Ze was mijn lievelingstante... . Tot ze me zonder me wat te vragen begon te veroordelen.
Wat kwamen die veroordelingen hard aan, die scherpe verwijten. Ze doorboorden mijn hart, vervulden me met afschuw, en snoerden me de mond. Maar eerst kwam dit... .
Ik was al enkele jaren gehuwd. En telkens we langs mijn tante gingen, kon mijn toenmalige partner het niet laten op haar af te geven. Smaad, spot, beledigingen aan haar adres.
Maar eenmaal terplaatse was hij een en al aardigheid. Wat was mijn tante gecharmeerd door die aardige, attente, voorkomende man van me... . En telkens dacht ik met pijn in mijn hart : ze moest eens weten hoe hij over haar spreekt... . Maar ik kon haar dat niet zeggen, wilde haar niet kwetsen. Dus zweeg ik. Al bleef ik me verzetten bij zijn laatdunkende opmerkingen aan haar adres, aan de beledigingen... .
Ach... en zij... bleef gecharmeerd door deze ongelofelijk lieve man.... .
In het begin nodigde ze mij uit om samen te zwemmen. Dat vond ik fijn. Tot ze op een keer zei dat mijn man het blijkbaar niet zo leuk vond. Hij zei niets, maar liet het wel merken.
Dat vond ze een reden om dat uitje dan maar te schrappen.
En zo zorgde zij er ook voor dat ik stilaan afgesloten werd van goede vriendinnen en familie.
Dat huwelijk werd een echte hel. En toen ik op een keer bij haar was en er iets over wou zeggen, snoerde ze me bijna meteen de mond door te reageren met :'zo'n fijne man, zorg maar dat je hem houdt'....!
En ze gaf me nog een veroordeling mee... die verspreid werd door iemand van een sportclub waar zij lid van was. Of ze me vroeg of dat klopte? Neen, het bleek in mijn familie gangbaar om maar aan het veroordelen te gaan zonder uitleg te vragen. Gek genoeg ging dit vaker op naar het vrouwelijke geslacht toe.
Echter toen die keer antwoordde ik, vertelde haar hoe hij naar mij toe deed, wat hij, die aardige vader, tekeer ging tegen ze... . Het enige dat ik me verder nog herinner is hoe ze toen antwoordde, zichtbaar geschrokken van dat andere gezicht van die 'aardige man' dat je ja... nooit weet hoe het er aantoe gaat binnen de muren van je huis.
Dat begreep ze uiteindelijk toch.
Later, al jaren was ik inmiddels van hem gescheiden, kwam er nog een gruwelijke veroordeling... een die zo mogelijk nog meer schade van binnen aanrichtte, omdat ze niet alleen vreselijk onterecht was maar in het licht van wat er echt gebeurd was, ronduit wreed mocht genoemd worden... . Ze weigerde toen zelfs nog maar te luisteren naar mijn versie... naar de reden van mijn 'afwezigheid' toen... .
Toen is er iets veranderd in me... en werd ik... nog banger voor haar, en haar scherpe, veroordelende tong precies om de verwoestende impact die haar woorden en houding op me hadden.
Het vergrootte nog meer dat gevoel alleen te staan tegen al die veroordelende rechters zonder ooit maar de kans gekregen te hebben of te zullen krijgen mezelf te laten horen.
Ze hadden me graag aan de schandpaal... .
Niet mijn vader, of mijn grootmoeder, zusje, twee hele lieve vriendinnen... maar zij zijn intussen allemaal overleden. Eén na één.
Hoe heerlijk vond ik het bij tante, oom, nichtjes en neven. Ik mocht (of moest) er op vakantie maar ik was er zoveel keren liever dan thuis. Omdat zij aardig waren, geen klappen gaven, niet schreeuwden of me achtervolgden. Ze waren blij met de hulp die ik spontaan bood... ze bleven niet wat ik ook deed of liet me verwijten zoals mijn moeder deed.
Mijn oom maakte grapjes. Mijn tante riep niet naar ons dat we het mes vergaten, ze deed niet of oom een van de grootste tirannen van de aarde was... zoals mijn moeder mijn vader afschilderde.
