Ons eerste kleinkind Een klein wonderke ons klein engeltje.
07-11-2006
Lavas of maggikruid
Wetenswaardigheden over de plant Lavas of maggikruid komt oorspronkelijk uit Zuid Europa en is momenteel verspreid over gans Europa en ook tot in Noord-Amerika.Tijdens het Romeinse keizerrijk stond lavas hoog aangeschreven in de Romeinse keuken. Door de Romeinse kolonisatie in onze streken en via de vroeg middeleeuwse kloostertuinen kreeg dit plantje een plaats in onze hedendaagse kruidentuin.
Levare die vrij vertaald verlichten betekent is afgeleid van de geslachtsnaam Levisticum. De lavas (andere gebruikte naam: maggiplant) werkt inderdaad verlichtend bij ongemak veroorzaakt door een slechte spijsvertering.
Deze enorme vaste plant kan tot 2 m uitgroeien maar sterft tijdens de winter bovengronds af. De sterk aromatische, naar selder smakende plant, vertoont tijdens de bloei geelgroene schermbloemen (familie van de Schermbloemigen), deze worden druk bezocht door bijen. De blinkende donkergroene bladeren lijken op selder (daarom soms Franse, berg of bastaardselder genoemd).
Standplaats
Lavas gedijt zowel op zonnige als op halfschaduwplaatsen. Bij de grondkeuze best een diepe, humusrijke en vooral goed doorlaatbare plek kiezen. De plant kan best om de 8 jaar verplant worden, zo blijft men er van genieten!
Gezien de grote hoogte is het raadzaam ze ergens achteraan in de kruidentuin te planten.
Wie geen tuin heeft kan lavas in een pot op het terras of op het balkon kweken, echter er wel op letten dat de pot breed genoeg is (ongeveer 24 cm diameter). Weliswaar groeit de plant hier niet zo hoog als in de volle grond maar de smaak is gelijk.
Opkweek
Lavas kan men vermeerderen door zowel de plant te zaaien als te scheuren.
Het zaaien gebeurt het best in de lente (maart-april) in een serre of buiten op een beschutte plaats. Zorg er steeds voor dat tijdens de kieming de zaaigrond vochtig blijft. Dit kan je doen door er geperforeerde plastiekfolie of glas boven te leggen tot de kieming die 3 weken kan duren.
Indien de plantjes voldoende groot zijn kan men ze oppotten of verplanten op de definitieve standplaats.
Scheuren doet men best in het voorjaar wanneer de planten pas uitschieten. Oude planten scheuren is zeer moeilijk, dus het scheuren kan enkel bij jongere planten (3-4 jaar)
Van ziekten of insecten heeft de plant weinig last. Soms kunnen de larven van de seldermineervliegen de bladeren wel eens aantasten en daardoor wat minder appetijtelijk ogen maar kapot gaat ze er niet van, wel kan men best de aangetaste bladeren wegsnijden om verdere verspreiding tegen te gaan.
Gebruik in de keuken
In de keuken kan zowel wortel, stengel, blad als de zaden van lavas gebruikt worden
De verse bladeren geven een pittige smaak aan soep, saus, roereieren, spinazie, wortelen en aardappelen. Ook fijn versnippert geeft het aan salades een fijne aromatische en pittige smaak. Ook bij runds- en lamsvlees is lavas een smaakmaker, deze gerechten zijn bovendien beter verteerbaar. Vervang eens selder door lavas in mosselen .. van een pittige smaak gesproken !
Bladeren mogen meegekookt worden zonder smaakverlies, liefst in vers (droog kan niet, invriezen kan nog net). Lavas is sterk aromatisch en wordt daarom met mate gebruikt.
Een echte delicatesse: de jonge scheuten stomen en opdienen met een Hollandse saus. Ook gesuikerd zijn de scheuten lekker (dit kan ook met bladstelen van de Engelwortel).
Minder gekend: het gebruik van de bruine splitvruchtzaden, deze worden verwerkt in brood, cake, vlees en kaas. Een populaire likeur in het voormalige Oostblok is gemaakt op basis van lavaszaden en de gedroogde wortel ervan.
Voor mensen die een zoutloos dieet volgen kan lavas een smaakmaker zijn, evenals zuring kan lavas zout in gerechten vervangen.
RECEPTIDEE
Wortelen met lavas : een geslaagde combinatie !
Benodigdheden
Ingrediënten voor 4 personen
2 koffielepels lavasbladeren
6 à 8 geraspte wortelen
2 geraspte appelen
250 g halfvolle yoghurt
2 koffielepels mayonaise
slablaadjes
1 ui (in ringen gesneden)
bieslook (naar smaak)
Bereidingswijze:
Meng de geraspte wortelen, appelen, lavas (eerst zéér fijn hakken), mayonaise en yoghurt (kan vervangen worden door een geutje room) goed door elkaar samen met wat peper en zout (naar smaak) .
Versier bij het serveren met de uienringen, bieslook en jonge lavasblaadjes.
Originele rauwkostsalade bij de barbecue : fris, pittig, niet duur en vooral lekker !
Geneeskrachtige eigenschappen
Lavas is niet alleen een gewaardeerd keukenkruid maar ook in de volksgeneeskunde en homeopathie komt het van pas. De aftreksels van de bladeren en de wortels werken maagversterkend en helpen bij buikkrampen en een opgeblazen gevoel.
Lavasthee van de bladeren bevordert de spijsvertering, wekt de eetlust op en helpt bij het verzachten van de hoest.
Thee van de fijngesneden en gedroogde wortels is dienstig tegen waterzucht en gezwollen voeten. Ook bij klachten aan de urinewegen kan lavas verlichtend en genezend werken en verhoogt het de urineafdrijving.
Een afkooksel van de bladeren wordt als natuurlijk deodorant in het badwater gedaan om ongewenste geuren te verdrijven en de huid te zuiveren. Dit vinden we reeds terug in een citaat van de Engelse plantkundige Thomas Hyll (1577) : This herbe for his sweete savoure is used in bathe.
Vroeger gebruikte men de holle stengels om warme melk of een andere warme drank mee op te zuigen, de op deze manier vrijgekomen medicinale stoffen verlichten en genezen keelpijn.
Lavas, ze zijn in onbruik geraakt. De sublieme smaak, de genezende eigenschappen en toch nog het zwarte schaap in menige kruidenverzameling, met een onstuitbare wederopmars kunnen we er onszelf maar beter en lichter bij voelen. Aan te raden!
Wetenswaardigheden over de plant Komkommerkruid of ook wel eens bernagie genoemd is een gekend keukenkruid afkomstig van de landen rond de Middellandse Zee en werd door de eeuwen heen verspreid over gans Europa en Noord-Amerika. Bij de Grieken en de Romeinen stond dit kruid in hoog aanzien. De gekende Romeinse Plinius schreef over deze plant ego Borago Daudia semper wat vrij vertaald ik borago breng altijd moed betekent. In de Middeleeuwen liet men de bladeren in wijn trekken, deze werd daarna gedronken om melancholische stemmingen te milderen en om letterlijk en figuurlijk moed in te drinken.
Borago zou van het Italiaanse borra komen wat wol betekent, verwijzend naar de dikke, grijze en korte beharing van de plant, deze valt bij het betasten onmiddellijk op: ruw en zilverachtig van kleur, dus helemaal niet verwonderlijk dat de plant behoort tot de Familie van de Ruwbladigen (Boraginacea).
