Ik ben Van Camp Alfons, en gebruik soms ook wel de schuilnaam fonne - ennof - fons - alfons - fonsvc - alfie en ook alfonsvc.
Ik ben een man en woon in Antwerpen (België) en mijn beroep is gepensioneerde politieman.
Ik ben geboren op 29/12/1935 en ben nu dus 88 jaar jong.
Mijn hobby's zijn: voetbal - genealogie - zwemmen - tennis en geschiedenis en foto's over Antwerpen.
Deel 10 : wist-je-datjes over de "Antwerpse gedenkplaten -en stenen" Centraal Station en omgeving tot Lange Beeldekensstraaat
GEDENKPLATEN -en STENEN
in ANTWERPEN
DEEL 10 :
"""Vanaf Centraal Station en omgeving tot Lange Beeldekensstraat"""
Deel 9 had als eindpunt de Korte Nieuwstraat, zodat we onze zoektocht verder zetten in Deel 10 vanaf het Centraal Station of zoals we in Antwerpen zeggen de "Middenstatie".
Eerst hebben we natuurlijk de De Keyserlei, waar aan de ingang van het cinemagebouw UGC een arduinen plaat is ingewerkt in de vloer, naar aanleiding van een V-Bom in de voormalige
CINE REX.
Wist U dat ... ?
- op 16 december 1944 "een bom van de nazi’s insloeg op cinema Rex in Antwerpen.
- er 567 doden en 291 gewonden vielen, vooral militairen.
- het een V2-bom was , een geruisloze raket die met bijna 1.000 kg aan explosieven, die vanuit Nederland (Overijssel) was afgeschoten.
- Antwerpen toen al twee en een halve maand bevrijd was en de bioscoop op die zaterdagmiddag afgeladen vol zat met het vertoon van de western "Buffalo Bill".
- het de dodelijkste inslag werd in de V-bommencampagne die voor Antwerpen bijna zes maanden duurde: van 7 oktober 1944 tot 30 maart 1945.
De De Keyserlei volgend komen we recht op het Centraal Station of Middenstatie, waar links van het gebouw,in de hoek aan het Koningin Astridplein de Zoo van Antwerpen zich bevindt. Hier vindt men op een gebouw in de Zoo de gedenkplaat voor
EMILE THIELENS
(foto van Jan Soenen)
Wist U dat ... ?
- Emile Thielens de opvolger was van Ch. Servais in de Antwerpse Zoo (vanaf 1892).
- hij het moderne zoocomplex met Marmeren Zaal, Museum en Wintertuin en vooral het verdwenen Feestpaleis (1895) verwierf.
- hij aan het Koningin Astridplein de interieurs van het café-restaurant Paon Royal (1899), en de gebouwen van de Koninklijke Maatschappij voor Dierkunde met toegangspaviljoen (1903) liet behandelen door decoratieschilder Henri Verbuecken.
We verlaten het Koningin Astridplein via de Carnotstraat en aan het nr 90 in een donkere inkomhal van het gebouw, waar vroeger Veduko haar meubelwinkel had, vinden we de gedenkplaat voor
WILLEM GYSSELS en LODE ZIELENS
Wist U dat ... ?
- Willem Gijssels geboren werd te Dendermonde op 23.4.1875 en overleed te Antwerpen op 5.2.1945.
- de letterkundige Willem Gijssels ook een schrijver was van liederenteksten.
- hij voor en tijdens de eerste jaren van WOI bediende was bij de Great Eastern Railways in Brussel.
- hij als pseudoniem "Salamander" gebruikte en bijdragen leverde voor het satirische weekblad "Tybaert de Kater".-
- zijn bekendste werk zonder twijfel "Vlaanderen" is, met "'t Zijn weiden als wiegende zeeën", op muziek van Renaat Veremans.
- hij eveneens zoals Lode Zielens in de Carnotstraat heeft gewoond.
Wist U dat ... ?
- Lode Zielens geboren werd te Antwerpen, in de Pompstraat 17, 2° verdieping, in het Sint-Andrieskwartier,op 13 juni 1901,waar zijn gedenkplaat aan de gevel is bevestigd.
- hij de oudste was van 3 kinderen van Frans Josephus Zielens, diamantslijper en Maria Theresia Bens.
- hij op 28 november 1944 het leven verloor, tijdens een bombardement met een V2, op de hoek van de Mercatorstraat te Antwerpen en begraven werd op het kerkhof Schoonselhof.
- hij grote bekendheid verwierf met zijn roman : "Moeder waarom leven wij ?"
- de gedenkplaat in februari 1953 werd onthuld door de V.T.B.
Aan het nr 93 van de Carnotstraat vinden we op de gevel de gedenkplaat
IN DE KONING VAN SPANJE
Wist U dat ... ?
- Hendrik Conscience geboren werd te Antwerpen, in de Pompstraat, op 3.12.1812 als zoon van een Franse vader Pierre Conscience, timmerman bij de Franse marine, later winkelier en van Cornelie Balieu, weversdochter uit Brecht.en overleed te Elsene op 10.9.1883.aan een maagkwaal.
- hij als pseudoniem "H. Geweeten", gebruikte en een prozaschrijver was, die zijn volk leerde lezen..
- hij zijn intrek nam in de herberg "De Koning van Spanje" gelegen in de Carnotstraat, waar hij zijn roman "De Leeuw van Vlaanderen" schreef.
We begeven ons nu terug richting Koningin Astridplein en nemen de Van Schoonhovenstraat tot aan het De Concincplein. Aldaar nemen we de straat voorbij de Openbare bibliotheek Permeke, nl de Muizenstraat, waar we de gedenkplaat voor
FRANS VAN IMMERSEEL aantreffen.
(Foto van Jan Soenen)
Wist U dat ... ?
- Frans Van Immerseel geboren werd te Borsbeek, op 28.6.1909 en stierf te Wilrijk op 5.2.1978. -
- hij een Vlaams kunstschilder, glazenier, graficus, houtsnijder, illustrator, boekbandontwerper, cartoonist, auteur en ontwerper van optochten en praalstoeten was.
- hij als non-figuratief schilder (1927-1928) debuteerde, en zich daarna toelegde op reclame, tekenen en houtsnijwerk
- hij van 1930 tot 1939 regelmatig sportprenten liet verschijnen in de Gazet van Antwerpen.
Ten einde van de Muizenstraat gaan we rechts de Dambruggestraat in tot aan de Korte Winkelhaakstraat. Daar gaan we naar links in de Offerandestraat, waar ter hoogte van de school een gedenkplaat ter ere van burgemeester
LODE CRAEBECKXwerd aangebracht.
Wist U dat ... ?
- Lode Craeybeckx, 29 jaar lang burgemeester was van Antwerpen.
- deze gedenkplaat een werk is van Aimé De Martelaere uit Deurne.
- deze werd ingehuldigd op 14.11.1981.in de offerandestraat.
- hij ook burgemeester van Deurne was.
- hij op 1.1.1947 burgemeester werd van Antwerpen na Camille Huysmans.
- hij stierf te Antwerpen op 25.7.1976,op 78 jarige leeftijd en bijgeplaatst werd op 30.7.1976 op het erepark op de begraafplaats van het Schoonselhof.
Ten einde van de Offerandestraat komen we in de Lange Beeldekensstraat, waar we aan het nr 44 we de gedenkplaat voor
ROSE GRONON kunnen bezichtigen.
(Foto van Jan Soenen)
Wist U dat ... ?
- Rose Gronon geboren werd te Antwerpen, op 16.4.1901 en aldaar overleed op 16.9.1979.
- zij als Vlaamse romanschrijfster het pseudoniem "Marthe Bellefroid" had.
- zij in 1935 debuteerde met een bundel novellen in het Frans, de taal waarin zij werd opgevoed, en die haar scheen voor te bestemmen voor een Franstalige schrijverscarrière.
- na de Tweede Wereldoorlog dan ook haar eerste roman Le Livre d'Arndt verscheen.
- zij op aandringen en onder invloed van Filiip De Pillecyn zij in het Nederlands begon te publiceren onder een aan haar grootmoeder ontleend pseudoniem Rose Gronon, al schreef zij ook onder de naam Bella Wildert.
- denaam Wildert, een verwijzing is naar het dorp Wildert waar zij gedurende 40 jaren verbleef en ze ook begraven is op haar verzoek.
- zij meer dan 500 boeken illustreerde.
Aan het nr 224 bevindt zich een gedenkplaat voor
VINCENT VAN GOGH
Wist U dat ... ?
- Vincent Van Gogh op dit adres leefde en werkte en er 3 maanden verbleef.
- hij hier werkte van eind november 1885 tot eind februari 1886.
- de inhuldiging van de gedenkplaat op vrijdag 27 of zaterdag 28.11.1885 werd onthuld. -
Dit was het eindpunt van deel 10, dat veel aarde in de dijk heeft gehad, maar we blijven voortdoen en gaan voor deel 11 in de richting van het Stadspark - Belgiëlei en omgeving.
We zijn nu praktisch aan het einde van onze zoektocht, zodat er nog een deel 11 op het programma staat, met eventueel nog een deel 12 met de gedenkplaten die we over het hoofd hebben gezien.
Deel 9 : wist-je-datjes over de gedenkplaten -en stenen in Antwerpen, langs het traject Meir en omgeving,Korte -en Lange Nieuwstraat
GEDENKPLATEN -en STENEN
in ANTWERPEN
DEEL 9
"""Langs het traject Meir en omgeving, Lange -en Korte Nieuwstraat"""
In deel 8 was ons eindpunt aan de Kattenstraat. Om dit deel te beginnen verkozen we als uitvalbasis de Meir te nemen, waar op het nr 54, boven aan het gebouw een inscriptie is gemaakt. Het betreft het gebouw
DEN CLEYNEN SINT-ARNOLD
Wist U dat ... ?
- dit voormalig huis zogenaamd "De Cleynen Sint-Arnold", volgens de legende het woonhuis was van de ouders van P.P. Rubens, die er in zijn kinderjaren zou hebben verbleven, volgens het opschrift "1567. Has aedes illustrissimi Rubeni Joannes et Maria Pypelincxin habitaverunt. Parentes RE.AED.1854".
Gezien er op de Meir geen verdere gedenkplaten te bespeuren vallen, richten we onze stappen in de richting van de Otto Veniusstraat, waar aan het nr 21 , de gedenkplaat van
OTTO VAN VEENte vinden is. Spijtig genoeg hebben wij hiervan geen foto..
Wist U dat ... ?
- Otto (Oktaaf) van Veen geboren werd te Leiden in 1558 en overleed te Brussel op 6 mei 1629.
- hij de derde leermeester was van Pieter Pauwel Rubens.
- hij zijn naam in het Latijn omvormde tot Venius. - zijn bekendste werk : "De Marteldood van Sint-Andreas" te bezichtigen is in de Sint-Andrieskerk.
- in 1841 de Bargie- of Vuilstraat omgedoopt wordt tot Otto Veniusstraat
Schuin tegenover de Otto Veniusstraat ligt de Cellebroedersstraat en op het einde van de straat, gaan we naar links in de Lange Nieuwstraat. Naast het huis De Meirminne, waar vroeger de Openbare Bibliotheek was gelegen, aan het nr 111 (voorheen nr 107), , bevindt zich een gedenkplaat, aan de inkom, als zou op deze plaats verschillende kunstenaars hebben gewoond, zoals
Jan BREUGHEL - David TENIERS en J.E. QUELLINUS.
Recht tegenover "De Meirminne", aan het nr 94 het voormalig Hotel du Bois, thans het schoolgebouw der Dames van het Christelijk Onderwijs, de gedenkplaat voor
Jan Pieter BAURSCHEIT de JONGE
Wist U dat ... ?
- hij geboren werd te Antwerpen, 1699 en aldaar overleed in 1768.
- hij de zoon was van J.P. Baurscheit de Oudere, en evenals zijn vader beeldhouwer was.
