Cahuita was leuk. Heel ontspannend, dus we zijn helemaal klaar voor de grote oversteek.
We hebben overal gelezen dat de grensovergang tussen Costa Rica en Panama niet zo eenvoudig is. Er worden allerlei documenten gevraagd (twee kopies van je paspoort, een bewijs dat er minstens vijfduizend dollar op je bankrekening staat, pasfoto's, een ticket voor je terugkeer uit Panama …..) We lezen ook verhalen van mensen die met één van die dingen niet in orde waren en dus teruggestuurd werden.
Om die moeilijkheden te beperken maken we gebruik van een handigheidje: we boeken een trip van Cahuita (Costa Rica) naar Bocas del Toro (Panama) en we worden door een professionele gids de grens over gebracht.
We vertrekken op tijd, rijden Cahuita rond om nog wat medereizigers op te pikken en met een groepje van zes (plus gids!) rijden we naar de grensovergang. We arriveren er vroeg, iets na acht uur, maar het is er al een drukte van belang.
Stap 1 : uitvaarttax betalen. We worden naar een 'winkeltje' gebracht, waar men batterijen, oortjes (koptelefoon) …. verkoopt en waar ook drie mensen achter een computer zitten. Deze plaats hadden we nooit zelf gevonden! Paspoorten afgeven, wachten en negen dollar betalen om Costa Rica te mogen verlaten. We zetten ons achter in een rij voor de volgende stap.
Aanschuiven en wachten tot we aan een loket komen waar de paspoorten terug gecontroleerd worden en waar gekeken wordt of we het bewijsje hebben dat we de tax betaald hebben.
Volgende stap: aanschuiven en wachten. Loket waar we dan uiteindelijk de stempel krijgen dat we Costa Rica kunnen verlaten.
Dan: een eindje wandelen (over een brug) tot aan de grens van Panama. Weer aanschuiven en wachten. We verschijnen voor een immigratieofficier en moeten ons paspoort tonen. Vraag: waar logeren jullie? Dat weten we dus niet want we gaan heel de tijd rondtrekken en vogels kijken. Dat antwoord valt en goede aarde en zonder verdere plichtplegingen (geen kopies van paspoorten, geen bewijs van de bank …) krijgen we onze stempel om 90 dagen in Panama te verblijven. Heel deze operatie gebeurt (voor het grootste deel in open lucht) in de stromende regen.
Als heel onze groep de grens over is worden we in twee grote taxi's gezet en vertrekken we richting Bocas del Toro.
Bocas del Toro is een eilandengroep (en een stuk vasteland). De taxi zet ons dus af in Almirante, een haventje op het vasteland. Daar is een plaatsje op een boot gereserveerd voor ons en op een half uurtje brengt men ons naar Isla Colon, het hoofdeiland. Hier halen we geld af en laten ons verleiden om een taxiboot te nemen naar onze definitieve bestemming. De boot blijkt een soort van grote open roeiboot met een zware buitenboordmotor. De stuurman is een kereltje van naar schatting 14 jaar. Geen reddingsvesten, niets. Het bootje stampt en bokt en een paar keer denken we dat we omslaan. Gelukkig duurt deze vaart maar tien minuten en komen we heel en droog aan op onze bestemming.
Bastimento is een klein eiland, bevolkt door afstammelingen van slaven die vroeger op de bananenplantages of op de vissersboten werkten. Men spreekt hier een heel eigen taal (een mix van Spaans, Engels en …) en overal hoor je reggaemuziek. Heel plezierig. De huizen (en hotels) zijn op palen in zee gebouwd en te bereiken via een houten of stenen loopbrug.
Heel ontspannen en leuke sfeer. We merken hier dat Panama toch anders is dan Costa Rica. De twee verschillen die ons het eerst opvallen zijn het geld en het ontbijt.
De munteenheid in Panama is de Balboa. Heel raar, maar die munt bestaat eigenlijk niet. Een Balboa is evenveel waard als een Amerikaanse dollar en zou er net zo uitzien. Als je hier dan ook geld uit de muur tankt, heb je geen keus; je krijgt dollars.