Komkommerkruid (verwijst naar de geur en het aroma van deze plant dat sterk doet denken aan komkommer) is een winterharde éénjarige plant met hangende, blauwe stervormige bloemen, deze worden druk bezocht door bijen, deze zorgen op hun beurt voor een heerlijke honing. De plant die tot 1 m hoog kan worden heeft een holle stengel met ruwe, eivormige bladeren, ze is zeer gemakkelijk te kweken.
Oorspronkelijk gebruikte men dit kruid om zijn geneeskrachtige waarde, momenteel wordt het echter gebruikt als keukenkruid.
Standplaats Komkommerkruid is een kruid dat weinig eisen stelt en in praktisch alle grondsoorten gedijt, komt jaarlijks zonder enige moeite op dezelfde plaats terug doordat het zich zelf gemakkelijk uitzaait.
Een humusrijke grond en een goede organische bemesting zullen echter fors groeiende planten leveren met een uitstekend aroma.
Opkweek
De vermeerderingswijze zal zoals bij de meeste éénjarige planten bestaan uit het zaaien. Dit kan gebeuren in de lente (maart april), zowel in pot als in de volle grond. De bloeitijd is in juni - augustus. Men kan ook zaaien in het najaar (sept-okt), deze planten kunnen gezien hun wintervastheid de koude trotseren en geven al bloemen in mei. Planten sterven na de bloei en zaadvorming af, dus best zaaien in het voor- en najaar, zo kunnen we er het ganse jaar optimaal van genieten.
Men kan de zaden ook aankopen, eenmaal gekweekt komen de plantjes vanzelf terug. De plant is ook door zijn ruwe opbouw weinig gevoelig voor ziekten of insecten.
Gebruik in de keuken Zowel de bladeren als de bloemen worden in de keuken gebruikt. De bladeren kunnen samen met koolbladeren (2 delen kool en 1 deel komkommerkruid) gekookt worden. Ook kan men de zuivere blaadjes gebruiken en klaarmaken zoals spinazie. Gehakte bladeren worden op het einde van het kookproces zowel aan soep als aan hutsepot toegevoegd. In salades en bij zachte kaas is komkommerkruid een delicatesse. Door zijn licht zoute smaak is het ook een vervanger en smaakmaker bij zoutloos dieet.
Opgelet: komkommerkruid dient steeds vers gebruikt te worden.
De blauwe bloemen zijn zeer gewaardeerd in de moderne keuken en hebben een hoge decoratieve waarde. Alcoholische dranken op basis van jenever of gin kan men versieren met enkele bloempjes (succes gegarandeerd). Ook in komkommersoep kan men zich aan enkele bloempjes wagen (origineel). Geglaceerd als decoratie voor cake zijn ze pas helemaal speciaal !
Gedroogde bloemen worden gebruikt in potpourri .
TIP voor de moestuin: komkommerkruid is een ideale metgezel voor tomaten en maakt hun smaak voller. Ook pompoenen en aardbeien leven harmonieus samen met deze plant en komt hun smaak ten goede
Receptidee:
Komkommerkruid RAITA
Bestanddelen :
een handvol verse blaadjes komkommerkruid
200 ml Griekse yoghurt( ook gewone is bruikbaar)
peper, paprikapoeder, zout
Neem een handvol verse blaadjes en giet er kokend water over. Plet ze fijn met een houten lepel en laat afkoelen. Na het afkoelen het vocht door een zeef gieten, daarna 4 eetlepels vocht door de Griekse yoghurt mengen.Hak nog wat blaadjes fijn en roer ze onder de Raita ( die men kan afwerken en op smaak brengen met wat peper, zout en paprikapoeder) .
Raita, een typisch Griekse yoghurtsalade, wordt geserveerd bij gegrilde groenten en scherpe gerechten.
Geneeskrachtige eigenschappen Oorspronkelijk was komkommerkruid een geneeskrachtige plant. Zowel aan de bladeren als aan de bloemen werden en worden geneeskrachtige eigenschappen toegeschreven. Komkommerkruid is rijk aan mineralen en bevat een hoog gehalte kalium.
Hete thee werkt koortsverlagend en is ook goed als middel bij mond- en keelinfecties en bij verkoudheden. Is ook bloedzuiverend.
Ook in de aromatherapie wordt de olie gewonnen uit het zaad aangewend tegen velerlei kwalen zoals: eczema, huidontstekingen en reumaklachten.
De plant helpt ook bij melancholie en zwaarmoedigheid.
EHBO recht uit onze tuin, zo kan men dit wonderkruid typeren en in de komkommertijd waar niets moet en alles kan, zal men de heilzame werking van het plantje zeker waarderen, ook als blikvanger in het aperitiefglas of bij de salades zorgt komkommerkruid voor de nodige randanimatie: succes verzekerd!
er zaten eens twee luizen in een kut de een zegt tegen de andere ik stop en de andere vraagt waarom omdat er hier een of andere lul in mijn kaarten zit te kijken.
Wetenswaardigheden over de plant Hou je ook van anijs, dan ben ik er zeker van dat je de smaak van kervel zal waarderen. Niet voor niets is dit keukenkruid enorm populair, zowel in de Belgische maar ook in de vermaarde Franse keuken. Men kan er ook zoveel mee doen: warme sauzen, soepen, dipsausjes, schotels versieren, kervel past hier overal prima bij. Deze inheemse plant is afkomstig van de landen rond de Middellandse zee en WestAzië en werd door de Romeinen naar het noorden meegebracht. Deze laatste gebruikten kervel vooral als geneesmiddel. In de middeleeuwen trof men dit kruid aan in onze kloostertuinen. Kervel werd in de christelijke ritus gebruikt voor het bereiden van de maaltijden tijdens de goede week, de zuiverende en reinigende eigenschappen speelden een symbolische rol tijdens deze prepaasvieringen. Kervel die een winterharde plant is en familie van peterselie en hierdoor tot de familie van de schermbloemigen behoort is een tweejarige plant maar wordt als éénjarig geteeld. Deze tot 70 cm hoge plant met samengestelde bladeren die onderaan zacht behaard aanvoelen geeft witte bloemen. Op het moment van de bloei verliest de plant zo goed als volledig zijn aroma.
Roomse kervel (Myrrhis odorata) is een doorlevende variant van dit tuinkruid met een nog meer uitgesproken zoeterige anijsachtige smaak en de witte bloemen ruiken zoet. De varenachtige bladeren zijn wel veel groter dan van de gewone kervel. Het voordeel van deze plant is dat ze steeds ter plaatse mag blijven staan en niet ieder jaar gezaaid of herplant dient te worden. De grote zwarte zaden worden gebruikt om salades te kruiden en om de vermaarde chartreuse te voorzien van het nodige aroma. In vroegere tijden werden de zaden in Engeland gebruikt om eiken meubelen te boenen en geurig te maken. Het kiemen van deze zaden kan lang op zich laten wachten en ze worden ook wel eens vorstkiemers genoemd, d.w.z. dat de zaden tijdens of voor het zaaien een vorstbehandeling moeten krijgen om de kieming te vergemakkelijken. Men kan deze plant ook in tuincentra aanschaffen.
Standplaats Kervel vraagt om een vochtige, goed doorlaatbare en humusrijke grond en een licht beschaduwde plaats. Wanneer je voldoende organische meststoffen vóór de teelt inwerkt is een rijkelijke oogst gegarandeerd.