- hij na de dood van zijn vader architect werd.
- het hele gebouw tussen 1739 en 1751 in opdracht van de familie du Bois door J.P. Van Baurscheit de jonge werd vernieuwd.
- in 1834 het gebouw door Agnes Verhelle aangekocht werd, die er de huidige school van maakte.
- zijn plaat de volgende tekst draagt : "J.P.VAN BAURSCHEIT CONCEPIT / MDCCXLII / BELLUM DIRVIT MCMXLIV / J. SMITS RESTILVIT MCMLII." wat respectievelijk 1742 (bouwjaar), 1944 (vernieling door de oorlog) en 1952 (restauratie) betekent. (Bron : Antwerpse gedenkplaten van Piet Schepens).
Verder in de straat, tegenover de Eikenstraat de gedenkplaat voor de
SINT-JACOBSKERK
Wist U dat .... ?
- in deze kerk de grafkapel van Pieter Pauwel Rubens zich bevindt.
In de doorgang naar de kerk troffen wij een plaat aan voor
IGNATIUS van LOYOLA
Wist U dat ... ? - hij de stichter was van de Jezuïetenkerk.
Aan het nr 51, tegen het pand Sint-Huibrecht, de gedenkplaat voor
LAZARUS MARCQUIS
Wist U dat ... ?
- deze Antwerpse arts, geboren te Antwerpen in 1574 en overleed aldaar op 20.12.1647 van Portuguese afkomst was.
- hij de lijarts en vriend was van P.P. Rubens.
- hij aldaar meer dan 40 jaar leefde, tot aan zijn dood.
We blijven verder gaan richting Korte Nieuwstraat, tot de Sint-Nicolaasplaats, waar aan de ingang het
SINT-NICOLAASGODSHUIS is gelegen
Wist U dat ... ?
- dit godshuis werd opgericht door de meerseniers om oudere leden onderdak te geven.
- er op de Sint-Nicolaasplaats een heilige staat, t.t.z. Sint-Niklaas.
- de kerk aan de straatzijde dateert van 1422.
Aan de voorgevel van de kerk, kant Lange Nieuwstraat, een plaat voor de
KONINKLIJKE POPPENSCHOUWBURG VAN CAMPEN
Wist U dat ... ?
- deze poppenschouwburg werd gesticht in 1935.
We steken nu de Sint-Katelijnevest over en komen in de Korte Nieuwstraat waar het
SINT-ANNAGODSHUIS is gelegen
Wist U dat ... ?
- dit godshuis werd gesticht in 1405 door Elisabeth, weduwe van Jan Hays.
- dit een rustoord was voor 6 vrouwtjes.
- het in gebruik bleef tot 1963
Hier eindigt ons deel 9,zodat deel 10 het voorwerp zal uitmaken in de omgeving van het Centraal Station en Seefhoek.
Deel 8 : wist-je-datjes over de gedenkplaten - en stenen in Antwerpen, vanaf Jezuïetenrui tot studentenwijk
GEDENKPLATEN -en STENEN
in ANTWERPEN
Deel 8 :
"""vanaf Jezuïetenrui tot Studentenwijk"""
In ons vorig deel 7 bevonden wij ons in de omgeving van het Falconplein en de Paardenmarkt, zodat wij nu opteerden om voor deel 8 naar de studentenwijk te trekken.
Voor deze tocht verkozen wij te vertrekken aan de Jezuïetenrui waar onder het gewelf naar het Hendrik Conscienceplein de gedenkplaat voor
AUGUSTINUS SNIEDERS is aangebracht
Wist U dat ... ?
- Augustinus (August) Snieders (° Bladel 8 mei 1825 en + Borgerhout (B) op 19 november 1904) een Nederlandse letterkundige, journalist en schrijver was.
- hij op zijn zeventiende levensjaar zijn eerste vers schreef.
- hij zijn carrière begon als letterzetter, eerst in 's Hertogenbosch later in Antwerpen, waar hij in 1845 redacteur werd van "Het Handelsblad".
- hij van 1849 tot 1899 hoofdredacteur was en onder zijn beheer "Het Handelsblad" een van de belangrijkste Vlaamse kranten werdenen hijzelf een toonaangevende journalist.
We gaan onder gewelf door tot op het Hendrik Conscienceplein, dat we schuin links oversteken tot aan de Wijngaardbrug. Hier op het hoekhuis met de Grote Goddaard de gedenplaat voor
ALBRECHT DÜRER
Wist U dat ... ?
- Albrecht Dürer (° Neurenberg, 21 mei 1471 en aldaar gestorven op 6 april 1528) een Duits kunstschilder, tekenaar, maker van houtsneden en kopergravures, kunststheoreticus en humanist uit de Noordelijke renaissance was.
- Dürer de populairste en invloedrijkste Noord-Europese kunstenaar uit deze periode was .
- zijn atelier zich specialiseerde in druktechnieken, met name de kopergravure die een grote oplage mogelijk maakte.
We slaan nu de Grote Goddaard in en aan de gevel van het huis nr 30 vinden we de gedenkplaat voor
BALTHASAR PAUL OMMEGANCK
Geen foto voor handen
Wist U dat ... ?
- Balthasar-Paul Ommeganck, geboren werd te Antwerpen, op 26 december 1755 en aldaar overleed op 18 januari 1826.
- hij en een Zuid-Nederlands kunstschilder was uit het neoclassiciscme gespecialiseerd in voorstellingen van vee.
- hij de zoon was van Paulus en Barbara Laenen.
- zijn zuster Maria-Jacoba Ommeganck (echtgenote Myin) eveneens kunstschilderes werd .
- Balthasar-Paul Ommeganck huwde op 26 juni 1781 met Petronille Isabelle Marie Jacqueline Parin.
- zijn dochter Marie Ommeganck (echtgenote Baesten) een navolgster werd van haar vader.
- verder er nog een zoon Petrus Cornelius was.
Bron : Wikipedia
Aan het nr 16 de gedenkplaat
DE ROODE ROSE
(foto van Jan Soenen)
We verlaten de Grote Goddaard aan de Engelse Beurs steken de Minderbroedersrui over naar de Minderbroedersstraat tot aan het gebouw van het Academie. Hier in de omkomhall vindt men nog een plaat als zou
VINCENT VAN GOGH hier nog les gevolgd zou hebben.
Links in de tuin aan het vervallen gebouw bevinden zich nog 2 gedenkplaten, nl van
ROMI GOLDMUNTZ uiterst links van de ingang van het Academie aan de Mutsaardstraat
Wist U dat ... ?
- Romi Goldmuntz (1882 - 1960), een joodse diamantair was die een belangrijke rolspeelde in de ontwikkeling van Antwerpen als diamantstad.
- zijn diamantbedrijf in 1920 ruim 600 werknemers telde.
- hij zich, na wereldoorlog II, inzette voor de terugkeer van uitgeweken joden naar Antwerpen.
- zij naam verbonden is aan de grote synagoge aan de Van den Nestlei en het cultureel centrum dat hij stichtte.
Bron : - De Nieuwe Antwerpenaar.
en .........
WILLEM EKELERS
Wist U dat ... ?
- Willem EKELERS geboren werd te Berg op 2.9.1883 en overleed te Brussel op 18.5.1934.
- hij een Belgisch politicus en minister was en directeur-hoofdredacteur van de Volksgazet.
- hij in de periode 1946-47 zelfs waarnemend burgemeester was, ter vervanging van Camille Huysmans.
- in 1927 hij schepen van onderwijs was en zich in zette voor Kindervreugd, die naschoolseactiviteiten van het stadsonderwijs organiseerde.
Bron : - standbeelden.be
We verlaten de Academie en gaan links de Ambtmanstraat in waar aan het nr 10 we de gedenkplaat voor
GASTON FEREMANS aantreffen. Deze plaat werd aangebracht door de VTB (Vlaamse Toeristenbond) als herinnering aan betrokkene.
(foto van Jan Soenen)
Wist U dat ... ?
- Gaston FEREMANS een toondichter was en de prins van de Vlaamse komponisten.
- hij geboren werd te Mechelen op 20.5.1907.
- de plaat van de hand is van Evarist Opzommer en werd op 10.12.1972 onthuld.
- op 11.2.1964, hij was nog geen 57 jaar oud, stierf hij aan een hersenvliesontsteking in het Instituut Bunge te Berchem.
- de uitvaart plaats had op 15.2.1964 in de Carolus Borromeuskerk te Antwerpen.
- op zijn uitdrukkelijk verzoek hij begraven te Mechelen werd.
Bron : - Antwerpse gedenkplaten van Piet Schepens.
Aan het einde van de Ambtmanstraat lopen we recht in de Keizerstraat aan het nr 10 op
HET ROCKOXHUIS
Wist U dat ... ?
- Nikolaas ROCKOX geboren werd te Antwerpen op 14.12.1560 en stierf op 12.12.1640 in de Keizerstraat in het huis nr 10, genaamd "De Gulden Rinck", dat samen met het nr 12 het Rockoxhuis vormen.
- hij de zoon is van : - Adriaan Rockox en Isabella Van Olmen.
- hij een veelzijdig man was, nl doctor in de rechten, schepen, burgemeester, kunst- kenner, kunstverzamelaar, mecenas, humanist, numisnaat, oudheidkundige, filantroop.
- op 10.12.1599 hij schepen was, en zelfs de titel als ridder verwierf.
- in 1603 hij als burgemeester van de stad Antwerpen werd aangesteld.
- hij héél erg samen werkte met Pieter Pauwel Rubens, die overigens van Rockox zijn eerste opdracht kreeg, nl. "Aanbidding der Wijzen". Later nog "Samson & Dalila", en nog meerdere opdrachten kreeg.
- Rockox via zijn testament zijn fortuin werd gebruikt werd voor studiebeurzen voor kloosters en de armenkas.
Bron : - Antwerpse gedenkplaten van Piet Schepens
Als we nu verder gaan dan komen we aan het nr 56 waar de gedenkplaats voor
ANNA BIJNS vinden
(foto van Jan Soenen)
Wist U dat ... ?
- Anna BIJNS geboren werdte Antwerpen op 5.3.1493 en aldaar begraven werdop 10.4.1575.
- zij de dochter is van : - Jan Bijns Lambertsz en Lijsbeth Voochs
- zij een refrein dichteres was.
- zij zich hevig keerdet egen de lutheranen, die ze als ketters beschouwde. ze een speciale stijl hgad van schrijven, nl. het omgekeerde zeggen van wat zij bedoelt.
Op het einde van de Keizerstraat komen we in Prinsesstraat waar aan het nr 23, tussen het gelijkvloers en de eerste verdieping, totaal vervallen en onleesbare gedenkplaat voor
CORNELIS SCHUT vinden
Wist U dat ... ?
- Cornelius SCHUT, één van de beroemdste schilder, gedoopt werd te Antwerpen op 13.5.1597 en er stierf op 68jarige leeftijd te Antwerpen op 30.4.1655, totaal vereenzaamd en gebroken.
- hij de briljanste leerling van P.P. Rubens was.
- hij de zoon is van Willem en Suzanna Schernille.
- hij gedurende 15 jaar woonde in de Paddengracht nr 23 (de huidige Prinsesstraat) in het huis "Het Ghulden Pantser".
- de tekst op de plaat zou moeten zijn :
"""In dit huis woonde
Cornelius Schut : kunstschilder
1597-1655"""
- één van zijn werken "Hemelvaart van Maria" zich bevindt in de kathedraal te Antwerpen.
- zijn meesterwerk echter : "De onthoofding van Sint-Joris" is dat zich bevindt in het Museum voor Schone Kunsten te Antwerpen.
