WETENS -en BEZIENSWAARDIGHEDEN

                                                               over -en in ANTWERPEN

DEEL 33 :

                                                                   "DE MUSEA"

               Aan de Leopold de Waelplaats vindt men het

KONINKLIJK MUSEUM voor SCHONE KUNSTEN (KMSKA)

Wist U dat ... ?

- dit museum een kunsthistorisch museum is in Antwerpen, waarvan de oudste kern van de schilderskamer is opgericht in 1442 door de Sint-Lucasgilde

- er zowat 50 tentoonstellingruimtes zijn.

- er meestal oude meesters, maar ook moderne en hedendaags meesters zijn in onder gebracht.

- het, het grootste en belangrijkste museum is dat onder voogdij staat van de Vlaamse Gemeenschap.

- het onder leiding staat van de hoofdconservator-hoofddirecteur Manfred Sellink.

- het gevestigd is in een statig gebouw uit de jaren 1884 - 1890 van de architecten Winders en Frans Van Dijk.

- op het ogenblik dat wij dit schreven het musuem gesloten is omwille van renovatiewerken die eerst in 2018 zullen beëindigd zijn. 

- - - - - - - - - -

              Aan de Lange Gasthuisstraat, juist naast het Sint-Elisabethgasthuis bevindt zich het

MAAGDENHUISMUSEUM

Wist U dat ... ?

- dit huis een voormalig weeshuis voor meisjes was en thans een administratief gebouw van het OCMW in Antwerpen.

- het gebouw dateert uit de 16e-17e eeuw.

- er op de benedenverdieping,de binnenplaats en de kapel zich het "Maagdenhuismuseum" met de kunstcollectie van het OCMW van Antwerpen bevindt, o.a. met archiefstukken, meubels, Antwerps aardewerk, beeldhouwwerk  en schilderijen uit verschillende eeuwen .

-  het Maagdenhuis in 1882 gesloten werd als meisjesweeshuis en in 1883 de hoofdzetel werd van het Bestuur der Burgerlijke Godshuizen, later de Commissie van Openbare Onderstand (COO), nu het OCMW.

- - - - - - - - - -

              In de Kloosterstraat het

MERCATOR-ORTELIUSHUIS

Wist U dat... ?

- Gerardus Mercator de grootste geograaf van zijn tijd was en de uitvinder van de atlas

- Abraham Ortelius, een Antwerpse aardrijkskundige, cartograaf en geograaf was

- Ortelius zou gewoond hebben in het nr 33-35 van de Kloosterstraat en dus niet in het museum zelf

- het gebouw door een definitief besluit van 8.2.1946 beschermd is en dat dit besluit op 5.4.1946 verscheen in het Belgisch Staatsblad.

- - - - - - - - - -

             Aan de , gelegen tussen de Meir en de Schuttershofstraat bevindt zich aan de nrs 9-11 het

RUBENSHUIS

Wist U dat ... ?

- dit het voormalig huis is van Pieter Paulus Rubens (1577-1640) en het nu is ingericht als museum.

- Rubens in 1610, na zijn huwelijk met Isabella Brant, een woning liet verbouwen in de toenmalige Vaartstraat, nu de Wapper, aan de Herentalse Vaart.

- Rubens zelf de plannen voor zijn paleis gemaakt heeft, geïnspireerd door de Italiaanse renaissancepaleizen.

- het een woning en atelier werd met een monumentaal portiek op de binnenplaats.

- ook de tuin achter het Rubenshuis in Vlaamse-Italiaanse renaissancestijl aangelegd werd.

- na zijn dood de woning door zijn erfgenamen werd verkocht en opgedeeld.

-  de stad Antwerpen het pand in 1937 verkreeg en na restauratie in 1946 voor het publiek kon worden opengesteld. 

- - - - - - - - - -

                Aan de 

HET FOTOMUSEUM

Wist U dat ... ?

- het FotoMuseum Provincie Antwerpen aan de Waalse Kaai ligt, tegenover de Waterpoort in de Antwerpse wijk ZUID - Museum.

- het FotoMuseum  op 21 maart 2004 feestelijk werd heropend na uitgebreide verbouwingswerken.

- het bestaande pakhuis, waarin het museum sinds 1986 was ondergebracht, met een nieuwbouw werd uitgebreid naar een ontwerp van architect Gerges Baines, die voor de verdere uitwerking van het gebouw  samen werkte met architect Patrick De Sterck.

- - - - - - - - - -

               Even verder aan de Waalsekaai en Timmerwerfstraat het

MUSEUM voor HEDENDAAGSE KUNST kortweg MUHKA genoemd

Wist U dat ... ?

- het Museum van Hedendaagse Kunst Antwerpen (kortweg: M HKA; voorheen MuHKA genoemd) een museum is voor moderne kunst en hedendaagskunst in Antwerpen. 

