FAMILIE SALA - FAMIGLIA SALA - FAMILLE SALA
Foto

Foto

Foto

Dit is de ondersteunigsblog voor Pelikaan - Familie Sala

TERUG NAAR PELIKAAN
  • Terug naar Pelikaan - Familie Sala

  • Inhoud blog
  • De lijstenmakerij - top
  • De lijstenmakerij
  • De Lijstenmakerij
  • De lijstenmakerij
  • De Lijstenmakerij
  • De Lijstenmakerij
  • Oude prijzen-catalogus schilderijlijsten Firma Heijdenrijk
  • FAMILIE SALA
  • Over de fotocollectie
  • 1 Foto Spiegellijst Kap
  • 1 Foto Spiegellijst Onderstuk
  • 2 Foto Spiegellijst Bovenstuk div orn
  • 2 Foto Spiegellijst Onderstuk div orn
  • 3 Foto Spiegellijsten boven
  • 3 Foto Spiegellijsten links
  • 3 Foto Spiegellijsten rechts
  • 4 Foto Spiegellijst Kap
  • 4 Foto Spiegellijst Onderstuk
  • 5 Foto Spiegellijst en onderdelen
  • 6 Foto Spiegellijst
  • 7 Foto Spiegellijst
  • 8 Foto Spiegellijst Kap
  • 8 Foto Spiegellijst Onderstuk
  • 9 Foto Spiegellijst Kap
  • 9 Foto Spiegellijst Onderstuk
  • 10 Foto Spiegel lijsten
  • 11 Foto Spiegellijsten
  • 12 Foto Spiegellijsten Bovenstukken
  • 13 Foto Schoorsteenspiegellijst Kap
  • 13 Foto Schoorsteenspiegellijst Plint
  • 14 Foto Schoorsteenspiegellijst Kap
  • 14 Foto Schoorsteenspiegellijst Plint
  • 15 Foto Schoorsteenspiegellijst
  • 16 Foto Spiegellijsten
  • 17 Foto Spiegellijst
  • 18 Foto Spiegellijsten en onderdelen
  • 19 Foto Spiegellijsten
  • 20 Foto Spiegel en Schilderijlijsten Bovenzijde
  • 20 Foto spiegel en schilderijlijsten Onderzijde
  • 21 Foto Spiegel en portretlijst
  • 22 Foto lijst en Kap Spiegelijst
  • 22 Foto Lijst en onderzijde spiegellijst
  • 23 Foto Schoorsteenspiegellijst
  • 24 Foto Schoorsteenspiegellijst Kap
  • 24 Foto Lijsten Schoorsteenspiegellijst Plint
  • 25 Foto Schoorsteenspiegellijst
  • 26 Foto Schoorspiegellijst Kap
  • 26 Foto Schoorsteenspiegellijst Plint
  • 27 Foto Ornamentlijsten met profieldoorsnede deel 1
  • 27 Foto Ornamentlijsten met profieldoorsnede deel 2


    Foto

    Familie Sala - pelikaan 2
    30-12-2013
    Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.De lijstenmakerij - top


    Onderdeel van familie: Sala/Weereld

    De Lijstenmakerij

    Reageer (0)

    29-12-2013
    Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.De lijstenmakerij

     

     

     

    Koning Willem III

    In 1858 verleent Z.M. Koning Willem III de firma D.Sala & Zonen het recht tot het voeren van Zijn wapen, een onderscheiding, welke in later jaren tevens door H.M. Koningin Emma zal worden verleend.

    Onder koning Willem III stond de kunst in het teken van het Historisme waarbij werd teruggegrepen op oude historische stijlen die vrij geïnterpreteerd werden toegepast in beeldende kunst, architectuur en kunstnijverheid.

    Rond 1850 begon men de vormentaal van voorbije periodes eclectisch te gebruiken, dat wil zeggen; elementen uit verschillende periodes werden gecombineerd in een voorwerp zonder duidelijk te kiezen voor een specifieke stijl.

    Vooral de stijlen van de Lodewijken waren en vogue (Mode uit Frankrijk en Nederland in de 18de eeuw) en het Empire van Napoleon I, maar ook stijlelementen die waren ontleend aan de Renaissance werden gebruikt. Kenmerkend voor deze periode zijn brede, vergulde lijsten, rijk gedecoreerd.

    Het merendeel der werken van Haagse Schoolmeesters was oorspronkelijk gevat in vergulde lijsten; in de 20-ste eeuw veelal vervangen door eenvoudigere, strakkere lijsten. Met name Mesdag liet zijn schilderijen van zware vergulde lijsten voorzien. Hij maakte voornamelijk gebruik van drie typen; altijd breed, voorzien van verschillende soorten vergulding en overdadig bewerkt. In Mesdags tijd werden lijsten nog grotendeels met de hand gemaakt.

    Wel werd er voor het vervaardigen van de ornamenten gebruik gemaakt van mallen en ontstonden de lijsten als een product van de lopende band door de elkaar opvolgende verrichtingen van gespecialiseerde vaklieden



     

    De Schrijnwerker

    Eerst werd de basislijst gemaakt.

    Deze bestond uit houten latten die met beenderlijm (gemaakt uit huiden en beenderen van dieren) op elkaar werden gelijmd en dan tot het gewenste profiel werden geschaafd. 

    Vervolgens werden ze verstekt en in elkaar gelijmd waarbij de hoeken zonodig ter versteviging voorzien werden van wigvormige schuifspieën, 'sleutels' genaamd.

    Dit was het werk van de schrijnwerker. Lijsten die naderhand werden verguld en geornamenteerd, werden opgebouwd uit een goedkope houtsoort, meestal was dit wit- of vurenhout.

