De eerste nacht in de Ardeense bossen is al voorbij. Het is een beetje wennen aan de matrassen, want eigenlijk lig je nergens beter dan op je eigen, al in-geslapen, moderne versie van de vroegere strozak. Het is stil geweest tijdens de nacht, alleen het ruisen van de Amblève – die op amper twintig meter van ons voorbij stroomt – en van de bladeren van de hoge loofbomen, hebben hun melodie op elkaar afgestemd zodat een symfonie van rust onze nachtgezel was.

We hebben besloten om het rustig aan te doen, een rustvakantie als het ware, om te bekomen van de nu al anderhalf jaar durende extreme spanningen die ons te beurt vielen. Eerst verleden jaar de gezondheidsperikelen van mijn vrouw en de er mee gepaard gaande operaties en de onrust, de onzekerheid……en nu mijn tante en nonkel die begin dit jaar sukkelden met allerlei problemen en daardoor nu opgenomen zijn in een rust- en verzorgingstehuis. Zelf hebben ze geen kinderen, maar in een periode waar mijn leven op een slappe koord danste en alle richtingen uit kon, hebben ze me bij hen opgenomen als ware ik hun zoon en als het ware uit de verdoemenis gered. Ik heb me in de loop der tijd een dure eed gezworen; dat ik zou zijn voor hen en dat ogenblik is nu aangebroken. Iedere week – de dinsdag – een kleine 100 kilometer rijden om op bezoek te gaan, de vers gewassen en gestreken was (dank zij mijn vrouw) mee nemen en de vuile terug brengen. Op regelmatige tijden naar hun huis om er gras te maaien en wat te kuisen. Gelukkig heb ik nog een nicht en haar man die iedere zaterdag op bezoek gaan en die regelmatig bijstand verlenen in het kuisen en onderhoud van het huis. Terwijl een van de neven zorgt dat de brievenbus geleegd wordt en nu en dan de rolluiken omhoog getrokken worden zodat toch nog een indruk van bewoning ontstaat alhoewel de buren ondertussen wel beter weten.
Onze inzet in de parochie – die toch eveneens wat inspanning vraagt – zal evenmin vreemd zijn aan het gevoel dat het allemaal te veel werd en dat we dus er even uit moesten om pillen en andere medicinaal vergif te vermijden. Een weekje Ardennen dus in een bungalowpark waar je al van een deel van je zorgen verlost wordt door de ter plekke zijnde infrastructuur en organisatie, met in mijn achterhoofd (sorry vrouw – maar dat vermoedde ze wel) een beetje in het spoor te treden van de evenementen die de streek ondersteboven keerden in de maand december van 1944, de slag van de Ardennen dus. We bevinden ons niet te ver van de plaats waar Joachim Peiper strandde en onverrichterzake zijn troepen bevel tot terugkeer naar ‘Heim’ moest geven met achterlating van veel materiaal en ook heel wat gedode, gekwetste en gevangengenomen Duitse soldaten.

Terug naar deze morgen dus, waar we wakker werden in onze bungalow door het gekwetter en gezang van de vogels en door het gekwaak van een bende eenden die in massa de Amblève verlieten om op de grasperken tussen de huisjes op zoek te gaan naar eventueel achtergebleven etensresten.  Het park is grotendeel volgeboekt met Nederlandse burgers en jeugdbewegingen (of zijn het scholen?) en - vergeef me deze flauwe cliché – bijgevolg vinden onze eenden geen sikkepit aan achtergelaten of rondgestrooid mensenvoedsel. Ontgoocheld druipen de beestjes dan ook af naar andere grasperken in  de hoop daar iets te recupereren, maar nergens werden door vakantiegangers kliekjes of resten achtergelaten en bijgevolg trekken de waggelende kontjes zich terug naar hun natuurlijke habitat, de Amblève.

Het is een beetje fris deze morgen en een lichte nevel hangt nog tussen de bomen. Zo typisch voor dit landschap en in december 1944 een van de handicappen die zowel de Duitsers als de onervaren Amerikaanse verdedigers parten speelden. De geschiedenis heeft duidelijk gemaakt dat in eerste instantie de omstandigheden ten voordele waren van de Duitsers die er aldus in slaagden een flinke bres te slaan in de US-defensie, maar later in het voordeel uitdraaide van de geallieerden die daardoor de tijd kregen om gevechtservaring op te doen, te reorganiseren en ervaren versterking aan te voeren.  Het zou de krijgskansen in hun voordeel doen keren ook door de vastberadenheid en competentie van vele plaatselijke lagere bevelhebbers die het heft in handen namen en de moed niet lieten zakken.