- het MuHKA gehuisvest is in een verbouwde en uitgebreide graansilo uit 1926 aan de Waalsekaai 47.

- de collectie bestaat uit internationale hedendaagse kunst vanaf 1970.

- er  jaarlijks verschillende tentoonstellingen worden gehouden.

- het museum beschikt over een museumbibliotheek.

 - het van 28 maart tot en met 9 september 2009 gesloten was en het museum verbouwd werd en  tijdelijk gesloten was.  

- na de opening ook de afkorting van de naam veranderd werd  naar M HKA.

- in het museum bestaan verschillende afdelingen voor: beeldende kunst - film en mediakunst.

- - - - - - - - - -

                      We verplaatsen ons nu naar  waar het

MUSEUM PLANTIN MORETUS zich bevindt

Wist U dat ... ?

- het Museum Plantin-Moretus een historisch museum is over de drukkersfamilie Plantin-Moretus.

- het pand met de drukkerij  gelegen is aan de Vrijdagmarkt in Antwerpen.

- in de 16de eeuw zich hier de boekdrukkerij Plantijn bevond, die door Christoffel Plantijn werd gesticht.

- na zijn dood de drukkerij werd overgenomen door zijn schoonzoon Jan I Moretus.

- de drukkerij  de ontmoetingsplaats voor tal van geleerden en humanisten, zoals Justus Lipsius en Simon Stevin.

- in 1876 Edward Moretus (1804-1880) de drukkerij met volledige inboedel verkocht aan de stad  en de Belgische staat. 

- in 1877, het publiek het woonhuis en de drukkerij kon bezoeken.

- in 1944 het museum zwaar beschadigd was door een Duitse V2-raket, en het in 1951 werd heropend.

- in 2002 dit museum genomineerd werd als UNESCO werelderfgoed en in 2005 effectief, als eerste museum ooit, op de lijst van werelderfgoed geplaatst, wegens de uitzonderlijk goed bewaarde historische drukkerij uit de 16de eeuw.

- - - - - - - - - -

              Naast dit museum ligt het

STEDELIJK PRENTENKABINET

Wist U dat ... ?

- het prentenkabinet gesticht is in 1938 met medewerking van Museum Plantin-Moretus, vanuit de collectie oude prent- en tekenkunst.

- de kern van de collectie van het prentenkabinet gericht is op Antwerpse kunstenaars van de 16de tot en met de 18de eeuw.

 - in de WO II de oostvleugel van het museum ernstig werd beschadigd.

- het museum de deuren van het mmuseum terug opende in 1951.

- - - - - - - - - -

               Midden het stadscentrum aan de    bevindt zich het

PROVINCIAAL VEILHEIDSINSTITUUT      

Wist U dat ... ?

- dit Instituut een instelling is, gespecialiseerd in kennis en informatie rond alles wat met het welzijn op het werk en veiligheid in de privésfeer te maken heeft.

- het hoort bij het Provinciebestuur van Antwerpen.

- na de Eerste Wereldoorlog de industriële activiteit sterk toe nam, met als keerzijde van de medaille een schrikwekkende stijging van het aantal arbeidsongevallen (jaarlijks zo'n 6.000 ongevallen op 24.000 tewerkgestelde arbeiders).

- er eerst op 20 juli 1926 iets gedaan wordt aan het stijgende aantal arbeidsongevallen.

- het tot in 1928 duurt tot de Deputatie een onderzoekscommissie instelt met als opdracht de opportuniteit na te gaan van de aanstelling van een vaste 'Commissie tot inrichting van een Veiligheidsmuseum'.

- deze laatste commissie er komt en vanaf 1930 worden talloze informatiecampagnes gelanceerd.

- in 1938 kan het provinciebestuur voor het eerst met een “veiligheidstentoonstelling” uitpakken in de lokalen van het “Provinciaal Gezondheidsgesticht” aan de Nationalestraat te Antwerpen (thans het Instituut voor Tropische Geneeskunde).

- (in volle oorlogstijd)  het Veiligheidsmuseum, gevestigd aan de Kolvenierstraat officieel voor het publiek werd geopend.

- bij werkzaamheden voor uitbreiding in 1942 ontdekt men overblijfselen van het 17de-eeuwse Kolveniershof.

- - - - - - - - - - -

               In de  bevindt zich

HET VLEESHUIS

Wist U dat ... ?

- dit een een voormalig gildehuis is.

- het tegenwoordig een museum is gelegen tussen de 3 Hespenstraat en de Repenstraat aan de Vleeshouwerstraat.  

- de helling waar de 3 Hespenstraat op de Burchtgracht uitkomt  ook als 'den Bloedberg' bekend staat.

- het Vleeshuis  in 1250 gebouwd werd nabij de burcht van Antwerpen (Het Steen) specifiek om er geslachte dieren te verkopen.

- rond 1500 het gebouw te klein werd en door verwaarlozing  het ook vervallen was.