    Witwerker

    Vervolgens kwam de lijst bij de witwerker en werd hij gegrondeerd met verscheidene lagen witsel bestaande uit beender of konijnenlijm, krijt en water. Deze laag werd zorgvuldig geschuurd ('geslepen') tot een glad oppervlak. De lijst was nu voorbewerkt voor de opbouw

     

     

    Positieve basismal voor een hoekelement van de verenlijst. Hierin werden de negatieve mallen vervaardigd waarmee de pâtewerker aan de slag ging. Op de afbeelding links boven een hoekstukje ‘neut’ genoemd. Basismallen gingen vaak vele tientallen jaren mee. In de collectie Sala-mallen van de lijstenmakerij Poelgeest bevinden zich nog vele haarscherpe mallen die na het opheffen van de firma D. Sala & Zonen in 1933, door lijstenmakerij Poelgeest nog lange tijd werden gebruikt.

    Pâtewerker

    De ornamenten werden gemaakt door de pâtewerker.

    Pâte of masse is een kneedbaar en taai mengsel van beenderlijm, krijt, zijdepapier en water. Het werd gevormd in mallen die waren gemaakt van gips, gelatine of gestolde zwavel.

    Zwavelmallen

    Het maken van zwavelmallen was een zeer ongezonde bezigheid waarbij kwalijke dampen vrijkwamen. In het begin van deze eeuw werd het vervaardigen van zwavelmallen bij de wet verboden.

    Zwavel

    2001 Reisverhalen Kawa Ijen

     Ons eerste reisdoel op Java is de actieve vulkaan, Kawa Ijen. Het is nog een hele toer om Sempol te bereiken, een dorp aan de voet van de vulkaan. De dag erna vertrekken we in de ochtendschemering richting de vulkaankrater. We rijden mee met twee fransen. Deze fransen praten geen woord engels en het is te danken aan Bernadette dat we een lift konden regelen.

    Het laatste stuk naar de kraterrand moet te voet. Het is een steile klim van anderhalf uur. Vanaf de kraterrand kijk je op het kratermeer. Het is blauwgroen van kleur vanwege onder andere de zwavel die erin is opgelost. Het is een schitterend gezicht. Enorme zwartgele wolken met zwavelgassen stijgen op uit de krater, je kunt het goed ruiken. De vulkaan is erg actief en er wordt dan ook op grote schaal zwavel gewonnen. Op de zwavelwinning van dichtbij te bekijken dalen we af in de krater.

    De taferelen zijn zeer indrukwekkend. Lange pijpen van 30cm doorsnee komen van boven uit de kraterwand en lopen langs de helling tot vlak bij het meer. Uit deze pijpen stroomt met veel kracht het geel-oranje vloeibare zwavel tesamen met enorme wolken zwavelgas. Tientallen mannen staan bij de pijpen om het gestolde zwavel in stukken te hakken en in rieten manden te pakken. Ze staan midden in de gassen en zijn soms geheel niet meer zichtbaar. Als de wind af en toe wat gassen in onze richting blaast krijgen we het erg benauwd. Het is onbegrijpelijk hoe de mensen hier kunnen werken zonder persluchtmaskers op!

    Het water van het meer is kokend heet dus een verfrissend zwavelbad zit er voor ons niet in. Als we aan de klim uit de krater beginnen draait opeens de wind. We zien helemaal niets meer door de dichte rook en krijgen flink wat zwavel binnen. We dalen snel af, terug naar het meer. Als de wind weer wat bijdraait proberen we het opnieuw. Het is een steile klim over een moeilijk pad en het kost ons drie kwartier om weer boven op de kraterrand te komen. We passeren tientallen mannen die de rieten manden met zwavel uit de krater dragen en van de vulkaan af naar beneden naar vrachtwagens. De manden hangen aan draagstokken die over de schouders liggen, het gewicht ligt tussen de 60 en 100 kg. De meesten lopen op teenslippers en sommigen zelfs op blote voeten. Er zijn ook hele oude mannen bij, velen hebben kapotte voeten, schouders of knieen. Het heeft meer weg van een strafkamp dan van vrijwillige arbeid. President Wahid moet hier maar eens komen kijken.

    Als we de vulkaan weer afgedaald zijn vinden we een motorrijder bereid ons terug te brengen naar ons hotel in Sempol. De bestuurder zit op de tank, wij beiden achterop. Het is alleen maar bergafwaarts dus het gaat lekker vlot. De rest van de dag voelt Bernadette zich niet lekker. Misschien heeft ze teveel zwavel binnen gekregen.

    Hans.


    http://www.geocities.com/hbokkerink/worldtour/wrstories/wrs_indon.html


     

    De Zuiveraar

    De pâte moest even opstijven in de vorm en werd daarna direct op de lijst gelijmd.

    Als de opbouw op het raamwerk was aangebracht was er werk aan de winkel voor een vierde vakman. Hij zorgde voor het af-vormen of 'zuiveren' van de ornamenten die niet altijd even perfect uit de vorm kwamen. Dat moest snel en vakkundig gebeuren omdat de masse snel hardde.


     

    De vergulder

    Tenslotte ging de vergulder aan het werk.
    Hij werkte met drie soorten vergulding die door hun verschillende effect levendigheid brachten in de lijst.

    Lijmvergulding

    Een lijmvergulding waarbij het bladgoud werd aangebracht op een lijmbasis geeft een tamelijk mat resultaat.

    Olievergulding

    De olievergulding is een glansvergulding; de krijtgrond werd afgedekt met schellak waaroverheen een oliefilm (lijnolie, versterkt met harsen en siccatief) werd aangebracht die het bladgoud aantrekt. Olieverguldsel kan niet worden gepolijst.

    De bedrijfsboedel van de firma D. Sala & Zonen opgemaakt op 11-05-1858 laat het gebruik van verschillende kleuren schellak zien.

