Europa en het Christendom 7xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

Wat heeft het christendom aan Europa gegeven ?

Na de vorige artikels waarin we het ontstaan en de ontwikkeling van het christendom in de eerste vier eeuwen even benaderd hebben willen we in dit artikel kijken naar de invloed die het christendom gehad heeft bij de opbouw van een groot Europa .

De Mens, schepper naast God.

Dank zij een evolutie die miljarden jaren geleden begonnen is bestaan er nu wezens die bewust zijn van hun bestaan en dat bestaan ook, voor een deel althans, kunnen oriënteren.

Die wonderlijke wezens (de mensen) ontstonden zowat een paar miljoen jaren geleden.

Dank zij het prachtige mechanisme van de evolutie en de technieken die daaruit voortgevloeid zijn kan die mens, de dag van vandaag, zijn hersenen en alle vermogens die opgeborgen zitten in die hersenen verder ontwikkelen.

Want ja, de evolutie gaat verder en wordt voortgestuwd door de ‘sterkste, de machtigste, de sluwste, de verstandigste’, zoals dat gegaan is en nog altijd gaat in heel de natuur.

En die sluwste en verstandigste is dat tegenwoordig niet de mens??

Geen dier heeft ooit het atoom ‘ontrafeld’, geen dier heeft ooit een bewuste kennis gehad van chromosomen en genen om daarmee nieuwe soorten te genereren.

Geen dier heeft ooit een robot naar de maan gestuurd.

Ja, de technische kennis die de mens heeft van de krachten en de wezens die hem omringen groeit met de dag.

Zo volbrengt de mens de opdracht die God hem gaf van bij de schepping.

Lezen we even wat de Genesis daarover vertelt. (Genesis 1.26-28a)

God sprak :

“Nu gaan Wij de mens maken, als beeld van Ons, op Ons gelijkend; hij zal heersen over de vissen van de zee, over de vogels van de lucht, over de tamme dieren, over alle wilde beesten en over al het gedierte dat over de grond kruipt.” En God schiep de mens als Zijn beeld; als het beeld van God schiep Hij hem; man en vrouw schiep Hij hen. God zegende hen, en God sprak tot hen : ‘Wees vruchtbaar en word talrijk; bevolk de aarde en onderwerp haar.’

Het wordt dan misschien wel de tijd dat we ons afvragen ‘waarheen’ we gaan met die opdracht.

Zal ze dienen om 6,5 miljard soortgenoten te voeden, te helpen in hun dagelijks leven en ‘gelukkig’ te maken?

Of zal ze dienen om een ‘elite’ te maken van machtigen en rijken en verstandigen en sluwen die de anderen zullen vertrappelen en vernietigen om dan met enkelen te ‘genieten’ van de opgedane kennis en verwezenlijkingen.

Of zullen de sluwen en verstandigen ook werken en wroeten voor heel de aarde en voor alle soortgenoten opdat ze het allen beter zouden hebben ??

In de loop van de volgende jaren riskeert de oppervlakte van de bewoonbare grond op onze aarde wel degelijk kleiner te worden omwille van het smeltende ijs, het stijgende water en de hogere temperatuur.

Een kleiner aantal mensen die deze oppervlakte moeten delen is dan wel welkom.

Zijn we misschien al goed op weg om zulke politiek te realiseren ?

We maken het toch al mee dat de hoogst ontwikkelde samenlevingen ook het laagste aantal kinderen op de wereld zetten.

Zal er ooit een oorlog ontketend worden tussen het enorme leger arme mensen en de gesofistikeerde groep machtigen en verzadigden ?

En als we die oorlog willen vermijden dan zal liefdadigheid, hoe edel en noodzakelijk ook, niet voldoende zijn om de kloof tussen arm en rijk te dichten.

Er zijn structurele maatregelen nodig om dit immense probleem op te lossen.

En de mens “KAN” dat.

Hij moet het echter “WILLEN”.

Want dit probleem gaat de hele wereld aan.

Toch willen we het hele probleem zo dicht mogelijk bij huis houden en dan maar best zien wat ons eigen continent “Europa” er de laatste 2000 jaar van gemaakt heeft.