- de gilde van de slagers besloot om een nieuw vleeshuis te bouwen, vlak bij de Veemarkt; waar de dieren werden geslacht en versneden.

- Herman de Waghemakere het gebouw ontwierp en tussen 1501 en  1504  het gebouwd werd.

- na 1830 verschillende kunstenaars hun intrek in het gebouw namen, o.a. Nicaise de Keyser die er werkte.

 - de toenmalige Provinciale Commissie voor Monumentenzorg besliste om in het Vleeshuis een museum in te richten voor de stukken uit de oudheid die in Antwerpen waren gevonden.

- het Antwerpse stadsbestuur  het gebouw liet renoveren en in 1913 het museum opende.

- na een korte sluiting in 2006 het Vleeshuis opnieuw zijn deuren openden en vanaf dan de ondertitel 'Klank van de Stad' kreeg.

- - - - - - - - - -

                 Meer noordwaarts op het  bevindt zich

HET HESSENHUIS

Wist U dat ... ?

- Het Hessenhuis, voltooid in 1564, ligt in noord-Antwerpen, aan het gelijknamige Hessenplein, de Oude Leeuwenrui, de Stijfsel- en Falconrui, en Hessenbrug, die verbinding geeft met de Paardenmarkt.

- het in de 16e eeuw net zoals het Hanze -of Oosterhuis door de stad opgericht werd op verzoek van de Duitse kooplieden.

- na Antwerpens gouden handelstijden het gebouw dienst deed als protestantse bidplaats, kazerne, brandweerpost, stadsmagazijn en werkplaats.

- na de restauratiewerken het een ruimte werd voor tijdelijke expositieis.

- het Hessenhuis tegenwoordig ook een horecagelegenheid gevestigd is (café Hessenhuis).

- - - - - - - - - -

                     In de onmiddellijke omgeving nl aan de  kunnen we het

MUSEUM BROUWERSHUIS bezoeken

Wist U dat ... ?

- het Brouwershuis of Waterhuis een bouwwerk is uit 1554 gebouwd in opdracht en volgens plannen van Gilbert van Schoonbeke.

- het huis zich bevond aan de Eerste Antwerpse vliet in de toenmalige Nieuwstad.

- in het bouwwerk water werd opgepompt om het vandaar uit te verdelen naar de circa zestien omliggende brouwerijen die zich in grote mate aan de vliet gevestigd hadden, vandaar ook dat de eerste vliet ook Brouwersvliet werd genoemd.

- de ingang van het gebouw aan de Adriaan Brouwerstraat ligt en helemaal doorloopt en ook een gevel heeft, zonder toegang, aan de Brouwersvliet.

-  die in 1930 gedempt werd en omgevormd tot een boulevard die de tunnelmond en het eerste deel van de tunnelkoker van de Waaslandtunnel onder de Schelde bevat.gebouwen in de omgeving.

- in 1933 het huis als een klein museum geopend werd.  

- het drieëntwintig jaar later  het gebouw onder leiding van architect R. Van Nooten werd gerestaureerd, tussen 1956 en 1961. en het daarna heropend werd in 1961.

- gezien er problemen opdoken en een nieuwe restauratie noodzakelijk was om het gebouw nog veilig te kunnen betreden is het gebouw niet te bezoeken.

- het gebouw  bij besluit van 3 juli 1942 werd erkend als monument van onroerend erfgoed

- - - - - - - - - -

                         Een museum dat de moeite waard is om te bezoeken is het 

ROCKOXHUIS aan de Keizerstraat

Wist U dat ... ?

- dit een vroeg 17e eeuws historisch gebouw is.

- Nicolaas Rockox (1560-1640) burgemeester, humanist, mecenas en kunstverzamelaar was.

- deze het pand kocht in 1603, dat toen "De Gouden Rinck" genoemd werd, samen met de aanpalende woning.

- in 1970 de KBC het pand kocht en gelijktijdig de vzw Museum Nicolaas Rockox werd opgericht.

- het gebouw tussen 1972 en 1977 het gebouw omgevormd werd tot een museum en plyvalente ruimten.

- het museum een grote verzameling schilderijen heeft van o.a; Rubens, Antoon van Dyck, Jaco Jordaens, en vele andere.

- van februari 2013 tot einde 2016 het Rockoxhuis 5 ruimten inrichte tot kunstenkabinet en een aantal topwerken van het KMVK tentoonstellen wegens de renovatiewerken en zeker tot 2017 gesloten blijft.  

- er een prachtige binnentuin is met o.a. Olijfbomen, oleanders, styrax, een fluweelboom en vele anderen.

- - - - - - - - - -

               Aan de Hanzestedenplaats vindt men het

MAS of MUSEUM AAN DE STROOM

ist U dat ... ?

- dit museum zijn deuren opende in mei 2011.

