De boom van deze maand is de Platanus acerifolia of Plataan.
en is in onze wijk o.a. te vinden op het Witte Dorphof, twee stuks in de Deensestraat, op de hoek van de Finse- en de Russischestraat. Verder staan er vier stuks achter de Schoenerplaats en als U door de Midscheeps loopt zult U daar ook nog enkele tegen komen. Zoals U merkt is het een veel voorkomende boom. Dit komt vooral omdat de plataan goed bestand is tegen luchtvervuiling en verder heel goed te snoeien.
De plataan op foto staat op de hoek van de Prof.Poelslaan en de Grieksestraat. De boom is eenvoudig te herkennen aan de grote esdoornachtige bladeren en de afschilferende schors waardoor de stam er erg vlekkerig uit ziet.
Verder hangen twee centimeter grote zaadbolletjes tot ver in de winter nog in de bomen. Ze kunnen een hoogte bereiken van 35 meter.
Het geslacht Platanus bestaat uit een zestal bladverliezende bomen.
De plataan in ons land is een natuurlijke bastaard van
de Amerikaanse plataan (Platanus occidentalis)en
de Oosterse plataan (Platanus orientalis).
Het vermoeden bestaat dat de eerste plataan, zoals wij die nu kennen, kwam van John Tradescant de Jongere die hovenier was bij Karel I.
In 1670 werden de karakteristieke kenmerken voor het eerst op schrift gezet na studie van de gekweekte platanen in de hortus botanicus van Oxford in Engeland.
Pterocarya fraxinifolia of Kaukasische vleugelnoot.
Zoals zijn naam al doet vermoeden komt deze boom uit de Kaukasus.
In de 18e eeuw bereikte hij onze streken en is intussen een veel aangeplante boom geworden. De vleugelnoot op de foto staat in het Witte Dorp, verder staat hij langs de Hoekersingel en in de Zweedsestraat achter de Boog.
De Latijnse naam Pterocarya is afgeleid van pteron (=noot) en karyon (=vleugel).
De bloemen beginnen in april aan de boom te komen in de vorm van dikke mannelijke katjes, van vijf tot twaalf centimeter lengte, maar vallen na de bevruchting van de vrouwelijke katjes van de boom.
De vrouwelijke katjes worden soms heel lang. Ik heb aan de Hoekersingel enkele gemeten van zestig centimeter lengte.
Na de bevruchting vormen zich gevleugelde nootjes die vele maanden aan de boom hangen.
De nootjes zijn maar klein en zeker niet te eten. De boom heeft een koepelvormige kroon en bereikt een hoogte van 25 meter.
De van oorsprong Noord-Amerikaanse boom wordt veel aangeplant in straten en parken. Bij ons in de wijk staat hij o.a. in de Doggerstraat. De Robinia op de foto staat op de hoek van de Hoekersingel en de Doggerstraat. Verder zijn, ter vervanging van de Italiaanse populieren, in de Italiaansestraat jonge Robinia's geplant.
Langs de Prof. Poelslaan, voor no.72 staat een bolacacia "Umbraculifera" die geënt wordt op een stam omdat deze zelf geen stam vormt, hij is verder doornloos en krijgt zelden bloemen.
Het geslacht Robinia komt van Jean Robin die lijfarts was van koningin Maria de Medici die uit liefhebberij in 1590 een plantentuin had gesticht in Parijs en het Jardin des Plantes noemde.
Het zaad was hem in 1601 toegezonden uit Noord-Amerika waarmee hij ging kweken. Hijzelf gaf het de naam Acacia robini omdat hij dacht dat het een acacia was. Linnaeus, wiens werk Species plantarum uitgangspunt is van de moderne botanische naamgeving, gaf het de naam Robinia Pseudo-acacia omdat deze zag dat het geen echte acacia was maar een eigen soort. Het is een soort dat heel erg verwildert zodat de variëteit in Europa geheel anders is dan in Amerika. In Roemenië wordt hij veel in de bosbouw gebruikt. Hij zaait erg makkelijk uit terwijl hij veel wortelopslag heeft die, voordat de grasmaaier zijn werk doet, men de wortelscheuten soms wel tien meter van de boom omhoog ziet komen.