Gisteren namiddag bij aankomst heeft de vrouw verse broodjes en een klein brood besteld voor deze dag. De bestelling gebeurt bij de receptie door het invullen van een klein briefje, de afhaling in de ‘shop’ van het park. Het is echt een klein gedoe waar je slechts het aller-noodzakelijkste kunt vinden; van een potje confituur over een soort oude kloosterkaas naar koffie en koffiefilterzakken. Hij gaat open om 09 uur en sluit al om 12.30 uur. In de namiddag nog even tussen 16 en 18.00 uur en je hebt het gehad voor de dag. Met de verse broodjes begin je dus noodzakelijk je ontbijt ten vroegste rond 09.30 uur.

Er is ook een restaurant verbonden aan het park, maar die sluit op dinsdag en woensdag, hetgeen betekent dat je voor een weekverblijf al twee dagen elders moet gaan zoeken om van een maaltijd te genieten of dat je moet zorgen voor voldoende eigen voorraad om er een te kunnen klaarmaken. Nu ja, we zijn op vakantie en dus kan een beetje kamperen er niet toe doen…

Ik heb me voorgenomen in de mate van het mogelijke het een en ander al klaar te maken voor mijn blog, die de laatste tijd nogal wat artikeltjes heeft moeten ontberen door gebrek aan tijd, alhoewel het in mijn hoofd gonsde van allerlei schrijfsels beginnende bij de hoofddoekenverbod door de directie van het atheneum van Antwerpen en Hoboken, de reacties van de imam en zijn ‘volgelingen’ evenals deze van politici en door gewone mensen geuit, maar de tijd…… die seconden die onherroepelijk wegtikken, na zestig klikken een minuut vormen, na driehonderdzestig klikken een uur zijn geworden en zo onverzettelijk en zonder uitstel verder vreten aan het momentum van een mensenleven.

Gelukkig maar dat we er aan gedacht hebben de cd reeks klassieke muziek van de Knack-collectie mee te brengen. De Carmina Burana jaagt het tempo een beetje de hoogte in, de klanken van Mozart worden een lichtvoetige divertissimo op mijn klavier en Bach sleurt me even terug de diepte mee in, maar het ‘Slavenkoor’ van Verdi wakkert dan weer de zin op om verder te gaan en de meeslepende klanken van een prachtig vioolconcertje brengen de klanken over in een melodische symfonie van lettertjes op mijn scherm. Om maar te zeggen dat muziek niet alleen de zeden verzacht, maar de emotie aanscherpt en tot schepping aanzet, al was het maar van banale teksten zonder hoogdravende literaire waarde zoals er hier ontstaan, ijlende achter mijn cursor die bij iedere toetsaanslag voortschrijdt eveneens in een tijdvretende onregelmatigheid waar het brein even halt roept aan de vingers om na te gaan of de tekst nog leesbaar blijft voor het arme slachtoffer dat zich de moeite getroost om deze proza door te nemen.

Deze namiddag brengt de rit ons met alle waarschijnlijkheid naar het museum ‘december 1944’ in La Gleize, niet zo heel ver van hier, waar een zorgvuldig gerestaureerde ‘Tiger’-tank staat te pronken in de kleuren van de SS-pantzer divisie. Een impressie van dit bezoek volgt later dan wel in een ander artikel.

Voor nu is het ‘over’ en ‘out’.

Trois-Ponts , dinsdag 22 september 2009.

01-10-2009 om 11:10 geschreven door spitfireleo

Gisterenavond (21-09-2009) heb ik het boek ‘Het Kielzog van de oorlog’ van Ellen N. La Motte na twee dagen intensief lezen dichtgeslagen. De ondertitel van het boek definieert het karakter er van ‘Het menselijke wrakhout van het slagveld, gezien door een Amerikaanse hospitaalverpleegster’ en de beschrijvingen door deze dame maken dat je het haast in een adem doorleest.

Het boek verscheen in 1916 onder de titel ‘The Backwash of War. The Human Wreckage of the Battlefield as Witnessed by an American Hospital Nurse’ en werd uitgegeven door G.P. Putnam’s Sons.