Opkweek
Teelt in de volle grond: Vanaf maart kan men beginnen met buiten zaaien, dit tot ver in de zomer. Zaai om de 8 weken wil je steeds verse kervel voorhanden hebben. Zaai de lange, dunne en zwarte zaden(1cm) niet te dicht op de rij, dit laatste is nodig om mooie, kloeke planten te bekomen. Je kan zowel breedwerpig als in lijnen zaaien met een tussenafstand van 15 à 20 cm. Bedek de zaden na de uitzaai met een dun laagje dekgrond. Hou de grond vochtig tot de kieming door alles af te dekken met geperforeerde plastiekfolie of door gebruik te maken van een vochtige jutedoek.
Teelt binnenshuis Dit kan in bakjes of in grote bloempotten waarin men een voedzame potgrond doet. Potscherven onderaan de zaai recipiënt zorgt voor een goede afwatering. Het zaaien kan vanaf oktober en dit op dezelfde wijze als hierboven aangehaald. Zet ze na de kieming op een zonnige en zo klaar mogelijke plaats. Opletten dat je niet teveel water ineens geeft en dat de zaaiteil niet te vochtig staat anders zouden de jonge plantjes wel eens kunnen geplaagd worden door smeul . Dit is een kiemschimmel die de plantjes doet wegrotten. Deze teeltwijze kan binnenshuis gebeuren of in een hobbyserre. Bij het verschijnen van de eerste bloeistengels is het best de kervel op te ruimen daar hij dan zijn typische smaak kwijtraakt, dit geld evenwel niet voor de Roomse kervel die steeds ter plaatse mag blijven staan, deze kan men vrijwel gans het jaar oogsten.
TIP: oogst de bladeren door ze 5 cm boven de grond met een scherp mes af te snijden zo kan je vele malen na elkaar oogsten.
Gebruik in de keuken De malse, jonge blaadjes worden gebruikt in soepen, salades, sausen en in omelet, de stengels worden evenwel verwijderd. Gebruik steeds vers geplukte kervel deze nooit laten meekoken anders verliest hij zijn aroma. Dus alleen op het einde van de bereiding toevoegen! Gedroogde kervel heeft weinig of geen smaak. Kervel kan wel ingevroren worden en behoud zijn aromatische eigenschappen. In vissausen is de smaak van kervel subliem. Uw vlees en visschotels gaan een perfect huwelijk aan met kervel, dit laatste hier wel als versiering, want zeg nu zelf: het oog wil ook wat! Roomse kervelblaadjes kunnen om dezelfde manier verwerkt worden als de gewone. De peenachtige wortels van dit kruid kunnen evenwel als gekookte groente gegeten worden en afgewerkt met een botersausje staat men versteld hoe lekker die wel smaakt. Ook zijn de wortels rauw geraspt lekker wanneer men ze mengt in groene slaatjes al dan niet met Franse sladressing. De grote zwarte zaden kan men in zijn geheel of geplet verwerken in appeltaart wat ook hier een uitzonderlijk aroma geeft.
EEN HEMELS RECEPTJE OP BASIS VAN KERVEL Staartvis (Lotte) op basis van kervelroomsaus
Benodigdheden: ongeveer 500 g staartvis (voor 2 pers) viskruiden of visbouillonblokje 1 glas witte wijn het wit van 3 jonge preien 1 minitomaatje en 1 worteltje 20 dl room kervel naar smaak peper en zout
Bereiding Kook de staartvis samen met de viskruiden en een glaasje witte wijn. Verwijder de vis uit het kookvocht als hij gaar is. In dit vocht de fijngesneden prei, wortel en tomaat laten blancheren. Laat het kookvocht zoveel mogelijk inkoken en wanneer de groenten beetgaar zijn voegen we er de room aan toe, ev. binden met de vloeiende bloem. Neem nu de saus van het vuur en voeg er de fijngesneden kervel bij naar eigen smaak. Nog even bijkruiden met zout en peper van de molen. Dit gerecht is extra lekker met nieuwe aardappelen en kan men serveren met jonge worteltjes of zelfs met schelperwten. Ontkurken wij hierbij een wit wijntje of misschien zelfs een zomerse rosé (moet kunnen!), dan ben ik er zeker van dat de dag niet meer stuk kan. Smakelijk!
Geneeskrachtige eigenschappen Kervel is al van in de oudheid bekend om zijn bloedzuiverende en urineafdrijvende eigenschappen. Heeft een heilzame werking op de luchtwegen, dit vooral bij ontstekingen op de bronchiën en bij astmatische problemen. Vers sap kan men gebruiken bij keelpijn. In de middeleeuwen werd kervel inwendig gebruikt bij leveraandoeningen, darmkolieken en uitwendig bij oogontstekingen en aambeien. Kervel is tevens een rijke leverancier van vitamine C en bevat veel koolhydraten.
Wetenswaardigheden over hysop Hysop, inheems in het Midden-Oosten en rond de landen van de Middellandse Zee, verspreidde zich wereldwijd ten tijde van de Romeinse kolonisatie.
De naam Hysop komt van het Hebreeuws ezob wat letterlijk heilig kruid betekent.
Het gebruik van dit ritueel kruid staat beschreven in het Oude testament in het Boek van de uittocht en in psalm 51:7 zuiver mij met Hysop en ik zal schoon zijn: was mij, en ik zal witter zijn als sneeuw.
Maar niet alleen bij de Joden, Egyptenaren en Grieken werd het kruid aangeprezen om zijn zuiverende werking, ook bij de Romeinen werd Hysop gebruikt in tempels en in de publieke baden: het kruid werd er aan het badwater toegevoegd om lepra te voorkomen.
Hysop is een winterharde vaste plant die tot 60 cm hoog kan worden. De blauw lila-achtige bloemen (soms ook wit en roze) worden druk bezocht door bijen en leveren overheerlijke honing. Dat de Fransen deze weinig eisende plant Lavendel van het Noorden noemen komt door de gelijkenis met lavendel. Hysop behoort ook tot de lipbloemigen (Labiateae), de bloemen komen ook mooi tot hun recht in een bloemenborder.
Hoewel Hysop in hoofdzaak een geneeskrachtige plant is wordt ze ook (in mindere mate) gebruikt in de keuken. De aparte, licht bittere, muntachtige smaak wordt niet door iedereen gewaardeerd.
Standplaats Hysop groeit vrij gemakkelijk in droge, rotsachtige kalkgronden, zelfs de meest troosteloze gronden krijgen bij Hysop een kans. Planten op een zonnige standplaats en in een goed gedraineerde, kalkrijke grond is voldoende. De plant is helemaal niet veeleisend, waar ze echter niet tegen kan: natte grond en dat vooral in de wintermaanden. Ook in potten op het terras kan de plant gekweekt worden maar tijdens strenge vorstperiodes dient men ze dan wel te beschermen of binnen te halen.
Opkweek Hysop kan vermeerderd worden door te zaaien in de maanden april mei , men kan zaaien in volle grond buiten of in potten. De jonge plantjes daarna verspenen of oppotten en eind mei uitplanten op de definitieve standplaats.
Stekken kan men door het nemen van kruidachtige kopstekken in de maand juni. Stekken in een mengsel van zand en turf en afdekken met geperforeerde plastiekfolie tot de inworteling. Ingewortelde stekken oppotten of definitief op de standplaats uitplanten.
Men kan de plant vermeerderen door scheuren, dat gebeurt in de lente. De gescheurde planten uitplanten in de volle grond of oppotten.