    5 kilo korl. Schellak F 4,50
    7,5 kilo oranje idem F 7,--
    3 kilo zwarte idem F 3,--
    10 kilo witte idem F 10,--
    10 kilo witte idem F 10,--
    Een pot schellak. ƒ 17,--



     

    Afbeelding: witte en rode klei, opleggers voor het bladgoud, bruneergereedschap met agaatstenen, bladgoudkussen, kwasten voor het opleggen en aandrukken.

    Bladgoud

    De techniek van het vergulden met bladgoud is al duizenden jaren oud: de Egyptenaren sierden de graven van de farao's op met verguld meubilair
    Bladgoud is een heel dun velletje goud.
    Het is over het algemeen gelegeerd met één of meerdere andere metalen, bijvoorbeeld titanium, zilver en/of koper.
    De legering bepaalt mede de kleur van het bladgoud.
    Bladgoud wordt heden ten dage nog steeds grotendeels met de hand geslagen: nadat het machinaal uitgerold is tot een héél dunne folie, wordt het in pakketten van 1000 vel met grote hamers vele uren geslagen totdat het bladgoud ongeveer een tienduizendste mm dik is. Het verwerken van bladgoud is ook een apart verhaal. Omdat de velletjes zo dun zijn, kun je ze niet met de hand beetpakken. Er is speciaal verguldgereedschap voor nodig om het goud op het te vergulden object aan te brengen.

    Polimentvergulding
    Dit is een hoogglanzende vergulding die bij lijsten vaak (plaatselijk) wordt toegepast om een rijkere schakering van matte en glanzende delen te verkrijgen. Het is een zeer bewerkelijke techniek, omdat de ondergrond uit meerdere lagen bestaat, en deze wijze van vergulden ook een nabewerking vereist: De (in de meeste gevallen) houten ondergrond wordt voorzien van 5 tot 7 lagen krijtgrondering. Dit is een mengsel van krijt en hazen of konijnenlijm, gelatine of perkamentlijm, die een zachte en gladde basis (bolus) vormt. De bolus (gebonden in lijm noemt men het poliment) is over het algemeen rood, bruin of zwart van kleur, en zal uiteindelijk mede de kleur en uitstraling van de vergulding bepalen. Wanneer de laatste laag glad geslepen is met zeer fijn schuurpapier, wordt ze stukje bij beetje nat gemaakt met een netze. Deze is samengesteld uit water en alcohol, met toevoeging van een heel klein beetje lijm. Op deze natte laag wordt het bladgoud neergelegd.
    Het bladmetaal wordt op maat gesneden op het bladgoudkussen. Met de oplegger wordt het bladmetaal aangebracht.
    Na droging, maar in ieder geval nog dezelfde dag, wordt het bladgoud gepolijst (of gebruneerd) met een speciaal hiervoor gevormde agaatsteen.
    Door dit polijsten worden de deeltjes van de zachte bolus in elkaar gedrukt, waardoor een glad oppervlak ontstaat. Het bladgoud neemt de glans van de ondergrond aan.
    Alle lagen van een polimentvergulding zijn gebonden met dierlijke lijm, en daarom oplosbaar in water. Deze vergulding wordt dan ook wel een watervergulding genoemd.
    Bij de restauratie, maar ook bij het routinematig reinigen van een polimentvergulding, moet er rekening mee worden gehouden dat deze afwerking niet tegen vocht kan.
    Omdat de ondergrond zacht is, moet er ook niet hard op gepoetst worden.


     

    1. Cannelurelijst

    - Laurierbladrand met hoekstukjes ('neuten')
    - Gecanneleerde holband met poliment-vergulding op de hoogliggende delen en lijmvergulding in de cannelures
    - Rollend lint - olieverguld
    - Parelrand
    - Hoekornament: olieverguld acanthusblad en poliment vergulde cannelures

    2. Samengestelde lijst
    - Laurierstokrand met doorgeweven lint, polimentverguld
    - Acanthusbladornament waarvan de ribben en de omkrullende uiteinden van het blad polyment verguld zijn en het blad olieverguld
    - Parelrand - olieverguld
    - Holle band - poliment verguld j
    - Vlakke band - poliment verguld
    - Vlakke band - lijmverguld
    - Inleg - lijmverguld

    3. Neo-Louis XV lijst ('Verenlijst')

    - Convexe band met ingekrast ruitmotief van krullend acanthusblad met ertussen bloemtrosjes en kwastjes - polimentverguld
    - Klein waterbladrand - olieverguld
    - Holle band - polimentverguld
    - Vlakke inleg - lijmverguld

    Lijsten die op de hiervoor beschreven wijze werden vervaardigd, waren zeer arbeidintensief en dus duur. Mesdag was een vaste klant van de Leidse lijstenmakerij D. Sala & Zoon.

    Uit het archief van deze firma blijkt dat een vergulde lijst van 55.5 bij 37 centimeter in 1915 fl 69,25 kostte. Voor die tijd een heel bedrag. De prijs werd per meter berekend. Voor een schilderij van 61 bij 50 centimeter was de dagmaat 60 bij 49 centimeter en de breedte van de lijst 13 centimeter.
    De berekening van de totale lengte was dan als volgt:

    60 - 49 dagmaat
    26 - 26 twee maal breedte van het profiel
    86 - 75 opgeteld
    172 - 150 twee maal lengte en twee maal breedte
    322 cm. totale lengte

    In 1889 heeft Mesdag twaalf lijsten besteld voor een bedrag van fl 1.752,93.
    Voor zijn vaak grote doeken had hij grote en dus brede lijsten nodig; een lijst van 178 bij 139 centimeter kostte in 1889 fl 149,04.
    Zoals gezegd koos Mesdag in het algemeen drie typen lijsten; alledrie breed, verguld en rijkelijk voorzien van ornament.
    De meest eenvoudige is de cannelurelijst.
    Dan is er het lijsttype met het samengestelde profiel en tenslotte is er de neo-Louis XV lijst of verenlijst die haar naam te danken heeft aan de buitenste rand die versierd is met veer-achtige motieven.
    De randen waaruit de lijsten bestaan worden hieronder beschreven beginnende bij de buitenste rand.
    De buitenkanten van de lijsten zijn meestal concaaf en poliment verguld.


