Van de paardentram naar de Dampoort tot de Hermelijn naar Flanders Expo
19-12-2007
O. vervoer Gent (237a)
Waar is de tijd dat je tramrijtuigen als het ware door het stadspark zag rijden, zowel deze van het stadsnet als de imposante motorwagens van de buurtlijnen naar Oostakker, Lochristi en Wetteren... Reeds in 1899 was deze laan het decor voor een tramlijn, waarop de rijtuigen aangedreven werden door accumulatoren. Deze opname laat ons twee drie-assers zien in de Emiel Clauslaan, ter hoogte van de kruidtuin links en de grote vijver rechts buiten beeld. Twee drie-assers volgen elkaar op korte afstand: vooraan rijtuig 310 in dienst op lijn 9 richting Arsenaal, wat verder een tram van lijn 7, op weg naar Sint-Amandsberg. (foto: R. Temmerman - juli 1962)
Begin augustus 1962 las ik in de krant dat tram 8 nog slechts een tweetal weken zijn vertrouwde rondjes tussen het Sint-Pietersstation en "De Sterre" zou rijden. Het "vreemde" trammetje dat zich met een heel apart geluid voortbewoog en bijna uitsluitend op die lijn dienst deed, was daardoor gedoemd om uit de circulatie te verdwijnen. Het "tonneke", officieel de "moeder van alle drie-assers" (de 301, in dienst sedert 1925) zag ik enkele dagen nadien op de Kortrijksesteenweg in de richting van "De Sterre" voorbij de lens van mijn "Instamaticske" rijden. Het resultaat van die "pose" kan je hier bekijken... (foto: E. De Keukeleire - 9 augustus 1962)
Een drie-asser in dienst op lijn 8 is hier vanuit het Flandria Palace op de gevoelige plaat vastgelegd. Het rijtuig heeft zopas het Maria-Hendrikaplein verlaten en begeeft zich langs de Prinses Clementinalaan naar de viaduct van de Kortrijksesteenweg voor een kort ritje naar "De Sterre". Deze lijn werd in augustus 1962 het eerste slachtoffer van de herstructurering door de pas opgerichte "Maatschappij voor Intercommunaal Vervoer in Gent". Na de vervanging van de trams op de lijnen 9 en 7 door autobussen, respectievelijk in september 1963 en juli 1964, werden de sporen opgebroken. Intussen blijken er plannen te bestaan om daar in 2007 andermaal een trambedding aan te leggen, noodzakelijk wegens de op til zijnde werkzaamheden in en nabij het Sint-Pietersstation... (foto : C. Thornburn - 24 september 1957)
Het traject van lijn 7 op de Hoge Weg, tussen de Grondwetlaan en de "Darsen". De meeste rijtuigen op die lijn waren uitgerust met de krachtigste motoren. Met de eindhalte in zicht werd op die kaarsrechte eigen bedding behoorlijk "gevlamd". Aan dat schurend en wiegend avontuur kwam bruusk een einde bij het naderen van de viaduct onder de spoorlijn Gent - Antwerpen, wegens de nabijheid van een wissel en een bocht van 90 graden naar de terminus aan de Motorstraat. De opname toont ons drie-asser 322 die zich stadinwaarts begeeft. (foto: E.J. Bouwman (NL) - winter 1961-'62)
Deze opname is probleemloos te dateren. De publiciteit voor de Gentse Jaarbeurs uiterst links en de "Expo-ster" op het tramrijtuig verwijzen naar 1958, het jaar van de Wereldtentoonstelling op de Brusselse Heizelterreinen. Een tramrijtuig in dienst op lijn 7 tussen het Sint-Pietersstation en de Darsen komt van de Kasteellaan en dwarst op het Octrooiplein de sporen van lijn 3, om zich aan de Dampoort onder de doorgang te begeven die het dichtst in verbinding stond met de Antwerpsesteenweg (kant station Gent-Eeklo). De haltes voor de lijnen 3 en 7 onder de spoorlijn Gent - Antwerpen werden naderhand nog herschikt.