Laat in het voorjaar verschijnen de bladeren die aan de bladvoet voorzien zijn van twee stekels.
In de voorzomer komen prachtige geurende bloemen aan de bomen die haast niet opvallen doordat de bloemen zich boven in de kruin bevinden.
Nadat in het najaar de bladeren zijn afgevallen ziet men nog de peulen hangen, vijf tot tien centimeter lang, met daarin de zaden.
De Robinia bestaat uit een twintigtal soorten waaronder de doornloze "Frisia" die van het voor- tot najaar een gele bladkleur heeft en te vinden is voor de school aan de Spaanseweg..
Deze boom staat o.a. aan de professor Poelslaan en aan de Hoekersingel. Tot 1941 was dewatercipresalleen nog als fossiel bekend.
Algemeen werd aangenomen dat de soort al zo'n twee miljoen jaar geleden was uitgestorven maar in 1941 troffen botanici in het zuid-westen van China, in de provincie Hupeh, meerdere exemplaren aan.
Door het Arnold Arboretum uit de Verenigde Staten werd zaad verzameld en in Noord-Amerika en Europa uitgezaaid. Later ontdekte men dat de watercipres heel makkelijk is te stekken.
De watercipres behoort tot de coniferen en laat in de herfst zijn naalden vallen waarbij zelfs korte scheuten van de takken loslaten.
Aan de boom, die een hoogte kan bereiken van twintig meter, komen bolvormige kegeltjes van twee centimeter.
Doordat de boom nog maar kort bekend is weet men nog maar weinig over de eigenschappen van het hout.
Tot dezelfde familie behoort de Californische Sequoia, sequoia sempervirens, die groeit langs de Noord-Amerikaanse kust van de Grote Oceaan. Deze soort bomen zijn de hoogste ter wereld. Zo staat er een boom in de Tall Tree Grove in Californië die een hoogte heeft van 112 meter. Sommige bomen hebben een leeftijd van meer dan 2500 jaar maar de meeste bomen zijn nog geen duizend jaar oud. Die hoge leeftijd komt misschien ook wel omdat deze bomen de bosbranden hebben overleefd doordat de eerste takken nogal hoog aan de boom groeien en de zachte vezelige schors bestand is tegen vuur.
De boom van deze maand zal iedereen wel herkennen, in het voorjaar wanneer de bomen vol staan met prachtige witte kaarsen en in de herfst als de bruine kastanjes in hun stekelige bolster van de bomen vallen. De paardekastanje werd door een Oostenrijkse diplomaat in de 16e eeuw, vanuit de Balkan, naar West Europa gebracht. De naam paardekastanje komt waarschijnlijk uit Turkije waar boeren dampigheid (een ziekte bij paarden) genazen door ze kastanjes te voeren. De kastanjes zijn niet te eten door de mens in verband met het hoge looizuurgehalte. Schapen en herten vinden het juist een lekkernij.
De boom kan een hoogte bereiken van 35 meter waarvan het hout onbruikbaar is als timmerhout. Buiten de witte paardekastanje is er ook nog de rode variëteit, de Aesculus x carnea.Dit is een kruising van de witte paardekastanje en de rode Pavia uit Amerika ook wel de red buck-eye genoemd omdat de gladde bolster op de oogbal van een hertenbok lijkt.
De boom wordt minder hoog dan zijn witte soortgenoot en zijn bolsters zijn zonder stekels. Verder wil ik nog de tamme kastanje noemen de Castanea sativa.
Ook deze boom is in onze wijk te zien, o.a. aan de Prof. Poelslaan, maar de zomers zijn hier te koud om de vruchten te laten rijpen zodat ze eetbaar zijn. De kastanjes die hier te koop zijn komen meestal uit het zuiden van Frankrijk en Italië. In de armere streken van die landen wordt er een soort pap van gemaakt, pollenta genoemd. Het hout van de tamme kastanje lijkt veel op eikenhout en wordt o.a. gebruikt voor lambriseringen.