Het huidige boek – dat 159 pagina’s groot is - werd in 2009 terug uitgegeven in een Nederlandse vertaling door Erwin Mortier die op zoek was naar bronnen voor zijn roman ‘Godenslaap’ en die door de intensiteit van het werk zo onder de indruk was, dat hij het absoluut wou vertalen en heruitgeven. De verdeling er van gebeurt in België door de Standaard-boekhandel voor rekening van de uitgever ‘De Bezige Bij’ uit Amsterdam. (ISBN 978 90 2344204 2).

Wie is Ellen Newbold La Motte?

Ellen wordt in 1873 geboren in het klein stadje Louisville in de staat Kentucky. Ze volgt blijkbaar een studie als verpleegkundige en zoals vele jonge Amerikanen wil ze bij het uitbreken van de oorlog in 1914 niet afzijdig blijven, maar haar talenten inzetten bij de verzorging van oorlogsslachtoffers. Ze trekt naar Parijs waar ze zich aanmeldt bij het Hôpital Américain in Neuilly. Als daar meer dan voldoende kandidaten aangemeld zijn, zoekt ze naar een alternatief. Ze leert er Mary Borden kennen die de leiding van de verpleegkundige staf van een Frans legerhospitaal op zich genomen heeft. Ellen gaat daar in 1915 als vrijwillige verpleegster aan de slag. De ligging van het hospitaal wordt door Ellen nergens vermeld, maar door de biografie van Mary Borden kunnen we afleiden waar alles plaatsgreep waarover La Motte schrijft. Borden was namelijk directrice van het Hôpital Chirurgical Mobile n° 1 dat zich in Roesbrugge of althans in de buurt daarvan bevond. Roesbrugge is thans een deelgemeente van Poperinge.

Blijkbaar gaat het hier om een soort eerste hulp post – redelijk dicht bij het front – waar de gekwetsten de eerste zorgen ontvingen om daarna hetzij na voldoende herstel terug naar het front gestuurd te worden, hetzij doorverwezen te worden voor volledig herstel naar een hospitaal in het hinterland.

Door de toestanden die ze meemaakt, zal Ellen het niet te lang volhouden en na een jaar – in 1916 – verlaat ze de dienst om te vertrekken naar China.

In 1902 was ze afgestudeerd aan het zeer bekende en befaamde Johns Hopkins Hospital-instituut in Baltimore. Haar intelligentie en organisatietalent brengen haar aan de top wegens haar uitmuntende uitbouw van een gezondheidnetwerk – vooral op het gebied van de behandeling van tbc – waarbij ze nadrukkelijk de zelfstandigheid van de verpleegkundigen ten opzichte van de geneesheren bepleit.
Over deze periode schrijft ze een boel ‘The Tuberculose Nurse’ dat algemeen aangenomen wordt als een baanbrekend werk in de geschiedenis van de verpleegkunde.

Haar confrontatie met de inerte en zelfvoldane hiërarchie van de Franse medische dienst tijdens haar verblijf aan het Westelijk front, maakt haar zeer ongelukkig en de ontgoocheling omdat haar medische expertise door dit korps – dat alleen de militaire structuren toepast -  met onverschilligheid wordt behandeld, zullen meer dan waarschijnlijk mee aan de basis liggen van haar vertrek naar China.

Het boek

Het boek bestaat eigenlijk uit de samenbundeling van verschillende artikels en waarnemingen van deze Amerikaanse verpleegster. Ze observeert zeer scherp wat er allemaal gebeurt en schrijft in een bijtende sarcastische trant haar belevenissen aan het front en in het hospitaal.

De zeer drukke periodes als gevolg van geallieerde of Duitse aanvallen worden afgewisseld met tijden van niets doen en van verveling. Het geeft haar zelfs de gelegenheid om enkele ‘toeristische’ trips maken waar ze zelf slachtoffer wordt van blinde bombardementen door Duitse lange afstandskanonnen die moeiteloos 30 kilometer overbruggen. Ze leert dat deze moordwapens slechts vier schoten achter elkaar kunnen afvuren en dan gedurende een vol uur moeten afkoelen alvorens aan het volgende salvo te kunnen beginnen. Ze heeft een onnoemelijke schrik van deze en andere granaten en verstaat soms niet dat andere mensen daar zo kalm kunnen onder blijven.

Soms moet je haar verhaal lezen met begrip van haar cynisme, vooral als ze begrippen als heldhaftigheid en heldenmoed door de kam van het sarcasme haalt. Haar vaststellingen zijn echter niet mis: naar de slachtbank gaan alleen de eenvoudige mensen die geen relatie hebben om een postje vrij van loopgraaf te bemachtigen en het officierenkorps is alles behalve medelevend en correct.

