Peegie, de fictieve volkse figuur uit de boeken van Willem Denys, leefde op de Nieuwmarkt. Hij maakte het wel en het wee van de leurders van dichtbij mee. Op een boogscheute van de eerbiedwaardige Sint-Michielstoren, naar het westen toe, wonen de Nieuwmarkters. De rest van Roeselare ligt langs de andere kant. Zij leven sinds eeuwen volgens ongeschreven geplogendheden en stijl. Zij kennen elkaar en als zij weten wie Tarzan en Tanite en Sissen zijn, volstaat dat. Zij zijn van oordeel dat daar eigenlijk niemand zaken mee heeft, zelfs de politiecommissaris en vooral de controleur niet. Nieuwmarkters zijn kloeke, stoere mannen die wel ter tale zijn en bewust van hun zelfstandigheid. Zij kennen en eren hun voorouders. Daarvan getuigen de de statige grafkapellen op het Oude Kerkhof die ieder jaar met schuim en loog worden geschuurd en opgeblonken door t vrouwvolk. Zo zijn ook hun huizen, kraaknet en zindelijk, daar waken de vrouwen over en t mansvolk, hoe stoer zij ook mogen zijn aanvaardt en ondergaat die heerschappij al eeuwen lang. Ieder jaar trekken zij op triem door gans het land en tot in het verre Lourdes toe. Het zijn eerlijke maar terzelfdertijd gewiekste verkopers. Er wordt hard en met grote inzet gewerkt tijdens de triem en het legt dan ook geen windeieren. Zo hard als er gewerkt wordt, met dezelfde overgave wordt er uitbundig gevierd als zij tegen Roeselare Kermis weer thuiskomen. In De Beurs, dé danszaal in Roeselare ontmoeten de Antnetjies de Peegies, de Julietjies de jonge Cesars onder het waakzaam oog van patriarchen die aan de toog voor t zeggen hebben. En als daaruit, bij naleven van eeuwenoud gebruik en fatsoen, nen trouw ontstaat, dan breekt de vreugde volop los. De schoenwinkels, de naaistringen en de traiteurs van gans Roeselare weten dat alleen het beste en het schoonste goed genoeg is. De kerk wordt gepint en versierd met een zee van bloemen, met baldakijn en rode lopers. Het mag al kosten wat het wil, want zoals de Nieuwmarkt viert kan niemand vieren. Den deken moet ook leven, zeggen zij. Het Gild der Maten van Peegie Het was in februari 1976 dat Gilbert Bonte als stunt voor Scoutsival (het jaarlijkse bal van en voor scouts en oud-scouts dat ondertussen uitgegroeid is tot een begrip) het beeld van Peegie liet maken door de bekende kunstenaar Jef Claerhout. Nadat het enige tijd bij hem thuis stond verhuisde het beeld naderhand naar de binnenkoer van het Roeselaarse stadhuis. De vereniging startte in 1982 toen het beeld van Peegie werd onthuld op de Botermarkt. Eerste en tot voor een paar jaren enige voorzitter was wijlen Gustaaf Planckaert. Ieder jaar worden enkele mensen meestal Roeselaarnaars of personen die Roeselare genegen zijn geïntroniseerd in de vereniging. Dit gaat gepaard met een plechtigheid aan het beeld van Peegie. Eerst spreekt de voorzitter de zullespeech uit. In het Roeselaars worden gebeurtenissen van het voorbije jaar op de korrel genomen en/of op een humoristische manier naar voor gebracht. Met de zulle wordt de zulle van de nabijgelegen herberg De Vagant bedoeld, vlak bij het beeld van Peegie. Volgt dan de intronisatie van de nieuwe maten : in het Roeselaars wordt de nieuwe kandidaat in enkele zinnen aan de aanwezigen voorgesteld, daarna ontvangt hij het erelint. Aan dit lint (zwart/wit, de Roeselaarse kleuren) hangt de medaille met het beeld van Peegie. Deze medaille is van de kunstenaar Jef Claerhout. Alle Roeselaarnaars of mensen van daarbuiten die Roeselare genegen zijn en in hun hart dragen, kunnen toetreden. Men wordt maat zonder onderscheid van rang of stand. In het verleden werden reeds talrijke succesvolle projecten verwezenlijkt. Naast de uitgave van een fonoplaat "Willem Denys vertelt" en de luxe-uitgave van twee Peegieboeken van Willem Denys, steunden de Maten van Peegie ook verschillende acties : de film over Peegie,het Mannahuis in Roeselare (een soort