- het gelegen is in de oude haven op het 'Eilandje'.

- de grondoppervlakte van het museumgebouw bedraagt 1.350 m², op een totale oppervlakte van 14.500 m².

- de totale hoogte van het torengebouw bedraagt 62 meter en is daarmee een nieuw oriëntatiepunt in de stad.

- het panoramazicht en de spiraalvormige boulevard langs de glaspartijen van het gebouw zijn tot 's avonds laat gratis toegankelijk en  zo een nieuwe toeristische trekpleister vormen.

- het gebouw een ontwerp is van Neutelings Riedijk Architecten.

- in 1998 het schepencollege van Antwerpen besliste dat er op de Hanzestedenplaats een nieuw museum voor stad, haven en scheepvaart zou komen.

- daarin  de collecties zouden worden ondergebracht van het Volkskundemuseum, het Nationaal Scheepvaartmuseum, waarvan het binnengedeelte tot 28 december 2008 gevestigd was in Het Steen, en deels van het Vleehuiss.

- de naam MAS (Museum aan de Stroom) kwam voor het eerst ter sprake.

- de eerste steen in 2006 werd gelegd en in 2007 gestart werd met de ruwbouw.

- het museumplein, naar een concept van Luc Tuymans en ontwerp van Jan Van Haute, werd geopend. 

- een jaar later, op 14 mei 2011 het MAS , of voluit het "Museum aan de Stroom", zijn deuren opende. 

- - - - - - - - - -

                 In de Lange Gasthuisstraat even voorbij de Arenbergstraat bevindt zich het

MUSEUM MAYER VAN DEN BERGH

Wist U dat ... ?

- dit museum een verzameling bevat van oude meesters en sculpturen bijeengebracht door de gefortuneerde verzamelaar Fritz Mayer van den Bergh (1858-1901).

- in 1887  Fritz Mayer van den Bergh in de adelstand werd verheven met de titel van ridder, hetgeen hem meer status gaf.

- hij een van de belangrijkste spelers van zijn tijd was op de internationale kunstmarkt.

- toen de kunstverzamelaar in 1901 op slechts 43-jarige leeftijd overleed, besloot zijn moeder Henriëtte de verzameling van haar zoon open te stellen voor een breed publiek.

- - - - - - - - - - 

               In de Nationalestraat bevindt zich het

MOMU - MODEMUSEUM PROVINCIE ANTWERPEN 

Wist U dat ... ?

- het gebouw van de ModeNatie dateert uit de 19e eeuw dat toen dienst deed als kledingszaak "New Engeland" voor heren en kinderen.

- het MoMu - ModeMuseum Provincie Antwerpen, het voormalige Provinciale Kostuum- en Textielmuseum te Oelegem sinds 2002 gevestigd is in het centrum van Antwerpen in het gebouw Antwerpse ModeNatie. 

- het gedurende de 20e eeuw veranderde van eigenaar tot in 2000 werd beslist om het te renoveren onder toeziens oog van de Gentse architecte Marie-José Van Hee.

- Van Hee's belangrijkste verwezenlijking de creatie was van een overdekte overgang tussen de Nationalestraat en de Drukkerijstraat.

- ze ook een indrukwekkende houten trap bouwde met een tweede verticale doorgang van de ModeNatie.

- zowel de trap als de doorgang zijn gemaakt van Merbau hout.

- - - - - - - - - -

                Helemaal in het Noorden in de 

DE RED STAR LINE

Wist U dat ... ?

- de Red Star Line of Société Anonyme de Navigation Belge-Américaine (SANBA) een Belgische rederij was die een geregelde dienst onderhield tussen Antwerpen en New York en soms tussen Antwerpen en Philadelphia.

- de maatschappij behoorde tot de International Navigation Company (later International Mercantile Marine Company), die gesticht werd in1872 en in 1873 voer het eerste schip de oceaan over. - in 1935 de maatschappij failliet ging ten gevolge van de beurscrash van 1929.

- in september 2013 het Red Star Line Museumopende in de historische paviljoenen die sinds 2001 als monument erkend zijn.

- de Vrienden van de Red Star Line, vzw opgericht in 2005 door Marnixring Antwerpen Hanze met als eerste objectief de verwerving de zeer uitgebreide collectie aan prentkaarten, plannen, foto's en ephemeria die Robert Vervoort werd samengesteld

- na verwerving deze collectie in lange bruikleen aan het Red Star Linemuseum werdtoevertrouwd en nu een belangrijk deel uitmaakt van de museumcollectie.

- - - - - - - - - -

Aan de Belgiëlei nr 91 was het voormalig 

MUSEUM RIDDER SMIDT van GELDER gelegen met de privécollectie van Pieter Smidt van Gelder (1878-1956).

Wist U dat ... ?

- het museum gehuisvest was in een belle-époque-woning die in 1905 ontworpen werd door de bekende architect Jozef Hertog met een interieur in 18e-eeuwse stijl.

