dat blad, altijd werken, werken .'
'En waarom? Omwille van je studies. Om je alles te kunnen geven waar je recht op hebt. Om je toekomst nu reeds veilig te stellen. Wat je ma ook bazelt tot vervelens toe, alles wat je hier ziet alleen Vanbesien? Integendeel. Daarom! Mag het?'
'Eens ik hier thuis weg ben, dan …'
'… zal ik je verdomd hard missen, man.'
Hij keek me aan. Met medelijden dat pijnlijk schroeide. Zijn stem brak: 'Pa, je leven met ma, dat rotleven met haar…'
Hij zweeg abrupt. Een zwijgen dat meer zegde dan woorden. We keken mekaar strak aan. Ik had moeten toehappen. Dit was het echte beginpunt. Hem in een handvol, harde doch eerlijke woorden doen begrijpen wat het samenleven met Gerda voor mij precies inhield, al die jaren. Dát had de dam tussen ons doen wijken. Hem voor mij en ik voor hem meer open, meer mens maken. Ik deed verdorie niets. Ik bleef hem gewoon star aankijken. Gelaten en laf. En zo verloor ik mijn wensdroom. Ik hoorde mezelf slechts zeggen:
'Ach, Francis jongen, mijn leven met je moeder…'
Hij reageerde niet meteen. Zuchtte. Haalde gelaten de schouders op. Glimlachte heel sereen en koeltjes. Zijn manier om zich een houding te geven. Een houding waarop alleen hij het patent had.
'Ik kan jullie niks kwalijk nemen. Noch ma, noch jou. Zand erover.'
Mr Goofy heeft een vrije zaterdag en Mevr Goofy vindt dat hij voor die dag haar taken kan overnemen. Zij rijdt weg. Dan begint zíjn dag.
Goofy maakt er gaandeweg een rommeltje van en het rommeltje gaat over chaos tot puinhoop. Ik hoop dat het gezin verzekerd was.
Uit het radiomeubel, waarop de telefoon staat, komt een radiosoap. Een emotioneel verhaal, blijkbaar. Naarmate de chaos groter wordt, krijgt Goofy nog de baby van de buren op te passen. Dan denkt de telefoniste in de centrale dat de radiosoap werkelijkheid is …
Alles nog met de hand getekend en ze keken toen niet op een aantal beelden per seconde, vandaag die vloeiende bewegingen.
Een beetje voorspelbaar misschien, en het barst van de clichés en de stereotypen maar dat was 1953. We zijn nu 65 jaar later en er bestaan geen klungelende vaders meer. Nergens nog. Nieverans ni. Nowhere en Nullepart. Vandaar de historische waarde van dit filmpje.
Uiteraard is dat almaar vileiner dispuut tussen Gerda en mij reeds gestart in de prille maanden van onze verloving. De heetste steen des aanstoots om onze verdere kans als gezin definitief te redden of te kelderen. Hoe fanatieker zij Francis voorlichtte in haar retoriek van heiligenbeelden en hem voorbereidde op een, wat zij beschouwde "zinvolle geloofstoekomst", hoe vinniger ik rebelleerde en mijn zoon kordaat naar een tegenpool dreef. Het raakte haar echter niet. Na de zoveelste heftige ruzie en een stroom van tranen, riep zij in extase uit:
'Heer aanhoor Uw dienares en laat mijn zoon U aanschouwen, zoals ik U aanschouw, Heer.'
Tja, destijds was een mens met Jehova-getuigen beter af. Die brachten tenminste nog het licht of 'den elektriek' zoals Ingrid, de poetsvrouw, grapte, dan met haar gekte. Want dit was gekte, doch Gerda was ook de moeder van mijn zoon. Ik kon daarom niet langer verdragen dat Gerda zich met Francis tegen mij wapende. Een jongen van goed zestien werd haar zwaard en schild. Haar schrille hoge stem geen snerpend geluid, maar het slijpen van tientallen dolken.
'Wat is je vader, hé, wat is hij?' gilde ze soms hysterisch. 'Een journalistje van niks. Een broodschrijver, een stuk onbenul en godslasteraar. Branden zal hij, jongen, branden in de diepste der hellen. Luister niet naar hem, mijn zoon. Hij zal je … wat wil je zeggen, jongen?'
'Gewoon, dat pa toch ferm de poen binnenbrengt.
'En wat zijn wij, jij en ik, daarmee? Meneer geniet zelfs niet van zijn duiten op de bank. Meneer heeft nooit tijd om met ons eens vakantie te nemen naar …'
'Naar Lourdes zeker of een weekendje Scherpenheuvelen?' spotte ik terug.