     

     

    Vergulde Verenlijst in prima staat.
    Kunsthandel Bies Eindhoven

    3. Neo-Louis XV lijst (Verenlijst)

    - Convexe band met ingekrast ruitmotief van krullend acanthusblad met ertussen
    bloemtrosjes en kwastjes - polimentverguld
    - Klein waterbladrand - olieverguld
    - Holle band - polimentverguld
    - Vlakke inleg - lijmverguld

     

    http://www.kunsthandelbies.nl/




    Woensdag 17 oktober 2007

    We reizen af met de auto. Bestemming lijstenatelier Poelgeest aan de Oudezijds Voorburgwal in Amsterdam. In Abcoude nemen we de trein naar centraal station Amsterdam. Eindstation Amsterdam Zuid zo blijkt even later. Na een ritje ongewild zwartrijden met de metro arriveren we alsnog op Station Centraal. Wim de Jong en zijn helper staan ons al breed lachend op te wachten op het bordes. We worden bijzonder hartelijk ontvangen in het prachtige 6 verdiepingen tellende pand, waarvan het pand ernaast vanaf 1951 een bijzondere buurvrouw huisvestte, de op 25 juni 2007 overleden Majoor Bosshardt.

    De entree is aan weerszijden behangen met schilderijen en andere afbeeldingen, de plafonds van de hal en het gerestaureerde trappenhuis zijn geornamenteerd.

    Na een kijkje in de toonzalen met schitterende oude originele prenten, die ik achteraf wel wat beter had willen bekijken gaan we enkele verdiepingen hoger aan de koffie, nog zonder enig besef te hebben van wat we daar zouden aantreffen uit een grijs verleden.

    Op de keukentafel staat de doos met foto’s van onvergulde lijsten van de firma D. Sala & Zonen.

    Stevige platen op karton in uitstekende staat. De foto’s in bruin/oker tinten, zijn groter en mooier dan ik me had voorgesteld. Het zijn allemaal uitvoeringen klaar voor de vergulding. Ook op tafel de documenten van Grootvader Willem van Poelgeest en een plakboek met etiketten van diverse vroegere lijstenmakerijen.

    Reageer (0)

    28-12-2013
    Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.De Lijstenmakerij

     


    Foto: Willem van Poelgeest

     

     

    “De firma Sala was de beste ornamentlijstenmakerij die Nederland gekend heeft, mijn grootvader sprak er altijd met grote eerbied over.
    Onze geschiedenis van de lijstenmakerij is nauw verweven met die van de firma Sala.”, schreef Wim in een mailtje, toen hij de weblog van de familie Sala had ontdekt.

     

    Hij blijkt een plezierig en gepassioneerd verteller.
    Over zijn grootvader vertelt hij met evenveel passie en respect als zijn grootvader over de firma Sala verhaalde.


     

     

     

    “Mijn grootvader Willem van Poelgeest, leerde het vak van lijstenmaker in zijn geboorte stad Leiden bij de firma Sala & Zonen.
    Na de eerste wereldoorlog ging hij in Amsterdam werken en begon in 1928 helemaal voor zichzelf.
    Veel van de mooie en bijzondere mallen van de lijsten van Sala zijn door hem aangekocht en zijn al die jaren gebruikt en nog voor een deel in mijn bezit.”

    Wim hecht eraan dat de mallen in goede handen komen.

    “De firma Gregor uit Spankeren neemt veel modellen over en deze mijnheer is er zeer trots op dat hij de collectie gaat beheren. Ik heb hem zorgvuldig uitgezocht omdat hij met overtuiging over zijn vak spreekt en het niet alleen zakelijk maar ook met een kunsthistorisch oog bekijkt. Er zijn veel ornamenten bij uit de 19e eeuw en nog in zeer fraaie staat."



    Ornament basismal


     

    Nicolaas de Gijselaar CHU Burgemeester van Leiden van 1-3-1910 tot 1-21-1927. Deze woonadressen staan er bij vermeld; Breestraat 24 Leiden en Rapenburg 65 Leiden

    "Mijn vader en grootvader ontwierpen zelf ook veel ornamenten.
    Bij Sala werd de kundigheid van mijn grootvader zeer gewaardeerd en hij kreeg er de kans om wat vroeger weg te gaan om tekenlessen te volgen bij Han Pieck (de broer van Anton).
    Mijn moeder, 86 was de dochter van Willem van Poelgeest en heeft altijd in ons bedrijf gewerkt met mijn vader Rinse de Jong.
    Grootvader vertelde dat ze ooit een opdracht hadden gekregen voor de nieuwe burgemeester van Leiden. Ze werden drie maanden lang met een aantal personeelsleden aan het werk gezet om hele interieur te voorzien van spiegels en ornamenten.”

    Welke burgemeester dat was, is Wim niet bekend.
    Dat zou in het archief terug te vinden moeten zijn.
    Wim verwijst hier naar het “Archief firma D. Sala & Zoonen” bij het Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie. Omvang in meters 5.
    Dat lijkt me wat lastig.
    Thuisgekomen heb ik dat nog even nagepluist op;
     http://www.janvanhout.nl/ “Het Leidse Pluche” 1851-2003

    Mr. Ir. Nicolaas de Ridder ARP Burgemeester van Leiden bestuurde de stad van 19-3-1903 tot zijn overlijden op 20-11-1909
    In 1907 kwam Willem van Poelgeest in dienst van de firma Sala.
    Twee jaar daarop overleed burgervader Nicolaas de Ridder en op 1-3-1910 werd hij opgevolgd door Nicolaas Charles de Gijselaar. Hij zal vermoedelijk de opdrachtgever zijn geweest.