Europa heeft vele volkeren en culturen over de vloer gekregen.

Germanen, Kelten, Vikings, Franken, Spanjaarden, Arabieren, Hunnen, Grieken, Romeinen,  Slaven…..en alle hebben hun eigen systeem gekend (en, dank zij hun macht, dikwijls aan anderen opgedrongen) om de dagelijkse problemen op te lossen.

Maar bij al die oorlogen die met volksverhuizingen gepaard gingen werden stukken uit de overwonnen cultuur overgenomen en versmolten met de nieuwe trend.

Zo liggen de Grieken aan de basis van het westerse denken en het artistieke aanvoelen.

De Romeinen geven ons de basis van het Recht.

Zij zijn ook de eersten om één groot gedeeltelijk Europees Rijk te vormen. Zij erkennen de lokale gewoonten, zeden en gedachtengoed en versmelten ze met de hunne.

Deze idee wordt later doorgezet door de opeenvolgende heersers die verder zorgen voor een ‘politieke’ eenheid.

‘Territoriaal’ vormt Europa een soort westelijk gelegen ‘aanhangsel’ van het immense continent Azië.

Het christendom heeft intussen al wel gezorgd voor een zekere eenheid rond bepaalde ‘levenswaarden’. 

En de Arabieren stellen scherp de keuze tussen het overheersende christendom en de islam.

Wijl de Semieten zorg dragen voor een bloeiende handel over het hele continent.

Wat we dus de dag van vandaag beleven is een mengeling van allerlei waarden, symbolen,  gedachten, gewoonten, talen en gevoelens die niet zomaar in één pennentrek te beschrijven zijn.

Het kan op zichzelf een fantastische rijkdom betekenen.

En zo komen we dan tevens bij één van de hoofdwaarden die het christendom heeft bijgebracht. 

                                                              ‘Bemin uw naaste gelijk uzelf’.

Die naaste was voor Jezus (de stichter van het christendom) zowel de jood (Jezus’ eigen rasgenoot), als de vreemdeling ( de Palestijn die door de joden, jaren geleden, verdreven was uit zijn eigen land), zowel de arme als de rijke, zowel de vrouw als de man, zowel de slaaf als de vrije man.

Deze gedachte sluit aan bij wat de huidige wetenschap vaststelt n.l. dat ‘alles’ aaneen hangt en één groot geheel vormt met miljarden schakeringen.

Op deze basisregel kan de toekomst van het mensdom gebouwd worden : psychologisch (verdraagzaamheid en waardering), sociaal (levenszekerheid voor armen en rijken) en cultureel (de waaier van zovele mogelijke uitdrukkingen van geluk en vreugde, liefde, spijt, hoop op toekomst…) .

Niet enkel voor Europa, maar tevens voor de hele wereld.

Niet enkel voor vandaag maar voor vele eeuwen die nog komen moeten.

Een tweede fundamentele waarde die het christendom, nu 2000 jaar geleden, gebracht heeft is:

                                              ‘een nieuwe zienswijze over God’.

God is niet eenvoudig de oorsprong van alles wat bestaat en zich verder niets aantrekt van wat er met het geschapene gebeurt.

God als schepper is ook niet de ‘boeman’ die straft of soms ook beloont.

De God der Christenen ‘integreert’ zich met zijn schepping die hij trouwens aan de ‘mens’ heeft toevertrouwd met de opdracht ze voort te zetten en af te werken.

Maar tevens laat die God de mens vrij in zijn beslissingen (lees de tekst uit Genesis hierboven aangehaald.)

De ‘mens’ zelf beslist of hij meedoet of niet.

Hij kan zelf beslissen of hij zich inschakelt in het sinds lange eeuwen durende  evolutieproces dat gaat van zogezegde dode materie tot springlevende wezens zoals hijzelf, een proces dat steunt op welbepaalde  natuurlijke ‘basiswetten’.

God, zoals de christenen Hem zien,  nodigt de mens uit het natuurlijke evolutieproces voort te zetten.

Voor de mens zelf betekent het dat hij ‘kan’ evolueren naar een hoger bestaansniveau.

Het niveau waar de mens één wordt met God.

