’t Soete Land van Waas! Dat stukje Vlaanderen onder Zeeland, geprangd tussen Durme en Schelde. Achter de Scheldedijken de broekpolders, bezaaid met vijvers, poelen en weelen. Deze laatste gevoed door twissels een Bazelse benaming voor brede grachten. Op de bolle akkers, afgezoomd met knotwilgen en canada’s, groeit er nu vooral maïs voor het melkvee, maar eertijds was dat vlas, koren, tarwe, haver ... Smalle kasseiwegjes verbonden de stille dorpen gelegen rond een spitse kerktoren. Waar de wegen elkaar kruisten, een Mariabeeldje tegen een linde of eik. In dat Waasland woonde de helft van mijn voorouders, want mijn moeder, een van Acker zag het levenslicht in Haasdonk. Mijn voorzaten waren arbeiders, boerenknechten, keuter- en herenboeren, wevers, chirurgen, brouwers, vlastelers, klompenmakers … Zij bevolkten vooral het Zuiden van het Waasland: Haasdonk met er omheen Nieuwkerken, Beveren, Melsele, Kruibeke, Bazel, Rupelmonde en Temse. In deze prochies leefden mijn Wase Geslachten. Af en toe breng ik wat lokale geschiedenis, een brokje heemkunde of belicht een bepaalde familie uit mijn kwartierstaat.
Gebruikte afkortingen ss = peter en meter tt = getuigen bij huwelijk dr of fa = dochter van zn of fs = zoon van RABev = Rijksarchief Beveren GOA = Gemeente Oud Archief AOKLW = Annalen Oudheidkundige Kring Land van Waas
FAMILIEKUNDE of sibbenkunde, met een duur woord ook genealogie genoemd, is een hulpwetenschap van de geschiedenis. De beoefenaar ervan doet aan afstammingsonderzoek en gaat op zoek naar zijn voorouders. Vroeger uitsluitend beoefend door adel of burgerij, onderging de familiekunde in het interbellum een democratiseringsproces. Zij het In Vlaanderen iets later, vooral sinds de oprichting in 1964 van de Vlaamse Vereniging voor Familiekunde. De amateur-genealogen zijn nu de voornaamste bezoekers van onze archieven. De resultaten van hun onderzoek worden vastgelegd in kwartierstaten, stambomen of genealogieën, stamreeksen en parenteelstaten.
Een KWARTIERSTAAT geeft een overzicht van alle voorouders van iemand, zowel in mannelijke als in vrouwelijke lijn. Het aantal personen verdubbelt dus per generatie. De persoon wiens kwartierstaat men maakt noemt men ook wel probant of kwartierdrager. Hij krijgt het cijfer 1. Zijn vader wordt nummer 2 en zijn moeder nummer 3. Grootouders langs vaderszijde 4 en 5, en die langs moederszijde 6 en 7. Zo verder verdubbelen voor de overgrootouders, betovergrootouders, enz… Een even cijfer geeft steeds een mannelijke voorouder. Een oneven een vrouwelijke voorouder, namelijk die van hun man + 1. In een kwartierstaat noemt men de voorouders “kwartieren“. Ondanks de verdubbeling kan men niet oneindig doorgaan. Vroeg of laat stuit men op dezelfde voorouder(s). Bv. bij huwelijk van neef of nicht. Men krijgt dan dezelfde kwartieren. Men spreekt dan van kwartierverlies of kwartierherhaling.
Een STAMBOOM daarentegen vertrekt van de oudstgekende voorvader of stamvader en schetst een overzicht van al zijn nakomelingen met hun echtgenoten. Soms gebeurt dit in de vorm van een boom. De stamvader staat dan vanonder aan de stam; zijn nazaten in takken, zijtakken, twijgen en vruchten. Een onpraktische vorm die in onbruik is geraakt. Huidige publicatievormen opteren voor een tekst, waarin elke generatie aangeduid wordt met romeinse cijfers of hoofdletters uit het alfabet. Bv. de stamvader is nr. I, zijn zoon II, zijn kleinzoon III, enz… Of A, B, C … Zijn er meerdere zonen met nakomelingschap wordt dit bv. II-a, II-b, II-c … Worden in een stamboom alle takken van de mannelijke nazaten weergegeven, dan spreekt men van een GENEALOGIE.
