Een zonnige namiddag tijdens de laatste zomerdagen van september 1995.

Zoals meestal stond de achterdeur open. Ik ging binnen, zonder kloppen. Niet nodig, je was hier altijd welkom! Gerard, 78 jaar maar jong van geest, zat rustig aan de eettafel een koffietje te drinken. De koffiepot op de kachel, de halfvolle fles jenever altijd klaar binnen handbereik voor de bezoekers.

Ik had de keuze: koffie of een borreltje. Jenever is niet echt mijn ding, dus werd het voor mij een pekzwarte koffie waarvan je onmiddellijk wakker en alert werd.

Ik zat nog maar net toen Willy, de vaste postbode sinds jaren, binnenkwam. Hij bracht een pakje van één van de zonen die, voor het werk, met het ganse gezin naar Singapore was verhuisd. Willy dronk, terwijl we een babbeltje deden, vlug een jenevertje vooraleer zijn ronde verder te zetten.

 Aanleiding van deze mijmering is een prachtige documentaire over het leven op de boerenbuiten in de jaren ’70 van de vorige eeuw die ik gisteren zag op VRT-nu. De beelden spraken voor zich, off screen commentaar was niet nodig en zou zelfs als storend worden ervaren.

Wat me vooral opviel was de rust, de ontspanning, het omgaan met de buren, de vrienden, het sociaal leven....

De documentaire deed me inderdaad terugdenken aan mijn schoonouders.

Gerard, ‘Zjeraar’ voor de vrienden, was zowat de rustigste mens die ik kende. Dat rustige zat in de genen van zijn familie. Ook zijn broers en zussen leken nooit te hebben gehoord van stress. Nooit zou Gerard zijn stem verheffen. Hij sprak altijd met diezelfde rustige en eerder lijzige stem. Een horloge droeg hij alleen als hij in zijn zondagse pak naar de H.Mis ging of uitgenodigd was op een feest.

Klein en gedrongen van gestalte. Een weelderige grijze haarbos. Niet mager, niet dik. Een heel sobere manier van leven.

Gerard had al zoveel meegemaakt in zijn leven dat niets hem nog uit zijn evenwicht kon brengen: een jongere broer en zus gestorven toen hijzelf amper 20 jaar was. In de tweede wereldoorlog een broer en schoonzus die niet meer terugkwamen uit de Duitse concentratiekampen. Een dochtertje gestorven toen het pas enkele maanden oud was. Zijn vrouw overleed in 1978, pas 57 jaar geworden......

Een mens zou voor minder verbitterd raken, maar niet zo Gerard. Altijd positief, nooit een slecht woord over andere mensen. Het was dan ook niet verwonderlijk dat er zowat elke dag buren of familie en vrienden langskwamen. Wat hij vooral heel goed kon, was luisteren!

Gerard, een mens van vlees en bloed met zijn tekortkomingen, leefde volgens de 10 geboden.

Misschien ze hier voor alle duidelijkheid nog even opsommen?

 Gerard had samen met zijn vrouw  tien (10!) kinderen grootgebracht. Luxe hadden ze niet gekend maar de kinderen hadden altijd een net voorkomen en waren welgemanierd. Respect voor ieder ander mens werd hen ook van kindsbeen aangeleerd.

Nadat hij gestopt was als landbouwer, wegens niet meer rendabel, had Gerard in het dorp een melkronde opgestart. Vanaf nul! Zelf deur aan deur klanten proberen te maken. Niet evident voor een introvert persoon als Gerard.

Maar het lukte! Iedereen kende Gerard, Gerard kende iedereen. 

Zijn echtgenote Louisa was dan weer een heel extraverte  vrouw  met het hart op de tong. Groot van gestalte, groot van hart. Gerard en Louisa vulden elkaar perfect aan.

Je moest bij Louisa niet aandringen om op feesten een lied te zingen of te acteren bij het parochiale toneelgezelschap.

Het overlijden van zijn vrouw –zij waren altijd samen- was voor Gerad dan ook een enorme klap. Maar toch, op de dag van de begrafenis was hij het die zijn kinderen ging troosten op het kerkhof, diepgelovig als hij was. Niet andersom!

Geloof verzet bergen?