'Eerlijk gezegd, ma, Lourdes hangt mij ook na al die jaren danig de keel uit. Al dat gezang, die zieke mensen, altijd dezelfde ellende. Zo’n gezeik. No thanks, no longer my cup of tea.'
'Francis, zo’n woorden! Bovendien, Lourdes is geen vakantie. Dat is mijn heilige plicht. Lourdes is een opdracht, dat weet je toch. Hoe is het in hemelsnaam mogelijk!' Gerda was geschokt door de reactie van Francis.
'Liever Rome. Toe pa, Rome, la dolce farniente uit jouw tijd.'
'Vita, Francis, Fellini's 'La dolce Vita' voor ons en voor je moeder het Mekka van de pilaarbijters. Oké. Verkocht!'
'Yes, Yes', riep Francis verrukt.
'Max, nu is het genoeg. Ik leef hier eenzaam, zonder mijn familie, zonder goede vrienden alleen, Francis ook …'
'Ik, eenzaam, ma? Vergeet het. Ik heb er trouwens geen tijd voor met mijn studies. By the way, ladies and gentlemen, jullie zoon heeft besloten economie te studeren. Nog anderhalf jaar en het wordt Gent. 't Liefst op kot.'
'Gent! Wat zeg je Gent! Wat is er mis met Leuven? En op kot! Geen sprake van! Wat als pastoor Serge dit verneemt!'
Ze gilde, vouwde de handen en keek smekend naar de kristallen luchter.
'Van vorige week al', merkte ik spottend op.
'Wat van vorige week?' siste Gerda.
'Twee lampjes, links, stuk.'
Een krant werd door de kamer gekeild. "Kerk en Leven", Gerda's informatie-orgaan en database voor haar speciale zielszorg in de parochie.
'Waaraan heb ik dit verdiend, God almachtig, had ik het ooit geweten!'
'Had je ooit wát geweten ma?'
Dan fel heftig, de wijsvinger trillend naar mij gericht, Jeanne d’Arc achterna met het zwaard uit de schede: 'Ik was nooit zijn vrouw geworden. Nooit. Dat zweer ik bij alle heiligen!'
'Ma, alsjeblief, hou er mee op. Trouwens, was jij niet met hem getrouwd, dan was ik er ook niet!'.
'Dat is waar, mijn jongen, God, hoe dankbaar ben ik de Heer om jou. Jij, jij alleen geeft mijn aards bestaan nog wat kleur. Door jou verdien ik de hemel …'
'… en ook door pastoor Serge, Gerda, ook pastoor Serge', onderbrak ik haar betoog.
'… jij bent mijn roeping, mijn missie. Ja, ook Serge, ja. Was jij er niet geweest, jongen, dan …'
Dat werd van toen af aan Gerda’s meest overtuigende basiszin. Eerst enkele diepe zuchten, de smalle en bloedeloze lippen verbeten samengeperst en een blik waarmee geen enkel paar normale ogen overleven kon:
'Dan, Francis mijn jongen …' huiverde ze theatraal, '… dan had ik er een eind aan gemaakt. Hoewel de Heer met dat nimmer vergeven zou.'
'Begin niet te overdrijven, ma. Zal ik je fotoalbum halen? Eens tonen hoe verliefd je was, hoe je naar pa opkeek! Zal ik, ja?'
Gerda grimde honend, blafte meteen terug:
'Elk jong meisje kijkt uit naar de knappe prins op het witte paard. En je vader, die…'
Voor gisterenavond wou ik koude spirelli op tafel zetten, met hesp, beemsterkaas, pijpajuin en olijven. Ik wilde er nog een slaatje bij geven en voor elk een gekookt eitje. De eieren waren op. Sinds we een paar weken geleden de laatste kip plechtig begraven hebben en de kuikentjes die hier rond Pasen zijn gekomen nog te jong zijn, worden de eieren bij boer Jeroen gehaald.
Onze oudste kleindochter Barbara zou eitjes gaan halen. Niet zo ver, onze privé wegel door en dan nog een goeie 300 meter tot bij de boer. Noëmie wou mee, na veel raadgevingen van hun papa, zoals een hand geven aan zus als je op de weg komt en zus de eiermand laten dragen op de terugweg. Onze kleine wildebras kan je niet vertrouwen met een mand eieren. De kleine kreeg wel een geldbeugel met daarin gepast geld. Toen de meisjes terugkwamen met de eieren zat er een kink in de kabel.