Poverello), de restauratie van de mobiele kiosk en de uitgave van een historisch werk over de huizen te Roeselare in de 16e eeuw.De Maten van Peegie lagen ook aan de basis van de oprichting van het Roeselaarse audio-visueel archief en werken hieraan verder actief mee. Onlangs werd nog meegewerkt aan de tentoonstelling over Willem Denys die plaats had in Koksijde (de Keunekapel in St-Idesbald), Roeselare (foyer van het stadhuis) en Diksmuide (in de IJzertoren). Sedert kort zijn de maten ook lid van de Stedelijke Raad voor Cultuurbeleid en lid van de West-Vlaamse Bond voor Volkskunde. Regelmatig krijgt het beeld van Peegie ook een nieuw kostuumpje van een groepering of vereniging. Kostuumpjes van allerlei slag werden Peegie reeds aangemeten. Momenteel bestaat de verzameling reeds uit een dertigtal exemplaren. In 1999 kreeg Peegie op zaterdag 13 februari het kostuumpje van student : hij werd erelid van de Roeselaarse studentenclub Moeder Brecht. Dit kaderde in een jubileumviering van die vereniging. Ook 29 mei 1999 was een hoogdag voor de Maten van Peegie. Het praalgraf van Jan van Kleef en Johanna van Lichtervelde werd ingehuldigd in de Roeselaarse Sint-Michielskerk. Het praalgraf verdween eigenlijk toevallig midden vorige eeuw uit de kerk bij vergrotingswerken. De toenmalige pastoor schonk het aan graaf de Thiennes op het Rumbeekse kasteel. Die had geen geschikte plaats en schonk het aan het Gentse Sint-Baafsmuseum. Het praalgraf stond reeds eeuwen in de kerk : Jan van Kleef overleed in 1504, zijn vrouw enkele jaren later. De familie van Kleef was twee eeuwen lang heer van Roeselare en behoorde tot de toenmalige hoge adel. Dit prachtige graf heeft een dekplaat in Doornikse steen. Eerdere pogingen van het Roeselaarse stadsbestuur in 1968 en 1978/1979 om het graf in Roeselare terug te krijgen mislukten. Begin 1998 namen de Maten van Peegie opnieuw de draad op. Zij namen contact met Luc Martens, Vlaams minister van Cultuur en Welzijnszorg, die zijn volle medewerking beloofde. Eind november was het dan zo ver : het verlossende bericht kwam uit Gent dat het graf naar Roeselare overgebracht kon worden. Tijdens een serene, eenvoudige doch stijlvolle plechtigheid werd het praalgraf ingehuldigd. Er werd gesproken door burgemeester Daniël Denys, Michiel De Bruyne voorzitter van het Geschied- en Oudheidkundig Genootschap van Roeselare en Ommeland, Wilfried Devoldere voorzitter van de Maten van Peegie, en minister Luc Martens. E.H. René Delbeke sloot passend de plechtigheid af. Het Sint-Michielskoor bracht stijlvolle intermezzi met o.a. muziek van de Roeselaarse componist Adriaen Willaert (14e-15e eeuw).Op vrijdag 10 september 1999 had het jaarlijkse Peegiefeest plaats (het 17e !) met intronisatie van 21 nieuwe Maten van Peegie. Na de intronisatie aan het beeld dat door de werken op de Botermarkt nog maar sedert die morgen terug op zijn plaats stond, volgde een receptie op het stadhuis. Daarna trok iedereen naar het Park Rodenbach waar een heerlijke maaltijd wachtte. De 500e maat van Peegie werd gevierd onder de nieuwe Maten. Tussen de gangen door trad de Torhoutse groep Septem Viri op. Ieder jaar wordt gezocht naar een groep die op een humoristische maar stijlvolle manier zijn programma brengt. Dit jaar was men hier zeker in geslaagd. Ook in de toekomst zullen de Maten van Peegie proberen het Roeselaars verder te gebruiken in alle speechen. Ook de Brieven van Peegie aan zijn Maten (drie maal per jaar) zijn hiervan getuige. Peegie schrijft zijn Maten om hen een goede vakantie te wensen (juni), om hen uit te nodigen op het feest (augustus) en om hen een gelukkig nieuwjaar te wensen (december). Het eenmalige lidgeld om toe treden tot de Maten van Peegie bedraagt 31euro. Hiervoor ontvangt men op de intronisatie tijdens het jaarlijkse Peegiefeest (tweede vrijdag van september) het lint met de medaille van Peegie met zijn blinkdozen.