Ik hoorde eenmaal terug thuis mijn tante verwonderd tegen mijn moeder zeggen hoe behulpzaam en aardig ik was. Mijn moeder had haar wellicht verteld hoe ik thuis 'niets goeds deed'...? Vertelde ze erbij dat dat onmogelijk was, omdat ik nu eenmaal niets goeds KON doen voor haar?
Vertelde ze haar hoe ik de hele winkel dweilde en alle laden mooi schoonmaakte, de boeken er netjes terug in sorteerde? Maar hoe mijn moeder thuiskwam en begon te tieren en te schreeuwen waarom ik die klus had geklaard en niet net aan de andere kant van de toog was gaan schoonmaken?
En als ik het daar voor mijn rekening nam, dan brulde ze en deelde klappen uit... omdat ik net dat andere deel had moeten doen.
Ik was bang voor haar, van die haat, van die hysterie, van hoe ze achter me liep terwijl haar handen me raakten, sloegen, mepten waar ze me maar raken kon. Zelfs mijn hoofd was niet veilig.
En dat terwijl ze... 'terwijl ik erbij stond' aan de klanten verkondigde dat ze ons nooit tegen het hoofd sloeg. Soms zagen mijn wangen haast purper van de harde klappen.
En of dat nog niet genoeg was, nam mijn broer dat ook van haar over. Me klappen geven, met zijn vuisten op mijn borst. Wat heb ik daarom gehuild. Maar ik moest het haar niet vertellen want zij nam hem altijd onder haar vleugels.
Vaak liet hij zich vallen als hij haar hoorde aankomen en begon te huilen, alsof ik het was die hem sloeg en niet omgekeerd. Dan sloeg ze me opnieuw zo hard ze maar kon.
Gelukkig schopte ze niet met harde schoenen zoals mijn broer me schopte.
Mijn broer haatte me. En haat me nog.
Ik heb die haat nooit begrepen. Moest ik hem dan niet haten? Om de angst telkens ik op mijn jongere broertje moest passen en mijn andere broer er dus ook was en me duwde en dingen vernielde, stiekem op mijn kamer.
Zonder duidelijke reden kreeg ik opnieuw klappen van hem, vuistslagen.
Toen ik nog puber was, ongeveer elf of twaalf jaar, stond hij aan de overkant van de tafel en gooide zomaar uit het niets een vork mijn richting uit. Die kwam pal onder mijn ene oog terecht. Mijn moeder toen met mij naar de apotheker, die er wat in druppelde en een gaas of verband erover legde, de hele dag moest mijn oog bedekt blijven.
Of die andere keer dat ik steenkool in mijn ogen kreeg, stokjes... alles was goed.
Een sneeuwman met de grond gelijk maakte.
Een keer met een ijzeren schop op mijn hoofd sloeg. Huilend liep ik de tuin door, ik wist niet wat het was die pijn en het vocht dat over mijn gelaat liep.
Ik bloedde hevig. Toen nam mijn vader die net thuis was hem onder handen. Ik vond dat vreselijk, wou niet dat hij zo'n klappen kreeg.... maar moest hij , mijn broer me daarom haten????
Hoe mij al jong 'hoer' noemde... terwijl ik niet eens een jongen had gezoend....?
Die broer haatte me, net zoals mijn moeder dat deed. Mijn vader was aardig voor me, en te vertrouwen, ook al kreeg ik bij ruzies net zulke harde klappen, toch vond ik dat lang niet zo erg als hoe mijn moeder me behandelde MIShandelde.... met haar klappen, achtervolgingn, spot en voortdurende gemene, harde verwijten, hoe ze bij heel wat buren en familie afschilderde als een nare dochter die niets deed.... terwijl ik mijn kamer dweilde, schoonmaakte daar en in de woonkamer, winkel, soep maakte, in de winkel stond en niet voor even... een ronde moest overnemen en zelfs later ook die van mijn broer toen die er vierkant zijn mouwen aanveegde. Bij ieder foutje dat ik maakte in het voorbereiden van de ronde, je raadt het al 'klappen'.... en toen ik de ronde van mijn broer ook moest overnemen omdat hij er niets van bakte en geen klappen meer hoefde te vrezen vanaf de dag dat hij mijn moeder terugsloeg (dat had ik eens moeten proberen-ze had me wellicht doodgemept).