Noëmie vond dat eitjes niet moesten betaald worden omdat ze gratis uit de kip kwamen. Papa Bert wilde haar terugsturen, maar dat weigerde het dametje. Bert stuurde haar naar haar kamer en gaf haar een kwartier om te overdenken of ze zou gaan betalen ja of neen en waarschuwde haar voor de consequenties nadat hij uitgelegd had dat de kippen moesten eten en dat het eten ook niet gratis was en dat boer Jeroen niet aan iedereen gratis kon uitdelen.
Onze kleine met haar eigen willetje was niet te overtuigen, dus ging Bert samen met haar op pad om de eieren te betalen. Bij de terugkomst mocht ze zelf haar straf bepalen, ze is daar heel inventief in, ze weet dat het iets moet zijn dat ze graag doet. Toen zei ze parmantig: "Zeker geen eitje voor mij vanavond?" Ze is verzot op eitjes. Ze wilde zoals altijd het laatste woord, vol overtuiging zei ze "Eitjes zijn toch gratis, dus is het eigenlijk geen straf."
Rare hersenkronkel, maar het werd wel een maaltijd zonder eitje voor haar.
Jo
'k Voel mee met uw oudste kleindochter, Jo. Ze voelt zich verantwoordelijk voor het goed verloop van de expeditie en dan … dan houdt dat klein spook de portemonnee dicht omdat ze onderweg in haar koppeke een eigen principe gewrochten heeft over het eieren leggen. Dat kwam plots aan zeker?
'k Vraag me af wat ik zou gedaan hebben, in haar plaats. 55j geleden. Wij gingen elke avond op de boerderij rechtover ons huis een liter melk halen. In de winter ging ik alleen, in de zomer mochten Tina en Laura mee. Om de zoveel dagen moesten er ook eieren zijn. We gaven de centjes af aan de boerin en we kregen melk en eieren voor ons geld. Onnadenkend als we waren hadden we daar verder geen economische theorieën bij zoals ulle jongste.
'Eitjes zijn toch gratis, dus is het eigenlijk geen straf' Dit proberen LM & ik hier al twee dagen te snappen, daar een logica in te zien, of op zijn minst een soort redenering te kunnen vinden in de kronkel. We geven het op. Wij buigen het hoofd. De Kleine is te sterk voor ons.
'Nu is het gedaan. Voortaan hou ik me onze jongen bezig, hoor je !' reageerde ik kalm doch beslist en riep daarop nog harder dan zij: 'Zie je niet dat hij dit kotsbeu is. Die spoken van hierboven maken jou ziende blind, jij … jij kwezel.'
Zij kwam op mij af en mepte met grote uithaal op mijn gezicht. 'Jij, hoe zou jij je om een kind kunnen bekommeren? Je bent haast nooit thuis en zit je niet in dat duivelsoord van een krant, dan kruip je naar je werkkamer. Jij stuk niets, jij goddeloze, jij satansloeder, monster ja, een monster dat verdelgd moet worden, dat ben je'.
Dit was onze eerste slaande ruzie.
Francis zat er stilletjes, onbegrijpend en angstig bij. Ach, die talloze hoogoplopende twisten, soms met een por, een slag, zelfs een schop toen Francis nog een jochie was. Vervreemd opgroeide tussen zijn ouders en later meer en meer wegkroop achter zijn studieboeken. Wij maakten hem in feite tot een verschrikte zwijger, en ik, ik wou me om dit alles nog meer aan hem hechten zonder echter ooit zijn kille schors van bange weerstand te kunnen doorbreken.
Ja, beste lezer, die zinloze, overdreven godvruchtigheid van Gerda! Ik zou er willen aan voorbijgaan, maar ik moet er blijven over schrijven. Het is immers de kern van mijn geschiedenis.
Neen, ik ben nooit wat men noemt "gelovig" geweest. Te nuchter? Misschien. Zeker niet te simpel van geest. Hoe mysterieus het ontstaan van de mens ook is, kennis en weten zijn ten slotte stukken beter dan geloven.
Ik kan alle respect opbrengen voor de oudste volkeren ter wereld, de aanbidders van de zon, dat wonderlijk hemellichaam, dat ons licht en warmte geeft en dat, hoe verbazingwekkend ook, met miljarden jaren energie zichzelf dag na dag blijft opladen.