Gebruik in de keuken Hysop wordt (door de wat bittere smaak) in de keuken met mate gebruikt. De jonge stengeltoppen genomen vóór of tijdens de bloei geven het meeste aroma. Deze worden gebruikt in soepen, hutsepot, tomaten en marinades die deze een aparte smaak geven. Ook bij lamsvlees, varkensvlees, gevogelte en bij vette vis kan men Hysop gebruiken. De bloemen worden verwerkt in salades en in potpourri. Hysop mag meegekookt worden, men kan het ook invriezen of drogen (minder aromatisch).
Hysop is één van de 130 kruiden in het gekende drankje Chartreuse.
Receptidee:Kip op Baskische wijze
Benodigdheden
een grote braadkip
enkele Spaanse pepers
5 uien
5 grote tomaten gepelde tomaten( in stukken gesneden)
enkele teentjes knoflook
glas droge, witte wijn
0lijfolie met hysop
1 bouquet garni (tijm, peterselie, laurier) aangevuld met een takje Hysop
peper en zout
Bereidingswijze: Laat wat olie in een pan sudderen en doe er de fijngesneden pepers bij tot ze gaar zijn. Haal ze uit de pan en braadt de in stukken gesneden kip in de resterende olie, draai regelmatig om. Doe het gebraden vlees in een grotere braadpan en kruid met peper en zout. Giet er de wijn over en laat het geheel sudderen op een zacht vuur tot bijna gaar. Doe de in schijfjes gesneden ui en de gepelde knoflook in een pan en laat sudderen, voeg de pepers en de tomaten samen met de gemengde kruidenmix toe.
Als het groentemengsel romig is mag de kip erbij.
Laat alles nog 20 min doorsudderen.
Geserveerd met krielaardappelen of rijst en misschien een heerlijk (Spaans) wijntje proeven en ruiken we opnieuw vakantie !!
Geneeskrachtige eigenschappen Hysop is reinigend en zuiverend, ook bij verkoudheden met astmatische en bronchiale symptomen brengt Hysop (bladeren en bloemen) geserveerd als warme thee verlichting, dit vooral door de slijmoplossende eigenschappen, het is ook ideaal als gorgelmiddel bij keelontsteking.
Een zwakke maag of lastige darmen: Hysop kan verlichten, verder is het kruid ook wormafdrijvend.
Bij oververmoeidheid, stress of depressies werkt het kruid kalmerend.
Uitwendig wordt Hysop gebruikt bij bloeduitstortingen, kneuzingen en schaafwonden, men maakt een kompres van gekneusde bladeren.
In de aromatherapie (olie) wordt het gebruikt maar wel in kleine concentraties.
Ook als homeopathisch geneesmiddel wordt Hysop met mate en de nodige omzichtigheid (vooral GEEN hoge concentraties) gebruikt het is echter totaal verboden voor aanstaande moeders en moeders die borstvoeding geven!!!!
Voor de moestuinliefhebbers
Slakken worden op afstand gehouden door Hysop!
Planten van Hysop tussen koolgewassen houdt het koolwitje op afstand.
In de nabijheid van druiven kan Hysop de aantasting van de plant door schimmels tegengaan.
Uitgestrooid op vloeren of planken weert het insecten af.
In een perfect gedoseerde combinatie is Hysop een uitstekend kruid om de strijd aan te gaan tegen onze innerlijke en uiterlijke kwaaltjes, eerlijk en heerlijk, in een eeuwenoude traditie zelfs heilig verklaard en ten dienste van ons allemaal!
Wetenswaardigheden over de plant Dit uiterst populair keukenkruid is afkomstig uit Midden-Azië en Midden en Oost-Europa en werd in de 13de eeuw door de Moren (Arabieren) tijdens hun veroveringstochten naar Spanje meegebracht, even later konden wij ook voluit genieten van dit uitzonderlijk lekker keukenkruid. Dragon - in de volksmond ook keizersla, drakenkruid of slangenkruid genoemd - is een doorlevende plant die toch om enige bescherming vraagt in de winter. Dracunculus, "draak", verwijst naar de grillige vorm van de wortelstokken. Slangekruid wijst vooral op de geneeskrachtige werking bij slangen en insectenbeten. Dragon met zijn weinig opvallende geelgroene bloempjes behoort tot de familie van de samengesteld bloemigen (Compositae) en kan 90 cm groot worden. Het behoort tevens tot hetzelfde geslacht als citroenkruid en de bittere alsem of absint. Het kruid met zijn lijnvormige, gladde en blinkende bladeren heeft een gepeperde, zure anijssmaak die ons aangenaam verrast in vele gerechten. De Franse dragon (Artemisia dracunculus), de meest gebruikte , wordt soms wel eens verward met zijn smaakloze Russische variant (Artemisia dracunculoides).
Standplaats Dragon voelt zich best thuis op een beschutte zonnige plaats in een voedzame en goed doorlaatbare grond. Goed gedraineerde grond is noodzakelijk wil men sclerotienrot voorkomen bij nat weer. Daar de plant van origine afkomstig is uit zuiderse landen is het aangewezen het kruid gedurende de winter af te dekken met bladeren. De plant doet het ook bijzonder goed op het terras in potten of bakken.
Opkweek Aangezien de zaden in onze streken geen kiemkracht bezitten vervalt hier de zaaimethode. Daarom zijn we verplicht andere vermeerderingswijzen te gebruiken:
1. Stekken: dit gebeurt in de lente door het nemen van kruidachtige kopstekken of door wortelstokstukken die men in een mengsel van turf en zand steekt op een warme plaats, beschut met dubbel glas of onder geperforeerde plastiekfolie. Na het inwortelen kan men de stekjes oppotten en daarna afharden en buiten planten op de gewenste plaats.
2. Scheuren: is een veelgebruikte vermeerderingswijze die ook dient te gebeuren in de lente. Indien men ten volle wil genieten van het aroma van dragon is het aangewezen de plant om de drie jaar te verplanten. Dat dit keukenkruid niet gemakkelijk te kweken valt is te wijten aan het feit dat ze enerzijds kan belaagd worden door sclerotiënrot (schimmel die de plant doet afrotten tussen groeistengel en wortel ten gevolge van langdurige natte) en anderzijds door aardrupsen die dragon graag lusten , men kan ze enkel kwijtraken door ze te zoeken in de grond rondom de plant en ze daarna te vernietigen.
Gebruik in de keuken Dragon wordt vooral gebruikt in kip- en eiergerechten, salades, vinaigrettes (tartarensaus). Een dragon- of bearnaisesaus maakt van onze maaltijden één culinair festijn . Ook de populaire dragonazijn smaakt enorm lekker bij salades,... Ook in soepen is dragon complementair (venkelsoep, tomatensoep ....). Het keukenkruid smaakt het sterkst wanneer men het oogst vóór de bloei en men dient het steeds vers te gebruiken. Gekneusde bladeren en in gedroogde toestand moet veel aan aroma inboeten. Optimaal is wanneer men het kort laat mee opwarmen en vóór het opdienen toevoegt aan de gerechten. Gebruik het ook met mate want anders kan de smaak nogal opdringerig over komen.
Twee overheerlijke receptideetjes:
Kip in dragonsaus Meng 25 gr boter en 45 gr verse kruidenkaas met elkaar. Voeg peper en zout toe, hak een 6-tal takjes dragon fijn; roer alles goed onder elkaar. Dit mengsel kan men vervolgens onder het vel van de braadkip stoppen. De kip inwrijven met braadboter en gaar bakken in de oven.