Bron : - Antwerpse gedenkplaten van Piet Schepens
en ..... aan het nr 12-14 de gedenkplaat waar de eerste roman van Hendrik Conscience, nl "Het Wonderjaar" schreef
We verlaten de Prinsesstraat langs de Sint-Jacobsmarkt en aan het nr 74 komen we aan het geboortehuis van
HENDRIK LEYS. Zoals reeds meerdere malen herhaald, hangt deze gedenkplaat ook véél te hoog en is onleesbaar vanop de begane grond.
Wist U dat ... ?
- Hendrik Leys geboren werd te Antwerpen op 18.2.1815 en overleed aldaar op 25.8.1869.
- Hendrik Leys een Belgische graficus was, maar vooral schilder van historische schilderijen, genrestukken en portretten.
- zijn historisch schilderij "De Dertigdagenmis voor Berthal de Haze (1854)" met de gouden medaille bekroond werd op de wereldtentoonstelling van Parijs in 1855.
- hij eveneens een internationale erkenning kreeg op de wereldtentoonstelling van Londen in 1862.
- in datzelfde jaar hij de titel van baron kreeg.
Bron : - Wikipedia
We gaan op onze stappen terug tot aan het Frans Halsplein, steken dit plein schuin links over tot aan de hoek van de Katten -en Paradijsstraat, waar we in de gevel een steen aantreffen met de vermelding
DEN CONINCK ACHAB
Wist U dat ... ?
- de betekenis van deze steen is en dat we kunnen veronderstellen dat hiermee bedoeld wordt :"Dat hij de 10° koning was van het koninkrijk Israël.
- hij de meest belasterde figuur was, samen met zijn vrouw Izabel, uit de bijbel.
- beiden de meest vreselijke misdrijven begingen tegen hun onderdanen ten gunste van persoonlijk gewin."
Bron : - Bijbel voor dummies.
Hier eindigt ons deel 8. In het volgende deel 9 nemen we draad op aan de Korte Nieuwstraat om zo verder langs de Lange Nieuwstraat te wandelen en terug via de Meir gaan richting binnenstad.
Deel 7 : wist-je-datjes over de gedenkplaten -en stenen in Antwerpen van Falconplein tot de Rodestraat
GEDENKPLATEN -en STENEN
in ANTWERPEN
Deel 7 :
"""van Falconplein via Paardenmarkt tot Rodestraat""
In deel 6 stopte onze zoektocht op de Godefriduskaai, die we nu verlaten via het Van Schoonbekeplein, richting Falconplein, waar ons deel 7 een aanvang zal nemen.
Maar alvorens aan onze tocht te beginnen toch eerst een woordje van dank aan onze ex-collega en vriend Jan Soenen, die zo bereidwillig was ons te helpen met het gebruik van de door hem gefotografeerde gedenkplaten. Zijn naam wordt uiteraard vermeld onder de door hem vastgelegde foto's. De andere foto's komen allen uit ons eigen archief.
Op het Falconplein aan het nr 23 de gedenkplaat voor
Henry Clemens VAN DE VELDE
Wist U dat ... ?
- hij geboren werd te Antwerpen, op 3 april 1863 en overleed te Oberägeri (Zwitserland) op 25.10.1957, doch een andere site spreekt van 15 oktober.
- hij een Belgische kunstschilder, ontwerper, vormgever en architect was.
- hij samen met Victor Horta geldt als een der belangrijkste vertegenwoordigers van de art nouveau
- hij ook wel de "apostel van het functionalisme" wordt genoemd.
- hij vanaf de eerste jaren van de 20e eeuw ij een toonaangevende rol speelde in de architectuur en de decoratieve kunsten, vooral in Duitsland.
Aan het nr 39 bevindt zich de
FALCONPOORT
Wist U dat ... ?
- op de catouche boven ingang van de poort het volgende staat vermeld : "VerUs regULarIUM Doctor" wat betekent : "De Ware Leeraer der Regulieren"
We slaan nu links af de Falconrui in. Hier bevond zich vroeger het Zeemanshuis, waar we in een vroegere wandeling in de hal van het gebouw een gedenkplaat vonden voor
tJan TYSSENWaar deze plaat nu is ondergebracht is ons onbekend.
Wist U dat ... ?
- de plaat aangebracht werd ter nagedachtenis van deze 2° werktuigkundige, die het leven verloor aan boord van s.s. Leopold II op 21.12.1941dat op een mijn liep en zonk.
- het een legaat is van zijn weduwe Joanna Meeues.
- de s.s. Leopold II in 1906 op stapel werd gezet bij Dobson & Co, Walker-on-Tyne, Newcastle, GB.
- op datum van 23.12.1941 (de gedenkplaat zegt 21.12.1941), om 2u15 het schip, dat in konvooi vaarde, op een mijn liep bij Lowestoft.
- het op weg wasnaar Clark City, Londen. - er 35 doden en 6 overlevenden waren .
Bron : - www.wrecksite.eu
Als we de Falconrui volgen richting Hessenplein, dan is de eerste straat rechts de Boterhamstraat waar op de hoek het
HUIS MORTELMANS zich bevindt
(Foto van Jan Soenen)
Wist U dat ... ?
- op de plaat drie namen van Mortelmans'en worden vermeld.
- 1°) Wist U dat ... ? Lodewijk MORTELMANS (° Antwerpen, 5.2.1868 en aldaar + op 24.6.1952).
- hij een Belgisch componist en muziekpedagoog was.
- zijn vader Karel drukker was maar eveneens muziekliefhebber, en een drukkerszaak had in de Zirkstraat te Antwerpen.
- hij vanaf 1899 beschouwd werd als de leidende figuur van het Antwerpse muziekleven.
- hij in 1901 leraar werdaan het Koninklijk Vlaams Muziekconservatorium waar hij later tot directeur werd bevorderd.
- zijn liederen historisch en esthetisch het belangrijkste gedeelte vormden van zijn werken.
2°) Wist U dat ... ? - Frans MORTELMANS (1865-1936) een kunstschilder was. - hij de broer was van Lodewijk. - hij professor was in stillevenschilderen in de Academie van Berchem. - hij aan de Antwerpse Academie studeerde van 1876 tot 1887 en aan het Hoger Instituut in Antwerpen van 1887 tot 1891.
3° Wist U dat ... ? - Franck MORTELMANS (° Antwerpen 1898 - 1986) daarentegen de neef was van Lodewijk en Frans.
- hij een postimpressionistisch schilder was en vooral pastellist van stadsgezichten, landschappen en portretten.
- hij zich inzette voor de bescherming van bedreigde landschappen en monumenten in Antwerpen en omgeving.
- hij leraar was aan het SISA te Antwerpen (1924) en directeur van het Academie te Berchem (1936 - 1958)en tevens leraar aan de Academie van Antwerpen (1946-1963).
Bronnen : - www.lodewijkmortelmans.be - etsen.blogspot.be - Wikipedia
Aan het nr 33 van de Falconrui bevindt zich naast de grote poort van het voormalig godshuis, dat vroeger gesticht werd voor behoeftige vrouwen, onderstaande platen.
GODSHUIS VAN DER BIEST en JOS HENDRICKX
(foto van Jan Soenen)
Wist U dat ... ?
- Jos HENDRICKX (Jozef Otto René) geboren werdte Borgerhout op 13.3.1906 en overleed in het Stuivenberggasthuis op 16.11.1971.
- hij begraven op 20.11.1971.
- hij een graficus en glazenier was.
- hij in dit pand de kunstenaar Hendrickx één van zijn ateliers had en er ook les gaf.
- hij een veelzijdig artist was en kopertekeningen, litho's, veel grafiekwerk, vele glasramen, muurschilderijen en aquerellen maakte.
Bron : - Wikipedia
Verder in de straat bevindt zich het
Godshuis LANTSCHOT
Wist U dat ... ?
- er boven de poort een opschrift is aangebracht dat luidt : """Godtshuys, Gefondeert by Cornelis Lantschot Anno 1656""" - er op de gevel is de plaat van "beschermd monument" aangebracht.
- het Godshuis in 1654 bij testament werd opgericht door Cornelis Lantschot, alhoewel op de cartouche boven de poort een ander jaartal aangeeft.
- de instelling bestemd was als rustoord voor 12 oude mannen.
- er rechts van de barokke poort zich de kapel bevindt.
- het pittoreske binnenplein omringd is met lage huisjes.
- het godshuis in gebruik bleef tot 1968.
Op het einde van de Falconrui ligt het Hessenplein waar zich het
HESSENHUIS zich bevindt
Wist U dat ... ?
- dit gebouw een beschermd monument is.
- de gedenkplaat zich bevindt op de gevel van het stedelijk pakhuis dat voltooid werd in 1564 en diende om goederen te stapelen aangevoerd met wagens afkomstig uit Hessen. Vandaar de benaming "Hessenhuis".
- in 1936 grote delen van het interieur werden beschermd als monument.
- na een hele reeks bestemmingen het pand vanaf 1975 gebruikt werd als tentoonstellingsgebouw
- de volledige buitenrestauratie gebeurde tussen 1978 en 1981 en de binnenrestauratie tussen 1992-1993.
Bronnen : - Stichting Cornelis Floris - De Nieuwe Antwerpenaar.
We verlaten het Hessenplein in de richting van de Paardenmarkt en gaan rechts af richting Varkensmarkt. Hier vonden wij aan het huis nr 6 een gedenkplaat ter ere van
GEORGES DE HASQUE
(foto van Jan Soenen) .
Wist U dat ... ?
- Georges François Constant Valentin de HASQUE geboren werdin het huis aan de Varkensmarkt nr 6, op 2.12.1876, als zoon van : - Alexander de Hasque - en : - Cornelia Carpenter, die één der belangrijkste Antwerpse suikerraffinaderijen hadden.
- Georges overleed op 13.3.1933.
- zijn gedenkplaat 15 jaar na zijn overlijden op de Varkensmarkt onthuld werd door het VVKS (Vlaams Verbond van Katholieke Scouts), dat op 1.1.1930 officiëel erkend werd.
- Georges de Hasque zijn ganse leven gewijd heeft aan de jeugd.
- bij zijn overlijden hij de jongeren een aantal precieuze realisaties na laat, waarvan het VVKS ongetwijfeld de belangrijkste is.
- hij in 1910 de Boyscouts van België op stichtte.
- deze tijdens de eerste wereldoorlog grote diensten bewezen o.m. als estafetten of boodschap pers.
- in 1916 de zeescouts in beeld kwamen.
Bron : - Antwerpse gedenkplaten van Piet Schepens. - de foto is van onze medewerker Jan Soenen.
We verlaten de Varkensmarkt via de Hoornstraat en komen alzo op de Stadswaag, die we langs links verlaten langs de Lange Brilstraat en zo in de Venusstraat komen. Rechts in de Venusstraat bevindt zich aan het huis nr 52 de gedenkplaat voor
JACQUES GORUS
(foto van Jan Soenen)
Wist U dat ... ?
- Jacques GORUS geboren werd te Sint-Gillis/Dendermonde 1901 en gestorven in 1981.
- hij graficus-schilder was en faam verwierp als etser.
- hij zich in 1920 in Antwerpen vestigde en beelden maakte van de Antwerpse havenbuurt.
- hij eveneens inspiratie vond met personages, Antwerpse stadsgezichten, volkse types, dokwerkers, straatmadeliefjes, zeelui, dronkelappen.
Bron : - www.jacquesgorus.be
In de richting van de Paardenmarkt aan het nr 17 in de Venusstraat, in de doorgang naar de prachtige privé tuin de gedenkplaat AMERICAN BELGIAN ASSOCIATION
Wist U dat ... ? - op de gevel naast het restaurant "De Siechel" U de plaat met het volgende opschrift vindt : """This tablet was commissioned by the A.B.A. (American Belgian Association) to commerate the 200th birthday of the United States of America"""
- de vertaling van deze plaat luidt : "Deze plaat werd opgedragen door de A.B.A. ter herdenking van de 200ste verjaardag van de U.S.A."
- A.B.A.een club is voor Amerikanen & Amerikaanse gezinde belgen, gesticht in 1948.