Maar de leer van een god volgen en eren, die na drie eeuwen caritatieve werken, het pacifisme in het Westen verving door verheerlijking en wettiging van zinloos geweld. In wiens naam moorden, branden en folteringen, liefst honderden jaren lang zijn gebeurd. Een leer volgen, die onze geschiedenis onteert door de gruwelijkste oorlogen, door vrouwen te onderdrukken en levend te verbranden. Een leer, die de Afrikaanse medemens ging mores leren met paters en nonnen als excuustruzen en met de stilzwijgende en welwillende medewerking van staatshoofden als exploitanten van de bodemrijkdom, als vampiers die naties leegzuigen. Een leer die nu fulmineert naar mensenhandel, maar eeuwenlang expert was in slavenhandel. Een leer die achttien eeuwen lang een spoor van bloed, vernieling en dood heeft achtergelaten. Een leer, die er maar niet in geslaagd is het wereldbeeld mooier, beter en leefbaarder te maken, neen, honderdmaal neen. Spreek mij gerust tegen als ik fout zit, beste lezer, maar dát kan er bij mij echt niet in. Daar bedank ik feestelijk voor.
Het enige "religieuze" moment dat mij kan boeien, is een fenomenale goal of schitterende pass van een Zuid-Amerikaanse voetballer, die op de knieën valt en de handen ten hemel steekt. Religie en voetbal? Waarom niet! Dus de Rode Duivels in het vervolg op retraite in een Norbertijnenklooster in plaats van een luxe resort ergens te velde!
Parkeren is voor mij een ramp. Waarschijnlijk dateert mijn geklungel van voor de stuurbekrachtiging. Van dat gesleur aan het stuur raakte ik toen buiten adem. En het stuur stond te hoog voor mij. En ik was te klein van gestalte. En ik deed met die auto toch niks goed volgens iemand die vond dat hij het kon weten, iemand die dacht dat lesgeven gelijk stond met brullen. En toen de stuurbekrachtiging er dan eindelijk kwam, belandde ik ongeveer in het decor omdat ik teveel kracht zette. Wéér niet goed. Auto’s en ik, het is nooit een succes geweest.
Gebrek aan ruimtelijk inzicht is het niet, want ik ben ongeveer kampioen in bagage maken en dingen stapelen en stouwen in autokoffers en in smalle kasten, op lage zolders en in kleine kelders.
Bij parkeren is er iets dat me doet denken aan een examen zonder herkansing. En ik verwacht halvelings dat dat gebrul van toen elk moment weer kan beginnen, want het is waarschijnlijk wéér niet goed wat ik doe. Het gedoe van toen is voorbij, maar het is niet over.
Afzonderlijke slaapkamers waren voor ons dan ook vrij vlug normaal. Haar kon het niet schelen. Integendeel, ze dankte er royaal haar Heer voor. Mij stoorde het evenmin. Eigen handwerk smaakt nog altijd stukken beter dan zoutloos gepomp, vooral gevolgd door een kruisteken en schietgebedje omdat die vunzigheid weer voor weken van de baan was. En dat, toen de "Make love, no War"-golf al geruime tijd Europa had overspoeld.
Als moeder, beste lezer, faalde zij evenwel niet. Francis werd nog meer háár oogappel dan de mijne. Zijn strikt verzorgde levensbegeleiding werd haar heilige, dagelijkse plicht. Ze lette met argusogen op zijn voeding, hygiëne en gezondheid. Leerde hem lezen en schrijven vóór de basisschool ermee begon. Zocht zorgvuldig de juiste vriendjes voor hem uit, liever twee of drie speelkameraadjes dan eentje (met twee jongetjes in de speelkamer weet je maar nooit). En, waanzinnig religieus als zij was, bracht ze hem de 'onschatbare waarden en normen' van de rooms-katholieken bij.
Ik steiger nog als ik terugdenk aan die te brave kinder- en tienertijd van Francis. Zijn deemoedig verveeld gezichtje terwijl hij haar preken aanhoorde of zijn martelaarsuitdrukking als hij roerloos moest luisteren, terwijl ze met haar toonloze nonnenstem pagina's voorlas uit haar bijbel.
Zal ik u een voorbeeld geven? Francis moet zo'n tien jaar geweest zijn en haast elke avond, na de schooltaken, was een kwartiertje kinderbijbel luidop lezen het ritueel voor het slapen gaan. Het kind pruttelde tegen. Wou Kuifje. 'Taal is taal', zei Gerda, 'en beter geestelijke taal dan de onnozelheid die je vader meebrengt.' En vocht is vocht, beter geestrijk vocht dan jouw wijwater, dacht zijn vader en nam een deugddoende slok Ricard.