- hij de bouwheer was van de Antwerpse bankier Edouard Thijs (1868-1914);die in 1937 het verkocht aan Pieter Smidt van Gelder.

- de collectie bestond uit een allegaartje van meubelen, schilderijen, keramiek, porselein en glas.  het in 1949 werd  overgedragen aan de stad Antwerpen en het jaar erop opende het zijn deuren voor bezoekers.

- op 2 februari 1987 het museum zwaar beschadigd werd door een brand en het museum werd tijdelijk gesloten.

- het sinds 2000  één samenwerkingsverband heeft met, "De Kunstmusea", met het Museum Mayer Van den Bergh en het Rubenshuis. het museum in 2003 door minister Paul Van Grembergen geklasseerd als monument.

- alle waardevolle stukken werden overgebracht naar andere oorderen gezien de stabiliteit van het gebouw.

- het tot op heden onduidelijk is wat de toekomst van het museum zal worden.

- - - - - - - - - - - - - - -

             Aan het Koningin Astridplein was het voormalig

DIAMANTMUSEUM van de provincie Antwerpen gelegen, vlak bij de diamantwijk.

Wist U dat ... ?

- dit zijn deuren opende in 2002 en gesloten werd in mei 2012.

- het als onderwerp de geschiedenis van de diamant had in onze stad.

- in de 16de eeuw Antwerpen een wereldcentrum voor de diamanthandel werd.

- de functie van het museum gedeeltelijk werd overgenomen door het Diamantpaviljoen aan het Museum aan de Stroom. 

- - - - - - - - - - -

              Nog een museum op het Koningin Astridplein aan het nr 26, betreft het  

MUSEUM van de KONINKLIJKE MAATSCHAPPIJ voor DIERKUNDE ANTWERPEN 

Wist U dat ... ?

- de (KMDA) een zoölogische vereniging is die op 21 juli 1843 werd gesticht.

- hieruit de Antwerpse Zoo is voortgekomen als eerste en oudstedierentuin van België. - de eerste directeur Petrus Jozef de Caters was.

- er een museum geopend werd, dat in 1844 werd ingehuldigd door koning Leopold I.

- dit museum 5 afdelingen rijk is, nl het Natuurhistorisch Museum (ontstaan van het leven) - het Museum Dr Henri van Heurck (historische microscopiscge preparaten) - Museum Karel Verlat (dierenschilderijen) - Museum Alfred Ost (grafisch werk) en Museum Ridder G. van Havre (opgezette vogels).

- - - - - - - - - -

                  Aan de Ernest Van Dijckkaai 9 bevindt zich het

EUGEEN VAN MIEGHEM MUSEUM

                 Het Havenboefje                                        Het Havenmeisje                                     Wiske 

Wist U dat ... ?

- dit 3 van de 5 werken die zich op het Eilandje bevinden.

- dit museum zijn deuren opende in 1993.

- het huidige museum zich bevindt in een uitzonderlijk Art Nouveau-pand aan de Antwerpse Rede in de schaduw van het Steen.

- het gebouw werd aangekocht en gerestaureerd door de Koninklijke Belgische Redersvereniging die in mecenaat twee verdiepingen van haar gebouw toevertrouwde aan de Stichting Eugeen Van Mieghem.

- de werken van de kunstenaar getoond worden op het gelijkvloers en de tweede verdieping waar zich ook de Red Star Line-schatkamer zich bevindt.

- de collectie ongeveer 200 werken van de kunstenaar bevat en is open elke zondag en maandag van 14 tot 17 uur (feestdagen, juli en augustus gesloten).

- er op Linkeroever aan de Betarijslaan 8, 2050 ook een tentoonstellingszaal met werken van Van Mieghem worden tentoongesteld.

- - - - - - - - - - - -

                Op de Linkeroever is er ook een

MARITIEM OPENLUCHTMUSEUM nl.  De "BOEIENWEIDE"

Wist U dat ... ?

- dit het verhaal brengt van het opleidingsschip "Mercator" dat in 1960 uit de vaart werd genomen.

- het schip in 1961 werd ingehuldigd door prins Albert als museum op Linkeroever.

- een jaar later de weide rond het schip als "maritiem openluchtmuseum" in gebruik werd genomen.

- er boeien, ankers, tonnen, schroeven, een kanon, enz.. zijn te bekijken die het leven langs en op de Schelde vertellen.

- - - - - - - - - - -

                Nog een museum dat zich in het Middelheimpark bevindt is het

OPENLUCHTMUSEUM voor BEELDHOUWKUNST MIDDELHEIM dat wij reeds besproken hebben in ons deel 28 D  van de wetens -en bezienswaardigheden over -en in Antwerpen, nl de "Parken".

Wist U dat ... ?

