Nadat we De Zwarte Panter achter ons laten, gaan we op zoek naar een gelegenheid om iets te eten … maar we moeten voorbij winkels met tweedehands boeken. We beloven elkaar niet binnen te stappen … maar uiteindelijk geven we elkaar permissie om toch één winkel binnen te gaan, want de temptatie is te groot.. Ik vind er een boek over linodruk én een boek waarin Escher zijn manier van werken beschrijft. Heerlijk.

Dan op zoek naar iets om te eten. Niet moeilijk in Antwerpen. Daarna de tram op, richting de opening van de expositie van Marga.

Op 09.10.2012 schreef ik reeds iets over Marga bij gelegenheid van de opening van haar tentoonstelling in het gemeentehuis van Tremelo. Daaruit het volgende:

Margaret Bolinska is van Poolse afkomst maar woont al meer dan 20 jaar in België. In Polen ontwierp en maakte ze wandtapijten. Nu schildert ze en experimenteert daarbij met verschillende technieken.

Zowel in de omgang als in haar werken is Marga vooral zachte gevoelsmatigheid. Brutaal uit de hoek komen past niet bij haar. In haar werken vertaalt zich dat door zachte overgangen van kleuren, een uitzondering niet te na gesproken. Toch gebruikt ze heftige kleuren: het ‘leeft’ in haar.

Marga nodigde ons uit om eens naar haar atelier te komen. Dat zullen we zeker doen. Vrouwen moeten elkaar steunen in het veroveren van een eigen artistieke ruimte, letterlijk en figuurlijk.

De tentoonstelling is heel verzorgd. Er ligt een klein boekje klaar met enkele afdrukken van haar werken. Mag je zo meenemen. Er is ook een kalender te koop. Ik bedenk dat ik daar wellicht iemand blij kan mee maken met Nieuwjaar … maar later wil ik het toch liever zelf houden. Zo’n hebbeding is altijd leuk om op het bureau te hebben waar mijn computer staat.

Onder de titel ‘Breekbare werelden’stelt Marga Bolinska ten toon in Opus 4, Love2arts Gallery, Desguinlei 90, 2018 Antwerpen, tot 1 december 2013

 Hieronder enkele foto’s van haar huidige werken.

Wanneer ik buitenkom heeft Christel juist een terrasje gevonden voor de koffie. Daar wachten we op onze mannen. Die blijken wat meer tijd nodig te hebben om al dat zet- en drukwerk tot zich te nemen, maar ze hebben er van genoten.

Wat zijn onze plannen voor de rest van de namiddag? Natuurlijk eerst genieten van het warme weer en de koffie op het terras. Daarna naar ‘De Zwarte Panter’, een bekende galerie in Antwerpen. Dan iets zoeken om te eten … maar in Antwerpen zal dat wel geen probleem vormen. Tenslotte naar het ‘waarom we naar Antwerpen kwamen’: de vernissage van Marga Bolinska.

De Zwarte Panter is nogal dichtbij: dat is boffen, want na het bezoek aan Plantin-Moretus voel ik mijn voeten gloeien.

De huidige exposant in ‘De zwarte Panter’ is Nick Andrews, voor mij onbekend, maar een aanrader volgens onze lerares schilderen. En inderdaad. Hij overdondert mij met zijn kleuren en manier van schilderen. Als titel heeft de expositie ‘Beyond the scene’. Veel van zijn werken gaan over het circus. Ik ben onder de indruk van zijn eerder spontane manier van kleuren en om zijn personages, objecten neer te zetten. Natuurlijk, de omkadering is fantastisch: je zal maar grote werken maken en die kunnen hangen in een ruimte die grote werken doen ademen, tot hun recht laat komen.

De Zwarte Panter zal waarschijnlijk vroeger een klooster of zoiets geweest zijn: mooi gerestaureerd, met in het midden van het centrum van Antwerpen een binnentuin. Ik ben hier al vaker geweest. Bij de inkom links een ingang voor een gebouw met een verdieping dat als expositieruimte dienst doet. Terug buiten rechts een vroegere kapel: heerlijk om ademen. Even rechtdoor de kelderverdieping in en daarna naar de eerste verdieping: weer ruimte voor de werken van de exposanten. Op het gelijkvloers van dit achterbouwwerk: een ruimte voor werken van Bervoets. Heerlijk voor wie van zijn werken houdt.

Christel en ik voelen ons opgeladen: het was echt de moeite om een ommetje naar hier te maken. Telkens als ik een tentoonstelling zie die aanspreekt, heb ik zelf zin om aan het werk te gaan. Nu zal het toch tot morgen wachten zijn voor ik achter mijn tekentafel terecht kan.

Hieronder enkele werken van Nick Andrew en vervolgens wat foto’s van de binnentuin.