- het doel van de club is : de gemeenschap te stimuleren onder haar leden, sociale en culturele activiteiten te bevorderen in het lidmaatschap en het behoud van het belgisch erfgoed.
Bron : - Wikipedia
Ten einde van de Paardenmarkt juist voor de Rodestraat bevindt zich het
KNECHTJESHUIS
Wist U dat ... ?
- het voormalig Knechtjeshuis gesticht werd in 1558 door Johanna Van Schoonbeke.
- het een toevluchtsoord was voor weesjongens die er een stiel aangeleerd kregen.
- er thans het Stedelijk Instituut voor hogere Technische studiën is in ondergebracht.
We wandelen nu rechts de Rodestraat in en aan de gevel van de universiteit bevindt zich de gedenkplaat
MINERVA MOTORS NV
Wist U dat ... ?
- deze gedenkplaat hier werd aangebracht ter. nagedachtenis aan de leden en hun personeel die hun leven veil hadden voor het recht en voor de verdediging van het vaderland 1914-1918.
- Minerva in de 20ste eeuw een wereldberoemd Belgisch motor - fiets -en automerk was.
- het werd opgericht in 1897 door Sylvain de Jong (1868 - 1928).
- het als opschrift draagt :
"""MINERVA MOTORS NV""" aan De leden van haar personeel die hun leven veil hadden voor het recht en voor de verdediging van het vaderland 1914 Pro Patria 1918 de Soete """
Bron : - Wikipedia
Hier zijn we aan het einde gekomen van ons deel 7,zodat we ons nu op deel 8 kunnen focussen. Dit zal meestal gaan over de gedenkplaten -en stenen die wij terugvonden in de studentenwijk.
deel 6 : wist-je-datjes over de gedenkplaten -en stenen in Antwerpen, nl van Steenplein, via Loodswezen naar het Eilandje.
GEDENKPLATEN -en STENEN
in ANTWERPEN
DEEL 6:
"""vanaf Steenplein, via Loodswezen naar het Eilandje"""
In ons vorige deel 5 waren we gestopt aan de Sint-Paulusstraat. Om aan het deel 6 te beginnen verkozen wij te starten op het Steenplein.
Hier vonden wij een gedenkplaat, die vrij opgesteld tussen de begroeiing aan het Steen, ter hoogte van de binnenplaats, op het niveau van de stormvloedmuur, achter een ijzeren hek, de plaat ter ere van
HANS BARTSCH von SIGFELD staat.
(foto van Jan Soenen)
Wist U dat ... ?
- de plaat het dramatisch avontuur herdenkt van 2 Duitse ballonvaarders in de Borgerweertpolder.
- hij met zijn luchtschip boven Borgerweert verongelukte
- de inscriptie sterk verweerd is en luidt als volgt : """Im treuer Berufserfullung Fand hier am 1 Februar 1902 seinen Tod Hans Bartsch von Sigfeld Hauptman im Luchtschifferbataillon Berlin""".
Bron : - www.hangarflying.be
We volgen nu de helling naar het Steen en bij het betreden van het Noorderterras vonden wij op de gevel van het Steen de gedenkplaat
HEROÏSME van het CANADESE LEGER
Wist U dat ... ?
- dit een gedenkplaat is als eerbetuiging voor de soldaten van het Canadese leger dat met Britse en Poolse genie-eenheden de Scheldemonding heeft bevrijd. - de tekst op de plaat luidt : """Opgedragen aan het heroïsme van het Canadese leger dat met Britse en Poolse genie-eenheden in de herfst van 1944 na hevige gevechten de Scheldemonding heeft bevrijd om de haven van Antwerpen te Openen."""
We verlaten het Noorderterras langs de trappen aan de zijde van de Orteliskaai, waar we 5 gedenkplaten vonden, naast de riviermijnenveger M.477 aan het Scheepvaartmuseum ter hoogte van de Orteliuskaai
RIVIERMIJNENVEGER M.477
Wist U dat ... ?
- dit één van de 15 Belgische riviermijnenvegers is.
- de gedenkplaat zich achteraan op het schip bevindt, dat op het droge ligt van het Scheepvaartmuseum aan de Orteliuskaai.
Wist U dat ... ?
- het een Amerikaans ontwerp is en verschillende landen waaronder België, Italië en Frankrijk deze schepen onder licentie mochten bouwen.
- het 34,50 meter lang, 6,70 meter breed is en door 2 motoren van 1260 pk aangedreven wordt.
- het een snelheid kon ontwikkelen van 15 knopen.
- de bemanning uit 2 officieren, 4 onderofficieren en 12 matrozen bestond. -
het gebouwd werd in 1958 te Kruibeke en in 1989 geschonken aan het Nationaal Scheepvaartmuseum in Antwerpen.
Bron : - www.debinnenvaart.nl
BELGISCHE PARA'S - OORLOGSVRIJWILLIGERS voor KOREA
"""Kamina Korea 18-12-1950 18-12-1990"""
Op 9.12.1950 wordt de HMS Royal Harold overgemaakt aan de Belgizsche Zeemacht en krijgt de naam AP907 Kamina.
Op 18.12.1950 verlaat het de haven van Antwerpen richting Pusan te Korea om daar zo'n 670 Belgische en Luxemburgse militairen af te leveren die samen als de Belgian United Nations Command (BUNC) zullen vechten in de Koreaanse oorlog.
Na enkele veranderingen en verbeteringen voor het transporteren van troepen.
Op 1.12.1952 wordt het dan "AP957 Kamina".
Who dares win and United we conquer """Ter ere aan de Belgische Para-commando's 1942-1992""" Stichters van / de eenheden / in Engeland 1942 / Commando Commandant G. Danloy S.A.S. Commandant E. Blondeel """Aan al degenen / die doorzetten, om te overwinnen. """Aan allen die de / Rode en Groene muts / dragen of gedragen hebben, en steeds deze 'spirit' bleven behouden"""
"""Vertrek van de Belgische en Luxemburgse oorlogsvrijwilligers naar Korea"""
"""Opgedragen aan al de eenheden van de luchtafweer die de stad en de haven verdedigd hebben tegen de vliegende bommen in 1944 en 1945.
Bron : - Milpedia
We verlaten nu het museum langs de Orteliuskaai, richting Loodswezen en Bonapartedok, doch doen even aan de Rijnkaai een zijstapje naar rechts in de Adriaan Brouwerssstraat waar aan het nr 20 het
HET BROUWERSHUIS is gelegen
Wist U dat ... ?
- zich op deze gevel twee platen zijn aangebracht . Eén met de vermelding : "Hydraulische inrichting 1553-1554" en een tweede dat het als "beschermd monument" werd geclasseerd.
Wist U dat ... ?
- het Brouwers -of Waterhuis in 1550 werdgebouwd door de architect G. Van Schoonbeke.
- het een bewaard gebleven waterdistributie-mechanisme bevat dat in de 16° eeuw de omliggende brouwerijen van drinkbaar water voorzag.
Bron : - www.toerismevlaanderen.be
Aan het nr 19 een gedenkplaat met daarboven een
KANONBAL 1814
Wist U dat ... ? - dit wel geen gedenkplaat is toch verwijst het naar de geschiedenis wanneer in 1814, deze kanonbal, door de Engelse navy aan het adres van Napoleon werd afgevuurd. - het opschrift luidt : """ 3 F Anno 1814 G.D.M.F."""
We keren terug naar de Rijnkaai, die we oversteken en via de Zeeuwse Koornmarkt komen we achter het Loodswezen, aan de zijde van de Schelde, waar we het beeld van de GESNEUVELDE ZEELIEDEN aantreffen.
Wist U dat ... ?
- dit standbeeld opgericht werd op 28.9.1930 en een ontwerp is van Simon Goossens, die het beeld signeerde door "Ed. Lesetre et Cie / Fondeur Bruxelles".
- er op de gestileerde scheepsboeg van het stenen schip volgende tekst is aangebracht:
"""Aan de zeelieden gesneuveld voor België / Hulde aan de zeelieden voor België gesneuveld gedurende de oorlog 1914-18 /1940-45""""
Wist U dat ... ?
- dit beeld in de volksmond ook "Jef Verkeerd" wordt genoemd, vermoedelijk door dat zijn broekspijpen in zijn laarzen steken.
- dit van de hand is Simon Goossens, die geboren werd te Sint-Lenaerts in 1893 en stierf in Antwerpen in 1964.
- het opgericht werd ter ere van : de zeelieden die gesneuveld zijn voor België gedurende de oorlog. Tekst die eveneens in het Frans vermeld wordt op het beeld "Hommage aux gens demer morts pour la Belgique pendant la guerre 1914-198 en 1940-45.
- het ingehuldigd werd op 28 september 1930.
Bron : - www.inventaris.vioe.be
Aan de achterzijde van het Loodswezen, aan de trappen bevinden zich het gekende "blauw-wit" bordje van "beschermd monument" en het inlichtingenbord van de stad Antwerpen
Wist U dat ... ?
- dit gebouw dateert eind 19° eeuw naar een ontwerp van Hendrik Kennes en Ferdinand J.A. Truyman.
- de ruwbouw een aanvang nam op 20.6.1892.
- het op 14.7.1895 werd ingehuldigd door Burgemeester Jan Van Rijswijck.
- er enerzijds verschillende zeevaart -en havendiensten, en anderzijds de Zeevaartinspectie - het Loodswezen, Vloot en Schelde in ondergebracht zijn.
- er op het gebouw de inscriptie "S.P.Q.A." (Senatus Populus Antverpiensis, wat betekent "de Senaat en het Volk") is aangebracht..
- dit een beschermd gebouw is bij het definitief besluit van 10.3.2007, besluit dat op 31.7.2007 verscheen in het Belgisch Staatsblad.
We steken nu de Rijnkaai over richting Sint-Aldegondiskaai en op het Hanzestedenplein bevindt zich de zuil van
DECREET van NAPOLEON staat.
Wist U dat ...?
- deze zuil een hoogte heeft van 5 meter en bestaat uit graniet met brons.
- dat het een ontwerp is van Alexis Van Mechelen (° Pulle 1864 en + Antwerpen 1919) en Jean Baptist Kerkckx (Antwerpen 1853 - 1911), dat onthuld werd op 10.8.1903.
- het ter ere van Napoleon werd opgesteld, en herinnert aan zijn decreet van 26.7.1803, die het bevel gaf tot het graven van het Bonaparte - en Willemdok en Keizer Willem I die deze dokken in 1815 aan de stad schonk.
- er op de zuidzijde volgende tekst te lezen valt : "100ste verjaring / van / Bonapartes drecreet / het delven der dokken / uitvaardigend / 10.8.1903.
- het in 1903 voorlopig ingehuldigd werd en op 30.12.1904 in het college beslist werd het te vervangen door het huidige.
- het gegoten werd door A. Bellens - Peeters van Antwerpen.
- dit een beschermd monument is bij definitief besluit van 13.9.1996, besluit dat op 28.11.1996 verscheen in het Belgisch Staatsblad.
We vervolgen onze weg via de Godefriduskaai waar aan het nr 6 nog een gedenkplaat ter ere van één der oorlogsslachtoffers te vinden is, nl.
AUGUST HOFMAN
Wist U dat ... ?
- Hofman, geboren werd te Stekene op 28.7.1862 en een scheepsbevrachter was die jonge dienstplichtige Belgische soldaten over de grens bracht.
- hij door het Duitse krijgsgerecht voor spionnage of het overbrengen van dienstplichtige landgenoten ter dood veroordeeld en terechtgesteld werd te Charleroi op 11.5.1917.
- zijn gedenkplaat luidt als volgt : "Aan / August Hofman / door de Duitsres / voor het vaderland/ neergeschoten op : 11 mei 1917".
Hier eindigt meteen ons deel 6, zodat we aan het deel 7 kunen beginnen aan het Falconplein en zo verder gaan naar de richting Falconrui -Paardenmarkt, enz...