Op haar programma die avond, dé goddelijkste en kostelijkste komedie aller tijden: het scheppingsverhaal. Ze zaten tegenover elkaar. Hij met zijn boek, zij ellenbogen op tafel, gevouwen handen en vingertoppen tegen de mond, vroom aandachtig luisterend. Toen mijn zoon aan de passage kwam waarin de schepper de aarde boven de lucht heeft geschapen en hij dacht dat zulks op niet veel leek, omdat het ene toch onder het andere moet, stopte Francis abrupt zijn lectuur en vroeg: 'Maar wie schiep god dan eigenlijk?'
Als iemand het in Keulen hoorde donderen, dan was het Gerda. De ogen wijd open, een hand onmiddellijk op het hart. Het spreekwoord "Van de hand Gods geslagen" prachtig in beeld gebracht. Halleluja, eindelijk mijn beurt.
Ik zei, drukkend op ieder woord: 'De vriendjes van je ma, jongen. ’t Is te zeggen, heel lang geleden eerst de volgelingen van Jezus, de bekendste Jood aller tijden, maar door de kerk van Rome altijd afgebeeld met een Arisch gezicht. Ik heb je vorige week verteld over Hitler en zijn uitverkoren volk. Je weet dus wat dat betekent, een ariër, ja? Wel, die Jezus had de verdienste breeddenkend en sociaal te zijn. En waarom, jongen? Omdat hij vertelde over goede waarden zoals naastenliefde, de hongerigen spijzen, de naakten kleden en dat alle mensen gelijk zijn voor god.
Weet je Francis, mijn grootmoeder was ervan overtuigd dat die Jezus in feite de allereerste bekende socialist ter wereld was. Daarom ging zij steeds braafjes en zo dankbaar naar de zondagsmis. Tot je pa haar veel later voorlas uit boeken, waarin stond dat die christelijke waarden al zo'n tweeduizend jaar vóór de geboorte van Jezus door de Egyptenaren waren uitgevonden. Die mensen aanbaden ook een god. Die heette Amon. Alle mensen waren gelijk voor Amon. Vijfhonderd jaar vóór de geboorte van diezelfde Jezus, wisten de Chinezen al, dat je een ander niet mag aandoen wat je niet zou willen dat die andere jou aandoet.
Ja, jongen, mijn grootmoeder trok toen grote ogen. Zij had niet de kans gehad om naar school te gaan. Zij kon niet lezen. Ze kwam uit een kroostrijk gezin, met z'n elven waren ze. Brave mensen, arm maar proper en … gelovig. Zij luisterde naar de mooie verhaaltjes van meneer pastoor, ook de minder mooie. Verhalen die haar verschrikkelijk bang maakten, waardoor ze nachtmerries kreeg. Over mensen die eeuwig brandden in de hel, de zondaars en de zondaressen.
Dat waren mensen die niet luisterden en niet deden wat meneer pastoor wou. Meneer pastoor die wist alles veel beter. Die haalde zijn wijsheid uit boeken geschreven door Rome. Wel, jongen, die volgelingen van Jezus, hun geschriften en hun verbeelding, die schiepen de god van het Westen. En al hun tralala werd nog zinlozer opgefokt en uitgebuit door pauzen, pastoors, nonnen, ook door de tante-nonnekes van je ma, jawel, en door de Jezuïeten. In feite door iedereen van die kliek, die er munt uitsloeg om vooral macht te verkrijgen en daarom nog meer bijbelse verhaaltjes uit de duim zoog.
Zoals dat van die man, chef van een dorp, die de bergen introk. Daar hoogstwaarschijnlijk kauwde op bladeren van een of andere struik en hallucineerde. Een soort lsd-trip, een hippie uit de oudheid dus. Ik heb je al verteld van de hippies en Woodstock. Wel in plaats van bloemenkransen te maken, te dansen en de meisjes te kussen, begon hij als een gek te beitelen. Eens zijn bui over, kwam hij naar huis, met stenen vol tekens. Zijn mensen konden dat toch niet lezen in die tijd. Voilà, zei hij, voortaan gaan jullie zo leven. God heeft de wolken opengetrokken en mij een opdracht gegeven! Die man was dagen van huis weg. Hij moest toch een goed excuus hebben, vooral tegenover zijn vrouw. Natuurlijk werd zijn verhaal voortverteld en geloofd. Dat is zoals een leugen. Je blijft die altijd weer herhalen. Je wijkt er niet vanaf en op de duur wordt ze aanzien als een waarheid. Zelfs door de leugenaar. Die gasten, die schiepen haar god, jongen, en niemand anders.'
Uninvited intrusion of Life
Sleep of forgotten things