Het traject van lijn 7 tussen het kruispunt met lijn 5 aan de Heuvelpoort en Gent-Zuid liep langs de Citadellaan, over de Terplatenbrug en via de Tentoonstellingslaan en de Franklin Rooseveltlaan naar het Wilsonplein. Drie-asser 352, met de rolfilm op "Sint-Amandsberg", bevindt zich hier in de Tentoonstellingslaan, aan het kruispunt met de Tijger-, Zebra- en Leeuwstraat. Alhoewel de laatste trams er op 30 juni 1964 reden, de sporen uitgebroken zijn en het wegdek heraangelegd, herinneren verscheidene muurhaken nog aan de vroegere bovenleiding... (foto: E.J. Bouwman (NL) - juli 1963)
In gewone omstandigheden reden de trams van lijn 5 in de beide richtingen langs het Sint-Pietersplein (kant van de trappen). Tijdens de weken dat het plein ter beschikking werd gesteld van de foorkramers, werden de rijtuigen tussen de Overpoortstraat en de Sint-Pietersnieuwstraat omgeleid langs de Sint-Amandstraat en de Blandijnberg. Daartoe was ter hoogte van het Kramersplein een dubbele afwijking aangelegd, maar het verkeer in de vrij smalle Blandijnberg kon slechts op één spoor geschieden en daardoor werd in de Sint-Pietersnieuwstraat voorzien in een vrij complexe infrastructuur om de rijtuigen in de beide richtingen te laten circuleren. Een seininstallatie, uiterst links te bemerken onder de lichtreclame, verzekerde een veilige doortocht. We zien drie-asser 349, die zich hier in gewone omstandigheden van het Sint-Pietersplein in de Sint-Pietersnieuwstraat begeeft. (foto: P. I. Thornburn - 1964)
In juli 1913, tijdens de Wereldtentoonstelling in Gent, werd tussen de Sint-Niklaasstraat en de Korenmarkt een ringspoor aangelegd rond de kerk en in Klein Turkije, zodat op het traject tussen de Korenmarkt en Gent-Sint-Pieters meer tramrijtuigen konden worden ingezet. Vanaf december 1940 werden regelmatig aanhangwagens gekoppeld aan drie-assers welke dienst deden op lijn "4 barré". De lus werd het laatst bereden door PCC 35 (geleider F. Coussens) op 30 augustus 1987, nadat op de Korenmarkt een overloopwissel in gebruik was gesteld.
In januari 1932 was de verbinding voltooid tussen het Sint-Baafsplein en Klein Turkije over het Emiel Braunplein, zodat extra rijtuigen voor de lijnen 1 en 3 rechtstreeks van de stelplaats naar de Korenmarkt konden rijden. Dat eindje werd in het najaar van 1987 weggenomen bij de heraanleg van de sporen in de Cataloniëstraat. Links drie-asser 353 en rechts rijtuig 337, telkens op het ringspoor richting Klein Turkije. Op beide opnamen is tevens het enkel spoor te zien dat van het belfort over het Braunplein naar Klein Turkije leidde. (foto rechts: W. Gogaert - 1969)
Een opname die vanuit diverse oogpunten bekeken de moeite waard is. Twee tramrijtuigen kruisen elkaar in de Cataloniëstraat, ter hoogte van de Mageleinstraat en het standbeeld van Emiel Braun, links buiten beeld. De drie-assers 364 en 389 doen beide dienst op lijn 3, het eerste op het deeltraject "3 "barré" Rooigemlaan, het tweede op "3 barré" Heirnisplein. Let ook op het logo van de Wereldtentoonstelling te Brussel in 1958, die toen geopend was. Even interessant zijn de metalen reclamepanelen bovenaan, telkens twee links en twee rechts. Vooral bieren (hier de Gentse brouwerij "Excelsior"), koffiemerken ("Zwarte Kat") en reinigingsproducten zoals "Javel La Croix" en "Ca-Va-Seul" werden op deze wijze aangeprezen... (foto: R. Temmerman - 5 september 1958)
Halte op lijn 2 aan het kruispunt van de Brabantdam met de Gouvernementstraat en de Koestraat. Links van drie-asser 355 ontwaren we de Vogelmarkt en enkele bomen op de Kouter. Merkwaardig aan deze opname is de vermelding "Bijlokenhof" op de rolfilm. De rit zou dus vroegtijdig eindigen aan de overloopwissel op de eigen bedding in de Martelaarslaan, net voor de bocht naar de Groot-Brittanniëlaan. (foto: P. Thompson - 1967)
Zoals eerder vermeld werd het traject van lijn 2 eind september 1969 verlegd langs de Clarissenstraat en het Graaf van Vlaanderenplein. Voordien liep de reisweg van aan de voormalige Hollainkazerne rechtdoor naar de Lange Violettestraat en zo verder naar het Van Arteveldeplein (Sint-Annakerk). We zien hier drie-asser 338 in de Lange Violettestraat, op het ogenblik dat staduitwaarts de ingangspoort van het Klein Begijnhof wordt bereikt. (foto: W. Gogaert - voorjaar 1969)