Het niveau waar de mens beeld wordt van God.

Maar evenmin als een sprietje gras weet wat een koe is die van dat gras leeft, weet geen mens wat dat hogere niveau is of zal zijn.

Enkel onze grote mystiekers, die reeds in dit leven bepaalde ‘geestelijke’ situaties  beleven, delen ons hun ervaringen mee langs de enig mogelijke voor ons verstaanbare weg : de weg van de symbolen en van de allegorieën.

Ook de wetenschap trouwens van vandaag werkt met symbolen en allegorieën om voor ons bepaalde ‘natuurverschijnselen’ min of meer verstaanbaar te maken, omdat dit met de gewone woordenschat ook niet meer lukt .

Zo stelt de christelijke godsdienst als voornaamste symbool :

                                                                                      ‘God is als een Vader’.

Voor velen onder ons betekent dat woord misschien niet veel meer, want kinderen kennen achtereenvolgens soms verschillende vaders van wie soms ook geen één nog met hen bezig is.

‘In se’ betekent het woordje ‘Vader’ een man die samen met een vrouw een kind voortbrengt en daarvoor verantwoordelijk is en blijft totdat het kind op eigen vleugels kan uitvliegen.

Hij is en blijft samen met zijn vrouw de ‘geborgenheid’ waar het kind altijd welkom is en waarop het altijd kan terugvallen.

Zo is ook God de drijfveer achter alle denken en handelen van de mens.

Zo kan de mens (bewust) altijd op Hem terugvallen.

Zo valt de hele natuur (onbewust) terug op Hem.

Vele wetenschappers ontwaren in de natuur, die zij steeds beter kennen, een drijvende kracht die overal aanwezig is en er blijkbaar voor zorgt dat het einddoel bereikt wordt n.l.  een uitdrukking worden in miljarden gedifferentieerde facetten van het pure ‘Zijn’, getooid met een fantastische  ‘Levenskracht’, en een wonderlijk streven naar ‘Eenheid’,‘Evenwicht’ en ‘Liefde’.

Is de ‘Mens’ in de ‘man-vrouw relatie’daarvan niet het mooiste exemplaar (tot hiertoe) ?

Het bestaan van een ‘drijvende kracht’ achter wat er gebeurt kan daarbij heel goed samengaan met ‘toevallige’ gebeurtenissen, met ‘toevallige’ ontmoetingen van krachten ( materiële en geestelijke), die nieuwe verbindingen en soms zelfs nieuwe wezens doen ontstaan.

xml:namespace prefix = v ns = "urn:schemas-microsoft-com:vml" />

Michelangelo Buonarroti (1475-1564)

De Schepping van Adam

Heeft de mens in die evolutie dan een specifieke taak, een taak die geen enkel ander dier aankan, een taak waarvan we ons nog niet zo bewust zijn  ?

Het christendom ziet de mens als een “beeld” van God.

Een beeld van Leven en Liefde.

Sommige godsdiensten zien God als een Man en een Vrouw waartussen Liefde ontstaat.

Het christendom ziet God als Vader en Zoon waartussen Liefde ontstaat (= de Geest van Liefde).

Die Geest bezielt de hele schepping en brengt de Mens tot stand.

Jezus, als Mens (levende, zichtbare en tastbare uitdrukking van God), kon dan ook zeggen : “Wie mij ziet, ziet de Vader”. En “waar twee in mijn naam aanwezig zijn ben ik in hun midden”.

Het christendom nodigt dan ook elke mens uit om ‘kind ‘te worden van God, één met het groot mystiek lichaam van Jezus-Christus, het perfecte Beeld van God.

Zo kan elke mens dan ook zeggen :  

Wie met een ander praat, praat met God.

Wie een ander liefheeft, heeft God lief.

Wat we aan een ander doen, doen we aan God.

Wat we aan mekaar vergeven, is ook voor God vergeven.

Maar wat betekent ‘liefde’ eigenlijk ?

‘Liefde’ is in de eerste plaats ‘relatie’, ‘contact’.

De dag van vandaag beschikken we over vele manieren om ‘contacten’ te leggen en relaties aan te knopen met anderen.

