Is het Riengkrieje of toch Ringsteken ? (1956)

"Riengkrieje" in het Zeeuws, betekent voor de goede verstaander in het Nederlands "Ringrijden." Voor de Zeeuwen is het een onverwoestbare traditie dat ver teruggaat in de geschiedenis. Aanvankelijk een sport die in de Middeleeuwen door de adel werd beoefend. Strijdbare nobele jongelingen traden met hun paard in een tournooi aan om een trofee in de wacht te slepen. Een jonkvrouw stelde haar ring ter beschikking, dat aan een koord werd opgehangen en vervolgens met een lans moest worden losgestoken. Dit gebeurde in galop op een ongezadeld paard.
Degene die deze kunst tot driemaal toe met succes behaalde, werd door zijn mededingers eerst gejonasd en daarna naar de jonkvrouwe begeleid. In deemoed moest hij voor haar knielen, daarna kreeg de winnaar de trofee in ontvangst. De hoogst haalbare beloning was toch wel de omhelsing met kus van de edele jonge vrouw. 

Het oude ridderspel bij het hof van St. Joris in Middelburg

In de 17de eeuw is het tournooispel een volkssport geworden, onder jonge boerenzonen. In de laatste eeuw zelfs een serieuze sport, waar regels aan verbonden zijn. Zo is het verplicht dat bij officiële wedstrijden, de deelnemers in het wit zijn gekleed. Van witte pet tot witte sokken en witte schoenen, een oranje sjerp rechts over de schouder gehangen, en het groene ZRV embleem links op het hemd genaaid. Het paard moet versierd zijn op de manen en staart, met prachtig gevlochten creaties steken de rijders elkaar de loef af. Het paard moet volgens traditie nog steeds ongezadeld worden bereden. 

Ringrijden op het Abdijplein in Middelburg, een prachtige entourage

Bij demonstraties en feestelijkheden is het verplicht in Zeeuws costuum aan te treden. Dat geldt ook voor vrouwen, die de laatste jaren zijn toegelaten tot de wedstrijden. Ze zijn inmiddels een geduchte concurrent voor de mannen.
Vrouwen trekken ook wel het Zeeuws mannencostuum aan, omdat het beter zit bij het paardrijden, dan de veelvoud aan rokken dat bij de streekklederdracht hoort. Maar zo zijn er natuurlijk weer uitzonderingen. Er zijn dames bij die uit overtuiging geen concessie willen doen. Wel rokken dragen, maar de overmuts thuis laten. De Zuid-Bevelandse schelpmuts vangt nogal veel wind in galop, dus niet zo geschikt voor het paardrijden.


Voor taalpuristen blijft de term "Ringrijden" een moeilijk te verteren begrip. Je rijdt weleenswaar op een paard, maar je steekt de ring af bij het ringpoortje. Dus taalkundig zijn die het er overeens dat hier sprake is van "Ringsteken." De volkstaal is hardnekkiger in het gebruik. Wij Middelburgers blijven kijken naar "t Riengkrieje," in onze onschuld zien we daar geen verschil in.
Laat deze puriteinen zich maar eens druk maken over het massale misbruik van de meervoud "s." Want ik vind het hebben van gedachtes een verfoeilijke manier van denken. Laat staan dat je beloftes doet, die je niet nakomt. De voors en tegens van deze opvatting zal nog lang beroering geven.

Overleg wie gejonasd moet worden

Oôme Piet en Gommert de Visser, zonen van tante Leintje, van de Grôôte Abêêle, deden ook mee met het Riengkrieje op het Molenwater. Onder de bomen stonden de paarden, koel in de schaduw, op hun beurt te wachten. Ik vond het, als kind van een jaar of tien, machtig, indrukwekkende paarden. Die enorme Zeeuwse trekpaarden, stevig op de benen, zwaar behaard aan de sokken, de dikke billen continue in de trilstand, zodat vliegen geen kans kregen voor een trippelrondje over hun lijf. 

De winnaar wordt gejonasd naar oud gebruik

Goeiïg uitziende paarden waren dat, de gemoedelijkheid straalde van hun fors hoofd. Je kon aan hun ogen zien dat ze genoten van een dagje ontspanning. Ze stonden elkaar duidelijk te begluren. Het leek er op dat ze elkaar jaloers taxeerden zo van; ik ben mooier versierd dan jij. Wat wel te begrijpen was, want het ene paard was nog fraaier gevlochten op de manen dan de andere. De staart opgebonden tot een feestelijk knotje, met veelkleurige crêpe-papieren bloemetjes ingestoken, net als bij de manen. Daar moet een paard toch wel van genieten, want volgens mij heeft een paard bewustzijn. Het wil op z'n tijd ook klasse uitstralen.

