’t Soete Land van Waas! Dat stukje Vlaanderen onder Zeeland, geprangd tussen Durme en Schelde. Achter de Scheldedijken de broekpolders, bezaaid met vijvers, poelen en weelen. Deze laatste gevoed door twissels een Bazelse benaming voor brede grachten. Op de bolle akkers, afgezoomd met knotwilgen en canada’s, groeit er nu vooral maïs voor het melkvee, maar eertijds was dat vlas, koren, tarwe, haver ... Smalle kasseiwegjes verbonden de stille dorpen gelegen rond een spitse kerktoren. Waar de wegen elkaar kruisten, een Mariabeeldje tegen een linde of eik. In dat Waasland woonde de helft van mijn voorouders, want mijn moeder, een van Acker zag het levenslicht in Haasdonk. Mijn voorzaten waren arbeiders, boerenknechten, keuter- en herenboeren, wevers, chirurgen, brouwers, vlastelers, klompenmakers … Zij bevolkten vooral het Zuiden van het Waasland: Haasdonk met er omheen Nieuwkerken, Beveren, Melsele, Kruibeke, Bazel, Rupelmonde en Temse. In deze prochies leefden mijn Wase Geslachten. Af en toe breng ik wat lokale geschiedenis, een brokje heemkunde of belicht een bepaalde familie uit mijn kwartierstaat.
Gebruikte afkortingen ss = peter en meter tt = getuigen bij huwelijk dr of fa = dochter van zn of fs = zoon van RABev = Rijksarchief Beveren GOA = Gemeente Oud Archief AOKLW = Annalen Oudheidkundige Kring Land van Waas
FAMILIEKUNDE of sibbenkunde, met een duur woord ook genealogie genoemd, is een hulpwetenschap van de geschiedenis. De beoefenaar ervan doet aan afstammingsonderzoek en gaat op zoek naar zijn voorouders. Vroeger uitsluitend beoefend door adel of burgerij, onderging de familiekunde in het interbellum een democratiseringsproces. Zij het In Vlaanderen iets later, vooral sinds de oprichting in 1964 van de Vlaamse Vereniging voor Familiekunde. De amateur-genealogen zijn nu de voornaamste bezoekers van onze archieven. De resultaten van hun onderzoek worden vastgelegd in kwartierstaten, stambomen of genealogieën, stamreeksen en parenteelstaten.
Een KWARTIERSTAAT geeft een overzicht van alle voorouders van iemand, zowel in mannelijke als in vrouwelijke lijn. Het aantal personen verdubbelt dus per generatie. De persoon wiens kwartierstaat men maakt noemt men ook wel probant of kwartierdrager. Hij krijgt het cijfer 1. Zijn vader wordt nummer 2 en zijn moeder nummer 3. Grootouders langs vaderszijde 4 en 5, en die langs moederszijde 6 en 7. Zo verder verdubbelen voor de overgrootouders, betovergrootouders, enz… Een even cijfer geeft steeds een mannelijke voorouder. Een oneven een vrouwelijke voorouder, namelijk die van hun man + 1. In een kwartierstaat noemt men de voorouders “kwartieren“. Ondanks de verdubbeling kan men niet oneindig doorgaan. Vroeg of laat stuit men op dezelfde voorouder(s). Bv. bij huwelijk van neef of nicht. Men krijgt dan dezelfde kwartieren. Men spreekt dan van kwartierverlies of kwartierherhaling.
Een STAMBOOM daarentegen vertrekt van de oudstgekende voorvader of stamvader en schetst een overzicht van al zijn nakomelingen met hun echtgenoten. Soms gebeurt dit in de vorm van een boom. De stamvader staat dan vanonder aan de stam; zijn nazaten in takken, zijtakken, twijgen en vruchten. Een onpraktische vorm die in onbruik is geraakt. Huidige publicatievormen opteren voor een tekst, waarin elke generatie aangeduid wordt met romeinse cijfers of hoofdletters uit het alfabet. Bv. de stamvader is nr. I, zijn zoon II, zijn kleinzoon III, enz… Of A, B, C … Zijn er meerdere zonen met nakomelingschap wordt dit bv. II-a, II-b, II-c … Worden in een stamboom alle takken van de mannelijke nazaten weergegeven, dan spreekt men van een GENEALOGIE.
In een PARENTEELSTAAT noteert men van een stamvader of ander ouderpaar alle nakomelingen, zowel in de mannelijke als in de vrouwelijke lijn.