Deel 5 : wist-je-datjes over de Antwerpse gedenkplaten in het gedeelte rond en achter de Grote Markt tot aan Sint-Paulusstraat
GEDENKPLATEN -en STENEN
in ANTWERPEN
DEEL 5 :
"Gedeelte rond en achter de Grote Markt tot aan de Sint-Paulusstraat"
In ons vorig deel 4 verlieten we de Grote Markt en om dit deel aan te vangen verkozen wij nu richting Sint-Paulusplaats -en straat te gaan.
Maar eerst nog enkele gedenkplaten, die wij in ons vorig deel over het hoofd hebben gezien. Daarom gaan wij langs de Suikerrui en op de hoek met de Gildekamersstraat vonden we dit hieronder afgebeelde bord van de
Het eerste Nederlandse UILENSPIEGEL-VOLKSBOEK
Wist U dat ... ?
- naar aanleiding van het "Eerste Uilenspiegel Volksboek" op de gevel van de Gilderkamersstraat hoek Suikerrui, de volgende gedenkplaat door de Vlaamse Toeristenbond werd aangebracht in 1974 :
"Te Antwerpen verscheen ongeveer 1515 het eerste Uilenspiegel Volksboek"" .
- Uilenspiegel uit de Nederlands-Duitse folklore komt, die in Vlaanderen legendarisch werd als held.
- hij iedereen voor de gek hield en meestal op trok met zijn vriend Lamme Goedzak en zijn vriendin Nele, volgens de roman van Charles de Coster uit 1896.
- de eerste verhalen over Uilenspiegel geschreven werden door Herman Bote, waar hij wordt beschreven als een vrijdheidsstrijder.
- in 1949 Wilhelmus Johannes Maria Antonius Asselbergs, geboren te Bergen-op - Zoom (NL) op 26.8.1806 en gestorven aldaar op 23.11.1885, een heruitgave van "Het Volksboek vanTijl Uilenspiegel" publiceerde.
Bron : - Wikipedia - Tijl Uilenspiegel.be
Verder richting Schelde, aan de linkerzijde van de Suikerrui, in de Grote Pieter Potstraat de gedenkplaat voor
ERNEST VAN DIJCK
Wist U dat ... ?
- hij geboren werd te Antwerpen, op 2.4.1861 en overleed te Berlaar, op 31.8.1923.
- hij een Belgische tenor was, die zijn opleiding genoot als jurist en journalist bij het blad La Patrie.
We gaan nu terug naar de Grote Markt om in de Braderijstraat uit te komen op de Oude Beurs en Vleeshouwerstraat waar aan de rechterzijde zich een doorgang bevindt naar de Ruckersplaats. Onder het gewelf een gedenkplaat ter ere van
SAM HERCIGER
Wist U dat ... ?
- deze bronzen plaat het feit herdenkt van "De Hand" van de Antwerpse kunstenaar Sam Herciger.
- ze onthuld werd op 29.9.1978 door staatssecretaris Roger De Wulf.
Schuin tegenover de Ruckersplaats bevindt zich het
VLEESHUIS
Wist U dat ...?
- het Vleeshuis een gildehuis van de slagers uit de middeleeuwen was.
- meestal deze gebouwen in de loop der tijden verschillende functies hebben gekregen en vaak tegenwoordig gebruikt worden als museum.
Wanneer we nu terug naar de doorgang van de Ruckersplaats gaan en verder wandelen richting Lange Doornikstraat dan bevinden zich op de gevel van het pand 27 deze onderstaande gedenkplaten voor
LOUIS ROESSINGH
Wist U dat ... ?
- Louis Albert Roessingh, geboren werd te Assen, op 10.12.1873 en stierf te Antwerpen, op 18.1.1951, waarna hij in Westerbork begraven werd.
- hij een Nederlands kunstschilder en dichter was. -
hij een zoon was van de president van de arrondissementsrechtbank te Assen, Izaac Roessingh en Trijntien Bouwina Homan.
- hij in een impressionistische stijl schilderde.
- hij zijn schetsen van de Drentse natuur hij in zijn aterlier in Antwerpen uitwerkte in olieverfschilderijen.
- hij na 1910 hij ook ging dichten en dit vanaf 1923 deed voor de Nieuwe Drentsche Volksalmanak.
We gaan nu verder richting Grote Koraalberg en recht tegenover het pleintje aan de Zirkstraat 17-19, hoog op de gevel en praktisch onleesbaar van op de begane grond, de gedenkplaat voor
Egidius Karel Gustaaf WAPPERS
Wist U dat ... ?
- hij een kunstschilder was die geboren werd te Antwerpen op 23.8.1803 en stierf te Parijs op 6.12.1874 op 71jarige ouderdom aan een beroerte.
- hij werd begraven te Montmartre en de zoon wasvan : - Karel en : - Maria Leonard.
- de boodschap luidt echter : """Geboortehuis van Gustaaf Wappers kunstschilder 1803-1874""" - op 13.6.1835 Gustaaf Wappers het bezoek kreeg van de Belgische vorsten aan zijn atelier toen gelegen in de Gratiekapelstraat.
- op 27.1.1840 hij na het overlijden van Mattias Van Bree, directeur van het Academie werd. -in 1869 hij zijn straat kreeg, nl de Wappersstraat (de huidige De Keyserlei tussen Frankrijklei en Van Ertbornstraat).
- in 1893 de huidige Meir en Schuttershofstraat de naam van Wappersstraat kreeg en tijdens het Rubensjaar in 1977 hij uiteindelijk de plaats aan het Rubenshuis, nl. "De Wapper" kreeg.
- pas vele jaren na zijn dood men zijn waarde als kunstenaar, leermeester en Vlaming ontdekte. Bron : - Antwerpse gedenkplaten van Piet Schepens.
We verlaten de Zirkstraat en tegenover de eerste straat links, de Stoelstraat de gedenksteen van
DE GULDEN HAND op de cartouche boven de poort van pand 34
Wist U dat ... ?
- hier momenteel "El Valenciano" gevestigd is, een speciaal zaak met Spaanse produkten
- een respectable renaissancepoort ons op een binnenplaats brengt met een ingebouwde galerij uit de 17° eeuw.
- A. De Lattin hier het huis "De Gulden Handt" (1563) vermoedde dat misschien wel als zoutbeurs functioneerde.
Bron : - Antwerpse gids voor Oud-Antwerpen van George Van Cauwenbergh.
We verlaten de Zirkstraat via de Stoelstraat en komen in de Zwartzusterstraat waar we het geboortehuis van
Jan Cornelis VAN RIJSWIJCK aantreffen
Wist U dat ... ?
- hij de meest geliefde burgemeester van de stad Antwerpen was.
- hij geboren werd in de Zwartzusterstraat aan het nr 13, op 14.2.1853 en stierf te Tesselt op 23.9.1906.
- deZwartzusterstraat een huis betreft uit de 17° eeuw, dat verbouwd werd in de 19° eeuw.
- de gedenkplaat omringd is door een bronzen bloemenkrans en medaillon en vervallen is zodat het opschrift nauwelijks te lezen is. Het luidt als volgt : """Geboortehuis van Jan Van Rijswijck oud-burgemeester van Antwerpen 14.2.1853""" - Jan Van Rijswijck gemeenteraadslid was in 1881 en Schepen van onderwijs in 1889.
- hij burgemeester was tijdens de wereltentoonstelling in 1894 en bij de werken en bouwen van de Middenstatie, het Tolhuis, het Loodswezen en de uitbreiding van de haven.
Bron : - Antwerpse gedenkplaten van Piet Schepens.
Ten einde van de Zwartzusterstraat komen we op de Veemarkt, die we verlaten via de Nosestraat en op de Sint-Paulusplaats belanden. Hier aan het nr 25 de gedenkplaat voor
HenriJESPERS
Wist U dat ... ?
- deze man geboren werd te Zoersel op 21.1.1878 en zijn leven gaf voor het vaderland.
- hij een scheepsbevrachter was en aangeklaagd en aangehouden werd op 4.8.1917 voor spionage en hiervoor de doodsstraf kreeg.
- Jespers tijdens de wereldoorlog II op 16.3.1918 gefusilleerd werd na een bijzonder vage beschuldiging door de Duitsers in Fort 5 te Edegem, nadat hij door het Duitse Krijgsgerecht tot de dood werd veroordeeld.
Bron : - Antwerpse Gedenkplaten van Piet Schepens.
We verlaten de Sint-Paulusplaats via de Sint-Paulusstraat en naast de blinde muur van de Sint-Pauluskerk bevindt zich een poort die toegang verleent tot de binnenkoer van de kerk. Op de binnenkoer bevindt zich het graf van de
ONBEKENDE VLUCHTELING waar we in de inkom ook de hierna vermelde tekst konden terug vinden.
Wist U dat ...?
- deze plaat verwijst naar alle vluchtelingen die hun tocht naar het rijke Westen niet overleefden.
Hier eindigt ons deel 5 zodat we met ons deel 6 onze stappen richten naar de Orteliuskaai om zo verder langs het Loodswezen, het Eilandje kunnen verkennen.
Wandeling nr 30 : Toeristische wandeling met aandacht voor Madonna-beeldjes
Toeristische wandeling met aandacht voor de Madonna-beeldjes in de stad
Op verzoek van vele bezoekers en wandelaars aan mijn blog "Antwerpen, mijn geboortestad", hebben wij besloten de "Madonna's" zo goed mogelijk te situeren met bijhorende tekst en fotos, mits toelating van www.verbeelding.be.
Wij kregen hierbij ook de hulp van de vzw Voor Kruis en Beeld en Vrienden van de Antwerpse Madonna's.
(nota auteur : naar aanleiding van 75 jaar werkzaamheden in de straten van Antwerpen geeft deze vzw een nieuwe publicatie uit met als titel "Madonna en heiligenbeelden in de Antwerpse binnenstad" Prijs : 19,50 . Vanaf mei 2010 bestelbaar bij het secretariaat tel. 03/455.58.44Email iha@scarlet.besurf ook naar www.verbeelding.be
Tevens is alle steun welkom op 220-0131937-53) .Voor de liefhebbers een must.
In het voorwoord schrijft Schepen Ph.Heylen: In het recente verleden werden we ons als Antwerpenaren opnieuw meer bewust van deze uitzonderlijke rijkdom. Enkele jaren geleden verscheen onder impuls van de stedelijke erfgoedcel, in samenwerking met de vereniging Voor Kruis en Beeld, een overzichtswerk over beelden van Maria in de Antwerpse binnenstad. Dit werk ondersteunde de gevoeligheid voor dit kwetsbaar patrimonium en was zowel een retrospectief bilan als een meer proactieve impuls voor de toekomst.
In deze wandeling komen vele anecdotes en uitspraken van George Van Cauwenbergh uit zijn boek "Gids voor Oud Antwerpen".
Wij zullen trachten de beelden te situeren en deze in te lassen in de reeds bestaande en aangename toeristische wandeling (zie wandeling nr 29 op het blog : http://blog.seniorennet.be/alfonsvc).Het is in feite het vervolg aan deze wandeling.
Het was de wandelaar opgevallen dat er tijdens deze wandeling zoveel "Madonna-beeldjes" de gevels versierden en inderdaad waar men zich ook bevindt in Antwerpen men kan er niet naast kijken. Maria is namelijk de patroonheilige van de stad en versiert vele huisgevels op straathoeken, steegjes en binnenplaatsen, zelfs op het Stadhuis.
De meesten zijn van de hand van Walter Pompe, Artus Quellin, Pieter Verbrugge (de Oude), e.a. Vroeger waren er zo'n 160, waarvan 60 historische beelden. In de kernstad zijn het meestal beschermde monumenten. Hoeveel er nu nog zijn kunnen wij niet zeggen(*) gezien vandalisme, diefstal, ouderdom maar vooral het slopen van gebouwen hier de oorzaak van zijn.