Irina de Visser in concentratie

Aan de rand van de ringbaan moest ik me tussen de mensenmenigte heenwurmen, er was veel volk op komen dagen, die dit spektakel niet wilde missen. "Wâ'  moe' jie 'ier?" vroeg een mevrouw kribbig, die ik een beetje onbeleefd opzij wilde duwen. "Oôme Gommert komt 'ier zôô m'têên langs, dâ' wil 'k zien." Ze begreep het. "Kom dan maor 'ier staon, dan zie je 't beter." Nu stond ik helemaal vooraan in de rij langs de piketpalen met touw bespannen aan de zandige ringbaan, vlak bij het ringpoortje, waar de spanning het hoogst was.

Irina de Visser in volle actie, haalt ze het ??

In de verte hoorde ik gehinnik onder een aanzwellend geluid. Daar kwam een enorm knol in vol galop aangestormd, het zand spatte alle kanten op. Een denderend geluid alsof een tank in aantocht was. Ik voelde de grond onder mijn voeten trillen. Wat een machtig gezicht, wat een formidale kracht kwam hier aangestoven, een niet te stuiten massief geweld. De ruiter in volle concentratie, met één oog gericht op het kleine ringetje dat hij moet afsteken.

Zuid-Bevelandse amazones zonder overmuts

Het paard voelt hoe belangrijk hij is, dat kan je wel zien aan zijn hoofd. De stemming zit er bij hem ook goed in, hij gunt zijn baasje alle geluk. Maar helaas..., de ruiter mist op een haar na de ring. Het paard is ook teleurgesteld, het schudt met zijn hoofd, zo van; "Hè..., wat jammer nou, de volgende keer beter." Stapvoets met het hoofd naar beneden, keert het paard terug naar de verzamelplaats, voor de volgende poging.


Nu is ôôme Gommert aan de beurt. Ook hij komt in vol galop aangestormd, weer spat het zand alle kanten op, weer zie ik de enorme kracht dat een Zeeuws paard in korte aanloop kan ontwikkelen, wat je niet zou verwachten van een paard dat niet gewend is hard te lopen. Gommert is nu vlakbij het ringpoortje, hij richt, hij mikt, zijn ene oog dichtgeknepen. En.....het is raaáák!! Gommert heeft de ring afgestoken. Hij laat het akelig kleine dingetje van de lans afglijden, een loopjongen raapt het op en brengt het terug naar de ringopsteker.


"Oôme Gommert, ôôme Gommert, 't is gelukt hé...!" Ik ren naar hem toe en wil hem feliciteren. Gommert kijkt vanaf zijn paard op me neer; "Wie bin jie eigelik?" vraagt hij ongeinteresseerd. "k Bin Appie van tante Corrie." vertel ik vrolijk. "Ken ik nie!" zegt Gommert kortaf, nog in trans van zijn concentratie. "Je weet wel, tante Corrie, van de Vlasmarkt, van Klercq, van tante Leintje van opoe Klercq!" haspel ik vluchtig alle informatie door elkaar, in de hoop dat hij iets van de situatie begrijpt. "Oh...die! Maor joe ken ik nie." Wat jammer nou, dat ome Gommert me niet kent, misschien kent ome Piet me wel, dus probeer ik er achter te komen waar die is. "Is ôôme Piet d'r ook?" vraag ik dan naar de bekende weg. "Piet staet daer, maer die zâ' joe ook wel nie' kenne." Gommert draait zijn paard om en loopt van me weg. Teleurgesteld druip ik af, ik heb hier niets meer te zoeken.

© 2011 Albert Prins

Servicepoint:
Geschiedenis van het Belgisch-Zeeuws Trekpaard, zie; http://www.trekpaard.eu
Waar kunt u Ringrijden zien? zie; http://www.ringrijden.nl
Videoclip; Zeeuws trekpaard, Omroep Zeeland (11.54 min) http://youtu.be/QD4Y32GP_Yo
Videoclip; Blanche Willem Vermanderen Vlaams Peird (4.58 min) http://youtu.be/oAb-ZB8a6qg