De wandeling.
We zetten vandaag onze tocht langs de Gaumeroute verder: de vorige keer waren we in Jamoigne beland, vandaag stappen we 15 km verder naar Meix-devant-Virton. Het is lente, en dat weten ook de bosanemonen, de maagdenpalm, de narcissen en het speenkruid. Die maken van deze tocht, die grotendeels door bossen loopt, een unieke voorjaarsbelevenis. De TWQ ligt met 82% behoorlijk hoog: alleen bij het begin en op het einde moet er over beton gestapt worden. Op wat kort klimwerk na is het nooit echt moeilijk: de boswegen zijn prima bewandelbaar. Alleen de bewegwijzering lijdt hier en daar onder mos en ander groen: een streepje verf hier en daar zou wonderen kunnen verrichten. Foto's en kaart.

Dit is ongetwijfeld het mooiste paadje van de hele wandeling: kronkelend en bebloemd…

Het weer.
Prachtig wandelweer: zonnig en aangenaam warm. De altocumuluslaag lag net ver genoeg naar het noorden. Bij aankomst in Marbehan scheen de zon volop, al hadden we de hele weg bewolkt weer gehad: de wolken bleven op een veilige afstand.

De stafkaarten.
67/8N Chiny - 67/8S Izel - 68/5S Tintigny - 71/1N Meix-devant-Virton

Hoe we er geraakten.
Jamoigne is eigenlijk nog vrij goed te bereiken: bus 22/2 sluit aan op het spoorwegnet in Marbehan, lijn 22 kun je naar believen in Florenville of Arlon nemen. En dan is er ook nog lijn 165ab die aansluit op de trein in Florenville of Virton. Aansluiten moet meestal wel met een korreltje zout genomen worden. Onze keuze valt op lijn 22/2 uit Marbehan. Bovendien wijkt de vakantieregeling hier voor één keer in ons voordeel af van de schoolregeling: de bus van 9:24 past wonderwel in een schema met een bus om 14:33 in Meix; tijdens de schoolperiode rijdt er geen bus om 9:24, wel om 10:24 en dat zou te weinig geweest zijn voor een comfortabele verbinding.
Voor de terugrit is het even uitkijken, al valt het ook in Meix nog best mee. Bus 165ab brengt ons naar Virton. Sinds december rijdt hier om het uur een trein naar Libramont, al liggen er tussen deze bus en de trein nog altijd 36 minuten.

Een beetje geschiedenis.
Ik zou het vandaag kunnen hebben over twee in 1935 en in 1940 opgedoekte tramlijnen, beide geïsoleerd van de rest van het net, en beide in een west-oost oriëntatie zo goed als parallel met elkaar. De eerste is de lijn Marbehan - Sainte-Cécile, die voor een deel samenliep met de huidige buslijn 22/2, al is die beperkt tot Marbehan - Florenville. De tweede is de lijn Étalle - Villers-devant-Orval: we kruisen de vroegere loop van deze tramlijn in de buurt van Saint-Vincent-Bellefontaine.
Maar gewoontegetrouw ga ik op zoek naar wat gegevens over onze aankomstplek, Meix-devant-Virton. Meix had tot 1984 een station (later halte) op lijn 165 Libramont - Virton. Die bediende een indrukwekkend aantal stations en halten: Libramont - Recogne - Neuvillers - Rossart - Bertrix - Orgeo - Saint-Medard - Straimont - Les Épioux - Lacuisine - Florenville - Pin - Izel - Jamoigne - Saint-Vincent-Bellefontaine - La Hage - Meix-devant-Virton - Houdrigny en Virton. Rossart, Les Épioux en La Hage haalden niet eens 1984: ze lagen dan ook ver van woonkernen. Op Bertrix, Florenville en Virton na verdwenen alle andere in 1984. De meeste stopplaatsen lagen dan ook ver van het dorp dat ze geacht werden te bedienen.
Voor Meix ligt de situatie enigszins anders: enkele honderden meter verschuiven richting centrum zou een stopplaats met prima ligging gecreëerd hebben; bovendien lijkt Meix ook wel over enig potentieel te beschikken. Maar meer dan ballonnetjes over de heropening zijn er nooit geweest.
Voor de sluiting stopten hier in de richting Virton op weekdagen 12 treinen (met een amplitude 4:26 - 23:08), op zaterdag 9 (4:26 - 23:08) en op zondag 10 (4:26 - 23:08).
De vervangende busdienst, eerst opgesplitst in een lijn 165a en 165b, had op weekdagen eveneens 12 busdiensten, zij het met een kleinere amplitude. In de geest van de tijd bleven er 8 op zaterdag en 6 op zondag. Maar zelfs dat was te veel: zoals op veel andere plaatsen werd de nochtans met veel poeha beloofde vervangingsbus snel afgebouwd. Uiteindelijk werden beide varianten samen voorgesteld in een tabel 165ab, met nog 8 ritten op weekdagen en 1 volledige rit op zaterdag. Onnodig te zeggen dat de zondagdienst ook hier sneuvelde.