- dat een beeldenpark van 30 hectare is in het deelpark Middelheim van het Nachtegalenpark bij Antwerpen.

- het ontstaan is uit de 'Biënnale Middelheim', die vanaf 1951 iedere twee jaar in het park georganiseerd werd. 

- - - - - - - - - -

Bronnen : - de foto's komen uit ons eigen archief, uitgezonderd de foto van het Mercator-Orteliushuis                     dat wij overnamen van het Internet.

                - de informatie komt van Wikipedia.

                                                                   -o-o-o-O-o-o-o-     

                                                                                              FOTO's

               Gezien in dit blog sommige foto's niet meer kunnen getoond worden, omdat Image Shack het gebruik aan banden heeft gelegd en er een prijs heeft opgekleefd, kunnen deze allen bekeken worden op mijn fotoalbums op het "Facebook" van "Alfons Van Camp".

                  Het betreft de albums : - Antwerpse standbeelden

                                                     - gedenkplaten in Antwerpen

                                                     - Beelden op daken

                                                     - Tekeningen op gevels

                                                     - Steegjes en allerlei

                                                     - Markten

                                                     - Plaatsen en pleinen

                                                     - Straatnaamborden

                                                     - Verdwenen gebouwen en instellingen

                                                     - Kerken en kapellekes

                                                     - Verdwenen cinema's

                                                     - Filmaffiches

                                                     - en zovele andere waaronder de afbeeldingen die voorkomen

                                                       in mijn 30 wandelingen.

                        Veel plezier ermee !

                                                                 -o-o-o-O-o-o-o- 

                                                           BIERVILTJES

                                               met als onderwerp ANTWERPEN

               Dank zij de medewerking van onze vriend Albert Gelens, die zijn collectie van bierviltjes bereidwillig ten dienste stelde, kwam dit onderwerp tot stand.

               Het blijkt nogmaals dat Antwerpen een echte cultuurstad is.

               In Vlaanderen staat vandaag het decreet van 3 maart 1976 tot bescherming van monumenten en stads- en dorpsgezichten (hierna het Monumentendecreet genoemd) en haar uitvoeringsbesluiten ter beschikking voor het behoud van het bouwkundig erfgoed. Volgens de juridische instrumentaria kunnen deze worden gebruikt om het bouwkundig erfgoed te beschermen : opname in de Inventaris Bouwkundig Erfgoed, bescherming als monument of stads- of dorpsgezicht. 

               Het wapenschild van Antwerpen klimt op tot de middeleeuwen en werd reeds op 28 september 1881 bij Koninklijk Besluit aan de stad toegekend.  Na de fusie van Antwerpen met haar 7 randgemeenten besloot men het oude wapen te behouden.  De wapens van de rand-gemeenten waren immers alle van jongere datum en sommigen ervan waren afgeleid van familiewapens.

Het wapenschild van Antwerpen werd dan ook op 5 maart 1985 door de gemeenschapsminister van Cultuur bekrachtigd.  Het wordt als volgt beschreven :
"""In keel een burcht met drie geopende, gekanteelde torens van zilver, verlicht en gemetseld van sabel, de middelste toren in het schildhoofd vergezeld rechts van een schuingeplaatste rechter-hand en links van een schuingeplaatste linkerhand., beide van zilver.  Het schild omringd door een bladerkrans met 6 rozen, afwisselend van zilver en van keel, alle geknopt van goud en gepunt van sinopel, overtopt door een markiezenkroon en gehouden door een wildeman en een wildevrouw van vleeskleur, omgord en gekroond met klimopbladeren van sinopel en dragend op de schouder een knots van natuurlijke kleur, beiden staande op een losse grasgrond."""

(Bron : uitgave "Wandelen door oud Antwerpen" van de stichting Monumenten -en Landschapszorg)

Betekenis van sommige woorden : 
keel  (wapenk.) = rode kleur
sabel (wapenk.) = zwarte kleur
sinopel (wapenk.) = groene kleur

             Op het bierviltje is de afbeelding van Brabo te zien.  Deze bevindt zich op de fontein voor het Antwerpse stadhuis op de Grote Markt.

De legende van Brabo gaat over de reus Drion Antigoon, die de hand van onwillige tolbetalers afhakte en deze in de Schelde wierp. Brabo doodde echter de reus en hakte op zijn beurt diens eigen hand af, welke hij in de rivier gooide. Antwerpen zou volgens deze uitleg van Hand werpen komen. 

            Dit bierviltje werd uitgegeven tijdens het "Stadhuizenjaar" en laat de voorgevel van het stadhuis zien met vooraan de Brabofontein.   Het stadhuis is een renaissancegebouw, ontworpen door de architect Cornelis Floris De Vriendt.  Het is gebouwd tussen 1561 en 1564. 

               Dat Antwerpen een kunststad is onderstreept nogmaals het bierviltje uitgegeven door de Brouwerij De Koninck met de afbeelding vanO.L.V.-Kathedraal.