Ze beschrijft het zo: “Er ligt smerig bezinksel op de bodem van de meeste zielen. Oorlog, hoe groots ook, is niet noodzakelijk een zuiveringsproces dat mannen en naties loutert, er bestaat volk genoeg dat je de nobele kanten beschrijft, de heroïsche kant, de geëxalteerde kant van de oorlog. Ik moet beschrijven wat ik gezien heb, de andere kant.”

En dat doet ze dan ook. Wat anders te denken van volgende passage?

‘Toen hij het niet langer verdroeg stak hij een revolver in zijn mond en vuurde af, maar hij maakte er een knoeiboel van. De kogel blies zijn linkeroog weg en nestelde zich ergens onder zijn schedel, dus takelden ze hem in een ambulance en brachten hem, vloekend en schreeuwend, naar het dichtstbijzijnde veldhospitaal. De tocht verliep met dubbele snelheid, over de ruwe Belgische wegen. Om zijn leven te redden moest hij zonder oponthoud het ziekenhuis bereiken en mocht hij terwijl ze met die halsbrekende snelheid voortraasden een doodsmak maken, dan was dat niet erg.Zoveel was duidelijk. Hij was een deserteur, en tucht voor alles. Hij moest verpleegd worden tot hij weer gezond was, voldoende hersteld om hem tegen een muur te zetten en dood te schieten. Dit is oorlog. Zulke dingen gebeuren ook in vredestijd, maar niet zo duidelijk.’

De censuur

Het zal diegenen die bekend zijn met de geschiedenis van oorlogen, niet verbazen, maar in Engeland en in Frankrijk werden haar artikels en het boek onmiddellijk verboden. In deze landen moest het blazoen van patriottisme en heldendom ongeschonden blijven en hoog in het vaandel gedragen worden. Er was geen plaats voor de beschrijving van de vunzige, smerige en pijnlijke werkelijkheid. Er was geen ruimte voor een mogelijk defaitisme, het kanonnenvoer moest zonder veel tegenspraak het gordijn van dodelijke kogels en granaten ingestuurd worden en aangemoedigd door het al of niet postuum uitreiken van medailles met daaraan verbonden de uitkering van een armzalig oorlogspensioen voor de nablijvende familie.

Terzijde van dit boek moet gezegd worden dat dit een algemene trend was en de manschappen kregen dan ook het absolute verbod naar huis te schrijven over de moeilijkheden die ze ondervonden en het lijden dat hiermee gepaard ging. Het was hen eveneens verboden om foto’s of filmen te maken. De foto’s en filmen die heden ten dage ter beschikking staan zijn dan ook meestal in scene gezet om het heroïsche van de manschappen te duiden en te benadrukken. Gelukkig toch dat het sommigen desondanks lukte om opnames te maken van de werkelijke toestanden en dat ze er in slaagden die op een sluikse manier naar hun land te smokkelen, zo krijgen we sporadisch toch een impressie van de smerige werkelijkheid.

In Amerika werden de artikelen van Ellen La Motte wel gepubliceerd tot op het tijdstip dat dit land eveneens betrokken geraakte in de oorlog. Elke publicatie was van dan af verboden, ook daar moest de werkelijkheid, de vunzigheid, de smerigheid van deze onmenselijke oorlog plaats ruimen voor patriottisch heroïsme. De geschiedenis werd dus weerom geweld aangedaan, zogezegd ‘for the good cause’.

Het besluit
Iedereen die begaan is met de geschiedschrijving van deze onmenselijke periode, heeft er belang bij dit boek te lezen om een impressie te krijgen van de werkelijkheid van de feiten. In die zin is de vertaling door Erwin Mortier een belangrijke bijdrage aan de geschiedenis. Erwin Mortier heeft zijn  best gedaan om ook in de vertaling de geest van Ellen La Motte ongeschonden weer te geven, hetgeen op zich zelf al een hele verdienste is waarvoor we hem mogen feliciteren.

De onverschillige officier, de generaal die in de gauwte een medaille komt uitreiken, de kilheid van het medisch korps komt er bekaaid van af, maar de gewone man, zonder enkele voorspraak noch relatie, is het echte slachtoffer van een wereldbrand die in gang werd gezet door leidinggevende mannen zonder enige scrupules voor redenen die het vechten niet waard waren.

Dat is de werkelijke conclusie die niet alleen bij dit werk, maar uit iedere oorlog mag getrokken worden: geen enkele politieke, geografische of andere reden is het waard dat er mensen voor gedood worden.