De verbinding.

En wat we beleefden.
Het is al een tijdje geleden dat we nog zo vroeg op pad getrokken zijn. De S van 6:14 vertrekt in vakantieperiodes uit Halle i.p.v. Edingen, sneu voor de reizigers uit Edingen, maar handig voor wie wat te vroeg in Halle aankomt. Opvallend toch hoeveel mensen elke dag vroeg op weg zijn en in dit geval niet eens om de files voor te zijn.
We stappen over in Brussel-Luxemburg, al blijft de website van de NMBS koppig volhouden dat we hier misschien twee biljetten voor nodig hebben. Ik werp een vlugge blik door het benedendek van de M6 die ons naar Marbehan zal brengen - nu we toch nog geen statiegeld moeten betalen - en isoleer meteen - in gedachten - twee reizigers die hier waarschijnlijk niet mogen zitten. Al weet je nooit en word ik voorzichtiger en voorzichtiger in mijn beoordeling. In eerste instantie lijk ik trouwens ongelijk te krijgen: de controlerende tbg knipt zonder verpinken hun biljetten, maar even later staan ze er met twee. Beide reizigers moeten zonder pardon een klasverhoging (aan boordtarief) betalen. De eerste doet dat zonder veel protest, al is €18 nu toch niet meteen niks. De tweede moet iets van een €10 betalen, maar heeft geen geld, geen bankkaart, geen identiteitskaart. Dat wordt dus politie in Ottignies, maar die is niet beschikbaar. Gelukkig springt een brave burger bij met een briefje van €10. Of hij dat nu doet uit authentieke barmhartigheid of uit vrees dat de dingen anders uit de hand lopen, met een haast onvermijdelijke vertraging tot gevolg, zullen we wel nooit weten. In Gembloux stapt de reiziger zonder centen uit, niet zonder eerst het telefoonnummer van de barmhartige Samaritaan te hebben gevraagd, want de dankbare medemens staat erop de €10 terug te betalen.
In Gembloux is het dan weer tijd voor een derde schijfje: een vroege reiziger en drinker neemt met zijn blikje Jupiler plaats maar krijgt even snel de keuze (nu ja…) om de klasverhoging te betalen. Dit is met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid een Belg; hij is dan ook de enige die tegenpruttelt, maar ook nu zijn de treinbegeleiders onverbiddelijk. Met deze klant heb ik geen medelijden, maar ik heb toch een gevoel van onrechtvaardigheid in de andere gevallen, een beetje zoals het altijd de toevallige foute weggebruiker is die het gelag betaalt en de wegpiraat die overal onderuit komt. Anderzijds is het waarschijnlijk de enige manier om het nog altijd frequent voorkomende profitariaat op betere gedachten te brengen. Twee baanvakken zijn wegens omvangrijke werken enkelsporig, nl. tussen Grupont en Haversin en voorbij Neufchâteau, en veroorzaken toch wel lichte vertragingen: +3 in Libramont en +4 in Marbehan. De reservetijd bewijst hier zijn nut.

