Wat ons landje nu meemaakt is van het ongeziene. Je zou dit verwachten in een of andere bananenrepubliek, maar neen, het is hier hartje Europa, hoofdstad van de Europese Unie dat het onwaarschijnlijke toneel van onsmakelijke politiek zich afspeelt.

Midden in een internationale recessie worden politieke spelletjes gespeeld die alleen nog maar begrepen worden door de acteurs zelf. Eminente persoonlijkheden – onafhankelijk van welke gezindheid ze ook zijn - stellen zich vragen, niet alleen bij het scenario dat gevolgd werd, maar ook over de competentie  van de huidige generatie leiders. Deze eensgezindheid van kritiek is nog nooit gezien. Toch had men het min of meer kunnen zien aankomen. Vanaf het begin na de verkiezingen werd het de kroniek van een aangekondigde dood. Volg even mee.

Yves Leterme – die heel wat credibiliteit had opgebouwd als premier van de Vlaamse regering – draagt de fakkel over aan Kris Peeters - omdat hij zelf de nationale (federale) verkiezing wil ingaan als kopman van het kartel CD&V-N-VA (Nieuwe Vlaamse Alliantie). De CVP (Christelijke Volkspartij) heeft zich een nieuwe naam aangemeten met een uitdrukkelijk Vlaams tintje: Christendemocraat & Vlaams en gaat bovendien een kartel aan met de nationalistische N-VA – dat een deel is van de ontbonden Volksunie en geleid wordt door historicus Bart De Wever. De hele campagne draait rond de herschikking van federale bevoegdheden naar de gewesten en de door de Raad van State opgelegde splitsing van de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde.

De CD&V komt dan uit een louterende oppositiekuur en gaat resoluut de Vlaamse tour op. Tijdens een van zijn toespraken voor het Vlaamse Parlement is Leterme categoriek: de splitsing van BHV vergt slechts vijf minuten politieke moed! Deze uitspraak vervolgt hem trouwens tot op heden en vormt uiteraard het middelpunt van de ironie door de huidige oppositie rijkelijk gebruikt om de spot te drijven met de neergang van de regering en van Yves Leterme.

Tijdens de verkennende gesprekken blijkt al dadelijk dat het vormen van een regering die grondwetwijzende bevoegdheid heeft, quasi onmogelijk is. De Franstaligen stellen zich – over de partijgrenzen heen – als een blok tegenover de vragen die uitgaan van de Vlaamse gemeenschap. Ze vrezen immers het wegvallen van de geldstroom uit Vlaanderen, maar tevens zijn ze beducht voor een uiteenvallen van de federale staat. Mevrouw Joëlle Milquet – madame Non – van de Franstalige CDH krijgt de zwarte piet toegespeeld voor het mislukken van de regeringsvorming, maar wees er van overtuigd dat dit gedragen wordt door alle Franstalige partijen, zonder uitzondering!

Na de vaudeville van het ontslag van de formateur Yves Leterme, komt liberaal en oud premier – Guy Verhofstadt – de meubelen redden met een voorlopige regering, hetgeen zijn partij – de Open VLD – in een euforische roes dompelt en met fermheid de uitspraak uitlokt dat een regering met hen slechts kan als de liberale accenten heel duidelijk zijn. Het land heeft echter nood aan een kordaat beleid want acht jaar paars bestuur hebben België – na het herstelbeleid ingezet onder de voormalige premier Jean-Luc Dehaene – op de rand van het faillissement gebracht.

Uiteindelijk gaat toch een definitieve regering aan het werk onder de leiding van Yves Leterme als premier. Het is een rare constructie geworden want een volledig asymmetrische samenstelling moet een 2/3 meerderheid leveren die de nodige grondwetswijzigingen moet mogelijk maken. Aan Waalse zijde  komen de MR (Mouvement Réformateur en liberaal)in een kartel met het FDF (Front Démocratique Francophone), te samen met CDH (Centre Démocrate Humaniste) en de PS (Parti Socialiste) aan bod, terwijl de Vlaamse kant bevolkt wordt door de CD&V-N-VA en Open VLD (Open Vlaams Liberaal en Democratisch). De SP.A (Sociaal Progressief Alternatief) blijft aan de zijlijn staan.

Deze constructie is gedoemd tot mislukken en wel om diverse redenen. Ten eerste heerst wantrouwen tussen de verschillende gewestelijke partijen onderling. De M.R. en de PS vechten een oorlog uit om de heerschappij van Wallonië, voorheen een wingebied voor de socialisten maar bij de laatste verkiezing met een duidelijke kanteling naar het liberale toe. De CDH flirt dan weer met de PS, waarmee ze in veel lokale besturen trouwens stevige coalities heeft neergezet. Het FDF giet dan weer regelmatig olie op het vuur en houdt de communautaire afkeer voor Vlaanderen brandend.

Bij de Vlamingen heerst een duidelijke animositeit tussen de liberalen en de christendemocraten waarbij de eersten het niet nalaten om regelmatig stokken te steken in de wielen van hun regeringspartner. Moet het gezegd dat de kartelpartner N-VA het hierbij stevig moet ontgelden?