Bearnaisesaus 3 gehakte sjalotten, 1dl dragonazijn, 4 peperbolletjes, een klein takje tijm en wat dragon langzaam laten inkoken. Ondertussen in een pan een klompje boter laten smelten, liefst in een bain-marie. Hou dit klaar. Voeg de gezeefde azijnmassa toe en meng het geheel met geklopt eigeel (2) onder voortdurend gelijkmatig roeren. Wanneer dit klaar is kan men nog wat versnipperde dragon toevoegen en er overheen strooien. Misschien niet zon makkelijk te bereiden sausje maar wel overheerlijk bij rund of schapenbereidingen.
Geneeskrachtige eigenschappen Dragon wekt de eetlust op en stimuleert de spijsvertering. Het kruid heeft een kalmerend effect bij maagkrampen en ook bij een hikaanval is het een redder in nood. Dragon is vochtafdrijvend. In vroegere tijden werd het zelfs gebruikt tegen kiespijn (kauwen van dragonblaadjes), ook als thee voor het slapengaan kan dragon onze nachtrust bevorderen. Bij een zoutloos dieet is dragon een aangenaam alternatief, gezien de pittige, zurige smaak.
Zoveel lof voor één keukenkruid, dragon vraagt gewoon om een culinair plaatsje op onze tafel, met Pasen in het verschiet vindt het kruid misschien een plaatsje in een of ander eiergerecht want: dragon en eieren staan borg voor een volmaakt huwelijk. Smakelijk.
Ben ik blij dat ik weer thuis ben. Een ganse tijd staan wachten en aanschuiven daar bij VTM. T'was wel een toffe dag,allerei soorten honden te zien gehad in alle soorten (grote en het peipkleinste). voor mij was het de enig doel meedoen en niet winnen. Ben al zeer tevreden voor Rocky want hij was het die in de belangstelling mocht staan. We kregen nog een mooi kransje om op te spelde bij de hond en kregen nog een mooie fleè doek met VTM op,meer moe dat niet zijn hoor,laat andere het maar doen,Rocky is voor mij de winnaar in het geheel,want een andere hond kan niet tippen aan mijn zoetekoekje .
Wetenswaardigheden over de plant Oorspronkelijk is dille afkomstig van het Midden-Oosten en Zuid-Europa. Als we terug gaan in de tijd was dit keukenkruid vooral gekend voor haar geneeskrachtige werking dit zowel bij de Egyptenaren, Joden, Grieken als bij de Romeinen. Men maakte gebruik van zowel de bladeren als van de zaden. Dille is vermoedelijk door monniken in de rest van Europa verspreid. Tijdens de middeleeuwen was Dille een kruid dat men gebruikte in de strijd tegen de heksen! In de Scandinavische landen staat dille op nummer één samen met peterselie in de kruidenhitparade en is één van de grootste smaakmakers in hun gerechten, vooral bij visgerechten (Scandinaviër zijn viseters). De naam dille komt van het oud-Saksisch woord «Dilarm» wat vrij vertaald «in slaap wiegen» betekent. Dille behoort tot de familie van de schermbloemige waartoe ook wortels, selder en peterselie toe behoren. Het plantje heeft een holle, glimmende stengel waarop de bladeren, geveerd, breekbaar en draadachtig zijn; de groengele schermvormige bloemen zijn zeer geliefd bij fleuristen en schitteren in vele bloemstukken, ze ruiken ook goed, wel apart, dus kleur en geur verzekerd in onze huiskamer! De zaadjes verschijnen in de loop van de zomer op de plant die gebruikt worden in gerechten als in thee. Men vindt dit plantje ook in de vrije natuur terug waar het zich gemakkelijk laat verwilderen.
Standplaats Het tot 90 cm hoge kruidenplantje verkiest een zonnige plaats en groeit het best in vochtige, goed doorlaatbare en humusrijke grond. Ook in potten of bakken kan met dit plantje kweken mits voldoende water en voedsel.
Opkweek Men zaait dit keukenkruid best ter plaatse, dit laatste omdat dille zich moeilijk laat verplanten, oorzakelijk door zijn pinachtig wortelgestel. Ideale periode hiervoor is april-mei, dit op een afstand van 30 cm, na twee weken gaan de zaden kiemen. Uitdunnen op 20 cm geeft kloeke en stevige planten. Men kan ze echter ook in potjes zaaien en uitplanten na 15 mei. Dille is gans het jaar door verkrijgbaar, in pot of vers voorverpakt in grootwarenhuizen en groentewinkels en in de zomermaanden ook in tuincentra. Dille is weinig gevoelig voor insecten.
Gebruik in de keuken Vers versnippert past het perfect in salades, sausen en soepen. Maar vooral is het de smaakmaker bij uitstek voor onze visgerechten. Kip, kalfvlees, maar ook kaas harmoniëren met dille. Het best kan men het blad oogsten vóór de bloei (aroma is dan het sterkst), dit voor vers te gebruiken maar ook om het te drogen. Drogen van dille gebeurt het best in een oven van 40 à 50°C of in een magnetronoven. De zaden moeten geoogst worden voor ze helemaal rijp zijn dit omdat ze snel uitvallen (ze worden gebruikt in donkere soepen zoals in ossestaartsoep, schildpadsoep). Zaden worden gebruikt in marinades en thee en er wordt ook op gekauwd als middel tegen slechte adem.
Tip: Indien dille gebruikt wordt om gerechten te versieren moet er op gelet worden dat het kruid niet gewassen wordt, dit om te vermijden dat het fijn bladig kruid aan elkaar kleeft.
Even een tussendoorgerechtje: Gemarineerde en rauwe zalm met dille en appelvinaigrette. Benodigdheden: 100 gr. verse zalm, 100 gr. gerookte zalm, vinaigrette van ¼ ui, ¼ appel, 1 dl. appelsap, geutje olie, 1 koffielepel azijn, peper, zout, mespunt kerriepoeder, blaadjes sla, bussel dille. · Snij de verse en gerookte zalm in fijne reepjes · Maak een vinaigrette met fijngesneden dille en meng de 2 soorten zalm eronder · Laat een half uurtje marineren · Garneer een blaadje sla op de bordjes · Doe het zalmmengsel in kleine vormpjes en stort ze uit op de sla · Werk af met dille (garnituur)
Geneeskrachtige eigenschappen Dille helpt bij overtollige darmgassen is hoestwerend en is rijk aan vitamine C, het helpt ook bij spijsverterings problemen. De zaden als thee gebruikt bevorderen een goede nachtrust, zijn dus anders gezegd slaapverwekkend. Ook bij borstvoeding is dit kruid goud waard (bevorderd de melkafscheiding).
Wetenswaardigheden over de plant Bonenkruid is een alledaagse plant rondom de Zwarte Zee en ook in het gebied rond de Middellandse Zee. Dit keukenkruid was reeds ten tijde van de Romeinen zeer populair, dit weten we dankzij de geschriften van Virgilius die het volk aanmaande bonenkruid rondom bijenkorven te zaaien, dit kwam de smaak van de honing ten goede (zoeter en geuriger). Rond de 9de eeuw raakte het kruid bij ons bekend en vond men het terug in de kloostertuinen. In den beginne werd dit kruid gebruikt als middel tegen impotentie (de voorloper van Viagra?).