In Marbehan blijkt dat alleen de bus van lijn 28 in het Aribussysteem zit. Van lijn 22/2 is geen sprake. Gelukkig moet deze keer geen enkele bus wachten. De bus rijdt opvallend stipt; dat kan hier ook. Meer dan een tractor rijdt hier nooit in de weg, dan is het opstellen van dienstregelingen eenvoudig.

In Meix brengt mijn intuïtie mij aan de verkeerde kant van de weg, maar de info aan de halte is ondubbelzinnig. Als dan ook nog een dame opdaagt, is het duidelijk aan welke zijde de bus komt. In Virton is er kermis en de bus volgt een omlegging. Dat zal wel de reden zijn voor de lichte vertraging, die een bezoekje aan het ondertussen opnieuw geopende Le Métro niet in het gedrang brengt. De dienstregelingen van het OV hangen hier in een kastje aan de muur. Klantenbinding die ongetwijfeld geapprecieerd mag worden.

Het is gevaarlijk om conclusies te trekken uit één enkel geval, maar ik heb de indruk dat er meer reizigers zijn in Virton dan voor de verdubbeling van de frequentie. In Libramont staan 4 desiro's naast elkaar op de sporen 3 tot 6. Overigens worden hier liften gemonteerd die het overbrengen van rolstoelen van de onderdoorgang naar de perrons moeten vergemakkelijken. IC 2138 heeft ook wat vertraging, maar vanaf Namur is die helemaal verleden tijd. Ook nu zijn er wat reizigers die hun comfortabele heil zoeken in eerste klasse, maar die worden gewoon doorgestuurd. Walibi draait misschien nog niet op volle toeren, maar toch stappen er heel wat jongeren op in Ottignies. Oh ja, dan is er nog het eigenaardige gedrag van het jonge koppel dat in Namur is ingestapt. Halfweg tussen Namur en Gembloux zoekt zij het toilet op en net voor Gembloux zoekt hij een stopcontact om zijn gsm op te laden. Maar als hij de controlerende tbg ziet naderen, worden de laadbeurt en de reis snel afgebroken. In Gembloux stapte een stel uit dat vermoedelijk zijn bestemming nog lang niet bereikt heeft… en er dan ook niet voor betaald heeft… Mogelijk heeft hij dat wel gedaan voor de twee flesjes Bush die hij in een tiental minuten soldaat gemaakt heeft. Als we in Brussel-Luxemburg in duikbril 943 stappen, is mijn eerste idee dat de trein ernaast wel bijzonder veel rood meegekregen heeft in het spuitatelier. Maar bij nadere beschouwing is het stel 943 zelf dat alvast in eerste klasse zo goed als ondoorzichtelijke rode ramen heeft gekregen. Inwoners van een van de Woluwes krijgen een boete als ze graffiti niet op tijd laten verwijderen...

De treinlectuur.
Annelies VERBEKE, Dertig dagen
John LANCHESTER, Kapitaal

Een scheutje oprisping.
Ik kan me niks voorstellen bij wat de mens zich voorstelt bij nano - (piepklein?) en triljoenen (erg veel).

Waar Abraham de mosterd haalde.
Voor het schrijven van deze bijdragen maak ik vaak gebruik van twee zeer waardevolle sites, één over de Belgische spoorlijnen en een over de bussen in Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Het grootste probleem is dat van de informatisering: in de voorbije 20 jaar is het vrijwel onmogelijk geworden om nog aan papieren dienstregelingen te geraken en op het internet verdwijnen de oude dienstregelingen naarmate er nieuwe ingevoerd worden. Voor de trams maak ik nog al eens dankbaar gebruik van de Rail Atlas Vicinal van Stefan JUSTENS en Dick van der SPECK en van The Vicinal Story - Light Railways in Belgium 1885 - 1991 van W.J.K. DAVIES.

Desiro 08509 rijdt hier km 102.8 van lijn 165 voorbij: we kruisten de spoorlijn hier en dan moet je wat geluk hebben, natuurlijk. Oh ja, het betreft hier L 5960 Libramont - Virton - Arlon.