In winter en zomer, in ijzige koude en hitte, in mijn eentje op de fiets, volgeladen met artikelen in de buitenwijken van mijn stad... . Een halve dag door weer en wind om daarna tijdens de wintertijd totaal verkleumd en dof van de koude mijn handen op de kachel kon leggen zonder iets te voelen. Daarna werd ik opnieuw naar mijn werk gestuurd... want toen mijn moeder vond dat na schooltijd en tijdens de vakanties niet genoeg was, besloot ze me van school te halen zonder dat ik er iets tegen in te brengen had en terwijl ik wel goed leerde, in tegenstelling tot mijn broer die ook daar zijn broek aan veegde... wat heb ik daar ook om gehuild en gesmeekt, want ik ging graag naar school (omdat ik graag leerde én omdat er geen enkele leerkracht was die zo angstaanjagend was als mijn moeder, integendeel, er waren er die aardiger waren voor mij op één jaar dan mijn moeder in mijn hele leven.
Ik begin te trillen... daarom hou ik het hierbij voor vandaag. Iedere dag een stukje... ik kan niet meer wachten om het op een andere manier dan hier te delen omdat mijn gezondheid nu nog extra crashen onderging.
Iedere dag naar de kerk... zo moest dat voor je 'plechtige communie' destijds.
En dat deed ik dus ook. Er was niet alleen die leuke jongen die me samen met zijn vriend telkens voor de catachese kwam halen.. maar er was ook een aardige oudere dame. Ze was steeds zo aardig voor me, zo vriendelijk. Ik zie haar nog steeds voor me. Een kleine dame, een brilletje, gekruld grijze haren en een hoedje. Hoe vaak heb ik gewenst dat zij mijn moeder zou geweest zijn.
Ze zou me vast niet voor ieder denkbeeldig foutje klappen hebben gegeven. Ze zou me vast niet als een razende achterna gezeten hebben als ik voor die harde klappen vluchtte... en van degene die ze uitdeelde.
Ik was het 'slechte' kind, de 'slechte' dochter. Dat kind dat ze niet moest.
Wat vertelde ze op een keer aan mensen terwijl ik erbij zat? Dat ze zo graag een jongen had gehad en hoe mijn grootmoeder had gezegd bij de komst van haar tweede kind, een zoon, dat ze nu had wat ze wou.
Oké, dat kan best. Maar was het daarom dat ze me hekelde? Alsof ze in feite niet wou dat ik bestond?
Het doet pijn als ik dit schrijf... maar het moet eruit, het hele verhaal. Ik ga eraan dood.
Na wat er onlangs is gebeurd. De onverholen haat, alsof ik een of ander vies beest was... zo had een lid van de familie me aangesproken. Wat zeg ik? Aangesproken. Ze spuugde de woorden eruit, ze sprak ze niet.
Nog steeds voel ik me ziek, doodziek... van die ene giftige slangenbeet die al die giftige slangenbeten vertegenwoordigd van mijn hele leven. Die ermee begonnen is... en mijn hele omgeving ermee besmet heeft.... . Zij, degene die me op de wereld zette... maakte dat ik door de hele familie enkele uitzonderingen eruit gelaten, me verafschuwt, negeert, met de vinger wijst, en zonder.... ooit... maar één vraag te stellen.... zonder ooit zich iets af te vragen... ze namen al de lelijkheid die ze me toedichtte zomaar over.
Hoewel ik enorm veel foto's van onze kinderen nam, weigerde hij me ook maar één foto van ze te geven. Met persoonlijke kado's van mijn vader of diens vriend ging het dezelfde kant uit. Nochthans nam ik niets van hem mee. Het enige dat ik hem ontnam is zijn ziekelijke macht over me. En dus de vrouw waarop hij zijn zelfhaat en tirannie botvierde.
Ik heb me later vaak afgevraagd wat hij nog overhield van zelfrespect... . .
En plots duikt het terug op, al die gemenigheid van jaren geleden.
Ik kwam dat wat mijn vader met zoveel liefde had verzorgd en mij had gegeven, ophalen. Maar toen ik de man die me beloofd had niets van mij weg te gooien, ernaar vroeg, kreeg ik als antwoord dat hij ze bij het vuil had gegooid.