Het tweede opvallende verschil is het ontbijt.
Dat bestaat hier niet uit rijst en zwarte bonen, maar uit eieren en smoutebollen (hojaldra). Die smoutebollen noemt men hier brood, maar het zijn dus echt ronde, opgeblazen en gefrituurde smoutebollen. Wel heel lekker.
Hier worden we een paar dagen gewoon aan Panama en dan begint onze rondreis. Eerst van het eiland af geraken: taxiboot (een officiële dit keer) naar het hoofdeiland, dan een grotere boot naar Almirante. Daar kunnen we meerijden met een bus die terug gaat naar San José en die ons wil afzetten in Changuinola. We hebben niets geboekt, maar vinden vlug een zeer basic hotelletje, waar wel airco is en we een eigen badkamer hebben. Hier blijven we drie dagen en gaan we proberen een paar vogelwandelingen te doen.
Changuinola blijkt een belangrijke plaats te zijn voor kweek en transport van Chiquita-bananen. Overal zie je uitgestrekte bananenplantages, vrachtwagens met het merk 'Chiquita' op de zijkant, Chiquita-autobussen die arbeiders naar de plantages en de opslagplaatsen van de bananen vervoeren, containers met het bananenmerk op de zijkant …
Dit heeft wel als nadeel dat er nog weinig 'echte' natuur overschiet! Gelukkig vinden we een (klein) parkje, dat grenst aan een 'laguna' (eigenlijk een arm van een kanaal dat vroeger gebruikt werd om bananen per boot te vervoeren) waar we verrassend veel vogels te zien krijgen. Hier doen we twee vogeltochten.
Voor de rest is Changuinola een sympathiek (maar druk) stadje. We ontdekken hier wel een speciaal type restaurant: een grote zaal, tafels, een toog waar een 'buffet' wordt aangeboden. Hier komen de locals eten. Het eten is lekker en voor ons goedkoop: een ontbijt (2 eieren, platte smoutebol, zwarte koffie) kost hier € 2.30 voor twee ontbijten. Een avondmaal voor twee personen (rijst, spaghetti, kip, vis of 'choleta', slaatje en 2 drankjes (bier en/of Cola)) kost rond de € 10. Heel plezierige prijzen die de 'dure' overnachtingen een beetje compenseren.
Na een paar dagen trekken we verder: op naar Boquete, een klein, vrij toeristisch stadje aan de voet van de bergen. De bevolking hier is helemaal anders dan op de eilanden. Veel inheemse ('Indiaanse') mensen in hun typische kledij. De voertaal is hier terug Spaans. Mensen komen er naartoe om trekkings te doen, watervallen te bekijken, de langste 'zipline' van Panama uit te proberen, …. allemaal activiteiten die aan ons niet besteed zijn. Wij boeken hier een vogelwandeling met gids in het nevelwoud. We hebben geluk: het is een groepsactiviteit, maar er zijn maar twee deelnemers: An en ik.
We rijden met een bus drie kwartier bergop en stoppen bij een hotel tussen de thee- en koffieplantages, waar onze gids ons opwacht.
Een nevelwoud (cloud forest) is een bos, dat zo hoog gelegen is dat het constant in de wolken ligt. Gevolg: mistig, diffuus licht en heel de tijd heel kleine waterdruppeltjes waar je doorloopt. Je bent op een minimum van tijd nat, ondanks de zon. Wat wel speciaal is: hier leven heel andere vogelsoorten dan aan de voet van de berg.
Tot onze grote verrassing zien we hier dan ook de vogel die we in San Gerardo (Costa Rica) gemist hebben: de 'resplendent quetzal'. Terwijl we de boomlijster aan het fotograferen waren, vloog er plots een grote vogel met een lange staart voor onze neus die twee meter verder (tegen licht!) op een tak ging zitten. Te dicht, te donker en te vlug weg voor een goede foto, maar een schitterende waarneming van een prachtige vogel. Dit was echt het hoogtepunt van onze vogeltrip die voor de rest 6 'lifers' (vogels die je de eerste keer in je leven ziet) opleverde en de kennismaking met een sympathieke gids die ook een goed vogelfotograaf was.