In de 16° eeuw was de Spaanse invloed onmiskenbaar en was het plaatsen van Madonnabeelden op straathoeken een algemene regel. Zij hadden ook een doel want de weinige verlichting onder de beelden was in feite de enige straatverlichting. Onder de sansculotten (wet tot het verwijderen en vernietigen van heiligenbeelden, 1795) verdwenen de madonnatjes en komen in 1814 feestelijk terug te voorschijn. Aug. Thijssen vermeldt in zijn voortreffelijk boek "Antwerpen vermaard door den eeredienst van Maria" (1922) 500 Mariabeelden, van de prachtigste kunstwerken uit de gotiek, barok en rococo tot de eenvoudige uitingen van primitieve volkskunst en 19° eeuwse"bondieu-serie".
Maar laten we eerst beginnen met onze zoektocht naar de Madonna's op het traject Centraal Station, via Meir, Groenplaats, Grote Markt, het oude stadscentrum en terug, traject dat is terug te vinden op onze wandeling "Wandeling voor de toerist".
Op de De Keyserlei konden wij geen enkel beeldje terugvinden, maar eens de leien over, zoveel te meer. Beginnen we op de Meir, dan bemerken wij aan het nr 39, aan de hoek met Lange Klarenstraat een "Madonna met Kind", één van de meest bezienswaardige en opvallendste verschijningen in Antwerpen. Het blijkt gemaakt te zijn door de Antwerpse beeldhouwer Laurentius Gillis (1688-na 1740), een onbekend gebleven leerling van Michel Van der Voort (1667-1737). Beschermd monument door het Besluit van de Vlaamse Executieve dd. 2.3.19834.
Meir 79 : Madonna met Kind gerealiseerd door (Jan) Frans Deckers (1835-1916).
Het beeldje bevindt zich op het huis "Het Wapen van Spanje". Madonna kijkt hier glimlachend naar haar naakt kind dat ze op de linkerarm draagt en tevens aan het handje neemt. Beschermd monument op 2.3.1983.
Meir 105 : Madonna met Kind
Dit beeld bevindt zich hoog naast het balkon, op de scheidingswand met het pand 107, dat sinds 1896 een uitgang heeft van het Instituut van de Dames van het Christelijk Onderwijs. Hier draagt Madonna het Kind eveneens op de linkerarm en staat op een wereldbolvormig voetstuk met slang.
Huidevettersstraat (hoek Meir, aan de Meirbrug) Een vrij imposant madonnabeeld dat de volledige hoogte inneemt van de tweede verdieping.
Schoenmarkt 12 : Madonna met Kind
Bevindt zich in een halfronde gevelnis met schelpmotief. Maria getooid met een mantel over het hoofd, houdt haar kind op de linkerarm. Jezus rust met zijn hoofdje tegen haar schouder. Beiden dragen een aureoolring. Het werk is van (Jan) Frans Deckers (1835-1916)
Schoenmarkt 8 : Madonna met Kind, gemaakt door J.B. Vos in 1840
"Schoenmakerskapelleke"
Jezus leunt hier met zijn hoofdje op de schouder van Maria en kijkt kinderlijk nieuwsgierig toe hoe zijn moeder de Slang van het Kwaad vertrapt. Beschermd monument bij KB 2.9.1976.
Schoenmarkt 3 (Torengebouw)
Hier op de 7° verdieping bevindt zich een uitvergroot beeld van een werk van de Franse beeldhouwer Roger de Villiers (1887-?) uit 1925. Moeder en Kind zijn hier eveneens getooid met een aureool boven het hoofd. Beschermd monument dd. 2.9.1976.
In juni 1918 viel het broos geworden terracottabeeld, van Michiel Van der Voort (1667-1737) naar beneden. Twee jaar later werd het gecopiëerd door beeldhouwer Petrus De Roeck (1862-1931). In 2004 werd het gerestaureerd en herschilderd. Beschermd monument KB 2.9.1976.
Groenplaats 22 "Madonna en Kind"
In 1982 stortte dit beeld van Albert Poels naar beneden tijdens een storm. In 2003 werd het vervangen door een in natuursteen herkapte versie van Dirk Lenaerts. Het origineel wordt bewaard in en depot.
Handschoenmarkt 4 "Moeder Gods (O.L.V. op Handschoenmarkt)
Maria staat hier op de maansikkel, met Kind op de rechterarm, die zich stevig aan zijn moeder vasthoudt. Bijzonder artistiek isq de dubbele lichtarm in smeedijzer, gevormd door 2 bloemenranken waaraan een sierlijke lantaarn hangt (1947).
Handschoenmarkt - OLV-kathedraal -westportaal
Maria's laatste oordeel met heiligen e.a.
Handschoenmarkt - OLV - onbevlekt ontvangen westportaal kathedraal Werd in 1855 geplaatst. Is een sculptuur van J. Van Aerendonck (1822-1881) uit witte Franse Grès-steen.
Oude Koornmarkt - Groenkerkhofstraat 1 - Madonna en Kind "OLV Medeverlossers" Het steekt hier met een kruisstaf de slang aan de voeten van Maria dood. De luifel is bekroond met een kruis op een bol. Onder aan het beeld hangt een smeedijzeren arm met een lantaarn. Het beeld zou van J. Timmermans zijn met als datum 1853. Beschermd Monument KB 2.9.1976.
Oude Koornmarkt 32 Pelgrimstraat "OLV Onbevlekt Ontvangen"
Mooi verzorgd beeld van Madonna en Kind, die onder een prachtig versierd baldakijn staat met in de top een kruis. Achter het beeld een duif met stralenkrans. Maria vertrapt hier de slang, symbool van het Kwaad. Onder aan het beeld engeltjes, een wolkendek en sterren. Beschermd Monument KB 2.9.1976.
Maria staat hier onder een veelhoekig baldakijn met 15 vergulde kwasten. OLV vertrapt de slang die zich met een appel in zijn bek rond de wereldbol slingert. Beschermd Monument KB 2.9.1976.
Hoogstraat 15 (inkom Vlaaikensgang) - Madonna - "OLV Onbevlekt ontvangen"
In de deuromlijsting 3 heiligen St.-Margaretha met de draak - in het midden Johannes de Evangelist met de opvliegende adelaar en tegen de stijl van het bovenlicht Maria.
Het serpent, met de appel in de muil, wordt vertrapt en hangt diep teneergeslagen. Maria staat op de maansikkel met achter het hoofd een krans met 12 sterren. Boven haar hoofd een gevleugeld engelenhoofd.
Grote Markt 15 - Wisselstraat Madonna en Kind "OLV Medeverlossers"
Eén van de mooiste beelden van de stad. Jezus zou hier met een kruisstaf, die verdwenen is, de kop van de slang verpletteren.
Grote Markt 60 - Torgfbrug - Moeder Gods (OLV op de Tromp)
Moeder God staat hier in een prachtig kapelletje Beschermd Monument KB 2.9.1976.
Grote Markt 1 - Stadhuis - OLV van Loreto -
Hoog in een nis, versierd met 12 sterren staat Maria, met haar lange golvende haar tot haar middel, op een maansikkel. Beschermd Monument dd. 6.2.1936 Loreto is een plaatsje in Italië waarheen het Nazarethse huisje van Maria door engelen zou zijn overgebracht en dat daardoor is uitgegroeid tot een bedevaartsoord. En OLV van Loreto meteen ook patrones van de vliegeniers is geworden. Suikerrui 18 - Madonna met Kind" - "Moeder Gods".
Dit beeldje is een nieuw 20 eeuwse uitgave. Het stond vroeger op de hoek van de Boterrui en de Kaasrui, maar wegens verbouwingswerken kwam het op haar huidige plaats te staan.
Driehespenstraat Calvariegroep
Christus, Maria, Johannes staan tegen de gevel van het Vleeshuis op de zogenaamde "Bloedberg". Het is een werk van meester-timmerman Cornelis Van Dael. Beschermd monument KB 2.9.1976
Repenstraat - Vleeshouwerstraat 38-40 "Madonna met Kind"- OLV Medeverlossers.
Dit beeld is van Alexander Van Papenhoven (1668-1759). Bekijk het kleed van Maria. De H. Maagd toont trots haar kind en vertrap de slang. Beschermd monument KB 2.9.1976
Lange Doornikstraat 27 - "Madonna met Kind" - "Moeder Gods" (OVL van de Rozenkrans).
Dit beeldje stond vroeger op de hoek van de Kleine Koraalberg en de Zirkstraat.
Oude Beurs 48 - Schoenmakersstraat
De Moeder Gods draagt het Kind op de linkerarm. Dat Maria haar uitverkiezing als moeder van Jezus te danken heeft aan Gods genade wordt ook hier verzinnebeeld door de duif van Gods Geest boven haar hoofd, in een grote stralenkrans. De console is met drie kleine engelenhoofden getooid.
Hendrik Conscienceplein 12 - Carolus Borromeuskerk- "Madonna met Kind" - "Moeder gods"
Helemaal bovenaan in het tympaan van de Sint-Carolus Borromeuskerk (1614-1621) werd een Madonna met Kind, een sculptuur van beeldhouwer Robrecht de Nole aangebracht. Deze jezuïetenkerk werd immers origineel toegewijd aan Maria en pas in tweede instantie aan de toen nog heilig te verklaren ordestichter, Ignatius de Loyola. Zijn beeltenis prijkt iets lager.
Wolstraat 13 - Oude Waag - "Madonna met Kind" - "Moeder Gods"
Omstreeks 1980-1990 werd dit zoeterige, witte madonnabeeldje hier op een cirkelvormig diepblauw gevelveld aangebracht. Onze-Lieve-Vrouw houdt het kindje op de rechterarm.
Wolstraat 23 - "Madonna met Kind" - "Moeder Gods"
Prachtig beeld van Onze-Lieve-Vrouw met Kind getiteld 'De geboorte der Allerheiligste Maagd en Moeder Gods Maria' is
Maria, gekleed in zware drapering, houdt haar Kind zwierig voor zich uit; Jezus is met een been over haar arm gekropen. In zijn rechterhand heeft hij enkele roosjes die hij zijn moeder wil aanbieden.
De luifel wordt bekroond door een indrukwekkend grootse stralenkrans met Mariamonogram. De console is overvloedig versierd, hij wordt geflankeerd door twee gevleugelde engelenkopjes en bevat een cartouche met een Latijnse tekst als chronogram: 'ILLUXIt MUnDo eXUrgIte CIVes Hij bracht het licht in de wereld, sta dan op, burgers, dit duidt het jaar 1744 aan.
Het geheel van sculptuur met baldakijn, console, lantaarn en bijwerk werd in november 2006 in situ gerestaureerd door Dirk Lenaerts. De stralenkrans met mariamonogram werd verguld door Geneviève Hardy.
Beschermd monument, K.B. 2 september 1976.
Bontwerkerplaats - Wolstraat 37 -"Madonna met Kind"
Boven een deur van deze binnenplaats werd in de loop van de 20ste eeuw een eenvoudige gepolychromeerde huismadonna in een open toonkast geplaatst. De ganse Bontwerkersplaats, inclusief het madonnabeeld, werden als monument beschermd bij K.B. van 17 juli 1981.
Hier eindigt deze uitstap. We gaan een 20tal meter verder in de Wolstraat en kunnen hier de tram nemen in de richting van het Centraal Station. Aan de 4e halt, (Koningin Astridplein), verlaat U het tramrijtuig en U bent terug aan het Centraal Station.