Drie-assers 348 en 356 kruisen elkaar op de plaats waar de Brabantdam de verbinding maakt met het Van Arteveldeplein (Sint-Anna). Het rijtuig links in beeld begeeft zich naar het Arsenaal via de Lange Violettestraat, het rechtse naar het Sint-Pietersstation. Onderaan bemerken we de sporen van de lijnen 5 en 7 uit de Zuidstationstraat (links) naar de Keizer Karelstraat of de Tweebruggenstraat (rechts). Verder leidt een verbindingsspoor van de Brabantdam naar de lijnen 5 en 7. Het tramverkeer op het gedeelte van de Brabantdam tussen het "Rond Punt" en het Van Arteveldeplein werd werd in 1967 afgeschaft en vervangen door het traject van lijn 1 in de Vlaanderenstraat, gekoppeld aan dat van de lijnen 5 en 7 in de Zuidstationstraat. (foto: Bazin (F) - 1957)
Zicht op de oostzijde van het Graaf Van Vlaanderenplein, gelegen tussen de Sint-Annastraat en de Zuidstationstraat. Vanaf 30 september 1969 volgde lijn 2 tussen het kruispunt Clarissenstraat - Frère-Orbanlaan en het gedeelte van de Vlaanderenstraat tot aan het "Rond Punt" dezelfde reisweg als de toenmalige lijn 1. Kort daarna werd de spoorbedding een weinig verschoven en het wegdek heraangelegd. Eind 1994 werden de sporen andermaal verplaatst, nu tussen de dubbele bomenrij op het plein. In de verte zien we een drie-asser op lijn 1 die in de richting Ledeberg rijdt. Rechts vooraan rijtuig 337 op lijn 2 met het Sint-Pietersstation als bestemming.
De opname toont ons de Geldmunt met drie-asser 346, die een rit verzorgt op lijn 4 tussen de Muidebrug en het Sint-Pietersstation. Rijtuig 377 wacht tot "de viere" voorbijgereden is, om dan de sleepbeugel te draaien en langs de overloopwissel aan het Gravensteen terug te rijden naar de Korenmarkt, voor een rit op lijn 1 naar de Eggermontstraat. Dat er op een plaats buiten het traject van die lijn wordt teruggekeerd moet een bijzondere reden hebben gehad. (Foto: E.J. Bouwman (NL) - volgens de nummering op de keerzijde is de opname op dezelfde dag gemaakt als deze bij item 230a)
Twee drie-assers verlaten op de Korenmarkt de halte aan het wachthuisje van de tram. Het tweede is wellicht in dienst op de toenmalige lijn 4 tussen het Sint-Pietersstation en de Muidebrug. Rijtuig 374 heeft vooraan de rolfilm uitzonderlijk op "1 doorstreept -Yskelderstraat" staan, zonder meer een zeldzame eindbestemming. Die bevond zich aan de overloopwissel in de Gebroeders De Smetstraat (tussen het Rabot en het Verbindingskanaal). (foto: E.J. Bouwman (NL) - 1966)
Tot augustus 1993 maakte de tram, komende van de Burgstraat, enkel gebruik van het eerste gedeelte van de Rabotstraat. Halverwege zwenkte de lijn af naar de Bassevelde- en Van Wittenberghestraat, om ter hoogte van de Begijnhoflaan de sporen van lijn 10 te dwarsen. Hier zien we drie-asser 377 die zich aan de Evangelische tempel via lijn 1 naar het Van Beverenplein begeeft. Eén van de beruchte flatgebouwen aan het Griendeplein was ten tijde van de opname in opbouw. (foto : W. Gogaert - 1970)
Rijtuig 377 volgt staduitwaarts lijn 1, maar is dichter bij de eindbestemming dan mag worden verwacht. De rolfilm staat op "H. Lippensplein", bij de Gentenaars beter bekend als het "Rond Punt", de kruising dus van de Vlaanderenstraat en de Brabantdam, een paar honderd meter zuidelijker dan het standbeeld van de gebroeders Van Eyck. Opnamen van een dergelijke lijnaanduiding zijn eerder zeldzaam... (foto: E.J. Bouwman (NL) - mei 1966)
AFLEVERING 20 (WEEK VAN 17 TOT 23 DECEMBER 2006) TERUG BESCHIKBAAR !... ==========================
Drie-asser 378, in dienst op lijn 1, rijdt in de Vlaanderenstraat richting centrum. Tot zover niets aan de hand. Doch zelfs de op zijn zomers uitgedoste verkeersagent heeft in de mot dat de rolfilm bovenaan het achterste platform nog op "Moscou" staat en hij stelt vast "da-ta-nie-al-te-zuust-es"... Intussen weten de nakijkers natuurlijk wel waar het rijtuig vandaan komt, maar over de uiteindelijke reisbestemming blijven ze in het ongewisse... (opname uit 1969)
Ook u, trouwe lezer, komt nu stilaan in de kerst- en eindejaarsstemming, denk ik zo... Daarom gaat het er deze maal wat rustiger aan toe. Gooi een blok bij in de open haard en mijmer weg bij het verkennen van 24 foto's uit de zestiger jaren, toen de gele drie-assers het Gentse straatbeeld beheersten. Bij elke opname hoort een verhaaltje, maar u ontdekt er zeker en vast meer op dan u op het eerste zicht vermoedt... ------- ooo -------
Links: 30 november 1969. Nog één keer "Asjuwie? Allemaal bediend?" op "den drije". Vertrek aan de Korenmarkt van drie-asser 333 voor de laatste rit naar de terminus in Mariakerke. Rechts: een laatste hulde in het gezelschap van Sinterklaas aan "Het Zandeken", waarop het definitieve afscheid van tram drie volgde...