Uiteindelijk bereiken we het museum zonder kleerscheuren. Het ziet er niet ‘overweldigend’ uit. Toch is dit een van de prachtigste musea ter wereld: wat achter die muren verborgen ligt is onvoorstelbaar en dat niet alleen wat de materiële waarde betreft. Het is wellicht wereldwijd de enige drukkerij uit die periode die gaaf bewaard is gebleven. Niet voor niets staan het woonhuis en het drukkersbedrijf op de prestigieuze lijst van UNESCO Werelderfgoed.

En wat een schat aan boeken: van wiegendrukken (boeken van voor 1500) tot unieke exemplaren van meertalige bijbels. Aan de muren hangen schilderijen, o.a. van Rubens. Het is niet de eerste keer dat ik hier kom, toch voel ik me weer gegrepen door wat hier aangeboden wordt. Wat een vakmanschap of moeten we spreken van kunstenaarschap?

Nog maar te bedenken wat het betekende dat door de drukkunst informatie uiteindelijk voor iedereen beschikbaar werd: een echte bevrijding. Nu is het evident dat kinderen leren lezen, ze worden, bij wijze van spreken, geboren met een computer onder hun vingers. Ik krijg kippenvel bij de gedachte dat kinderen leren lezen en schrijven en zo toegang krijgen tot de hele wereld. Mensen die niet kunnen lezen … voelen zich die niet opgesloten? Ik leerde ooit een jonge man van vooraan in  de twintig lezen: op school werd hij steeds achteraan gezet …tja, waarom? Hij zal wellicht niet de enige zijn geweest die tussen de mazen van het onderwijs viel. Zijn motivatie om te leren lezen: hij wou de sport lezen in de krant. Een nonkel die met hem werkte stuurde hem door naar mij. En op zijn ritme leerde hij lezen. Aanvankelijk woordjes waarbij ik tekeningen maakte … heel intuïtief ging ik met die opdracht om. Hij oefende en oefende  … en vrij vlug vertelde mijn nonkel dat hij de ‘gazet’ zat te spellen tijdens de middagpauze. Ik hoop dat het hem goed gegaan is in het leven. Voor mij was het een pracht van een cadeau: iemand mogen leren lezen. Ik mocht even een ‘goede fee’ zijn uit de sprookjeswereld die iemand mocht binnenleiden in de wondere wereld van geschreven woorden.

Omdat er in dit museum een tijdelijke tentoonstelling georganiseerd is ‘Komen en gaan – Beelden en beschouwingen over migratie’ waar tekeningen, lino’s, litho’s, etsen en gravures getoond worden uit verschillende tijden en landen hebben we voor dit museum gekozen. Deze tentoonstelling sluit goed aan bij de vaste collectie. Zoals in het programmaboekje vastgelegd: ‘Vijf eeuwen geleden ligt een jonge ambitieuze boekbinder te woelen in de Franse nacht. Durft hij alles achterlaten om in het verre Antwerpen drukker te worden? Zijn twijfel is die van alle mensen die op zoek gaan naar een ander leven. Plantin nodigt u uit om migratieverhalen te bekijken en mee te beleven; bij hem thuis. Want hij weet hoe het voelt om die stap in het onbekende te zetten.’

Hier ervaar ik een vorm van ‘thuiskomen’. Er liggen niet alleen ‘boeken’ om te bekijken of schilderijen hangen aan de muren, maar zoveel etsen, gravures … nu ik met lino bezig ben kijk ik er toch met een extra aandachtig oog naar. Hier beleef je de grens tussen ambachtelijkheid en kunst … en wellicht horen die twee samen.

Er zijn niet zoveel bezoekers, zodat ik alle tijd heb om wat aangeboden wordt rustig te bekijken. Het feit dat je in het oorspronkelijke huis en de oorspronkelijke drukkerij rondzwerft maakt de tentoonstelling nog indrukwekkender. Het huis op zich is een bezienswaardigheid: muren, behangen met kostbaar (goud)behang), vol met schilderijen van bekende meesters (o.a. Rubens, vriend van Plantin), een bibliotheek die zich over verschillende kamers uitstrekt met kostbare boeken waarvan de waarde nauwelijks voor te stellen is. En dan de drukkerij: van de oude kachels tot de in spiegelschrift gegoten letters. Wat een ambachtslui waren de mensen die zich met het drukken bezig hielden.

Naast de vaste collectie is er een tijdelijke tentoonstelling op het gelijkvloers ‘Over komen en gaan’. Beelden over migratie. Alle aspecten van migratie komen aan bod: het afscheid, de angst voor het onbekende, de aantrekkingskracht van datzelfde onbekende. Vlucht voor armoede en oorlog als oorzaak van migratie. Heel aangrijpende werken. Deze tentoonstelling loopt nog tot 05.01.2014