               De kathedraal staat aan de Handschoenmarkt en is de hoofdkerk van het bisdom Antwerpen. Ze is gewijd aan Maria. De kerk was een kathedraal tussen 1559 en 1803 en vanaf 1961 tot heden.

              
               Ter gelegenheid van de opening van het MAS (Museum aan de Stroom) op 17 mei 2011 werd dit bierviltje uitgegeven door de stad Antwerpen.

               Het MAS is het grootste museum van de havenstad en brengt een wervelend verhaal over de stad, de stroom, de haven en de wereld.  
          

                 Dit bierviltje werd uitgegeven door de Brouwerij Stella Artois i.v.m. de bron van de Schelde.  

                 De naam "Revivat Scaldis" zou betekenen : "de Schelde herleeft" (?).  En... de naam Scaldis is de oudste naam die de Romeinen gaven aan de stroom.  Zou ook afkomstig zijn van het Germaanse Scaldis dat "ondiep water" zou betekenen. 
                 

               Nog een bierviltje van de Brouwerij Stella Artois i.v.m. "het Monumentenjaar 1975", met een afbeelding van de "Pagaddertoren".               

              Een pagaddertoren is een uitkijktoren die in de Spaanse tijd werd gebruikt door reders om hun schepen te zien aankomen. Dagen van tevoren stonden zij op hun torentjes de einder af te turen in de hoop de hun vertrouwde vlag van hun schip (meestal geladen met specerijen) boven de kim te zien verschijnen.

             De naam "pagadder" is afgeleid van het Spaanse woord "pagadores", van het werkwoord pagar = betalen. Dit waren de betaalmeesters van de soldij voor de Spanjaarden die in Antwerpen gelegerd waren en die te klein van stuk waren om deel te nemen aan de gevechten.                        Vandaar de latere bijnaam voor kleine kinderen die nu nog gebruikt wordt: "pagadders".

           Het monumentenjaar werd ingesteld door de Raad van Europa en kortweg ook M75 genoemd, en heeft als doel een grotere belangstelling van het architectorische erfgoed op te wekken en de grote gevaren waarmee het bouwkundig cultuurbezit wordt bedreigd.

          We komen nu aan enkele knappe bierviltjes die door de Brouwerij De Koninck verspreid werden. o.a.

KLEDERDRACHTEN in de tijd van RUBENS :   

En ....

FOLKLORISTISCHE FIGUREN uit de tijd van het poppentheater "De Poesjenellen"

               Dat "Cristal Alken" niet wou onderdoen bewees het bierviltje over

DIEREN IN DE ZOO 


              Op filmgebied werd een bierviltje door Speciale Palm verspreid over de film "Paniekzaaiers" met  Gaston Berghmans en Leo Martin.            
              

               Paniekzaaiers is een Vlaamse film uit 1986 van regisseur Patrick Lebon. Het was de tweede bioscoopfilm met in de hoofdrol het komische duo Gaston en Leo. Regisseur Lebon schreef het scenario voor de film samen met Paul Koeck en is tot op heden één van de succesvolste Belgische filmproducties aller tijden.

               Het verhaal gaat over Gaston en Leo die actief zijn bij de motorbrigade van Antwerpen. Maar hun geklungel wordt niet langer geapprecieerd. De twee worden gedegradeerd tot eenvoudige wijkagenten. Maar al gauw komt het tweetal weer in de gratie, wanneer ze een gevaarlijke vrouwenontvoerder en diens handlanger op het spoor zijn. Maar alvorens ze hun speurtocht kunnen afronden, moeten ze aan de aandacht van hun echtgenotes ontglippen.

          Minerva was in het begin van de 20e eeuw een Belgisch motor-, fiets- en automerk . Het werd opgericht in 1897.

Vanaf 1904 begon Minerva ook auto's te bouwen. Toen het bedrijf in 1908 de rechten op een nieuwe stille motor kocht, de Knight schuivenmotor, begon het echt goed te gaan. Minerva werd bekend om zijn luxueuze, goed afgewerkte, snelle, op maat gemaakte auto's. Al snel kende het begoede deel van de wereldbevolking Minerva (Bron : Wikipedia)
             

            Dit bierviltje met de naam CHEERIO werd verspreid door het biermerk Pale-Ale, en volgens onze bescheiden mening komt het in het kraam te pas, lees het liedje "Cherio - cherio, in Antwerpen zingen ze zo, weg met de zorgen en weg met het verdriet, zijn we Sinjoren of zijn we het niet'

.                Bierviltjes met afbeeldingen van schepen uit het Nationaal Scheepvaartmuseum Antwerpen

                                                                     -o-o-o-O-o-o-o-

                                                HAVEN van ANTWERPEN

                                                     Oude havenwerktuigen

              Na de wetens -en bezienswaardigheden over -en in Antwerpen, gaan we trachten te achterhalen welke havenwerktuigen er vroeger zoal gebruikt werden in de haven.