Terug in ons hotel, waar men elke morgen een kom deeg maakt, waarvan iedereen zijn eigen pannenkoeken mag bakken.
Nu bereiden we het volgende stukje van onze reis voor: we gaan naar de kust om de verjaardag van An te vieren.
Foto's van An vind je hieronder, voor de echte vogelfoto's kijk je op
In Cano Negro beleeft men op het ogenblik een -voor deze streek milde – hittegolf. Het is hier elke dag boven de 35 graden en het koelt 's nachts weinig of niets af. Gelukkig hebben we een goede airco, maar we besluiten toch iets vroeger verder te trekken richting Panama.
Onze volgende bestemming is Puntarenas, gelegen aan de Pacific Ocean (de Stille Oceaan). We hopen dat het zeeklimaat wat meer koelte met zich meebrengt.
Tot nu toe hebben we veel geluk gehad met de bussen: nooit lang moeten wachten, redelijk tot goede zitplaatsen …
Ook nu hebben we geluk: de bus stopt voor ons hotel (bussen hebben hier niet echte vaste haltes: ze stoppen als er iemand teken doet) en er is nog zitplaats genoeg. In Upala van bus wisselen naar Canas en vandaar naar het eindpunt voor vandaag. Ook hier geen probleem en op weg naar Puntarenas.
Puntarenas is een vakantiestadje aan de kust van de Stille Oceaan. Het is een beetje te vergelijken met Blankenberge, alleen loopt het er niet stampvol Antwerpenaren en Brusselaars en worden de vuilnisbakken niet leeggeplunderd door zilvermeeuwen, maar door long tailed grackles en door zwarte gieren.
Er is niet veel meer te doen dan strandwandelingen, iets gaan drinken in een strandbar, kijken naar de vakantievierende Costaricanen ….
We hebben hier een ruime kamer met een goede airco en een excellent ontbijt: rijst met bruine bonen onder, gebakken banaan, spiegelei, natilla (soort slagroom) en salcichon (soort gebakken cervelaatworst). Heerlijk!
Eén ding valt er tegen: de temperatuur. Het is hier nog warmer dan in Cano Negro!
Dus.... na een paar dagen trekken we verder. We zoeken het nu wat hogerop en gaan naar San Gerardo de Dota. Dit kleine dorpje ligt in de bergen op een hoogte van 2800 meter en is de verblijfplaats van de quetzal.
De quetzal is een mytische vogel. De Azteken kenden hem reeds en gebruikten de lange staartveren van het mannetje bij het vervaardigen van de rituele hoofdtooi van de priesters. Bij de Azteken was de quetzal trouwens symbool van de vrijheid: zij geloofden dat een quetzal liever zou verhongeren dan voedsel aannemen in gevangenschap.
Dus alles ziet er goed uit: vooruitzicht op een mooie vogel en op een lagere temperatuur.
Op weg dan maar. Eerst van Puntarenas naar Quepos. Heel moeizame rit. We waren op de middag vertrokken en kwamen terecht is een overvolle bus. Snikheet. Heel veel stops (mensen die er nog bij moesten). Gevolg: meer dan drie uur onderweg en geradbraakt toen we aankwamen. Tot overmaat van ramp bleek de volgende bus juist vertrokken en zouden we twee en een half uur moeten wachten op de bus naar San Isidro. Dat konden we echt niet meer opbrengen, dus na enig onderhandelen (An haar Spaans is schitterend) vonden we een nauwelijks betaalbare taxi (een rib uit ons lijf!) voor de rest van onze verplaatsing.
Na een taxirit van twee uur en een beetje zoeken op het eind, werden we afgezet bij 'Miriam's Quetzal lodge'. Een grote tuin met een tiental bungalows. Temperatuur bij aankomst: twaalf graden!
Morgen op zoek naar de magische quetzal!
