|
INCUNABEL
24 mei 2018 – Colard Mansion
WIE SCHRIJFT DIE BLIJFT
ontelbare letters gedrukt geschreven
ambachtelijk kunstig geduldig
boeken van binnen beleven
mooi verlucht en waardig
AAN DE WIEG VAN DE DRUKKUNST
Wanneer we het over boekdrukkunst hebben denken we meestal aan Plantijn die zich in 1549 in Antwerpen vestigde en op zijn hoogtepunt 22 drukpersen had met 80 werknemers. Het was echter Gutenberg in Duitsland, Straatsburg en Mainz, die in 1455 het reeds bestaande blokdrukken veranderde in het drukken met aparte letters die ‘ingezet’ konden worden. Gutenberg was van opleiding edelsmid en bekent om het vervaardigen van stempels. Met veel ambachtelijke kracht en geduld gedrukte boeken voor 1501 worden incunabelen genoemd, aan de wieg van de boekdrukkunst.
PRIMUM OPUS IMPRESSUM
Colard Mansion wordt een eerste keer vermeld in een Brugs document van 1457. Het is niet bekend waar hij vandaan kwam maar hij liet zich gelden als een van de meest prominente boekenondernemers. Mansion stond midden in deze wereld als kopiist, vertaler, bewerker van teksten en librariër en zocht dé handelsmetropool van Noordwest-Europa, Brugge op, toen de bevoorrechte residentieplaats van de hertogen van Bourgondië. Het was de Engelsman William Caxton die tijdens zijn ballingschap naar Keulen de uitvinding van Gutenberg naar Vlaanderen bracht. Hij zette twee boekdrukateliers op, een in Gent met librariër David Aubert en een in Brugge met librariër Colard Mansion.
VERLUCHTEN VAN DE TEKST
Prenten en tekeningen waren een kunstvorm op zich en het zijn de kanttekeningen van Brugse ambachtslieden die, achteraf gezien, toch het fijnst zijn en meest opvallen. In bepaalde uitgaves voor de beter begoede kopers zijn zelfs beginletters van een hoofdstuk met bladgoud versiert. De gegraveerde ingekleurde prenten zijn niet altijd onschuldig en vertellen bij nader toezien wel vrede verhalen, mythisch, bijbels. Ook van de kaften werd werk gemaakt, bepaalde zelfs met sloten die je in een bibliotheek kunt vergrendelen om diefstal te voorkomen. Onwaarschijnlijk hoe kwalitatief deze bijna 500-jarige kleurige kunstwerkjes bewaard zijn gebleven.
EEN ENIGE TENTOONSTELLING
Als lid van de ‘gidsenkring Brugge’ hadden we het voorrecht om met een groepje van 7 personen, ‘de lucky seven’, met een gids deze prachtige tentoonstelling te bezoeken in het Groeningemuseum te Brugge. Onze gids was zeer gedreven en tilde ons allen op een hoger niveau waardoor de boekenworm in ons nog meer voedsel kreeg. De tentoonstelling waar een wereldse verzameling incunabelen op een prachtige manier gepresenteerd worden loopt echter tot 3 juni 2018. Boeken tentoongesteld uit openbare bibliotheek Brugge, Hildesheim Dombibliothek, Alnwick Castle, Koninklijke Bibliotheek Brussel, New York: PThe Morgan Library & Museum, Privébezit Zwitserland, Bibliothèque Nationale de France, Besançon: Bibliothèque Municipale, etc …
Deze tentoonstelling kwam tot stand met steun van BnF, Bibliothèque nationale de France, Vlaanderen verbeelding werkt, krant De Standaard, Klara radio en Knack.
PASSIONEEL
'Wanneer een vrouw wil dat haar echtgenoot of minnaar haar passioneel bemint, moet ze een blad van een walnootboom, geplukt net voor het ochtendgloren van de midzomernacht, in zijn linkerschoen steken, en voorwaar, hij zal haar wonderbaarlijk beminnen.'
(Anoniem' Evangiles des quenouilles gedrukt door Colard Mansion in Brugge tussen 1479 en 1482)
WEETJES
- In sommige boeken zijn aantekeningen gemaakt, tekst bijgeschreven, tekst doorstreept wegens niet akkoord en figuren zelfs nagetekend; prachtige details …
- Als kind heb ik in Bassevelde nog een drukker aan het werk gezien met het inleggen van de letters … alles in spiegelbeeld, stel je voor!
DOORVERWIJZINGEN
Incunabel:
Plantijn:
Belangrijke aanwinst Brugge:
Galnoteninkt
Ovidius: metamorfoses
|
Ik ben Marc Van Achte
