Pas op pensioen en zoals elke gepensioneerde stelde ik mij de vraag: wat nu?

Oké, ik had hobby’s zoals genealogie, fotografie en sporten maar daar kan je geen ganse dagen mee vullen.

En daarenboven ben je altijd weer op je ééntje bezig.

Toeristische uitstappen en terrasjes? Deden mijn vrouw en ik, pré-corona, ook ontzettend graag. Maar ook hier weer ontbrak iets, namelijk iets betekenen voor andere mensen.

Al gauw nam ik mij voor om in mijn vrije tijd toch iets nuttig te doen voor mijn medemensen.

Toen ik op een dag in het infoblad van de stad las dat de lokale voedselbank St-Vincentius, nog vrijwilligers zocht, aarzelde ik niet.

Alhoewel St-Vincentius? Nog nooit van gehoord! Dus toch maar online info ingewonnen. Bleek  dat het om een (inter)nationale VZW ging die ook in België best veel filialen had.

Een mailtje naar het plaatselijke OCMW en een week later al mocht ik me aanbieden bij de voedselbank, in een aftands parochielokaaltje.

Een achttal mensen van alle leeftijden waren bezig met de opbouw van de zaal om ’s anderendaags een voedselbedeling te verzorgen. Het viel me onmiddellijk op dat er op het eerste zicht geen enkele universitair of CEO bij de werking betrokken was. Na enkele weken, toen ik de anderen wat beter had leren kennen, bleek mijn eerste indruk juist te zijn. De vrijwilligers bleken voor het merendeel (gepensioneerde) arbeiders en bedienden te zijn.

 Werk was er genoeg: 3x per week gingen we voedingswaren afhalen in de plaatselijke Aldi.

Het ging dan over producten die beschadigd waren of kortbij de vervaldatum waren. We waren die schenkers enorm dankbaar.

Voor ons was het fantastisch dat we ”onze” mensen die extra’s konden aanbieden want via de E.U. kregen we jaarlijks een grote levering van producten met lange bewaartermijn zoals voeding in blik, pasta, rijst, maar dat was ruim onvoldoende. Elk jaar werd er trouwens minder geleverd. Er moesten immers ook voedselpakketten worden verdeeld onder de vluchtelingen en migranten die de E.U. binnenkwamen.

 In de zomer mochten we éénmaal per week ’s morgens vroeg naar de groenteveiling en werd er onder de verschillende voedselbanken een gedeelte van de overschotten verdeeld. Het deed me telkens pijn om te zien hoeveel groenten en fruit toch nog werden vernietigd om te dienen als voedsel voor het vee of meststof.

 Daarboven boden wij aan 50 cent het stuk tweedehandskledij en een beperkte hoeveelheid huisraad aan. Die 50 cent vroegen we niet zo maar. Eén: het gaf de mensen het gevoel dat ze de kledij hadden gekocht en niet gekregen, wat goed was voor hun eigenwaarde. De tweede reden was om misbruik te voorkomen zodat ze geen kledij meenamen die ze niet nodig hadden.

 Tweemaal per maand hielden we een voedselbedeling voor ongeveer 90 gezinnen.

De namen en het aantal gezinsleden kregen we via het plaatselijke OCMW zodat we per gezin op voorhand pakketten konden klaarmaken.

 Het “publiek” was divers: jong, oud, vrouw, man, alleenstaanden, gezinnen.

Wanneer je na een tijd hun vertrouwen had, kreeg je spontaan hun verhalen te horen.

De meesten schaamden zich er niet voor. Integendeel, ze waren zelfs blij dat ze hun verhaal aan iemand kwijt konden. Opvallend was ook dat die meesten amper of geen sociaal leven hadden. Begrijpelijk want “buitenkomen” kost geld, geld dat er niet was.

Zo waren er een aantal jonge vrouwen –dertigers- met gelijklopende voorgeschiedenis: getrouwd, huisje, tuintje, kindjes, gescheiden, geen werk, geen financiën, leefloon, voedselbank.

Een derde van de “klanten” waren mensen met een migratie-achtergrond. Veelal moslims uit de Magreb landen die bijna de helft van de aangeboden producten weigerden en teruggaven uit religieuze overwegingen. Halalproducten aanbieden was voor ons om financiële redenen echter onmogelijk.

 Spijtig genoeg waren er ook telkens enkele jongeren die aangewezen waren op steun van de voedselbank. Veelal aan lager wal geraakt door drugsproblemen of door op te groeien in sociaal zwakkere gezinnen. Die jongens, maar gehuisvest door het OCMW  en hadden constant begeleiding en sturing nodig om zich te integreren in onze maatschappij. Ik heb het hier wel dus degelijk over jonge mannen. Meisjes laten het misschien niet zo ver komen dat ze afhankelijk worden van allerlei instanties?

 Het meeste medelijden had ik echter met enkele oudere dames. Hoe onwezenlijk is het dat je als zeventiger of tachtiger afhankelijk bent van voedselpakketten? In alle gevallen ging het om vrouwen die na het overlijden van hun echtgenoot teruggevallen waren op een minimum pensioen waarvan ze amper hun maandelijks terugkerende kosten zoals de huur en elektriciteit konden betalen. Laat staan voedsel en kledij!

 Eén man intrigeerde mij in het bijzonder: een zeventiger, groot, fier en goed gekleed. Gedistingeerd, eerder het uiterlijk van een zaakvoerder dan van een arbeider. De man kwam steeds een voedselpakket afhalen voor twee personen waardoor ik veronderstelde dat hij getrouwd was. Ik heb hem nooit durven aanspreken. Zelf zei hij ook nooit veel. Het bleef steeds bij een vriendelijke goedemorgen en een bedankje. Wat had die man meegemaakt om hier telkens te komen? Faillissement? Ooit zijn werk verloren? Ziekte? Ik kon alleen maar gissen. Ik zal het nooit weten.

 Bij elke voedselbedeling maakte ik me de bedenking hoe het in godsnaam mogelijk was in een welvarend land als België dat er voedselbanken nodig waren!

Moesten wij als maatschappij niet meer doen om zulke toestanden te vermijden?

Spijtig genoeg kwam ik altijd tot dezelfde conclusie: neen dit is zelfs in een rijk industrieland als België niet te vermijden. Ondanks de vele opvangnetten en begeleidingsmogelijkheden zullen er altijd mensen zijn die uit de boot vallen.

Gelukkig voor die mensen zijn er dan vrijwilligers die een deel van hun vrije tijd opofferen om hun lot toch enigszins draaglijker te maken.