Tot onze spijt geen quetzals te zien. Deze vogels zijn namelijk hoogtemigranten. Naar gelang temperatuur en aanwezigheid van voedsel (ze leven van jonge wilde advocado's) verplaatsen ze zich in dezelfde streek hoger of lager het gebergte in. Ze waren dus tien dagen geleden vertrokken. We konden wel intekenen om de dag erna met een gids op zoek te gaan, aan 75 dollar per persoon, maar we hebben beslist om dat niet te doen. Trouwens een groep Nederlanders hebben die tocht wel gedaan, 75 dollar per persoon betaald en geen enkele quetzal gezien.
Wij houden ons bezig met mooie foto's te maken van de vogels die op en rond de feeders zitten aan het restaurant.
En verder richting Panama. De mensen van ons restaurant brengen ons naar de grote weg. Vijf minuten wachten, bus laten stoppen en in luxe-bus naar San José. Hier kopen we tickets voor morgen en blijven we een nachtje slapen.
Dan op weg naar Cahuita.
Cahuita is een dorp aan de Caraïbische kust. Het was oorspronkelijk een nederzetting van schidpaddenvangers (soepschildpadden!), maar nu is het een plaatsje vol restaurantjes, hotelletjes,... omringd door natuur. Het grenst trouwens aan een natuurreservaat, dat eigendom is van de dorpsgemeenschap. Ze hebben het gekregen als beloning voor het redden van het leven van een president. De natuur is hier overweldigend, maar toch zien we een paar veranderingen met twee jaar geleden toen we hier waren: veel bijgebouwd aan de rand van de stad en de bananenplantages rukken op.
Heel spijtig, want zo'n plantage is een monokultuur waar inheemse dieren zich niet thuis voelen. Bovendien wordt hiervoor een stuk authentieke natuur opgeofferd.
Maar al bij al is het heel leuk om hier een paar dagen te verblijven: 's morgens opstaan als het licht wordt, lange vogelwandeling (drie uur) afgesloten met een ontbijt (jawel: rijst, bonen …..)
Dan naar onze kamer, wat bekomen van de inspanning, lezen, foto's bekijken en op internet zetten, iets gaan drinken …..
Dat houden we een kleine week vol en dan in twee etappes naar Panama!
Foto's van An vind je hieronder, voor de echte vogelfoto's kijk je op
We proberen de eerste week dat we op reis zijn altijd ergens in een rustig plaatsje gewoon te worden aan de taal, de temperatuur, de mensen, het eten ….
Normaal zou dat gebeuren in Cerro Lodge, maar omdat het ook hier kerstvakantie is, is alles volzet. We besluiten dan maar naar een onbekende plaats te trekken, die er althans op papier heel goed uit ziet: La Laguna de Lagarto, aan de grens met Nicaragua..
Aan het eten zijn we al vlug gewend: 's morgens 'pinto' : rijst gemengd met zwarte bonen, room, gebakken banaan en een eitje. 's Avonds eten we cassado: rijst met zwarte bonen (niet gemengd), gebakken banaan en een stukje kip of vis.
Dan beginnen we aan de tocht naar La Laguna de Lagarto. Als je alles zoals wij wil doen, met het openbaar vervoer dus, is dit echt wel een avontuur. We vertrekken in San José met een taxi van het hotel naar het busstation. Daar nemen we de bus naar Ciudad Quesada (drie uur). Toen we daar aankwamen stond de volgende bus al klaar om te vertrekken: van Ciudad Quesada naar Pital (een uur). Een kwartier wachten en dan van Pital naar Bocca Tapada (weer een uur). Het probleem is nu hoe geraken we aan ons hotel? Bocca Tapada is een heel klein dorpje, waar geen taxi's te krijgen zijn. De buschauffeur lost het probleem voor ons op: hij belt ons hotel, zegt waar hij ons heeft afgezet en wacht tot een jeep van het hotel ons oppikt.