Alleen daarom is het belangrijk dat we niet vergeten, om te vermijden dat de mensheid terug hervalt in fouten die de dood van veel te veel onschuldigen met zich meebrengt. Er is immers niets heroïsch aan het creperen op een slachtveld of als burgerlijk slachtoffer van niets ontziende terreur.

01-10-2009 om 11:09 geschreven door spitfireleo

Op onze terugreis na een weekje vakantie, deden we een kleine omweg langs het kleinste stadje ter wereld. In de week hadden we van een dame in La Roche vernomen dat daar een uniek snoeivormenpark te bezichtigen was: de topiaires. Het park is gevestigd in de Rue Haie Himbre, 1 in 6940 Durbuy en is gelegen juist buiten het centrum en na de brug over de Ourthe.

Vermits in Durbuy alle parkingplaatsen betaalbaar zijn en met meters die om de zoveel tijd moeten gevoed worden, is de parking van het park een oplossing voor bezoekers die langer in het stadje willen verblijven zonder telkens terug te moeten lopen naar hun wagen om de parkeerautomaat van nieuwe munten te voorzien en het etiket zorgvuldig achter de voorruit te leggen. Je kan er immers een hele dag parkeren voor de som van 3,5 euro. Hiervoor ga je naar de kassa van het park en ontvang je – na betaling uiteraard - een jeton die je op eender welk moment van de dag toelaat de parkeerplaats te verlaten. Een uitmuntende oplossing voor de bezoeker die op zijn gemak wil wandelen, genieten van een uitstekende gastronomie en hierbij verlost wil worden van kopzorgen omwille van een parkingticket. En warom dan niet van de gelegenheid gebruik maken om het park eens te bezoeken? Het is echt de moeite waard! Een impressie vind je terug in mijn fotoalbums als je volgende link aanklikt: http://fotoalbum.seniorennet.be/spitfireleo/topiaires_in_durbuy .

Een woordje over de stad Durbuy

Durbuy, het hart van de « Terre de Durbuy », was belast met de verdediging van het territorium van de graven van Luxemburg (die seder Henri de Blinde eveneens graaf van Durbuy waren) tegen het Prinsdom Luik en de Abdij van Stavelot-Malmédy die alhoewel buren ook vijanden waren. Daarom ook dat men er een kasteel aantrof, dat gebouwd was op een rotsachtige hoogte omringd door de Ourthe en omgeven door een vestingsmuur die het kasteel en het stadje dat er zich had ontwikkeld, moesten beschermen. Durbuy ontvangt de stadzegel in 1331, wanneer koning Jan I van Bohemen, Graaf van Luxemburg, aan de burgers van Durbuy bepaalde privilegies toestaat in een vrijheidscharter. Deze gunst werd niet toegestaan omdat Durbuy een belangrijke en omvangrijke plaats was, maar omdat het een centrum voor handel en rechtspraak was. Durbuy bevond zich op dat ogenblik immers aan de noordelijke grens van Luxemburg en kon daardoor aanvallen van buitenaf verwachten. Vermits alleen een stad over een leger mocht beschikken en om te vermijden dat hij veelvuldige verplaatsingen van zijn troepen naar het noorden zou moeten uitvoeren, verleende koning Jan I van Bohemen de stadstitel.

Men weet niet veel over de oorsprong van de stad die naar alle waarschijnlijkheid teruggaat tot aan de Middeleeuwen. Het grondgebied van Durbuy is misschien wel een oude groot Karolingisch domein. Terwijl talrijke dorpjes van de streek hun oorsprong vinden in de VIII^e et IX^e eeuw, verschijnt Durbuy slechts officieel in de geschiedenis in de XI^e eeuw : Come Henricus de Dolbui castello (de graaf Henri van hetkasteel van Durbuy, geschreven vermelding van 1078). (Bron Wikipedia)

In oktober 2007 kree de stad een vermelding  van de Eurposese gemeenschap omwille van haar inspanningen voor de uitbreiding van het toerisme.
Je vindt er o.a. heel wat accommodaties voor adventure en kayak evenals een labyrint.

Op gastronomisch vlak vind je een hele reeks restaurants en andere eetinrichtingen die een goede en gevarieerde keuken aanbieden in alle klassen van prijzen. Opvallend is tevens dat alle menu’s en andere informatie eveneens in het Vlaams opgesteld zijn en als de bazen en bedienaars horen dat je Vlaams spreekt, zullen velen je in die taal kunnen te woord staan. Dit is een hele verandering in vergelijking met de ervaringen van enkele jaren geleden.