11-04-2018 om 00:00 geschreven door overweg13  

De wandeling.
We gebruiken vandaag de topogids van GR 122 Zeeland - Champagne-Ardenne, trajekt Scheldeland uit 1993! Dat is inderdaad de enige en (voorlopig) laatste topogids die beschikbaar is voor deze GR Hulst - Doornik. Je hebt de neiging om te denken dat het de taalgrens is die het enthousiasme om hier wat aan te doen bekoelt, maar er zijn tegenvoorbeelden waar het dus wel kan. Vandaag lopen we trouwens langere tijd over GR 5A en over GR 123. De TWQ bedraagt 40%: de onverharde wegen vind je voornamelijk in het Kluisbos, op weg naar Orroir en langs de vroegere spoorlijn 87 (Bassilly - Tournai). Erg veel stappen over beton en asfalt dus. De tocht is ongeveer 17 km lang en voert geleidelijk van de Vlaamse Ardennen via het Kluisbos naar de Scheldevlakte, waar de Rhosnes zich lui door het plots erg vlakke landschap beweegt. Dankzij GR 5A en GR 123 zijn er weinig problemen met de bewegwijzering. Alleen bij het verlaten van het Kluisbos is er een kleine trajectwijziging doorgevoerd (in functie waarvan?), die eigenaardig genoeg en onbegrijpelijker wijs een verslechtering van het parcours tot gevolg heeft. Wie ons plannetje erbij neemt, kan wel nog het oude tracé langs een goed bewandelbaar pad tussen de velden volgen. Het is echt wel beter dan nog wat extra verharding voor het nieuwe tracé. Na een kilometer of zo kom je trouwens weer op het oude traject terecht.
En ja, met de Ronde van Vlaanderen is er altijd wel iets te beleven, zelfs enkele dagen na de doortocht. In het bekende café D' Oude Hoeve krijgen we ei zo na twee heerlijke biertjes over ons heen. De bazin is er het hart van in en laat ons beide bieren gratis drinken; onverwachte winst voor ons, want zo veel is er nu ook weer niet uit de flesjes. We moeten hier zeker nog eens terugkomen, als wederdienst. Als we aanstalten maken om te vertrekken, haast een stamgast-leeftijdsgenoot zich om met ons mee op te trekken. Tot de Vierschaar zal hij met ons meelopen en we praten over koetjes en kalfjes. Zelf noemt hij de regio zijn biotoop en dat is duidelijk: we krijgen pittoreske informatie die je zelden in de boekjes aantreft. Hij is vorig jaar naar Compostela gestapt - als een echte, niet als toerist van hotel naar hotel, van autocar naar autocar - en we krijgen het klassieke relaas van wat dat met een mens doet.
Kaart en foto's.

Eén huisje tegen de flank van een heuvel: dat is charmant, maar al te vaak is de bebouwing opdringerig, ook in de Vlaamse Ardennen. Gelukkig komt de betonstop er, al zullen mijn vrouw en ik leeftijdsrecords moeten verbeteren - en niet zo een klein beetje - om het allemaal nog mee te maken.

Het weer.
Eerst zo goed als helder, met wat schaarse cirruspluimen, maar na de middag werd die cirrus dikker en dikker, wat het enthousiasme van de lentezon wat temperde. Bijzonder aangename temperatuur en nog net verdraaglijke oostenwind.

De stafkaarten.
29/8Z Ronse - 29/7S Amougies

Hoe we er geraakten.
Ronse kunnen we vrij vlot bereiken, ondanks twee overstappen. Het station ligt wel een dikke kilometer van de GR af, maar een bus zou eerder tijdverlies dan -winst opleveren.
Ons eindpunt situeert zich op de N391 ter hoogte van de TEC-halte Rue du Joncquoi. Erg vaak wordt die halte niet bediend en het is uitdokteren hoe we opnieuw in Ronse geraken. Dat is het eeuwige probleem sinds het de NMBS behaagde de alternatieve terugreis af te schaffen, want anders zou ook Tournai een optie geweest zijn.