     

     

    Foto: Rapenburg 65 Leiden, gedateerd 1902

    Mogelijk is het dit pand geweest, waar de firma D. Sala & Zonen die opdracht zou hebben uitgevoerd. Wie weet, kan een lezer ons daar nog eens wat over vertellen.




    Foto: glazenwasserskar Datum: ca. 1932

     

    “In den Haag woonden veel rijke mensen. Het personeel liep met de glazenwasserskar van Leiden naar den Haag om de lijsten te bezorgen. Die kar zou terug te vinden moeten zijn in de boedelbeschrijving van de firma Sala”, zegt Wim

    Ik kan het me niet herinneren, en bekijk later nog eens de boedel op de weblog. En waarempel.
    In het pakhuis aan de Ketelboetersteeg: Twee wagens F 80,-- en Diverse kisten F 15,--.
    Het moet iets geweest zijn zoals op deze foto of misschien een handkar, ingericht voor vervoer van grote lijsten en spiegels.



    Foto: Wim de Jong

    “De firma Sala is in de kunsthandel nog steeds erg bekend. Veel Haagse School schilders bestelde er hun lijsten. Mijn grootvader kwam voor Sala als jonge man zoal bij Floris Verster en anderen.”

    ----------------------------------

    Over de kunstenaar
    Floris Hendrik Verster is geboren en overleden in Leiden.
    Verster kreeg als 17-jarige in zijn woonplaats Leiden tekenlessen van Breitner en volgde van 1879 tot 1882 lessen aan de Haagse Academie.
    In 1882 vertrok hij voor een korte studie aan de Academie in Brussel.
    Van 1882 tot 1892 deelde hij een atelierruimte in Leiden met de stillevenschilder Kamerlingh Onnes.
    Tot omstreeks 1885 werkte hij in de stijl van de Haagse School.
    De volgende zeven jaar experimenteerde hij veel en begon onder invloed van Menso Kamerlingh Onnes (een zwager) en de Franse schilders Vollon en Ribot monumentale (bloem)stillevens te componeren. Als colorist blonk hij uit; zijn hartstochtelijke kleurvisie is van een bijna on-Hollandse allure. Na 1895 ontstonden kleinere, verstilde stillevens van simpele voorwerpen.
    Verster had nauwe contacten met de schilder Jan Toorop en de dichter Albert Verwey.
    Deze laatste werd door Versters werk geïnspireerd tot het schrijven van een aantal beeldgedichten.
    In 1927 verdronk de vereenzaamde schilder zich in de vijver van zijn tuin.

    http://www.galeries.nl/mnkunstenaar.asp?artistnr=4232&vane=1&em=&meer=&sessionti=554107052

    ----------------------------------

    De beknopte familiegeschiedenis van de lijstenmakerij van Poelgeest schud Wim de Jong zo uit zijn mouw, gelukkig heeft hij die voor ons op papier gezet:

    “Willem van Poelgeest werd op 30 mei 1895 te Leiden geboren.
    Na de lagere school (1907) ging hij werken als leerling bij de firma Sala op de Breestraat te Leiden.
    Hij volgde de avondtekenschool bij Han. C. Pieck (tweeling¬broer van Anton Pieck).
    Op 19 jarige leeftijd werd hij in de eerste Wereldoorlog (1914 – 1918) vervroegd opgeroepen voor de militaire dienst. Gelegerd in Wassenaar bleef hij de tekenlessen volgen.

    Na de oorlog werkte hij nog kort bij Sala in Leiden, waarna hij bij de firma Heydenrijk in dienst kwam. Tijdelijk woonde hij in de Loodsstraat in Amsterdam. Hij trouwde op 12-11-1919 met Lucia van der Blom en ging in Assendelft wonen. Hun dochter werd daar in 1921 geboren. Hij kon bij Heijdenrijk niet altijd volle werkweken maken bij gebrek aan werk, soms werd er door het personeel halve dagen gewerkt. In Assendelft werd de voorkamer ontruimd, waar opa Poelgeest een klein winkeltje begon. Onder de klanten waren veel Zaanse schilders en etsers. Assendelft werd in 1925 verruild voor Amsterdam.

    Tijdelijk had hij een werkplaats in de Heintje Hoeksteeg boven een paardenstal waar in de avonduren lijstjes werden gemaakt. Poelgeest vestigde zich in 1927 in de van Spijckstraat. Ze woonden achter de winkel. Er werden heel wat etsen en reproducties verkocht. In 1928 liet hij zich inschrijven bij de kamer van koophandel. Hij werkte nog steeds bij Heydenrijk die hem in 1930 voor het "blok" zette, "Jij er uit of je winkel weg". Opa vroeg drie weken bedenktijd en op 1 juli ging het ontslag in.
    In die drie weken bedenktijd had hij zich verzekerd van de klandizie van Huynk en Scherjon (een belangrijke kunsthandel in die tijd) en van Kunsthandel Peach aan het Rokin.