Ons nieuwe onderkomen ligt in een enorm privé natuurgebied. Het bestaat uit een receptie annex restaurant en een aantal bungalows, gegroepeerd rond het restaurant. Overal zijn voederplaatsen ingericht voor de vogels en vanop het terras zie je dan ook van 's morgens zes uur (zodra het licht wordt) tot 's avonds zes uur (nacht!) een horde fotografen, uitgerust met de duurste fototoestellen en de grootste lenzen die duizenden foto's schieten. De onderwerpen van die foto's zijn dan ook schitterend: alle mogelijke kleuren en vormen zijn vertegenwoordigd.
Deze locatie is ook bekend als een van de weinige plaatsen in Costa Rica waar je gemakkelijk de mooie koningsgier kan zien. Daarvoor moet je wel naar een schuilhut in het bos, waar regelmatig slachtafval (varkenskoppen) wordt gedumpt. Het schouwspel is geweldig: toen ik er was waren er niet minder dan tien koningsgieren en minstens vijftig zwarte gieren die zich te goed deden aan het vlees dat er lag. Geweldig om mooie foto's te maken.
We bezoeken ook een plaats waar feeders zijn opgehangen om kolibri's te voeden. Hier zijn de foto's veel moeilijker te maken: kolibri's zijn razendsnel. Ze hangen even in de lucht om nectar uit een bloem te zuigen, maar tegen de tijd dat je scherp gesteld hebt, hangt het beestje al een halve meter verder aan de volgende bloem. Hoe dan ook: ze leveren een prachtig schouwspel op.
An slaagt er in een kolibri te pakken en het mannetje komt rond haar handen vliegen om te kijken wat er met zijn partner aan de hand is.
Na een paar dagen komt hier spijtig genoeg een einde aan. Betalen en vertrekken. De mensen van het hotel brengen ons met een jeep naar Bocca Tapada. Daar nemen we bussen in de omgekeerde volgorde van de heenrit tot Ciudad Quesada. Daar nemen we onze laatste bus voor vandaag tot in Los Chiles. Hier hebben we een kamer geboekt voor twee nachten in een degelijk hotel. We maken een vogeltocht naar de Medio Queso wetlands, een bekend natuurgebied en zoeken uit wanneer de bus vertrekt naar Cano Negro, de laatste bestemming van onze aanpassingsperiode.
Er zijn maar drie bussen per dag: om zes uur 's morgens, twaalf uur 's middags en zes uur 's avonds.
We kiezen voor de middagbus en na een uurtje worden we netjes voor ons hotel afgezet. We logeren in hotel 'Poponjoche', een verzameling bungalows in een mooie boomgaard aan een lagune. Hier zijn we al eerder geweest en de mensen kennen ons nog.
Het is een plezierig weerzien met het hotel, de mensen en de streek. Cano Negro is een pantanal, dus een mengsel van rivieren, moerassen, (half) ondergelopen weiden... Je kan er nog krokodillen vlak naast de weg zien liggen!
Hier gaan we enkele dagen vogeltochten doen volgens ons bekend stramien: opstaan om half zeven, vertrekken, rond halftien onderweg ontbijten en dan verder wandelen tot tegen de middag. Daarna wordt het te warm (het is hier 31 graden) om nog enige inspaning te doen, dus een beetje lezen, vogelfoto's sorteren en bewerken ….. 's Avonds een wandeling naar het restaurant, avondmaal, douchen, beetje lezen en slapen.
Morgen vertrekken we dan echt op reis, richting Panama.
Foto's van An vind je hieronder, voor de echte vogelfoto's kijk je op
We vertrekken weer. Dat kunnen we goed, dus geen zorgen. Een dag op voorhand ingepakt, de timer van de nachtverlichting uitgetest, laatste boodschappen gedaan, beetje gelezen …...
En dan breekt de grote dag aan. We hebben deze nacht slecht geslapen, want de timer, die het licht aan en uitdoet als we weg zijn, heeft het deze nacht begeven, zodat het licht dag en nacht blijft branden. Douchen, laatste gerief in rugzakken, timer uitschakelen en goed op tijd vertrekken, mochten er weer bussen niet rijden.