Een STAMREEKS geeft een overzicht van de mannelijke voorouders in rechte lijn, vertrekkend van de stamvader of van één der afstammelingen.
Met een FAMILIEGESCHIEDENIS poogt de genealoog de saaie opsomming van namen en data te vermijden. Zijn voorouders worden mensen van vlees en bloed. Hij situeert ze in het tijdskader en het milieu waarin ze leefden. Dit bij middel van foto’s, gegevens omtrent hun bezittingen, persoonsbeschrijvingen, beroepen, geschiedkundige feiten, kaarten, dorpsgebeurtenissen, bidprentjes, enz …
Beveren: Hof ter Welle Barbierbeek (Foto Sir Andro) Hoeve in Kruibeke Kerk van Haasdonk Beveren: Hof ter Saksen (Foto Sir Andro) Bazel: Polderkapelletje Kerk van Bazel Haasdonk: Westcademolen Kerk van Temse (Foto Sir Andro)
Kerktoren Tielrode In dorpskern Elvcrsele Temse: Huis De Klokke
Welke taak kan grootser en edeler zijn, dan het leven van zovele doden, de herinnering aan zovele vergetenen, en het licht van velerlei wat in het duister verscholen bleef,terug te geven.
H. de Sosa
WASE GESLACHTEN
12-08-2005
Bieboeren in 't Waasland
Blijkens boedelbeschrijvingen uit de 17de - 18de eeuw beschikte menig Waas gezin over een waefelijser en een kouckpanne. Wie wafels en pannenkoeken lust, bestrooit die graag met suiker. Een exotisch product als rietsuiker moet vroeger schaars en prijzig zijn geweest. En de suikerbietteelt kwam maar onder Napoleon op gang. De meest voor de hand liggende zoetstof was dus honing. Hiervoor zorgden talloze bieboeren of imkers. Tussen mijn voorzaten vond ik ook enkele bijenhouders. Waarvan hier een kleine selectie. In 1684 hield Jan de Taye Gilliszoon in de Beeckmeulenhoeck te Melsele er 54 bijenkorven op na. Bij Jan Viel dAude, Normandiër van geboorte en eigenaar van een klompenmakerij in de Hoenderhoeck te Kruibeke, stonden er in 1722 zeker 10 korven. Willem Maes fs Jan, overleden in 1667 in het gehucht Eygeloo te Temse, bezat 15 staecken bien, waarvan de waarde per staeck geraamd werd op 9 sch.gr. Een staak of stok is een oude benaming voor een bijenkorf. De naam komt van de holte in een boomstam waarin de bijen nestelden. De weduwe Jan Hemeler, Janneken Durinckx, liet te Temse in 1661 in de staat van goed van het sterfhuis van haar man ses staecken bien optekenen, samen geschat op 21 gulden. Uit de inventaris gemaakt ten sterfhuize Baudewyn de Meersman Bouwenszoon (1679), man van Janneken Smet, vermoedelijk een kleine brouwer in de Swertstraet te Temse:29 staken bijen met de planken en lege korven geschat op 13 £ gr. Barbara Fruytier gestorven te Kruibeke in 1676 bezat 8 ½ stocken bijen, geraamd op 3 gulden den stock. In 1749 had Thomas van Ceulen fs Pieter, winkelier te Haasdonk, een biecodt25 bie cleeren, crapproenen bie aecken In 1751 gaf hij zijn winkel over aan zijn schoonzoon Jan Francies Weyn, echter met beding dat hij van Ceulen in sijne profijte sal moghen maecken ende vercoopen alle sorten van bie corven. Met crapproen wordt hier een kaproen bedoeld, t.t.z. een bijenkap die de imker tegen bijensteken beschermt. Frans Suij dOude hield in de Varentwijk te Bazel in 1734 achthien korven bien. Het sterfhuis Pieterneele van Geertsum vermeldde in 1724 te Haasdonk eveneens 33 bijenkorven met den alam. Tenslotte anno1716 in den Hooghbrughwyck te Haasdonk: 6 bijenkorven geraamd op 3 £ gr. in het sterfhuis Elisabeth Rottier, echtgenote Cornelis de Grimm Anthoniszoon.
Daar ik redactieverantwoordelijke ben voor de publicaties in Het Waasse Bieke en steeds op zoek ben naar teksten, verzoek ik u vriedelijk uw tekst over de Bieboeren in 't Waasland te mogen gebruiken voor publicatie in ons 3maandelijks tijdschriftje. Dank
10-01-2008 om 18:47
geschreven door Van Steirteghem Paul