Bronnen : - Gids voor Oud Antwerpen, van George Van Cauwenbergh - Vzw Voor Kruis en Beeld & Vrienden van de Antwerpse Madonna's - Erfgoedcel" - Materiaal van Wim Strecker - Fotos komen, mits toelating, uit de site www.verbeelding.be
Verdwenen filmzalen : Deel III - in het Sint-Andrieskwartier
Na het Zuid en het Kiel bezochten wij ook meestal de filmzalen die gelegen waren in het Sint-Andrieskwartier. Hier waren 8 zalen, die ook allemaal verdwenen, met in de eerste plaats degene die gelegen waren in de Nationalestraat, nl. de Kinox : het was de verbouwde danszaal Minerva, gelegen aan de nummers 128 - 132. Hier werden vanaf 1931 films vertoond door de architect Robert Soebert, die eveneens de eerste uitbater was. Het was één van onze favoriete zalen.
In 1971 maakte de zaal deel uit van de Verenigde Onafhankelijke Cinema's, die opkwamen tegen het Georges Heylen-Imperium. Spijtig genoeg moest men ook de zaal sluiten rond 1975 en werd ze gesloopt en vervangen door een appartementsgebouw waar nu op het gelijkvloers de art-galerij Wo-Men en een bureel van de mutualiteit De Voorzorg is gevestigd. Naast deze gebouwen verwijst de naam van een café naar de vroegere filmzaal, nl. Café Kinox.
(foto eigen beheer)
Een zaal die velen onder ons niet kennen was de zaal Sint-Andries, gelegen aan het nr 109 van de Nationalestraat. Het was een volkshuis waar vanaf 1913 filmvoorstellingen werden gegeven. Op dit adres bevindt zich het ACV-hoofdkwartier. Wanneer de voorstellingen hier stopten is niet geweten.
(foto eigen beheer)
Even verder aan het nr 86 van de Nationalestraat bevond zich de filmzaal Peter Benoit door ons beter gekend als " 't Peterke"
(foto eigen beheer)
Een zaaltje dat vooral geschikt was voor verliefde koppeltjes, gezien er op het balkon, helemaal van achter een inham was met 3 rijen van 2 stoelen, echt geschikt om ongestoord zijn partner te kunnen liefkozen. De eigenaar van dit pand deed in 1917 een aanvraag om van het aldaar gelegen café-chantant een bioscoop te maken. Op 29.12.1960 werd de zaak gesloten door de eigenaar Max Morel, gezien het vertonen van films niet meer in trek was.
Verlaten we nu de Nationalestraat en begeven we ons naar de Aalmoezeniersstraat 61, waar zich de zaal Antverpia bevond. Van deze zaal weten wij alleen dat ze geopend werd in 1912 en dicht ging in 1953 (?) en de naam droeg van Sint-Jozef Kring.
(foto eigen beheer)
Wanneer wij de Aalmoezeniersstraat verlaten naar rechts belanden wij in de Begijnenstraat waar aan de nrs 29-34 de cinema Cameo was gelegen, nog één van de filmzalen uit onze jeugd.
Deze zaal ging open in 1934 en gesloten voor 1970. Gans het gebouw werd afgebroken voor 2000, voor het aanleggen voor een parking van het gevangenispersoneel.
(foto eigen beheer)
Verderop in de Lange Gasthuisstraat was er aan het nr 34 nog een katholieke feestzaal waar vanaf 1914 filmvoorstellingen werden gegeven en heette toen "Family Kinema". In 1928 veranderde deze naam in "Cinema Splendid", daarna werd de zaal omgedoopt in
Pro Arte. In 1942 bleek de zaal "Concordia" te heten met een nooduitgang op het Vleminckveld. Thans zijn er de burelen van het O.C.M.W. gevestigd.
In het Sint-Andrieskwartier bevond zich nog de Zuidpoolgelegen in de Kloosterstraat aan het nr 128.
Hier was de voormalige rolschaatsbaan "Skating Rink" gelegen, die in 1910 werd omgebouwd tot een filmzaal. Deze cinema was in 1915 de grootste cinema in Antwerpen met zijn 1500 plaatsen. Eerst werden hier deftige films gedraaid maar in 1935, bij de overname werd het één van de beruchtste zalen van de stad, waar het balkon zich uitstekend leende tot vrijpartijen. Vooral horror -en cowboyfilms stonden er op het programma.
Het visbedrijf De Jaeger kocht de zaak op en liet ze in 1975 afbreken. In 2006 werd het herbouwd tot woning -en winkelcomplex met de naam "Zuidpool"
En... om te besluiten was er nog Ciné Alhambra in de Hoogstraat nr 35. Hier was vroeger een musichall gevestigd. De ciné ging open in 1907 en werd één van de vaste bioscopen van de stad, een echte wijkzaal.
In de er nu gelegen decoratiewinkel "Homeland" en in de "Zwarte Zaal" van het Fakkeltheater in de Reyndersstraat blijven nog vage herinneringen over van de bioscoop. Voor het volgende Deel IV gaan we nu naar de Meir en de Frankrijklei waar eveneens bekende en niet bekende filmzalen waren.
Bron : De meeste inlichtingen en gegevens werden gevonden in het prachtig boek van Frank Heirman - Het Paleis om de hoek - een eeuw cinema in Antwerpen - uitgegeven door de Uitgeverij : Book & Media Publishing, Katwilgweg 2 bus 3 - 2050-Antwerpen (Frank Jaspers), waarvan wij de toelating kregen om de gegevens en foto's te publiceren en waarvoor onze hartelijke dank.
Buiten de foto's uit eigen beheer werden er ook foto's uit dit boek overgenomen, alhoewel ze niet van goede kwaliteit zijn, waarvoor onze verontschuldigingen.
Voor het tweede deel van de verdwenen cinema's gaan we naar het Kiel. Hier waren 6 filmzalen, en eveneens hier bleef er geen enkele overeind. Om te beginnen nemen we de Sint-Bernardsesteenweg onder de loupe.
Op het nr 238 werden vanaf 1920 in de feestzaal Modern, aansluitend aan de aldaar gelegen herberg films vertoond. In 1938 werd de zaal verbouwd tot ciné Micro. De Kielenaars spreken nog altijd over "'t bakske", omdat het piepklein was en er alleen houten stoelen waren. Toen de 'Modern Palace' in de Abijstraat sloot in 1963 werd de Micro herdoopt in Modern. De zaal bleef open en het gebouw veranderde in een café-dancing.
(foto eigen beheer)
Verder op de steenweg, juist voor den "TIR" op het nr 318, was er de prachtige filmzaal "Nova".
(foto eigen beheer)
Hier werden films vertoond vanaf 1929. Het was de enige pure art-decocinema en werd ondanks protest gesloopt in het jaar 1998. De zaal behoorde dan tot een stadsschool en moest plaats ruimen voor het TIR-winkelcomplex.
Nog verder op de hoek van de Sint-Bernardsesteenweg en de Alfons De Cockstraat, was er cinema Centra, die op 1938 open ging als wijkzaal van het Kiel. Het hoekgebouw werd in de jaren 90 gesloopt voor sociale woningen (zie hieronder).
Keren we op onze stappen terug tot aan het "TIR-winkelcomplex" en wandelen er recht tegenover de Abdijstraat in dan zien we aan de linkerzijde van de straat de "C & A". Eens werden hier vanaf 1920 films vertoond. Het was één der mooiste en knapste zalen van het Kiel, dat ook bekend was onder de naam "Modern Palace". Op 29.3.1963 ging deze ook onherroepelijk dicht, werd gesloopt en vervangen door verschillende zaken, zoals Mevrouw Mady De Lauw terecht opmerkte in haar reactie. Het begon met de supermarkt Priba, daarna is er nog een GB supermarkt geweest. In één van beiden is er nog een brand geweest. Daarna is er nog een zaak geweest, maar daar is niet geweten welke ? In ieder geval vond ik een knappe reactie van die Mevrouw. Momenteel is er dus nu de C & A gevestigd.
Verder in de straat in het nr 43 was er dan nog ciné Eendracht. Een filmzaal die door velen onder ons niet gekend zal zijn. Deze bestond al vanaf 1912 en de films werden georganiseerd door de pastoor van de parochie en vertoond in de feestzaal van de Sint-Catharina parochie. Nu is den "Blokker" er gevestigd.
En 'last but not least' was er op het Kiel nog de cinema Maxim,gelegen in Wittestraat 93 met achteruitgang in de Landbouwstraat 76. Het was Camille Roels die in 1923 de dans -en rolschaatsschool Sparta tot cinema Maximverbouwde. Spijtig genoeg sloot deze zijn deuren al in 1939. Het doet nu dienst als garage (zie hieronder)
Wittestraat 93 Landbouwstraat 76
(foto's eigen beheer)
Deel III zal de verdwenen filmzalen uit het Sint-Andrieskwartier bespreken. Hier waren er ook verschillenden, die meer tot de verbeelding van de bezoekers zullen spreken.
Bron : De meeste inlichtingen en gegevens werden gevonden in het prachtig boek van Frank Heirman - Het Paleis om de hoek - een eeuw cinema in Antwerpen - uitgegeven door de Uitgeverij : Book & Media Publishing, Katwilgweg 2 bus 3 - 2050-Antwerpen (Frank Jaspers), waarvan wij de toelating kregen om de gegevens en foto's te publiceren en waarvoor onze hartelijke dank.
Buiten de foto's uit eigen beheer werden er ook foto's uit dit boek overgenomen, alhoewel ze niet van goede kwaliteit zijn, waarvoor onze verontschuldigingen.
Buiten een rondrit in de Haven van Antwerpen, hebben wij zowat alle wijken, plaatsen, enz... tijdens onze 25 uitstappen of wandelingen, bezocht. Wij zijn dus verplicht andere ideeën op te doen en tijdens een gesprek met de familie kwamen we op het idee om in het Antwerpse verleden te graven, nl. i.v.m. de "verdwenen cinema's". Een thema dat elke Antwerpenaar moet boeien en ook in ons blog past.
Kennen jullie de vele cinema's nog van vroeger ? Neen ? Reis dan met ons terug in de tijd naar de jaren toen de cinema nog symbool stond voor glamour en glitter (dixit Frank Heirman uit zijn boek "Het Paleis om de hoek" - een eeuw cinema in Antwerpen).
Voor de ouderen onder ons zal het een vat vol herinneringen zijn en voor de jongeren iets nieuws over het onbekende verleden. Waar is de tijd dat wij met onze ouders of ons vriendinnetje naar de film gingen kijken. Toen was het nog een feest en keken we elke week uit naar de volgende vertoning. Een familiale ontspanning voor groot en klein die wegviel door de opkomst van de Televisie, de video, de DVD, Belgacom-TV, en wat gaat er nog allemaal volgen ?
In bijna iedere belangrijke straat in de wijk was er vroeger een cinema, maar wegens de afgang in de jaren 1980-1990 en het faillissement van het Rex-concern van Dhr Georges Heylen, zijn ze verdwenen. De film zag echter de wederopstanding met de megacomplexen van Gaumont-UGC en Metropolis, alhoewel .... ?
Geen enkele overleefde de crisis. Het werden ofwel winkels, hotels, flatgebouwen of een shoppingcenter.
In dit blog gaan we trachten alle verdwenen cinema's terug te vinden, met ze te situeren, waar ze vroeger gevestigd waren. Wij zullen ze onder verdelen in 11 afleveringen.
Om met onze wijk, nl. 8° wijk (of liever het Zuid) te beginnen, beginnen we in de Brederodestraat waar 2 cinemazalen waren. De "Cinex" en de "Forum".
De Cinex was de favoriete zaal van vader-zaliger, die wekelijks zijn filmpje meepikte in zijn favoriete zaaltje, vooral om de films met Fernandel te bekijken. Deze zaal was eigendom van de beddenverkoper Dhr Geertsen, die naast onze woning, in het nr 146, een beddenbedrijf bezat. De zaal ging open in 1917 en had toen de naam van "Américain". Het was een verbouwde danszaal. Werd een bioscoop met klein balkon en met 500 plaatsen. In 1941 werd de zaal even "Ciné Corso" genoemd maar daarna herdoopt in "Ciné Cinex". Nadat de zaal gesloopt werd, werd het pand in gebruik genomen door het computerbedrijf NV Apchard. Een paar honderd meter verder in het nr 101 bevond zich Cinéma Forum
In 1921 was er danszaal Apollon. Later werd het een feestzaal met podium, orkestbak en een omlopende galerij. Architect C. Van der Voordt herbouwde de inkom, verving de scène door een scherm en maakte afgescheiden balcons. Boven op de gevel bevond zich een beeld van een Griekse God. Na de topjaren werd de zaal samen met ciné Alhambra op 4 november 1948 openbaar verkocht in het notarishuis aan de Koningin Elisabethlei. Later werd ze omgebouwd tot supermarkt, maar de pronkgevel (zonder beeld) werd behouden.