2 december 1969(Het Volk)
Zondagavond (* 30 november) om 23 uur 15 reed symbolisch het rijtuig nr. 333 de laatste maal van Mariakerke naar de stelplaats met aan boord geleider Jules de Ridder, ontvanger Edmond Mertens en controleur Emiel Tack. Bij die gelegenheid kon men het rijtuig zoveel tegenhouden als men wou, zonder dat het personeel kwaad werd. Zo deed ook Sinterklaas, die op dit afscheid niet wou ontbreken. Hij trakteerde het personeel op een fikse pint, die zij voor één keer vrank en vrij konden uitdrinken, oog in oog met hun reizigers en de controleur. Sinterklaas hield ook nog een toespraakje in het Gents. Hij en Zwarte Piet gaven de trammannen ook nog wat champagne mee naar huis. Met meer dan gewoon belgerinkel zette het gekroonde rijtuig zich onder massaal applaus in beweging richting Korenmarkt en dit keer reden er ook wel een paar mensen gratis mee. Terwijl wij de laatste tram nog nastaarden kwamen een paar honderd meter verder weer mensen en een cafébazin buiten, zodat er nogmaals moest gestopt worden. Wij hoorden mensen fluisteren: "Ze zijn nog niet thuis !..."
Drie-asser 345 in dienst op de afgeleide lijn 7 langs het traject van lijn 5 tussen het Van Arteveldeplein en Sint-Jacobs, ter hoogte van de Oude Beestenmarkt , op weg naar Gent-Zuid en het Sint-Pietersstation(foto: E.J. Bouwman - 22 mei 1964)
3 december 1963(De Gentenaar)
De bewoners van de Kasteellaan, de aanpalende straten en vooral deze van de volkrijke wijk van de Heernis hebben zeker met genoegen het beëindigen van de werken aan de "Tweebruggen" vastgesteld. De vernieuwing van één der bruggen was er de oorzaak van dat de stadsgenoten aldaar maanden verstoken bleven van de stadstram langs de Kasteellaan. Doch er werden op de verbrede brug geen tramsporen meer geplaatst, zodat het zeker is dat tram 7 aldaar niet meer terugkomt, maar er is een andere oplossing in het verschiet. De programmatie van de modernisering bij de MIVG voorziet immers het in gebruik nemen van autobussen, zodat de reizigers van de Kasteellaan en de Heerniswijk weer over een openbaar vervoermiddel zullen kunnen beschikken. De nieuwe regeling treedt met nieuwjaar in voege en wordt dus een nieuwjaarsgeschenk. Als proef zullen vier of vijf eenmansbussen worden ingelegd, welke vanaf Gent-Sint-Pieters langs het parcours van de tramlijn naar de terminus aan de Darsen zullen bollen. Een even aantal tramrijtuigen zal nog tijdelijk behouden worden en vanaf het Van Arteveldeplein langs de omleiding via lijn 5 tot aan Sint-Jacobs en verder via lijn 3 naar de Dampoort rijden. Daar wordt naar het normale spoor van de lijn overgeschakeld om tot aan de terminus "Potuit" op de Antwerpsesteenweg te rijden. Vermoedelijk zullen dan, indien de proef volledige voldoening geeft, vanaf maart de tramrijtuigen van lijn 7 volledig vervangen worden door bussen. (* Dit gebeurde uiteindelijk pas vanaf 1 juli 1964.)
Drie-asser 325 met aanhangwagen uit de reeks 65-72 geparkeerd op het Emiel Braunplein, richting Klein Turkije, klaar om de rit langs lijn 4 naar het Sint-Pietersstation aan te vangen. Foto uit 1958, kort voor de afbraak van de huizenrij. Rechts een gedeelte van het belfort.
NOG VEEL MEER OVER HET GENTSE OPENBAAR VERVOER!!!
Bekijk ook het blog "MIVG" van Dany !!!! ________________________________________