Het Topiaires

Volgens de brochures betreden we het grootste snoeivormen park ter wereld dat voor het publiek opengesteld wordt. De oppervlakte is 10.000 m² en bestaat het uit 250 verschillende snoeivormen. Deze vormen hebben uiteraard allemaal al enkele lentes achter de rug vooraleer ze het uitzicht krijgen dat ze nu vertonen. Gemiddeld zijn de planten 40 jaar oud, maar enkele bezitten toch al de respectabele pensioensleeftijd van 60 jaar, terwijl er tevens een paar zijn die al een eeuwfeest achter de rug hebben en 120 lentes tellen. Dat dit allemaal een zorgvuldig onderhoud en opvolging vereist, staat buiten kijf. Voor 95% bestaan de gebeeldhouwde struiken uit buxushaag (buxus sempervirens, de andere werden dan weer gemaakt uit cipressenbomen (Cypresso, cyparis en leylanii).

In de tuin vind men ook 23 tuintjes met aromatische en geneeskrachtige kruiden. Iedere plant heeft een eigen identiteitskaart die de specifieke eigenschappen er van vermeldt. 106 buxusbollen leiden u naar de tuin van de priester waar een biddende persoon knielt voor een kruis. Hier vindt u tevens de 7 elementen die niet mogen ontbreken in de tuin van een priester. Kent u ze?

-          Groenten en fruit om meneer pastoor te voeden,

-          Bloemen om de kerk te versieren,

-          Geneeskrachtige planten, want de priester verzorgde niet alleen de geest,

-          Water om de tuin te begieten en voor de vogels,

-          Buksbomen als symbool voor de eeuwigheid, en

-          Tenslotte druiven voor de miswijn.

Interessant  is ook het parkje rond een reuzen olifant, waar een aantal kleine tuintjes door de kinderen kunnen bewerkt worden en waar ze traditionele werken van de tuinier mogen uitoefenen: omspitten, zaaien, onkruid wieden, geultjes maken, planten en oogsten. Ook hier zijn enkele druivenranken voorzien die kunnen dien als aanvulling als meneer pastoor zijn voorraad niet voldoende zou blijken.

Topiary (uit de brochure van Atelier Environnement)

De naam Topiary dateert uit de Romeinse periode. De kunst van het snoeien van plantaardige structuren wordt al beoefend in de eerste eeuw na Christus. De tuinmannen van Plinius, een Romeinse schrijver, snoeien de initialen van hun meester in buksbomen. De Romeinen beeldden ook wilde dieren en mythologische figuren uit.

Na de Romeinen wordt deze kunst vergeten en ze daagt enkel weer op in de Renaissance. In de Engelse en Franse tuinen treft men dan veel buksbomen in geometrische vormen aan.

In de 17^de eeuw wordt het weer erg populair, vooral in Engeland, Frankrijk, Italië en Nederland, maar dan vooral als tijdverdrijf voor amateurs. Beroemde tuinarchitecten misprijzen het.

Wellicht krijgt u door het bezoek aan het park een idee van het breekbare evenwicht tussen wat de mens onderneemt en het natuurlijk milieu. Dat is alleszins de bedoeling van het “Atelier Environnement”, de beheerder van het park.

De diversiteit van alle leven (biodiversiteit) is een globaal gegeven. Het slaat op een grote verscheidenheid van planten- en diersoorten, van ecosystemen en van de ecologische processen waartoe deze behoren. Het beslaat alle levende organismen, wild of getemd, en alle ecosystemen.

Dankzij dit bezoek heeft u hopelijk een idee van hoe deze biodiversiteit en de ruimte die door mensenhanden wordt omgevormd, kunnen samengaan. Iedereen kan individueel of in groep meewerken aan een duurzame ontwikkeling van het milieu.
ASBL (VZW) Atelier Environnement – Rue de La Laiterie 5 – 6941 TOHOGNE

Besluit

Al bij al een interessante ervaring waar je in bewondering moet staan van het geduldige en kunstige werk dat de tuinman(nen) hier ten toon spreiden.

Aan het park is eveneens een cafetaria verbonden, dat spijtig genoeg slechts geopend is tijdens de schoolvakanties en de weekends. Er is wel een zelfbedieningsruimte waar je koude en warme dranken uit de automaat kan halen evenals wat snoep.

28-09-2009 om 17:09 geschreven door spitfireleo