We zijn ruim een uur te vroeg op de Rooseveldplaats in Antwerpen, dus tijd voor eten.
Lekker ontbijt en als we klaar zijn komt de bus er aan.
Ingechekt, plaatsje zoeken (we hebben vaste plaatsen) en rijden maar. Eerste halte: Nederlandse grens. Daar worden we tegengehouden door de Nederlandse politie: paspoortcontrole. We dachten dat dit in de Schengenzone afgechaft was (vrij verkeer van personen en diensten …), maar Nederland doet nog wel steekproeven. Eén persoon werd betrapt zonder papieren en meegenomen in de combi. De rest van de reis verliep ongestoord en we kwamen netjes op tijd aan op Schiphol, waar we een nachtje op hotel gaan.
's Anderdaags vroeg opstaan, uitgebreid ontbijt (buffet) en net op tijd klaar voor de bus naar de luchthaven.
Inchecken, bagage afgeven en …. wachten. Vliegreizen bestaat blijkbaar vooral uit wachten op luchthavens.
Over de vlucht valt niet veel te vertellen. KLM is een betrouwbare maatschappij. Na een vlucht van ruim tien uur landen we in Panama city, waar we uitstappen bij een temperatuur van 31 graden. Nog een opmerking over de vlucht: het is een van de weinige keren dat het eten onderweg lekker is!
Een uurtje wachten en dan een korte vlucht van vijftig minuten naar San José, de hoofdstad van Costa Rica.
De aankomst is niet helemaal zoals verwacht. We proberen geld af te halen, maar geen enkele van onze bankkaarten blijkt te werken. Gelukkig hebben we dollars bij, zodat we een taxi kunnen betalen. Naar buiten, waar een taxi van het hotel ons zou opwachten met een kaart met onze naam op. Maar … geen man met kaart en dus ook geen taxi. De man die toezicht houdt op de officiële taxi's belt naar het hotel, dat bevestigt dat we geboekt hebben, maar niets weet van airport pick up. Raar, want ze hebben ons een bevestigingsbrief gestuurd. Zelf een taxi gehuurd naar het hotel.
We proberen weer te betalen, maar weer werkt geen van onze kaarten. Vlug naar onze kamer om op de computer na te kijken wat er aan de hand is. Het probleem is duidelijk: we hebben de kaarten laten openstellen op de bank, en de bediende daar heeft net het omgekeerde gedaan van wat we gevraagd hadden. Dus: in Afrika kunnen we met onze kaarten betalen, in Midden Amerika niet. Dat krijg je als banken enkel geïnteresseerd zij om hun 'producten' te verkopen en niet ingesteld zijn om de mensen te helpen. Gelukkig kunnen we via de computer zelf de instellingen veranderen en gaan we gerust slapen.
Zoals je er op kan rekenen dat de trekvogels elk jaar de koude ontvluchten en naar het warme zuiden trekken, zo zie je ons ook elk jaar na nieuwjaar warmere oorden opzoeken.
Dit jaar was het niet gemakkelijk. We hadden onze zinnen gezet op Indonesisch Papoea, maar toen we onze vliegtickets wilden boeken, bleek dat daar een serieuze uitbraak was van Covid. Nu is in het buitenland ziek worden altijd erg, maar in dat land een ziekenhuis in moeten was echt niet aantrekkelijk.
Dus op zoek naar een andere bestemming. Omdat we nog heel november op reis waren, hadden we betrekkelijk weinig voorbereidingstijd. Dus: een streek die we kenden, een land dat ons bekend is , maar toch ook een nieuw gebied om te ontdekken.
Het wordt dus Costa Rica om te beginnen, daar gaan we even wennen aan de temperatuur en aan de Spaanse taal. Dan trekken we over land naar Panama. Daar bezoeken we een paar vogelgebieden en gaan we op zoek naar de harpij-arend. Dan terug naar Costa Rica om een paar plaatsen te bezoeken die we vorige keren overgeslagen hebben en daar gaan we op zoek naar de koningsgier.
Tenslotte vliegen we terug naar huis vanuit San José.