    De crisisjaren waren een moeilijke tijd om een bedrijf te beginnen.
    Bovendien moesten voor allerlei opdrachten nieuwe modellen gemaakt worden. Veel ornamenten werden ontworpen en gemaakt in de nachtelijke uren.
    Het zat Heijdenrijk niet helemaal lekker dat een van zijn beste personeelsleden weg was gegaan.
    Om te weten te komen wat voor klanten er bij Poelgeest kwamen werd een detectivebureau ingeschakeld. De heren en dames van het bureau postten dagelijks aan de overzijde van de straat en volgden de klanten. Om zeven uur 's morgens stonden ze er al.
    Zo nu en dan leende Poelgeest een jonge bediende van een bevriende winkelier.
    Een lange lat werd in papier gewikkeld, alsof het een staaflijst (3 meter) van een fabriek was, en de jongeman ging zomaar een uurtje door de stad fietsen. De detective volgde fietsend op gepaste afstand. Zelfs bij de kapper werd hij gevolgd. Na ongeveer zes weken werd het afleggen gestaakt. Al snel kwam Eb van Veen bij Poelgeest in dienst. Hij werkte al enige tijd voor mijn grootvader. Het was een slechte tijd bij Heijdenrijk. Ook hij kon daar niet genoeg uren werken om een afdoende een salaris uit te verdienen. Maar omdat de detectives voor de deur stonden kon hij niet gewoon naar binnen. Met een boodschappentas gewapend ging hij verderop bij de kruidenier naar binnen, en door de achterdeur de tuin in. Dan klom hij over de schuttingen tussen de tuinen en kwam via de achterdeur weer bij Poelgeest binnen. Er was afgesproken dat als ontslag zou volgen, hij bij hem in dienst zou komen. Op een dag kwam hij binnen met zijn gereedschapkist op de schouder en zei: "Hier ben ik", en Poelgeest zei: "Je weet wat je te doen staat”. En dat is hij blijven doen tot op hoge leeftijd. Ver in de tachtig was hij genoodzaakt te stoppen, na ruim 61 arbeidzame jaren.

    Inmiddels wisten steeds meer kunsthandelaren en kunstenaars de weg naar de lijstenmakerij te vinden en zo verhuisde hij in 1933 naar Rokin 54. De 3e en 4e verdieping van het pand werden betrokken.
    Het toeval wilde dat er ooit aldaar een Spiegel- en lijstenfabriek had gezeten. Jonge beginnende kunstenaars werden klant. Kunstzaal van Lier, ook aan het Rokin gevestigd, was een van de jonge galerieën waar veel van hen werk exposeerden. Wim Schuhmacher, Carel Willink, Charley Toorop, Edgar Fernhout, Jan Sluijters en nog vele anderen. Sommigen kwamen trouw tot op hoge leeftijd hun lijsten bestellen.

    Naast Rokin 54 was op nr. 56 in de oorlogsjaren het door de Duitsers omgedoopte "Kunsthuis" gevestigd. De twee huizen liepen in elkaar over en dat was gevaarlijk, want velen hadden de gewoonte de verkeerde deur te nemen en binnendoor te gaan, Boven zaten er onderduikers en er lagen illegale kranten. In de hoek van de gang stond een kast van ongeveer 1X2 meter, waar je in kon schuilen. Er werden grote vellen karton voor gezet, om het geheel aan het oog te onttrekken.

    Na de tweede Wereldoorlog kwam er opnieuw een uitbreiding van het bedrijf tot stand. In de Joden Houttuinen werd op nr. 29 een oud huis betrokken waar alle vloeren en balken uitgesloopt waren.
    De toonzaal op het Rokin bleef. In 1937 kwam mijn moeder op 16 jarige leeftijd in dienst bij haar vader. Veertien dagen later volgde mijn vader, die naast de firma woonde op het Rokin 56. Samen volgden zij de opleiding aan de Kunstnijverheidschool in Amsterdam.

    Ze trouwden in 1947 en betrokken de verdieping boven de toonzaal.
    Mijn moeder voerde de administratie en verkoop, maar als het druk was hielp zij ook met het lijsten maken. Mijn vader was samen met mijn grootvader werkzaam in de lijstenmakerij. 1936 was het jaar dat Frank Lurvink in dienst kwam bij mijn grootvader. Thans is hij nog steeds regelmatig in de werkplaats te vinden om het oude ambacht niet te verleren en komen nog stukjes vakwerk van zijn hand.

    Aan het eind van de vijftiger jaren waren wij al verhuisd in Amsterdam en kort daarna moesten wij de vestiging op het Rokin verlaten.
    Tijdelijk werd alles in de Joden Houttuinen ondergebracht. Het pand was totaal verwaarloosd en uitgewoond en niet meer geschikt voor de werkzaamheden.
    Het kierde en tochtte van alle kanten en het was niet warm te stoken. Omdat de gemeente andere plannen had moesten we ook de Joden Houttuinen uit.
    In de strenge winter van 1963 verhuisden de werknemers en de inventaris naar het fraaie pand aan de Oudezijds Voorburgwal. Uitbreiding werd gerealiseerd in 1975. Mede door de slechte bereikbaarheid van de Amsterdamse binnenstad werd een oplossing gezocht om toch klanten te kunnen ontvangen.
    Op Overtoom 85 openden we een winkel in voor de verkoop van oude prenten en lijsten.
    Heel veel nieuwe klanten mochten wij daar begroeten en met plezier werd de handel daar door mijn vader en moeder bedreven.

    Inmiddels was mijn grootvader al in 1985 overleden.
    Hij werkte tot op 89 jarige leeftijd. Zonder enige trilling in de handen. Een slopende ziekte maakte een eind aan zijn werkzaamheden. Ook mijn vader was niet van plan helemaal te stoppen met werken. In 1989 overleed hij onverwacht. Veel mooie dingen van zijn hand zijn nog op de gracht te bewonderen.”

    Moeilijkheden met de bereikbaarheid vanwege de jarenlange opbrekingen en het ouder worden van mijn moeder deed ons besluiten ons van de Oudezijds Voor-burgwal terug te trekken. Wel komt ze nog wekelijks een deel van de boekhouding bijwerken.
    De vestiging aan de Oudezijds Voorburgwal blijft een bolwerk in een roemrijke omgeving.”