              Het is algemeen geweten dat Antwerpen, niet alleen de Kathedraal, Brabo, de Antwerpse handjes, de haven en ... de Schelde is, maar de rivier is de "oarta" van Antwerpen en staat in verbinding met de rest van de wereld.  Met haar haven is ze de grootste zeehaven in België en de tweede haven in Europa, na Rotterdam.  Ze is verbonden met de Noordzee en de Westerschelde en speelt een belangrijk rol in de internationale handel.

              Om een eretribuut te brengen aan de grootvader van mijn echtgenote, "Jaak de platte" foreman bij Mabesone en de vele vrienden dokwerkers, willen wij hierbij onderlijnen dat hun voorouders, eveneens dokwerkers, het zware werk aan "den basseng"  moesten afwerken met de middelen die er waren, wat blijkt uit de hieronder afgebeelde foto's en prentkaarten.  Tot op heden werken er nu zo'n 150.000 dokwerkers aan de haven.

              Een haven die heden ten dage alle soorten ladingen kan verwerken, zoals containerlading, vloeibare bulk, droge bulk, stukgoed en roro, staat in kontrast met de toestellen die ze vroeger gebruikten.

(n.v.d.r. : bulk : een product zonder enige extra's,dat  in grote hoeveelheden en in een niet-originele verpakking wordt aangeboden. Roro : bv roro-schip met laadklep of romp achteraan om auto's en busjes te verschepen).

              En... om een gezegde te vermelden dat wij lazen op het "internet" : "Een Antwerpenaar heeft zijn hand maar in de Schelde te steken en hij staat in verbinding met de rest van de wereld".  Een gezegde dat niet met de werkelijkheid strookt want wat gaat een Gentenaar dan zeggen ?  Als hij zijn hand in de Schelde, die door Gent loopt, is hij toch ook met de rest van de wereld verbonden, niet... ?

              Dank zij de medewerking van mijn Facebookvrienden : Frank Schyvens, Raymonde Gregoire, Albert Gelens, Rik Van Malder en de 'groep' Antwerpen in foto en film kwam dit artikel tot stand met de door hen doorgezonden documentatie, enz... . 

              Alle niet-actuele beelden uit dit artikel, uit boeken, postkaarten of andere zijn afkomstig uit hun collecties. 

                 
                                                        wervingsbriefje + Inschrijvingskaart                       

                                                                       Kledijvergoedingsbriefje

                                                                Het "schavot"

                    
                                                Tractor van het Amerikaanse leger

                   
                                                  Pèsse toneau (vatenweger +glaskar)

                   
                                                                      Bananenbak

                   
                                                                   Jigger

                   
                                                         Graanweger met driepikkel

                   
                                                            Natiepaard + kreng

                  
                                                                    Buildragers

                                                                Zakkenlosser

                                                                 Tapijtenlosser
                
                                                                 Autokraan

                
                                          Het vullen van zakken - heden ten dage -

                                     
                                                                   vroeger

                      
                                                         lossen van bananen

                   
                                                               Platte wagen

                   
                                                       Kinderen met handkreng

                     
                                                    Grijper om ertsen te lossen

           
                                                              De kade en de dokken

               
                                                             Het wegen van granen

                                    Kuisen van dierenvellen (postkaart uit collectie van Rik Van Malder)
               
                                                                     Graanmand

                                                                      Handkraan

                     
                                                          Karwielen (Foto : Rik Van Malder)
                       
                               Parlevinken (bevoorradingsbootje) Foto : Rik Van Malder

              Dat het werk aan de dok niet van een leien dakje loopt bewijzen onderstaande foto's van Frank Schyvens' album "Once on a time I work at the docks".       

                                              Behandelen van zakgoed in het ruim

                                             Opgestapelde zakgoed in het ruim 
            
                                   Dokwerker die aangeeft waren de zakken moeten geplaatst worden

                                                   Enkele aanwijzingen van de 'foreman'

                                              Het lossen van een zware houten constructie

              En.... dat Frank en zijn familie het gevaar in de haven moesten ondervinden bewijzen onderstaande uittreksels uit de dagbladen.
      

  
               Loonboek van 1935                                                  Loonboek van 1955 van Albert Gelens


     
                                            Bascule met mineraibak  (Foto : Albert Gelens)
             
                                Kruk -en baalhaak (Foto van P. Van Wouwe uit de collectie van Albert Gelens)

                                        Mallejan of "oets" (Foto : Albert Gelens)

                  
                                       Werkplaats in het magazijn aan de Korte Brilstraat van de Noordnatie 

                                                         Pirewitjes en steekkarren

                           
                                                                                  Natiepenningen

                                

De 'Fonne'                        
                     

                                                                -o-o-o-O-o-o-o-