Inderdaad, hoewel zelf niet gelovig, heb ik toen op de begrafenis van zijn vrouw met eigen ogen kunnen vaststellen hoe hij een enorme kracht haalde uit dat geloof.

Gerard en zijn vrouw waren op een bepaalde manier, zonder het misschien zelf te beseffen, voor die tijd tamelijk vooruitstrevend. Indien één van de dochters in de stallen wou werken was dat geen probleem. De zonen werden ook opgedragen om de was buiten op te hangen.

Er was geen strikte scheiding tussen taken voor  mannen en vrouwen. We spreken hier dus wel over de jaren ’60 en ’70, wanneer dit allemaal nog niet evident was!

 Nieuwjaar en de plaatselijke kermissen waren voor Gerard en Louisa altijd weer gelegenheden om te feesten en de familie samen te brengen. Daags voor de festiviteiten kwamen alle kinderen samen het salon, zetels en canapé in de garage zetten om plaats te maken voor extra tafels en stoelen. Wanneer alles klaarstond begon men al te koken.

 Ook na het overlijden van zijn vrouw, stond Gerdard er op om de traditie van de feesten verder te zetten. In de loop van de jaren groeide het aantal ‘genodigden’ alleen maar. Allemaal kwamen ze graag. Niemand zocht uitvluchten om niet te komen. Op het hoogtepunt zaten er 65 (vijfenzestig) familieleden aan tafel. Kinderen, kleinkinderen, achterkleinkinderen.

Voor mij, komend uit een gezin met twee kinderen, was het aanvankelijk wennen aan die drukte. Een nieuweling in de familie moest ook een spervuur van vragen doorstaan, maar het belangrijkste was dat hij/zij altijd werden aanvaard ongeacht het karakter, ongeacht de afkomst.

Als hun kinderen gelukkig waren, dan waren Gerard en Louisa ook gelukkig.

Op zondagnamiddag een bezoek brengen aan de ouders hoorde er vroeger ook gewoon bij. Misschien zelfs als een vorm van respect voor de mensen die je hadden opgevoed. Dat stuk van het familiaal leven is spijtig genoeg om allerlei redenen bij de meeste families weggevallen. De kinderen hebben het meestal te druk, de ouders zelf hebben dikwijls ook nog een actief leven.

Die zondagse bezoekjes waren nochtans een uitstekende gelegenheid om bij te praten. Om je hart te luchten, om te lachen, te horen hoe het met de anderen ging, om de anderen hun mening te vragen over iets waarmee je zat .....

De documentaire op VRT-nu deed mij plots beseffen hoezeer onze manier van leven is veranderd. Familie en sociaal leven zijn op vele plaatsen grotendeels weggevallen. Eenoudergezinnen, gezinnen met één kind, de vele alleenstaanden, zijn niet bevorderlijk voor een ‘rijk’ familieleven. Waar staat de deur trouwens nog uitnodigend open? Aan nieuwe woningen zie ik van langsom  meer dat er onmiddellijk een hekken wordt geplaatst met een poort die alleen met een cijfercode kan worden geopend. Spontaan binnenspringen voor een koffietje en een babbel? Vergeet het!

 In deze tijden waarin alles snel moet gaan,  moet het leven in detail worden uitgetekend. In de hoofden een duidelijk en ideaal plaatje voor carrière, huwelijk (of samenwonen), kinderen, Wanneer met één ‘onderdeel’ van het zorgvuldig uitgetekende plan iets fout loopt, is men verloren. Weg is de droom. Het leven mislukt.  Dat het leven niet altijd verloopt zoals men het in gedachten heeft, is iets waar amper nog rekening mee wordt gehouden.

 De vier belangrijkste onderdelen van een gezond geestelijk leven, zijnde ‘aanvaarding’ (van tegenslagen), respect, familie en sociaal leven ontbreken voor een groot stuk in deze snelle smartphonetijden.

Maar er is toch hoop in deze bange Coronatijden. Ik zie in mijn straat de laatste jaren meer en meer bankjes verschijnen in de voortuinen waar op zomerse dagen buren wat komen bijpraten. Terug een eerste aanzet tot meer sociaal contact?

 Dat is dan op zich misschien weer slecht nieuws voor therapeuten allerhande.

Blogaholic

31-01-2024, 00:00 Geschreven door Blogaholic
Reageren (1)