In een PARENTEELSTAAT noteert men van een stamvader of ander ouderpaar alle nakomelingen, zowel in de mannelijke als in de vrouwelijke lijn.
Een STAMREEKS geeft een overzicht van de mannelijke voorouders in rechte lijn, vertrekkend van de stamvader of van één der afstammelingen.
Met een FAMILIEGESCHIEDENIS poogt de genealoog de saaie opsomming van namen en data te vermijden. Zijn voorouders worden mensen van vlees en bloed. Hij situeert ze in het tijdskader en het milieu waarin ze leefden. Dit bij middel van foto’s, gegevens omtrent hun bezittingen, persoonsbeschrijvingen, beroepen, geschiedkundige feiten, kaarten, dorpsgebeurtenissen, bidprentjes, enz …
Beveren: Hof ter Welle Barbierbeek (Foto Sir Andro) Hoeve in Kruibeke Kerk van Haasdonk Beveren: Hof ter Saksen (Foto Sir Andro) Bazel: Polderkapelletje Kerk van Bazel Haasdonk: Westcademolen Kerk van Temse (Foto Sir Andro)
Kerktoren Tielrode In dorpskern Elvcrsele Temse: Huis De Klokke
Welke taak kan grootser en edeler zijn, dan het leven van zovele doden, de herinnering aan zovele vergetenen, en het licht van velerlei wat in het duister verscholen bleef,terug te geven.
H. de Sosa
WASE GESLACHTEN
08-08-2009
Antwerpenaren uit het Waasland
Nogal wat Sinjoren stammen af van een Wase voorouder die zich eertijds in de Scheldestad vestigde. Wellicht kunnen familiekundigen op zoek naar de Ware Jacob in t Waasland onderstaand chronologische gerangschikt lijstje eens doornemen en er eventueel hun voordeel mee doen.
- Louis van der Hallen, vader onbekend, geb. Waasmunster en Antwerps poorter geworden op 01.05.1534 met als beroep droogscheerder * - Jan van den Putte fs Jan, geb.Eksaarde en Antwerps poorter geworden op 20.11.1534 met als beroep droogscheerder * - Jan de Rycke fs Jacob, geb. in Verrebroek en Antwerps poorter geworden op 03.12.1535 met als beroep droogscheerder * - Joost de Hertoge fs Gielis, geb. in St.-Niklaas en Antwerps poorter geworden op 27.07.1539 met als beroep droogscheerder *
- Jan Herdewel fs Klaas, geb. te Stekene in Vlaanderen en Antwerps poorter geworden op 28.03.1550 met als beroep droogscheerder * - Catlyne van Dueghem fa wijlen Mr. Peeter en Elizabeth Vergoudengeh. Janne Janssensdie men heet van Heusden dragen over aan Gielis Jacobs geh.Jozyne van Dueghem 2 erfelijke rentes afkomstig van haar ouders en die hun bij scheiding in 1567 gepaseerd te Rypelmonde zijn toegevallen ... - 24.01.1586:Jan Cock geh.Elizabeth Nommemens bezitten een hofstede in de parochie van Steken, afkomstig van haar vader Cornelis - ??.01.1586: Geertruyt van Daele wed. Antonis Bacle bezit grond te Basele - 15.02.1586: Jacob Puerssen fs Michiels geh. Anna van Goethem hebben bezit te Beveren, Zwijndrecht, Sint-Niclaes en Sint-Gillis gedeeltelijk afkomstig van beide families - ??.03.1586: Maritay de Bruyne fa wijlen Gillis en Elizabeth (?) Engelbrechts, geh. Guillaume van Hoochstraten de helft van een stuk land te Lokeren (waarvan de andere helft haar ooms Vincent en Lieven de Bruyne te Lokeren toebehoort) dat haar in 1582 is toegekomen uit de nalatenschap van haar grootmoeder Marie Roels wed. Joos de Bruyne - ??.??.1586: Adriana sWitten Mathijsdr geh. Jacob Jacobsen, zij verkoopt haar broeder Gielis de Witte een erfelijke rente te Melcele die Gielise de Leeuw, parochiaen aldaar, in 1551 heeft gekocht en haar bij testament heeft nagelaten - ??.??.1586: Jan de Munck geh. Margriete Hallemans, wonen nu te Melsen in Vlaanderen, ze bezitten een stukje grond te Calloo - ??.??.1586: Elizabeth Cocxs wed. Joos Bazelis had land in het Swijndrecht Broeck - 06.05.1586: , geseten tot Beveren, verkoopt met goedvinden van zijn moeder Marie van Hove wed. Kerstiaen Sagon een erfelijke rente die zijn vader in 1560 heeft gekocht - 19.06.1586: Marie Meens wed. Sebastiaen Visscher, geseten tot Rethy (...) en haar zuster Barbara Meens wed. Joris van Zuyvele, geseten tot Sinay in den lande van Waes.(Marie van Zuyvele Jorisdr. x Anthonis Hoeckstael en haar zuster Janneken en Worken van Zuyvele) verkopen 2/3 deel van een erfelijke rente ... - 02.08.1586: Michiel Broers zijn vader Jan Broers woonde en is gestorven te Borcht - 18.09.1586: Jacques Philips Janssen w. blijkt volgens de verklaring van de priester te Beveren te zijn gehuwd; hij krijgt nu het geld uitgekeerd dat zijn moeye Elizabeth Philips hem heeft beloofd - 02.10.1586: Engel Vercouteren fs wijlen Merten en Jacopmyne Bauwens, geh. Beatrix van Landeghem fa Niclaes wed. Peeter de Loose fs Andries, ze dragen te Temptsche, Sint-Niclaes en thielroy over a an haar broer Peeteren van Landeghem - 08.01. 1587: Simon van Bossche bezit land te Swyndrecht en Melsele dat hem is verstorven van zijn ouders - 31.10.1587: Aerdt Bevers geh. Clara van Broecke bezitten een hofstede en enig land te Swyndrecht - 26.02.1587: Maria Hiels Jansdr. wijlen geh. Jacques sHerwouters verkopen een erfelijke rente te Melsele die ze in 1578 heeft gekocht - 30.03.1588: Jan van Eesbeke fs wijlen Anthonis en Anna van Meurs fa Franck en Maria de Laet, meyer tot Verbroeck (...) en zijn broer Gielis van Eesbeke schepen tot Beveren ... - 30.04.1588: Joos Lysesoon, geseten te Haesdonck geh. Elisabeth Varendoncx; zij bezit land te Melssene - 06.03.1589: Mr. Henrick van Dame heeft meer dan tien jaar in Antwerpen gewoond, maar woont nu in Cruybeke ... een zoon Philips van Damme wonende te Boullogne en daarvoor in Rijssele ? - 08.11.1589: Adriaen Segers is gemachtigd van zijn cousijn Adriane Verteuten Niclaes wijlen te Swijndrecht; deze verkoopt een erfelijke rente te Antwerpen, in 1532 gekocht door Gheerde Verhoeven geh. Anthonie Faes en welke in 1555 door Niclaese Verteuten is gekocht van zijn zuster Barbara Verteuten fa Peeter en Anthonie Faes en geh. Claese Noulaet Bron: R.M.A. De Jong en Jos De Meester in Vlaamse Stam. Gegevens afkomstig van deze laatste gemerkt met een sterretje.