We kennen 2 soorten Bonenkruid: *Satureja hortensis: éénjarig bonenkruid (fijne soort met lange smalle blaadjes), deze blaadjes hebben een naar peper neigende smaak en geuren aromatisch. *Satureja montana: doorlevend bonenkruid (variant met een iets sterker aroma en donkerder blad)
Beide soorten bloeien van juni tot september en zijn geliefkoosde snoepjes voor bijen en zijn tevens neven van de basilicum die ook tot de familie van de lipbloemigen behoort..
Standplaats Bonenkruid komt het best tot zijn recht op zonnige plaatsen en groeit in vochthoudende, humusrijke goed doorlaatbare middelzware grond. Bonenkruid geplant in de schaduw geeft minder aroma. In de nabijheid van onze tuinbonen geplant geeft bonenkruid deze groenten een betere smaak en behoed ze van hun vijand nummer één: de zwarte bonenluis.
Opkweek Eenjarig bonenkruid: vanaf april-mei kan men dit plantje zaaien in huis of in de hobbyserre, niet te dicht zaaien, anders krijgen we een opgeschoten, broze plant, voldoende licht en geen te hoge temperatuur is de ideale omgeving voor onze plant. Wanneer de kans op vorst geweken is op een afstand van 20 cm uitplanten in volle grond. Men kan het ook ter plaatse zaaien in open lucht (15 tot einde mei) om ze nadien uit te dunnen of te verplanten. Op een organisch bemestte grond krijgt men zeker de nodige blaadjes. Het plantje sterft af bij het intreden van de eerste nachtvorst. Doorlevend bonenkruid: kan men zaaien vanaf april en daarna uitplanten ofwel gaat men het doorlevend bonenkruid stekken in de zomer. De afstand bij het uitplanten is ongeveer 20 à 30 cm. liefst op een zonnige, humusrijke en voedzame plaats. Het plantje kan moeiteloos overwinteren mits enige beschutting bij strenge vorst. Regelmatig insnoeien is bevorderlijk voor de frisheid van de plant. Bonenkruid kan men ook drogen of invriezen, wat de smaak weinig of niet beïnvloed. Het beste tijdstip voor deze behandeling (drogen, invriezen) situeert zich juist voor of tijdens de bloeiperiode (krachtigst). Natuurlijk kan men het jaar rond vers (vooral in de zomermaanden) of gedroogd aanschaffen in grootwarenhuizen en in de betere groentewinkels.
Gebruik in de keuken Het ietwat pikante bonenkruid maakt zwaar voedsel beter verteerbaar. Denken we hier vooral aan gerechten met als hoofdingrediënt de gewone tuinboon, erwten en andere peulgerechten, vandaar ook de naam bonenkruid. Het kruid kan helemaal alleen gebruikt worden als smaakmaker. Het kruid is vooral in zijn nopjes wanneer het meegekookt wordt, dit in tegenstelling tot de meeste andere kruiden, omdat het hierdoor ten volle zijn smaak en geur afgeeft. Keule zoals dit kruid in de volksmond genoemd wordt misstaat ook niet in een visgerecht (vette vis), bij varkensvlees ook in groetensalades kan men het er op wagen, dit echter in een zeer kleine hoeveelheid. Hou je niet van de sterke geur van groene kolen of spruitjes, kook dan gerust een blaadje bonenkruid mee, en weg is de geur!
Even een tussendoorgerechtje: Struikboontjes met gerookt spek gesmoord in een bechamelsausje. Kook de fijne boontjes gaar samen met een takje bonenkruid. Laat ze even uitlekken, wikkel ze vervolgens in het dun gesneden gerookte spek, dit in kleine bundeltjes, leg ze naast elkaar in een ovenschotel met de naad beneden, laat ze even uitbakken, maakt ondertussen een klassieke bechamelsaus, overgiet onze bundeltjes hiermee, laat even gratineren met wat geraspte kaas, strooi er wat fijngesnipperd bonenkruid overheen. Lekker met krielaardappeltjes! Een gekoeld rosé wijntje maakt van dit gerecht een zomerse heerlijkheid.
Geneeskrachtige eigenschappen Zoals hierboven reeds aangehaald is de sterkste kant van bonenkruid dat hij onze gerechten beter verteerbaar maakt, het voorkomt tevens gasvorming eigen aan peulgerechten. Het werkt ook ontstekingsremmend. Mensen die een maag- en darmsparend dieet volgen kunnen rustig wat bonenkruid in hun gerechten verwerken, ze zijn een ideale plaatsvervanger voor peper en zout en het spaart bovendien hun tere ingewanden!
Wetenswaardigheden over de plant Het is zomer, tijd dus voor vakantie, zon, zee, een fris ijsje, een terrasje, een gekoeld drankje, luchtige kledij en zeker niet te versmaden hierbij de heerlijke salades en rauwkostspecialiteiten waarin ons keukenkruid dat we nu bespreken een belangrijke rol kan spelen. Willen we even nader kennismaken? Bieslook is reeds eeuwenlang een populair en steeds terugkerend kruid, dit zowel in de keuken maar ook als vaste plant in onze borders. Dit keukenkruid was reeds bekend 3 eeuwen vóór Christus en dit meerbepaald in de Oosterse samenleving. De Chinezen kenden bieslook toen reeds als keukenkruid maar ze gebruikten het ook als een tegengif bij diverse soorten van vergiftiging! Later verspreidde dit kruid zich over grote delen van Azië en dan verder naar Europa. In de Egyptische cultuur vonden we sporen van het gebruik van bieslook terug, in onze streken werd het echter via de Romeinen ingevoerd. In de 16 de eeuw konden we reeds kennismaken met bieslook in onze keuken. Dodoens ° 1644, een vermaarde kruidendeskundige zei van dit keukenkruid: BIESLOOK IS VAN NATURE DE PAREYE SEER GHELIJCK, waarmee hij verwees naar de verwantschap met prei en ajuin. Deze polvormende, winterharde vaste plant met mooie lichtpaarse, bolvormige bloemen kan tot 30 cm hoog groeien en behoort tot de familie van de lelieachtigen. De bladeren hebben pijpvormige, holle stengels, in de volksmond noemt men bieslook ook pijpgras of uiengras. De bladeren, maar ook de bloemen zijn overheerlijk in gerechten. Nog gauw even vermelden dat er ook een andere variant van bieslook bestaat: het Chinese bieslook (Allium tuberosum), dit laatste heeft een grasachtig plat blad met mooie witte bloemen en heeft een milde knoflooksmaak waardoor het kan dienen als vervanger van de eerder scherpe knoflook. Het Chinese bieslook kan meegekookt worden in gerechten, wat met bieslook niet kan of mag (smaakverlies!). De bloemen van het gewone bieslook zijn zeer mooi in bloemstukken doch de lookachtige geur die ze afgeven moet je er wel bijnemen. Ook kan men de bloemen goed laten drogen en zo verwerken in droogboeketten.
Standplaats Bieslook verkiest een kalkrijke, goed bemeste (organische meststoffen), vochtige grond, dit zowel op een schaduwrijke maar tevens op een zonnige plaats. Bieslook is de plant bij uitstek voor de kleine tuintjes, maar ook in potten op de vensterbank buiten of op ons terras is dit een ideaal zeer dankbaar en snel bij de hand keukenkruid.
Opkweek Vermeerderen van bieslook kan ofwel door zaaien of scheuren. Dit laatste is wel het meest in trek en men heeft vlug grote planten. Zaaien kan in maart-april in potjes onder glas. Gebruik goede potgrond en dek de zaadjes af met een dun laagje rivierzand. Het jonge bieslook wordt uitgeplant in mei-juni, men kan reeds oogsten in het vroege najaar.