     


     

    Enkele weken voor ons bezoek was Wim de Jong in Munchen, in de Moderne Pinakothek. Een prachtige website, de moeite waard om te bekijken.

    http://www.pinakothek.de/neue-pinakothek/

    “Daar hangen ook enkele zeer fraaie lijsten om de schilderijen van de Haagse School. Ik weet bijna zeker dat deze door Sala gemaakt zijn omdat deze de typische Veerlijsten bevatten die daar veel voor werden gemaakt. Voor een goede Veerlijst is erg veel vakmanschap vereist. De grote brede veerlijsten waren erg arbeidsintensief waardoor het productietempo in die tijd niet erg hoog was. Dergelijke grote (spiegel) lijsten, soms van opengewerkte (Ajour) ornamenten voorzien kostten wel 400 soms tot 600 gulden, een enorm bedrag. Niet elke maat lijst had zijn eigen mal. Binnen proporties werden de ornamenten op het profiel geplakt. Bij verlenging of vergroting van de lijst werd gebruik gemaakt van tussenornamenten.” legt Wim uit.

    Foto: De kleinere spiegel en fotolijsten hadden vastgelegde verhoudingen in één ornament.

     




    Ter illustratie van hoe het niet moet, laat Wim ons een oude lijst zien waarvan het formaat is uitgerekt zonder gebruik van tussenornamenten.

    De verhoudingen zijn duidelijk zoek. We hebben er geen foto van.

     

    Reageer (2)

    27-12-2013
    Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.De lijstenmakerij


    Ornament met vastgelegde verhoudingen



    Rozen-ornament



    Moeder-ornament en lijst




    Moeder-ornament en lijst




    Wim; “Toen mijn grootvader de mallen van de firma Sala kocht had hij maar weinig geld en kon hij maar een klein deel bemachtigen. Hij had wel de eerste keus. Het overgrote merendeel, zo’n 90% van de ornamentenverzameling is van de voormalige firma Sala.”

     

    Eenmaal aan de rondleiding begonnen zagen we tot onze grote verbazing rekken vol met oude ornamenten van de voormalige Firma Sala.



    D. Sala & Zonen - Ornamenten


     

    Wim; “Veel mensen denken dat de lijsten werden opgelegd met gips. De massa (pâte) bestond echter uit konijnenlijm, versnipperd satijnpapier, krijt en een druppeltje lijnolie, teveel olie kon op den duur barstjes veroorzaken. De mallen werden afgestopt met de deegachtige massa. De zuivermaker zorgde ervoor dat de ornamenten strak gemaakt werden en opgestopt. Zo hadden ze de pâte in de mond en kauwden erop, dan was het lekker smeuïg en gemakkelijk te verwerken. Dat moest meteen gebeuren want na zo’n drie kwartier was de massa aangestijfd. Voor die tijd moesten de ornamenten op de lijst zitten.”



    D. Sala & Zonen – Ornamenten




    D. Sala & Zonen – Ornamenten

    Reageer (0)

    26-12-2013
    Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.De Lijstenmakerij


    D. Sala & Zonen - Ornamenten



    D. Sala & Zonen - Ornamenten



    D. Sala & Zonen - Ornamenten



    D. Sala & Zonen - Ornamenten



    D. Sala & Zonen - Ornamenten



    D. Sala & Zonen – Ornamenten



    Lijsten



    Diverse Ornamenten


    Diverse Ornamenten

    Reageer (0)

    25-12-2013
    Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.De Lijstenmakerij


    D. Sala & Zonen – Ornamenten



    D. Sala & Zonen - Ornamenten

    Onderstuk Mei 1914

    Tienhoven - Maris



    Diverse lijsten


     

    Reageer (0)

    24-12-2013
    Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.Oude prijzen-catalogus schilderijlijsten Firma Heijdenrijk

     







     

    De catalogus (niet gedateerd) is afkomstig van de voormalige winkel Lengkeek in verfartikelen en lijsten, eertijds gevestigd in Rotterdam Mathenesserweg 21.

    Met hartelijk dank aan de toezender.



    Reageer (0)

    14-11-2009
    Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.FAMILIE SALA


    FAMILIE SALA

    Reageer (1)

    31-12-1980
    Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.Over de fotocollectie
    Klik op de afbeelding om de link te volgen


    Onderdeel van familie: Sala/Weereld


    Na de eerste wereldoorlog ging Willem van Poelgeest in Amsterdam werken en begon in 1928 voor zichzelf. Veel van de mooie en bijzondere mallen van de lijsten van Sala zijn door hem aangekocht en zijn al die jaren gebruikt. De fotocollectie van D. Sala & Zonen werd door hem overgedragen aan kleinzoon Wim de Jong. Hiernaast het etiket van de doos waarin de collectie altijd bewaard is. Alle foto’s zijn op karton gelijmd. Een fotografe die de foto’s bekeek verwonderde zich over de goede staat van de foto’s. De collectie bevat 50 foto's, waarvan hier een aantal in onderdelen geplaatst.

    Reageer (0)

    30-12-1980
    Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.1 Foto Spiegellijst Kap
    Klik op de afbeelding om de link te volgen


    Onvergulde Lijsten D. Sala & Zonen - Fotocollectie Lijsten Atelier van Poelgeest B.V.

    Reageer (0)

    29-12-1980
    Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.1 Foto Spiegellijst Onderstuk
    Klik op de afbeelding om de link te volgen


    Onvergulde Lijsten D. Sala & Zonen - Fotocollectie Lijsten Atelier van Poelgeest B.V.

    Reageer (0)

    28-12-1980
    Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.2 Foto Spiegellijst Bovenstuk div orn
    Klik op de afbeelding om de link te volgen


    Onvergulde Lijsten D. Sala & Zonen - Fotocollectie Lijsten Atelier van Poelgeest B.V.