Een beetje geschiedenis.
Wie houdt van tamelijk ingewikkelde stukjes spoorweggeschiedenis komt hier in de buurt zeker aan zijn trekken. En wij dus ook. Nadat we afgedaald zijn naar de vallei van de Rhosnes (net na het Kluisbos) komen we immers pal op de site terecht van de vroegere vertakking Mont de l'Enclus, waar lijnen 83 en 87 zich van elkaar verwijderden. Lijn 83 zocht destijds via Avelgem het Kortrijkse op, lijn 87 zocht haar heil in het Doornikse.

Hier bevond zich dus de Y. Mont de l'Enclus. (Die Y is een handige voorstelling van een vertakking.) Links vertrok lijn 87, rechts lijn 83. Vermoedelijk bevond zich hier dus destijds een seinhuis, al is bediening van vanuit Amougies of Celles-Escanaffles ook mogelijk. Wie zal het (nog) zeggen.

Ons interesseert vandaag vooral lijn 87 omdat het die bedding is die we over een kleine 2 kilometer zullen volgen, niet ver genoeg om de site van het vroegere station Celles-Escanaffles te bereiken, maar wel ver genoeg om de inplantingsplaats van de stopplaats Escanaffles te passeren. Celles-Escanaffles was waarschijnlijk niet zo een groot succes bij de inwoners van dat laatste dorp (tenzij ze richting Doornik wilden): zoals wel vaker het geval is bij stations met een dubbele benaming ligt ook hier een van de genoemde dorpen te ver om praktisch te zijn. Of dat de reden is waarom er een tijdje een bijkomende stopplaats Escanaffles werd geopend, is niet duidelijk. Wel duidelijk is dat Escanaffles dichter bij het station van Orroir lag (op lijn 83, naar Kortrijk en Ronse dus) dan bij het station waaraan het deels zijn naam verleende.
Het hele verhaal dekt de periode 1882 - 1950. Lijn 87 komt inderdaad niet meer voor in het spoorboekje van 08.10.1950. Op dat ogenblik rijden er trouwens al enkele jaren bussen die Escanaffles bedienen. Met lijnen 83a en 87a krijgt Escanaffles een erg bruikbare busbediening, gericht op Ronse en Avelgem, waar het station als aansluitingspunt fungeert. Het enige probleem is de bediening van het dorp Celles: vandaag rijden sommige bussen een retourtje van Escanaffles Dorp naar Celles Dorp, wat voor ons concreet betekende dat we de bus willekeurig aan beide zijden van de steenweg konden nemen. Bij de splitsing van de Buurtspoorwegen werden de buslijnen vrij logisch verdeeld over Hainaut en West-Vlaanderen en na enkele jaren kreeg de buslijn 87a het nummer 97.
Een schamele zaterdagdienst is alles wat er overblijft in het weekend (4 ritten Ronse - Avelgem - Tournai, en een beperkte rit Ronse - Avelgem). Tijdens de week moet de reiziger zich aanpassen aan wat beschikbaar is: naar TEC-normen valt dat best mee, al is een gecadanceerde dienst ver weg.

De verbinding.

En wat we beleefden.
Het dient gezegd: onze treinreizen verlopen de laatste tijd vlot. Het is wachten tot het lot zich opnieuw tegen ons keert - vermoedelijk tijdens verbindingen met weinig alternatieven en andere uitwijkmogelijkheden. Alleen IC 2333 lijkt het even te zullen laten afweten. Boosdoener is de vertraagde S 2281, die maar al te graag een deel van zijn vertraging met ons deelt. Gelukkig blijft alles binnen de perken: Denderleeuw +4, Zottegem +4 en Oudenaarde +2. Onderweg liggen nieuwe rails klaar. Die zullen geplaatst worden in het weekend van 14-15 april. In Ronse zien we voor het eerst de nieuwe toestand, met 2 kopsporen, die de situatie inderdaad wel een stuk veiliger maken. Meteen is ook het probleem met de kaduke voetgangersbrug verderop opgelost.