OPGELET: hou bieslook voldoende vochtig tijdens de opkweek. Scheuren van bieslook kan men best in het voorjaar, hiervoor gebruiken we goed gevormde plantjes die we uit elkaar trekken of scheuren. Uitplanten kan op 20 cm ofwel in potten.
Bieslook kan geplaagd worden door roestziekte(schimmelziekte), dit kan voorkomen worden door de plantjes op een zonnige en luchtige plaats te zetten (snel opdrogen van het gewas). Indien de plant aangetast is kan ze best afgesneden worden tot tegen de grond, de nieuwe jonge scheutjes die daarna verschijnen zijn dan meestal vrij van deze schimmelziekte, dit door hun jeugdige kracht.
Gebruik in de keuken Bieslook smaakt in nagenoeg elk gerecht, maar mag nooit meegekookt worden (smaakverlies). De pijpvormige blaadjes kunnen fijngesnipperd toegevoegd worden aan salades, soepen, dipsausjes, eiergerechten, ragout en ook in de befaamde kruidenboter op basis van look of bieslook, dit laatste zowel als smaakmaker maar ook als kleurgever, het oog wil immers ook wat. De bloemen kan men gebruiken als garnering maar men kan ze ook fijn snipperen in salades. Bieslook kan men invriezen, dit evenwel fijngesneden, gedroogd verliest het snel zijn aroma.
EEN VLUG KLAAR RECEPTJE?
Bieslookboter Benodigdheden : ongeveer 200 g melkerijboter 8 soeplepels fijngesneden bieslook 2 soeplepels citroensap smaakmaker: zout, peper
Bereiding Meng de boter (op kamertemperatuur) en het bieslook goed onder elkaar. Voeg het citroensap toe en breng op smaak met zout en peper. Laat de boter in de koelkast hard worden. Ze kan meerdere dagen bewaard worden. Bieslookboter is zeer lekker bij gebakken krielaardappelen, rood vlees, vis, gekookte groenten en bij gerechten op basis van eieren (omeletten). Zomertijd is barbequetijd: bij onze gepofte aardappeltjes een nootje bieslookboter en de hemel is nabij!
Geneeskrachtige eigenschappen Bieslook werkt zacht laxerend, bevordert de eetlust en is vochtafdrijvend.. Het is bloedsuikerverlagend en hoestdempend. Bieslook is een rijke leverancier van vitamine C en bevat ook vitamine A en B. Misschien terloops nog even vermelden dat bieslook een uitstekend middel is tegen het meestal niet zo fraaie gevoel na een avondje teveel eten, drinken, feesten .... dus kortom de noodoplossing na een uit de hand gelopen drankfestijn (weg met de kater!!!). Gebruik dit keukenkruid met mate want een overdosis werkt slapeloosheid en rusteloosheid in de hand.
Het volgende keukenpraatje gaat over salie, een legendarische smaakmaker, in het verleden gekend als het heilig kruid.
Wetenswaardigheden over de plant. De wortels van Basilicum zijn terug te vinden in Azië en dit kruid is via de ontdekkingsreizigers en soldaten bij ons terechtgekomen, dit het eerst rondom de gebieden aan de Middellandse Zee. Reeds meer dan duizend jaar is dit kruid erg populair bij de Grieken en Italianen. Dit kruid is éénjarig en behoort tot de familie van de lipbloemigen. Het verspreidt een typische geur die ons doet denken aan kruidnagel. Het wordt ongeveer 15 tot 30 cm groot en heeft heldergroene ovale bladeren. Het is gans het jaar door verkrijgbaar in grootwarenhuizen, groentewinkels, tuincentra. Het plantje geeft witte bloemen die op een aarvormige bloeiwijze staan, de bloemen bloeien in de zomer.
Andere soorten: *Ocimum minimum: is de klein bloemige variant met zoete geur die in de Grieks-orthodoxe kerk in het wijwater wordt gedaan, men gebruikt het hier ook als keukenkruid. *Ocimum basilicum forma purpurea: is een roodbladig type dat sterker smaakt dan het gewone Basilicum van bij ons. *Ocimum basilicum forma citratum: geeft een soort citroensmaak, dit is vooral in de Oosterse keuken geliefd. *Ocimum tenuiflorum: wordt in India de Heilige basilicum genoemd, te danken aan de belangrijke rol die het kruid heeft in het Hindoeïsme. Standplaats. Basilicum komt het best tot zijn recht op zonnige plaatsen en groeit in vochthoudende, humusrijke goed doorlaatbare grond. Ook in potten of bakken op het terras is dit plantje thuis mits goede verzorging!
Opkweek. Vanaf april - mei kan men dit plantje zaaien in huis of in de hobbyserre. Wanneer het 2 à 4 echte blaadjes heeft kan men het oppotten en later uitplanten -eind mei-(wanneer de kans op vorst geweken is) op een afstand van 30 cm. Men kan het ook ter plaatse zaaien in volle grond (15 tot einde mei) om ze nadien uit te dunnen of te verplanten. Op een organisch bemestte grond krijgt men zeker de nodige blaadjes. Het plantje sterft af bij het intreden van de eerste nachtvorst. Ook slakken houden veel van Basilicum. Scherp zand of as rond het plantje strooien maakt het deze diertjes moeilijk, zo blijft ons kruid slakkenvrij. De bloemknoppen uitnijpen bevordert de groei en de opbrengst.
Gebruik in de keuken. In tomatengerechten is Basilicum een lekkernij, denken wij hier vooral aan tomatensaus, spaghetti, pizza en ook fijngesnipperd in onze tomatensla. In soepen geeft dit keukenkruid net dat ietsje meer smaak o.a. in venkelroomsoep , waar men na het pureren van de gekookte knolvenkel fijngesnipperde blaadjes Basilicum en een scheutje droge sherry toevoegt is dit kruid subliem -ook een weinig fijngesnipperde venkelblaadjes geven de soep kleur en smaak, deze soep smaakt vooral heerlijk in de zomer, zelfs koud opgediend (een scheutje room is toe te voegen naar smaak). Kaas met toevoeging van Basilicum (feta, platte kaas, verse kaas) is overheerlijk. Verder is het gebruik van het Koningskruid (zoals de Grieken Basilicum noemen) in koekjes, kroketten, meelspijzen, in kruidenazijn een aan te raden smaakmaker.
ZEER BELANGRIJK: het kruid mag niet meekoken en wordt best vers verwerkt. Gedroogd verliest het veel aroma.
Geneeskrachtige eigenschappen. Zoals de meeste keukenkruiden heeft ook Basilicum geneeskrachtige eigenschappen. Het werkt opwekkend, krampwerend, hoestdempend. Is heilzaam voor onze spijsvertering en is ontstekingsremmend, zowel is verse vorm als gebruikt in thee.