Een gezellige babbel, een groot feestmaal, de zovele apparaten die we hebben uitgevonden om met mekaar in contact te komen : de telefoon, de GSM, de radio, de TV, de GPS, om niet te spreken over onze eigen woordenschat en de kunst van het schrijven, tekenen, beitelen, schilderen en componeren .

In al deze handelingen gebeurt  iets wonderbaars.

De mens tovert pure materie om in geestelijke waarden, pure materiële energie in pure geestelijke energie van goedheid, verstandhouding, eerbied, vriendschap en liefde. 

Kilo’s vlees en groenten samen met liters wijn en water worden omgetoverd tot een feest van het hart voor alle genodigden.

Een chatsessie over duizenden kilometer afstand kan twee harten in een laaiende gloed van liefde doen ontbranden.

Een concert doet soms duizenden uit hun zetel oprijzen om met daverend handgeklap hun enthousiasme en innerlijke bewogenheid uit te schreeuwen.

En wat te denken over de zovele wondere dingen die door onze hersenen uitgebroeid worden.

En met hoeveel eerbied benaderen duizenden anderen bepaalde symbolen voor hogere waarden.

Naar de praktijk toe zijn er dan wel enige suggesties te doen :

1. Het is toch interessant en aanlokkelijk dat alles zou gedaan worden om iedereen hier op aarde zo gelukkig mogelijk te maken.

We hebben er dus allemaal belang bij dat we hard werken, in de eerste plaats om genoegzaam voedsel en drank te produceren voor iedereen.

In vele gevallen hebben machines reeds de plaats ingenomen van mensen, en zodoende kan er veel meer geproduceerd worden.

MAAR verlangt u dat enkel de elite van deze voordelen kan genieten, zoals het nu gebeurt?

Want vele mensen kunnen de producten die aangeboden worden niet betalen, omdat de prijs ervan te hoog ligt.

Wat men dan niet kan verkopen, dat ‘overtollige’ voedsel (graan, tomaten, koffie, vruchten), wordt liever vernietigd dan verdeeld onder de minder begunstigden ! Want dat ‘overtollige’ levert toch geen WINST op !!

OF verlangt u dat iedereen van deze productie kan genieten ?

Afhankelijk van wat u verlangt en beslist, moeten ‘structurele’ veranderingen hier een oplossing brengen en dienen ‘politieke’ keuzes gemaakt.

Uzelf, als MENS, bent daarover de baas (als u dat tenminste wil).

Evenwijdig daarmee, is tevens een ernstige ‘studie’ absoluut dringend nodig over de verhouding tussen “geld” en “arbeid”, tussen “winst” en “investering”, tussen “eigendom” en “management”.

2. Een tweede zaak waarop iedere mens wel recht heeft is “de ontwikkeling van het verstand”, want dit is wel specifiek ‘menselijk’.

Waarom wordt er dan niet meer geïnvesteerd in ‘onderwijs ‘en ontwikkeling, ook in die landen die het financieel zelf niet aankunnen.

Steken we, als machtigsten en verstandigsten, liever geld in het zoeken en realiseren van wapens die de andere met meer zekerheid kunnen vernietigen?

Willen wij bepaalde landen onder de duim houden (en dom houden) omwille van hun rijkdom aan petroleum en dure grondstoffen die we zó dringend nodig hebben en die we in eigen bodem niet bezitten. ??

3. Laten we nu even aannemen dat iedereen over genoeg voedsel en drank beschikt en dat iedereen zich naar eigen vermogen verder intellectueel en technisch kan vervolmaken.

Op dat ogenblik stelt zich de vraag waarheen we met z’n allen gaan, welke toekomst de aarde en de wezens die erop leven tegemoet gaan, en misschien dan wel vooral wat er gewordt van de mens.

Want de mens is tot hiertoe het laatste en hoogste levend wezen dat door de evolutie op aarde tot stand is gekomen.

Waar gaat die evolutie naartoe ? Waar gaat de mens naartoe ?

Fysisch is de mens zeker niet de sterkste noch de grootste.

Verstandelijk haalt hij het van de andere dieren omdat hij bewust zijn eigen kennis kan delen met duizenden andere soortgenoten.