L781 Eeklo - Ronse is net aangekomen op het recent aangelegde kopspoor 1. Na een half uur zal mw 4142 terugkeren richting Oudenaarde, Gent en Eeklo.

Hoewel buslijn 97 eigenlijk het hele traject Tournai - Ronse beslaat, rijden lang niet alle bussen het volledige parcours. Vaak moet immers in Avelgem overgestapt worden. Dat is ook voor deze vooravondrit het geval. We hebben een aansluiting van 7 minuten. De bus naar Ronse komt meteen na onze aankomst aangereden; de bus waar we net zijn uitgestapt, keert terug naar Tournai, onze tweede bus komt van Ronse en keert na een korte pauze terug. Hij staat niet meteen aan het perron, maar de film is duidelijk. We wagen het er maar op: de chauffeuse is van het joviale type, ze begrijpt niet waarom we vragen of we al mogen instappen. Ze zou sommige van haar collega's eens aan het werk moeten zien en horen.

In Ronse is er nog tijd voor een koffie in Lagaar. Toen we hier de vorige keer waren, konden we ons nog neervlijen in de zachte fluwelen eersteklaszetels van lang vergeten NMBS-materieel. De zetels zijn er nog, maar het sfeervolle rode fluweel is nu vervangen. De tand des tijds spaart niets.

Ook de terugreis verloopt probleemloos, voor ons toch. Problemen met een wissel in Brussels-Airport nopen tot een aanpassing van de treindienst en IC 2316 zal beperkt worden tot Brussel-Noord (volgens de app tot Schaarbeek, wat logischer is). Voor de rest rijden we opnieuw erg traag tussen Welle en Denderleeuw, maar de drie minuten voorziene stilstand in Denderleeuw slorpen de ontstane vertraging op. Blijft nog de rit met IC 3440: de laatste twee rijtuigen, waaronder het eerste klas stuurstandrijtuig, zijn afgesloten. Dat gebeurt wel vaker na de spits. Het is een wat zinloze maatregel: de ene tbg past hem toe, de andere niet. Zo veel verschil zullen die 2 rijtuigen nu ook wel weer niet maken. Enfin, je raadt het al: we stonden voor gesloten deuren en moesten een rijtuig of zes meer naar voren. Ook deze trein is stipt. Spijtig voor de blogschrijver, maar erg prettig voor de treinreiziger. En vermoedelijk zou er zonder de treinreiziger zelfs geen blogschrijver zijn, dus…

De treinlectuur.
Annelies VERBEKE, Dertig dagen.
John LANCHESTER, Kapitaal

Een scheutje oprisping.
1. Ik heb nog nooit een voet in een McDonald's gezet, maar nu ze onze oren in hun radiopubliciteit teisteren met noemen in plaats van heten, is de kans dat dit ooit nog gebeurt helemaal onbestaande.
2. Het weerpraatje vervangen door iets zinvoller? Publiciteit voor McDonald's misschien? Het voordeel van al die weerapps, die de taak van weermannen en -vrouwen overnemen, is natuurlijk dat je er altijd wel eentje vindt die het voor jou geschikte weer voorspelt.
3. Wanneer gaan ze eens leren dat je het rooster van een kruiswoordraadsel niet in de plooi van het blad moet afdrukken, maar eronder of erboven?

Waar Abraham de mosterd haalde.
Voor het schrijven van deze bijdragen maak ik vaak gebruik van twee zeer waardevolle sites, één over de Belgische spoorlijnen en een over de bussen in Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Het grootste probleem is dat van de informatisering: in de voorbije 20 jaar is het vrijwel onmogelijk geworden om nog aan papieren dienstregelingen te geraken en op het internet verdwijnen de oude dienstregelingen naarmate er nieuwe ingevoerd worden. Voor de trams maak ik nog al eens dankbaar gebruik van de Rail Atlas Vicinal van Stefan JUSTENS en Dick van der SPECK en van The Vicinal Story - Light Railways in Belgium 1885 - 1991 van W.J.K. DAVIES.

06-04-2018 om 00:00 geschreven door overweg13