Ten tweede tussen de gemeenschappen botert het alles behalve. Iedere legitieme vraag vanwege de Vlamingen wordt onmiddellijk de grond in geboord door de Franstalige partijen. De heer Olivier Maingain - van het FDF – laat zich hierbij absoluut niet onbetuigd en wordt door zijn kartelvennoot – de MR – op geen enkele wijze geremd noch tegengesproken. De Franstalige partijen noemen Leterme een gevaarlijke man en de Franstalige pers doet er alles aan om de N-VA en zijn voorzitter Bart De Wever, te demoniseren. De media in beide landsgedeelten verliezen alle redelijkheid bij hun commentaren en eerlijke politieke analyses blijken onmogelijk of op zijn minst zeer zeldzaam.

Ten derde en misschien wel de meest onderschatte reden is de figuur van Yves Leterme zelf. 800.000 kiezers achter zijn naam hebben hem het plebisciet van de leiding gegeven, maar de formule waarmee hij die stemmen heeft gehaald, namelijk de verzekering dat hij de Vlaamse verzuchtingen zou realiseren, doet hem tevens de das om. Aan Waalse kant vermoedt men een verborgen Vlaamse agenda bij de eerste minister en twijfelt men er aan of hij wel de figuur is die kan opkomen voor het belang van alle landgenoten. Men kan zich bijgevolg terecht vragen stellen bij de opportuniteit om Leterme aan te stellen als premier. Was de koppigheid van de man zo groot en de wil om eerste minister te worden zo sterk, dat hij alle realiteit uit het oog verloor? Of was de oppositiekuur van zijn partij – de CD&V – zo frustrerend geweest dat men koste wat kost de leiding van de nationale politiek in handen wou nemen? De echte reden zullen we wellicht nooit te weten komen, maar het  is best mogelijk dat beide redenen in combinatie oorzaak was van het eerste ministerschap.
Ware het niet beter geweest om een andere politieke coryfee – eventueel van CD&V signatuur – aan te stellen waarbij de keuze zou vallen op een communautair neutrale maar technisch en politiek onderlegde figuur? Eigenlijk is het onbegrijpelijk dat een partij zoals de CD&V , die jarenlang deel uitmaakte van ’s lands regering en veel bekwame en erudiete personen in zijn rangen telt, in deze val is getrapt.

Het resultaat is er dan ook naar. In een eerste reactie trad de N-VA consequent uit het kartel en uiteindelijk moest ook de regering ontslag nemen na een onverkwikkelijke historie met mogelijke inmenging in de rechtsgang inzake de Fortis-regeling. Het spijtige aan deze zaak is dat een bekwaam, gedegen en naar mijn mening zeer integere man als Jo Van Deurzen hier beschadigd uitkomt. Als minister van Justitie was hij eindelijk begonnen met de adequate hervorming van het oubollige gerechtsapparaat na jarenlang geween en tandengeknars van alle betrokken spelers, de magistratuur inbegrepen.

In deze kerstperiode zou je dan verwachten dat ook politici tot bezinning komen en trachten een oplossing te vinden ten bate van de ganse bevolking – zelfs indien dit communautaire herschikkingen zou inhouden – maar neen, liever dan dat houden ze zich bezig met het opblinken van hun eigen blazoen. Volgend jaar juni is het immers weer verkiezing en je kan dan toch niet de pluimen laten aan een ander als je ze zelf op je hoed kan steken. Neen, deze generatie politici is gebuisd over de hele lijn, zelfs een tweede zit verdienen ze niet. Eigenlijk verdienen ze het lot te ondergaan van de hondenstaart die afgezet wordt omwille van een kwetsuur. Weg er mee! Ander maar vooral beter.

Dat het perspectief niet zo goed is, bewijst de aanduiding als verkenner van Wilfried Martens voor de vorming van een nieuwe regering. Deze man is niet alleen van een leeftijd die vooral kenmerkend was voor de leden van het Politburo van de voormalige Sovjet-Unie, maar bovendien is hij de verpersoonlijking van 8 regeringen die – o.a. met de toepassing van de wafelijzerpolitiek – het land opzadelden met een dergelijke openbare schuld, dat we nu nog altijd afbetalen en dat nog vele jaren verder zullen mogen doen. Dat oude krokodillen uit de poel worden opgevist en geciteerd worden als mogelijke nieuwe premier is eveneens een teken aan de wand dat we niet te veel moeten verwachten.

Het spijtige van heel het gebeuren is dat de enige overwinnaar weeral duidelijk de anti-politiek is. De beste stuurlui staan weer aan wal en roepen het luidst. Ze hebben het gemakkelijk want ze moeten alleen maar ironie, hoon, spot en afbraakpolitiek hanteren, opbouwende medewerking is blijkbaar ook aan hen niet besteed. Ook hier primeren eigenbelang duidelijk op het algemeen welzijn!
Het verrast me vooral dat bij de Franstaligen de groenen van Ecolo niet meespelen in het algemeen geroep, maar blijkbaar een meer realistische houding aannemen, terwijl bij de Vlamingen Mieke Vogels – een ouwe getrouwe van Groen! – evenmin meehuilt me de oppositiewolven in het bos, maar een menselijkere kijk op het gebeuren verspreidt. Hun geitenwollen sokken zijn de ecologisten allang ontgroeit maar hun discours is blijkbaar veel volwassener geworden en dat is een verfrissing in het politieke landschap van speelgoedtreinpolitici.

Het wordt alleszins de hoogste tijd dat er echte staatsmannen op staan die het beleid van dit land met het nodige inzicht en kennis willen leiden. Waar zijn ze? Willen ze alsjeblieft opstaan, het land zal hen dankbaar zijn.