Hello iedereen hier, Ik heb mij voorgenomen jullie te helpen met allerei weetjes en datjes. Bv: Kruidentuiltjes-kruidenstoofpotjes en geneeskrachtig kruiden bewerken op grootmoeder's tijd. Ik weet zoal èèn en t'ander van kruiden, daar ik zelf een kruidentuin heb en ook gebruik ervan maak uit m'n eigen hofje. Ik beschrijf jullie wat je nodig hebt en welk werking het kruid geeft, maar pas opook heb je kruiden die gevaarlijk kunnen zijn, daarom is mijn boodschap,ga alles na vooral eer je ze gebruikt in de keuken
Salie Wetenswaardigheden over de plant Kennen jullie de koningin onder de geneeskrachtige planten ? Dat is Salie en weten jullie ook waarom dat zo is? De Latijnse werkwoordsvorm voor Salie is salvare en vertaald is dat genezen, helen of zelfs redden, en Salie zelf betekent: heil of redding. Eeuwenlang werd Salie als een wonderplant beschouwd. Gaan we nu even een stukje terug in de tijd? Van origine was Salie terug te vinden rond de Middellandse Zee bij de Grieken en de Romeinen. De Romeinen brachten het mee naar onze streken. Het kruid was hoog in aanzien bij deze laatste eerder als geneeskrachtige plant dan als keukenkruid. Het had enerzijds de kracht om levens te redden (genezing) maar speelde ook een rol bij het ontstaan van nieuw leven (vruchtbaarheidsdrank): het werd als dusdanig met de nodige ceremoniën geoogst, zonder ijzeren gereedschap. In de Middeleeuwen was Salie het middel tegen cholera en de pest. Verder in de tijd, spreken we hier van de 17de en 18de eeuw, was Salie een uitstekend ruilmiddel bij onze Nederlandse buren, in het verre Oosten ruilden ze de Salieblaadjes voor theeblaadjes.
Salie veelzijdig, want ook in de keuken is dit een gegeerd kruid, dit vooral om de gerechten beter verteerbaar te maken , zowel bij vis- als vleesgerechten, echter wel laag gedoseerd gebruiken en met zo weinig mogelijk andere kruiden gecombineerd, dit om de eigen smaak volledig tot zijn recht te laten komen. Ons kruid is een bladhoudende vaste plant met een sterke geur en wrange smaak. De vierkantige vorm van de stengel verraadt dat deze plant tot de familie der Lipbloemigen behoort. De Romeinen brachten er reeds hun kazen mee op smaak. Gedroogd en ingevroren bewaart Salie goed zijn aroma!
Er zijn verschillende soorten Salie waaronder:
Salvia officinalis: de meest gebruikte en ook de sterkst geurende Salie.
Salvia officinalis Purpurea: deze heeft een tikkeltje minder smaak en wordt meer gebruikt als gorgelmiddel.
Beide soorten kan men duidelijk onderscheiden op de foto. Andere, minder bekende soorten hebben meer een sierwaarde en worden dan ook minder gebruikt als keukenkruid.
Standplaats Op zonnige, droge hellingen en tussen krijtrotsen vinden we Salie terug in de natuur rond de Middellandse Zee, waaruit we kunnen afleiden dat we het kruid best een zonnig, liefst beschut plaatsje in onze tuin geven (tijdens strenge winters kan men de planten best beschutten). De grond moet kalkrijk en goed gedraineerd zijn. Kortom, in voedzame, droge grond staat Salie zeker op zijn plaats. Ook in een vaste planten mixed border komt Salie goed tot zijn recht, dit dankzij de groengrijze kleur van de plant met daarbovenop in de zomer nog de mooie paarsblauwe bloemen. Salie is ook gemakkelijk te kweken in potten op het terras.
Opkweek Zaaien kan men in maart onder glas. Verspenen in potjes en eind mei uitplanten in open lucht. Zaaien is wel de minst gebruikte wijze om nieuwe plantjes te bekomen. Stekken daarentegen is veel geliefder en efficiënter. Dit doet men door kruidachtige kopstekken te nemen in de maand september, onder dubbel glas of plastiekfolie. Na inwortelen van de stekken oppotten en de stekken laten overwinteren op een beschutte plaats buiten. In de late lente kan men de stekken uitplanten, dit op een afstand van 50 cm.
Salie is weinig onderhevig aan ziekten of insecten en daardoor een gemakkelijk te telen plant.
TIP: door de topscheuten regelmatig weg te knippen - voor gebruik in keuken,...- blijft de plant langer fris. Dit voorkomt houtachtige groei wat de levensduur van Salie aanzienlijk verlengt.
Gebruik in de keuken Men gebruikt Salie in sauzen en bij vette gerechten (varkensvlees, eend, schaap .). Ook vette vissoorten houden van dit kruid, en denken we even aan paling in t groen, daar hoort zeker Salie in! Kruidenazijn en kruidenolie vragen ook om wat Salie. Een ietsje gewaagder misschien maar daarom niet minder lekker: beignets met Salie. Men vermengt de verse salieblaadjes onder het deeg! Gefrituurde Salieblaadjes worden geserveerd bij pastas of als garnituur bij koude schotels; ook bij Parmaham met een fris slaatje. Salie geeft ook de typische smaak aan het Italiaans gerecht Saltimbocca. Ook in smeerkazen en in vulling van varkens- en kalfsvlees gebruikt men Salie.
Een receptideetje:
Varkenshaasje met Salie op een groen bedje
Wat hebben we nodig (voor 2 personen)? · 2 varkenshaasjes · 1 kg jonge spinazieblaadjes · 1 teentje knoflook · 1 takje verse salie · 150 gr. roomkaas met kruiden · zout peper - cayennepeper · citroensap
Bereiding: Laat de spinazie doorkoken (3 min.) in wat water. Roer er een klontje boter door, en kruid met peper, zout en een vleugje cayennepeper, doe er ook het geperste knoflookteentje bij. Hou warm. Hak de salie nu zéér fijn. Bak de varkenshaasjes naar eigen smaak, kruidt ze met peper en zout, strooi er de gehakte Salie bovenop, eventueel kan men nog verder op smaak brengen met wat citroensap. Leg de warme spinazie op de schotel, leg er de versneden varkenshaasjes bovenop, daarna kan men boven op het vlees het roomkaasje gelijkmatig verdelen. Versier met een blaadje Salie.
Dit gerechtje smaakt zalig met een aardappel in de schil, met een stevig rood wijntje is dit een aanrader om onze winteravonden wat warmer, knusser en feestelijker te maken.
Geneeskrachtige eigenschappen Salie wordt vaak gebruikt als mond spoelmiddel omdat het kruid ontsmettend werkt (aften, ontstoken tandvlees), men vindt het ook verwerkt in tandpasta (maakt de tanden witter) . Lauwe saliethee, gebruikt als gorgelmiddel, werkt genezend bij keelpijn en ontstoken amandelen. Ook als slaapmutsje is deze thee ideaal. Extract van salie (olie) helpt bij reumatische pijnen en is ook bloedzuiverend. Helpt ook bij buikkrampen, tegen winderigheid, is spijsverteringbevorderend en galaanmakend. Is ook een goed hulpmiddel om PMS te voorkomen, helpt ook om de kwaaltjes tijdens de menopauze wat te verlichten.
Opgelet: Salie niet gebruiken tijdens de zwangerschap! Salie heeft ook een versterkende werking op ons zenuwstelsel en is daarom ook het perfect antistress middel. Ook als schoonheidsmiddeltje bewijst Salie zijn diensten: als haar spoelmiddel, vooral bij donkerharigen om de haren nog donkerder en meer glanzend te maken. het kan tevens gebruikt worden als lotion om de huid te reinigen (eczeem, puistjes).
Deze kennismaking met Salie, zowel helend maar ook als delicatesse, verduidelijkt toch wel dat ze haar naam van koningin waardig kan dragen.
De Alternatieve dierengeneeskunde site voor hond-kat en knaagdier, Als je iets wou opzoeken voor je hond-kat of knaagdier, druk dan gewoon op het fototje.
En 
.gif)