Samen met andere soortgenoten heeft de mens dan in de loop van verscheidene eeuwen een fantastische synthese kunnen maken en nieuwe, machtige onbestaande machines en instrumenten kunnen uitvinden en realiseren.

We zouden dus kunnen aannemen dat daardoor de mens de sterkste is, de machtigste, de sluwste.

Maar dan nog blijft de vraag “vindt de mens daarin zijn geluk ?”

We maken mee dat juist daar waar de mens ogenschijnlijk het meest ontwikkeld is, en waar hij beschikt over de hoogste ‘levenskwaliteit’ qua voeding, drank en infrastructuur, hij in vele gevallen diep ongelukkig is en zelfs een eind wil maken aan zijn bestaan.

Moeten we dan wel het geluk ergens anders zoeken ?

Kan de mens slechts gelukkig zijn in een evenwichtige relatie met anderen  ?

Moet eerst elke vorm van egoïsme uit het leven gebannen worden alvorens de mens zijn geluk kan vinden en opbouwen ?

Moet elke mens dat voor zichzelf doen of moeten ook ‘politici’ van over de ganse wereld’ een andere richting in bij  hun economische, sociale en culturele beslissingen ?

Zij zijn het inderdaad die dit ideaal moeten en kunnen mogelijk maken.

Maar natuurlijk, ook zij zijn ‘vrije’ mensen. Ze moeten dan ook wel de juiste beslissingen ‘willen’ treffen.

Zegt Jezus ons iets over die politiekers ?

Jezus, de stichter van het christendom, heeft steeds een onderscheid gemaakt tussen ‘politiek’ en ‘God’.

“Geef aan de keizer  wat de keizer toekomt, maar geef aan God wat God toekomt”.

Hijzelf onderwierp zich aan het bestaande gezag, alhoewel dit gezag het gezag was van een ‘bezetter’.

Maar hij trok zich ook regelmatig terug om met zijn Vader te bidden en te spreken.

Daarnaast zegde hij ook zeer duidelijk dat hij niet de wet (de Joodse Thora) is komen afschaffen, maar wel ‘vervolmaken’.

De gekende tien geboden blijven dus als ‘sociale basis’ verder gelden.

Waar deze niet beleefd worden ontstaat onevenwicht in de mens als persoon en in de gemeenschap waarin hij leeft.

De ‘vervolmaking’ van de wet bestaat erin dat de mens zijn ganse leven in het kader stelt van ‘ware en universele liefde’.

In heel deze retoriek zit een prachtige les voor ons allemaal.

Als ‘individu’ zitten wij met God verbonden langs de antenne van het gebed en de meditatie.

Als individu ‘in een maatschappij’ zetten wij ons in om de basiswaarden door Jezus voorgesteld en beleefd ook ingang te doen vinden in die maatschappij zodat deze verder kan evolueren in de juiste richting.

We zullen dus allen werken aan een cultuur die binnen de gevarieerde bestaande politieke regimes die basiswaarden zo volledig mogelijk zal huldigen.      

Voor ieder van ons zal dat gebeuren in een telkens andere context, dus ook in een ander ‘kostuum’.(= andere wetten, andere gewoonten, andere beroepen.)

De ene engageert zich rechtstreeks in de politiek.

Een ander wordt dokter of ingenieur, verpleegster of sociaal werkster, politieagent of verkeersleider voor vliegtuigen, handelaar of advocaat, kloosterling of priester, huisvrouw en opvoedster.)

Onze bonte wereld heeft allerlei engagementen nodig….

Maar het zijn wel ‘engagementen’ d.w.z. wat men begint, werkt men ook af, en best ook nog zo goed mogelijk.

Het ‘echte mens worden’ begint dan bij de familie, gaat verder op school, aan de universiteit, op het werk, in de vriendenkring, op vakantie.

Naast de familie speelt inderdaad de gemeenschap een belangrijke rol.

Vele sociale contacten kwamen vroeger tot stand gedurende de éénjarige legerdienst.

Men leerde, soms onder dwang, respect te hebben voor de ander.

Men leerde tevens een zeker leiderschap te aanvaarden.