    Reageer (0)

    27-12-1980
    Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.2 Foto Spiegellijst Onderstuk div orn
    Klik op de afbeelding om de link te volgen


    Onvergulde Lijsten D. Sala & Zonen - Fotocollectie Lijsten Atelier van Poelgeest B.V.

    Reageer (0)

    26-12-1980
    Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.3 Foto Spiegellijsten boven
    Klik op de afbeelding om de link te volgen


    Onvergulde Lijsten D. Sala & Zonen - Fotocollectie Lijsten Atelier van Poelgeest B.V.

    Reageer (0)

    25-12-1980
    Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.3 Foto Spiegellijsten links
    Klik op de afbeelding om de link te volgen


    Onvergulde Lijsten D. Sala & Zonen - Fotocollectie Lijsten Atelier van Poelgeest B.V.

    Reageer (0)

    24-12-1980
    Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.3 Foto Spiegellijsten rechts
    Klik op de afbeelding om de link te volgen


    Onvergulde Lijsten D. Sala & Zonen - Fotocollectie Lijsten Atelier van Poelgeest B.V.

    Reageer (0)

    23-12-1980
    Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.4 Foto Spiegellijst Kap
    Klik op de afbeelding om de link te volgen


    Onvergulde Lijsten D. Sala & Zonen - Fotocollectie Lijsten Atelier van Poelgeest B.V.

    Reageer (0)

    22-12-1980
    Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.4 Foto Spiegellijst Onderstuk
    Klik op de afbeelding om de link te volgen


    Onvergulde Lijsten D. Sala & Zonen - Fotocollectie Lijsten Atelier van Poelgeest B.V.

    Reageer (0)

    21-12-1980
    Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.5 Foto Spiegellijst en onderdelen
    Klik op de afbeelding om de link te volgen


    Onvergulde Lijsten D. Sala & Zonen - Fotocollectie Lijsten Atelier van Poelgeest B.V.

    Reageer (0)

    20-12-1980
    Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.6 Foto Spiegellijst
    Klik op de afbeelding om de link te volgen


    Onvergulde Lijsten D. Sala & Zonen - Fotocollectie Lijsten Atelier van Poelgeest B.V.

    Reageer (0)

    Foto

    Categorieën

    Gastenboek

    Druk oponderstaande knop om een berichtje achter te laten in mijn gastenboek


    Archief per dag
  • 30-12-2013
  • 29-12-2013
  • 28-12-2013
  • 27-12-2013
  • 26-12-2013
  • 25-12-2013
  • 24-12-2013
  • 14-11-2009
  • 31-12-1980
  • 30-12-1980
  • 29-12-1980
  • 28-12-1980
  • 27-12-1980
  • 26-12-1980
  • 25-12-1980
  • 24-12-1980
  • 23-12-1980
  • 22-12-1980
  • 21-12-1980
  • 20-12-1980
  • 19-12-1980
  • 18-12-1980
  • 17-12-1980
  • 16-12-1980
  • 15-12-1980
  • 14-12-1980
  • 13-12-1980
  • 12-12-1980
  • 11-12-1980
  • 10-12-1980
  • 09-12-1980
  • 08-12-1980
  • 07-12-1980
  • 06-12-1980
  • 05-12-1980
  • 04-12-1980
  • 03-12-1980
  • 02-12-1980
  • 01-12-1980
  • 30-11-1980
  • 29-11-1980
  • 28-11-1980
  • 27-11-1980
  • 26-11-1980
  • 25-11-1980
  • 24-11-1980
  • 23-11-1980
  • 22-11-1980
  • 21-11-1980
  • 20-11-1980
  • 19-11-1980
  • 18-11-1980
  • 17-11-1980
  • 16-11-1980
  • 15-11-1980
  • 14-11-1980
  • 13-11-1980
  • 12-11-1980
  • 11-11-1980
  • 10-11-1980
  • 09-11-1980
  • 08-11-1980
  • 07-11-1980
  • 06-11-1980
  • 05-11-1980
  • 04-11-1980
  • 03-11-1980
  • 02-11-1980
  • 01-11-1980
  • 30-10-1980
  • 29-10-1980
  • 28-10-1980
  • 27-10-1980
  • 26-10-1980
  • 25-10-1980
  • 24-10-1980
  • 23-10-1980
  • 22-10-1980
  • 21-10-1980
  • 20-10-1980
  • 19-10-1980
  • 18-10-1980
  • 17-10-1980
  • 16-10-1980
  • 15-10-1980
  • 14-10-1980
  • 13-10-1980
  • 12-10-1980
  • 11-10-1980
  • 10-10-1980
  • 09-10-1980
  • 08-10-1980
  • 07-10-1980
  • 06-10-1980
  • 05-10-1980
  • 04-10-1980
  • 03-10-1980
  • 02-10-1980
  • 01-10-1980
  • 30-09-1980
  • 29-09-1980
  • 28-09-1980
  • 27-09-1980
  • 26-09-1980
  • 25-09-1980
  • 24-09-1980
  • 23-09-1980
  • 22-09-1980
  • 21-09-1980
  • 20-09-1980
  • 19-09-1980
  • 18-09-1980
  • 30-12-1978
  • 29-12-1978
  • 28-12-1978
  • 27-12-1978
  • 26-12-1978
  • 25-12-1978
  • 24-12-1978
  • 30-11-1978
  • 29-11-1978
  • 30-10-1978
  • 29-10-1978
  • 30-09-1978
  • 29-09-1978
  • 30-08-1978
  • 29-08-1978
  • 30-07-1978
  • 29-07-1978
  • 28-07-1978
  • 27-07-1978
  • 30-06-1978
  • 30-05-1978


    Blog tegen de regels? Meld het ons!
    Gratis blog op http://blog.seniorennet.be - SeniorenNet Blogs, eenvoudig, gratis en snel jouw eigen blog!