De schillenboer 1956

Het beroep van schillenboer komt niet meer voor, hij is uit het straatbeeld verdwenen. De man met paard en wagen die groenteafval, oud brood en schillen kwam ophalen. Twee keer in de week maakte deze man een route door onze straat. Met een flinke ratel kondigde hij zijn komst aan. Het lawaaierige ding hoorde je al een straat eerder, zodat mijn moeder het afval alvast kon klaar zetten.

Foto Jeanne Alberts van een andere schillenboer (Serie Oude beroepen)
 
Onze schillenboer was geen man die je op de koffie zou vragen, daarom mocht hij bij ons niet door het huis lopen. Achterom het huis werd hij gedirigeerd voor het ophalen van de schillen. Hij was een uitgesproken onappetijtelijke man, hij zag er slecht verzorgd uit. Volgens mij waste hij zich maar één keer in de week, want hij stonk wel een uur tegen de wind in. Waarschijnlijk kwam dat door het afval waar hij mee omging.

Zijn paard was van dito kwaliteit, een smerig uitziend paard dat zelden gerost werd, wat je aan zijn vacht goed kon zien. Maar daar kon het paard natuurlijk niets aan doen. Het ging zich naar zijn toestand gedragen. Moedeloos sjokte het voort, zijn hoofd in treurnis neerhangend, een vieze stinkende kar met zich meezeulend. Ook een paard heeft bewustzijn, het wil ook graag een stapje hoger staan op de paarden maatschappijladder. Klasse uitstralen is ook een paardenwens.

Foto Jeanne Alberts (Serie Oude beroepen)

Zijn zoon, die er naverwant uitzag hielp zijn vader een handje mee. Hij had het slecht gedaan op school, wist mijn vader te vertellen. "En..., als jij op school niet je best doet, dan wordt je net zó," waarschuwde mijn vader. Een beter voorbeeld kon ik niet krijgen om niet zo terecht te komen. Ik ging vanzelf beter mijn best doen op school.
Al werd op de man en zijn zoon neergekeken, ze verdienden hun brood op eerzame wijze. Hun functie was niet te onderschatten. Want waar moest anders het afval blijven? Rottend in de achtertuin, met gevolg dat horden ongedierte er op afkomen? Het groente- en fruitafval diende als veevoer, dat de man doorverkocht aan boeren in de omgeving. Voor het ophalen betaalde hij niets. De huisvrouw kon blij zijn dat ze van de troep verlost was. De winst zat voor hem in de verkoop, wat geen vetpot bleek te zijn, omdat de boer er zo min mogelijk voor wilde betalen.

Foto Jeanne Alberts (Serie Oude beroepen)

"Kssst....ik zal je pakke...!"
Om de andere week kwam de man terug. Nu lag een grote watertank op de kar. Opnieuw trok hij de aandacht met zijn ratel, nu voor een heel andere dienst die hij leverde. namelijk het schoonmaken van vuilnisbakken. De verzinkte vuilnisemmers, uitgedeeld door de Gemeente, laaiden aan de binnenkant aan met aangekoekte etensresten. Voor huisvrouwen niet bepaald een reden om enthousiast de vuiligheid weg te poetsen. Dat karweitje gaven ze graag uit handen. Met gerust hart kon je dit werkje aan deze man toevertrouwen. Voor één gulden schrobde hij de vuilnisbak van binnen en aan de buitenkant vakkundig schoon. Het vuile water spoelde hij weg in de straatgoot.

Omroeper met een ratelaar (Serie Oude beroepen)

Schelden kon de man als geen ander, met het grootste gemak lagen de grofste vloeken bij hem voor in de mond. Hij was werkelijk een eigenaardige zonderlinge man, geplaagd door de last van een handicap. Zijn sociaal gedrag leed daar zwaar onder, wat hem niet vriendelijk maakte. Dat ontging de kinderen uit de buurt uiteraard niet. Een deel van de buurtjeugd voelden feilloos aan waar de zwakte van de man lag, waardoor ze hem gingen pesten.
De ene keer trok hij zich daar niets van aan, de andere keer kon hij het spelletje niet verdragen. Op z'n minst kregen de opgeschoten jongens en meiden een flinke sneer, een ferme fluim pruimtabak, of in een ander geval een straal vies water uit zijn schrobborstel toegesmeten.

De verzinkte vuilnisbak van vroeger

Tot hij het geen spelletje meer vond. Aan zijn klanten vroeg hij de kinderen voortaan  in toom te houden, anders zou hij ze grijpen en ze een pak rammel verkopen. Het hielp niet. De jongelui, en juist de meiden, vonden dit een nog leuker spelletje. Net zolang uitdagen dat de man je zou grijpen en dan snel gillend wegrennen. Hij kon je toch nooit pakken, door zijn gebrek kon hij niet hard rennen. Ik pestte nooit mee. Niet dat ik me daar nooit schuldig aan heb gemaakt, dat nu ook weer niet. Zo' n heilig boontje ben ik ook niet geweest. De man straalde tragedie uit, daarom vond ik het pesten ongepast. Er was iets aan die man waardoor ik heb bijzonder vond.  

Hier smult elk varken van

De man moet iets hebben meegemaakt waardoor hij altijd kwaad was. Ik heb hem nooit een aardige praatje zien maken met mijn moeder of de buurvrouw. Vanwaar toch die enorme boosheid? Waarom zo onaanspreekbaar? Zou hij misschien in de oorlog een zwaar ongeluk hebben gekregen? Weggevoerd naar Duitsland, opgesloten in een concentratiekamp, of te werk zijn gesteld in een fabriek waar hij een mank been aan over heeft gehouden? Het is hem nooit gevraagd, waarschijnlijk zou hij dan gezegd hebben; "Waar bemoei je, je mee!" Het was wel de reden waarom deze norse man zijn linkerbeen met moeite meesleepte. Dagelijks moet hij helse pijn hebben gevoeld. 

Varken met een fijne neus en slimme ogen

Kon hij dan niet van een uitkering of de bijstand leven? In de jaren '50 bestonden die voorzieningen bijna niet. "Ga maar werken, je mankeert toch niks aan je handen. Werken is goed voor je, dan voel je geen pijn. Het gaat vanzelf wel over!" Zal hij te horen hebben gekregen van een ongevoelige ambtenaar. De man had daardoor geen keuze, dan van een karig handeltje te leven. Dagelijks door weer en wind hard werken, een stijf mank been meezeulend.

© 2011 Albert Prins


Opmerking: Personen op foto's hebben geen verband met dit verhaal.
Videoclip; Belgium Powerhorse Pajottenland 2008, http://youtu.be/lY57NRC0oGl
Photoclip; De Schilleboer 1934 (4,20 min) http://youtu.be/UADIk_-qioU