(foto eigen beheer)
De "Forum" was voornamelijk de zaal van de gegoede burgerij, de luxezaal van de buurt. Tijdens de pauze verplaatsten zich verkoopsters met houten bak gevuld met frisko's (alaska's) tussen de kijkers om hun waren aan te prijzen. Naast de filmzaal, herinneren wij ons, bevond zich een kleine snoepwinkel die voor -en na de vertoningen gouden zaken deed, en aan de overzijde was de alomgekende lekkere ijscrème van "Vainqueur".
In onze jeugd gingen wij buiten het bezoek aan de Forum en Cinex ook naar het Kiel en het Sint-Andrieskwartier waar eveneens nog vele filmzalen waren. Maar die bespreken we in volgende delen.
Verder op het Zuid bevonden er zich nog de Monty, de Hippodroom en den "Artis".
Ciné Monty was gelegen in de Montignystraat nr 5. Al vanaf 1925 vonden hier filmvoorstellingen plaats in het huis St.-Michel. Het was een katholieke zaal die eerst na de Tweede Wereldoorlog bekend geraakte.
In 1958 werd de zaal verbouwd en werd ze één van de betere wijkzalen. In 1971 behoorde zaal Monty tot de Verenigde Onafhankelijke Cinema's maar moest snel zijn deuren sluiten. Vanaf 1976 tot 1980 werd het de eerste cinefiele bioscoop in Antwerpen. Midden de jaren 80 veranderde de zaal in een theaterzaal, die ten huidige dage nog steeds bestaat.
(foto eigen beheer)
Den Hippodroom was gelegen aan de Leopold de Waelplaats 24.
(foto archief Gazet van Antwerpen)
Zij werd gebouwd door architect de Bondt, samen met de Scala in de Anneessensstraat en Théâtre des Variétés op de Meir. In dit gebouw werden talrijke revues opgevoerd en grote circussen wisselden af met wereldwijde beroemde spektakelgroepen, en men mag zeggen dat het ganse Zuidkwartier bloeide zolang het goed ging met het Hippodroompaleis. Vanaf 1907 werden er filmpjes gedraaid tussen de attracties in en ging men ook over met het organiseren van filmvoorstellingen.
Wij herinneren ons nog, als kleine jongen, het optreden van "Loewieke Staal" en "Charel Janssens". Sketchen waar naar uitgekeken werd. Ook de circussen met hun wilde dieren trok menig Antwerpenaar naar dit gebouw.
Toen later het verval intrad en na jaren van leegstand, nam de wijkbedrijvigheid ook gevoelig af en werd het in 1972 gesloopt.
(Foto archief Gazet van Antwerpen)
Heden ten dage is er de "residentie Hippodroom",een "Supermarkt Delhaize" en werden er prachtige appartementen en loften gebouwd.
(foto eigen beheer)
Als laatste in de rij was er dan nog mijn favoriete filmzaal Ciné Artis. Wekelijks gingen wij naar de Verlatstraat 20-22, waar Cinema Artis gelegen was.
Het was een zaal die in oosterse decoratie werd gebouwd. Tijdens de voorbereidingen naar de Wereldtentoonstelling van 1930 maakte cinema Tokio (toen zo genoemd) reclame voor het "schoonste en deftigste theater van de stad". Na de WO II werd de decoratie verwijderd en kreeg de zaal de naam van Artis en werd moderner ingericht. Vandaag is er het veilighuis Bernaerts gevestigd.
(foto eigen beheer)
Dat was een eerste kennismaking met de verdwenen cinema's. De volgende zalen die gelegen zijn op het Kiel zullen besproken worden in Deel II.
Bron : De meeste inlichtingen en gegevens werden gevonden in het prachtig boek van Frank Heirman - Het Paleis om de hoek - een eeuw cinema in Antwerpen - uitgegeven door de Uitgeverij : Book & Media Publishing, Katwilgweg 2 bus 3 - 2050-Antwerpen (Frank Jaspers), waarvan wij de toelating kregen om de gegevens en foto's te publiceren en waarvoor onze hartelijke dank.
Buiten de foto's uit eigen beheer werden er ook foto's uit dit boek overgenomen, alhoewel ze niet van goede kwaliteit zijn, waarvoor onze verontschuldigingen.
Verdwenen filmzalen : Deel XI - 1° wijk (zone West) en Schipperskwartier -
In ons vorig deel bespraken we de verdwenen filmzalen in de Seefhoek en bevonden wij ons in de Lange Dijkstraat.
In Deel XI en tevens het laatste deel van onze zoektocht naar de verdwenen filmzalen, begeven we ons naar de Intaliëlei, waar we de Paardenmarkt inwandelen.
Aan de linkerzijde, aan de open ruimte (Hamerplaats) was vroeger aan het nr 94 van de Paardenmarkt Het Winterpaleis
In 1913 werd een bouwblok omgevormd tot café met een achterzaal, die geleidelijk uitgroeide tot een vaste cinema. Gezien de verschillende eigenaars, veranderde de zaal dikwijls van naam in 1914-1920 Imperial (naam die toepasselijk was op het voedingsfabriek dat er vlak naast lag) Langs de straatzijde lag er toen een winkel en een café. Het Winterpaleis sloot haar deuren op 4.9.1964. Gans het gebouw werd gesloopt in 1980. Het terrein dat er nu onbebouwd it.
Wandelen we nu via de Venusstraat tot aan de rechts gelegen Lange Brilstraat, dan zien we aan het nr 12, discotheek "De Cinema". Vroeger was hier in een achterpakhuis van de Stadswaag de Centrale Filmclub en opende in 1979 een filmzaal onder de naam van Het Filmhuis
(foto eigen beheer)
De films die daar toen gedraaid werden kwamen meestal uit eigen huis, maar ook klassiekers en nieuwigheden werden er getoond.
Keren we terug op onze stappen naar de Venusstraat en gaan we naar rechts richting Gratiekapelstraat, dan lopen we recht in de Keizerstraat, waar zich aan het nr 38 de Zaal King Kong bevond.
. (foto eigen berheer)
Deze zaal was gevestigd in een oude woning. Hier werden vooral toneelstukken opgevoerd zoals "mannen van den Dam" - "Sam Bogaerts" en "Tone Brulin". Er werden ook veel films vertoond. Een niet opgehelderde brandstichting op 8.7.1982 betekende het einde van deze zaal.
Gaan we nu via de Ambtmanstraat en de Mutsaertstraat, richting Falconplein, dan was daar in de Verversrui aan het nr 13-15 Ciné Ritz
waar een beenhouwer in 1931 de dancing "Zwarte Kat" veranderde in cinema "Poccardi". Deze ging echter 5 jaar later over kop. Zijn zoon stopte bij het overlijden van zijn vader in 1972. De zaal veranderde in een autoscooter-homobar en daarna in de huidige dancing "Café d'Anvers". Er zou tevens een uitgang zijn geweest in de Schippersstraat 20.
Trekken we nu naar de Veemarkt, dan was daar Ciné Brabo
(foto eigen beheer)
die in 1912 zijn deuren zou geopend hebben, maar veel meer over deze zaak is er niet geweten.
Wanneer we de Veemarkt verlaten via de Zwartzusterstraat dan komen we in de Lange Koepoortstraat, waar 2 cinema's waren gevestigd, namelijk : aan het nr 45 Ciné Belgica (of beter gekend als Lido)
(foto eigen beheer)
De volkszaal Belgica opende haar deuren op 15.1.1910. Een gang tussen een woon -en een koffiehuis leidde naar de achterin gelegen zaal. Samen met de galerij er rond, werd ze een bioscoop. In 1958 werd ze gesloten wegens een brand.
Juist er over, aan het pand nr 52 bevond zich de Ciné Kemo (Phono)
Deze was één van de eerste wijkbioscopen en bevond zich achter een 17° eeuws huis. Ging open in 1909 en sloot de deuren in 1965.
Volledigheidshalve moeten we nog één verdwenen filmzaal vermelden die gelegen was aan de St.-Jacobsmarkt en dat was de El Bardo die geopend zou zijn in 1907. Het was een revue-theater en vertoonde dagelijks een film In de jaren '20 deed het dienst als liberaal volkshuis. Werd gesloopt en vervangen door een parking (?).
Dat waren ze dus allemaal, de verdwenen filmzalen in de stad, alhoewel er zich toch nog één bevond op de linkeroever, namelijk de Tijl Deze ging open in 1952 en sloot na 1967. Hiervan is weinig gekend. Deed in de jaren '70 dienst als jeugdhuis "Jelinko". Nadien werd ze opgeslorpt in een drukkerijcomplex.
Bron : De meeste inlichtingen en gegevens werden gevonden in het prachtig boek van Frank Heirman - Het Paleis om de hoek - een eeuw cinema in Antwerpen - uitgegeven door de Uitgeverij : Book & Media Publishing, Katwilgweg 2 bus 3 - 2050-Antwerpen (Frank Jaspers), waarvan wij de toelating kregen om de gegevens en foto's te publiceren en waarvoor onze hartelijke dank.
Buiten de foto's uit eigen beheer werden er ook foto's uit dit boek overgenomen, alhoewel ze niet van goede kwaliteit zijn, waarvoor onze verontschuldigingen.
We verlaten nu de Carnotstraat en gaan de verdwenen filmzalen in de Seefhoek trachten te achterhalen.
Naar wij uit onze jeugdjaren nog kunnen herinneren was er in de Offerandestraat, aan het nr 90 Cinema Festa
In 1938 vroegen de eigenaars van het gebouw om de feestzaal te mogen ombouwen tot cinemazaal. Vanaf 1987 werd het gebruikt als werkplaats voor het maken van "calicots" (het beschilderen van grote doeken, met reclames over films). De Festa veranderde daarna in een supermarkt en werd in 2002 opgenomen in de lijst van de beschermde monumenten. Verschillende decoratie-elementen zijn nog intact.
Wanneer we de Offerandestraat verlaten en rechts de Lange Beeldekensstraat in wandelen, bevond er vroeger een zéér bekende filmzaal aan het nr 152, nl. Ciné National
In 1918 kon apotheker Frans Hellemans de zaal toch openen nadat er protest was gekomen wegens het te veel aan cinema's in de wijk. In deze zaal werden zowel toneel -als filmvoorstellingen gegeven. Zij werd vermoedelijk gesloten in het jaar 1968. Sedert 2003 is er een meubelzaak gevestigd. Aan de nrs 127-129, richting Diepestraat, lag dan Ciné Van Dijck (ook gekend onder de naam van Central). Was één van de vele zalen van de NV International cinema. De cafézaal werd echter nooit tot een echte cinema uitgebouwd, alhoewel er filmen te zien waren vanaf 4.4.1914. Vanaf die datum is de zaal gekend onder de naam Central. In 1920 werd het dan Van Dijck Cinema.
(foto eigen beheer)
Gaan we dieper in het kwartier dan waren er de Sint-Willebrord en de Valentino, respectievelijk gelegen aan de Pastorijstraat 23 en de Lange Van Bloerstraat 131.
Zaal Sint-Willebrord Op 2.5.1913 werd deze zaal opgericht om filmen te draaien in de feestzaal van de parochie. Het meest werd ze gebruikt als theaterzaal die het toneelgezelschap "De Vrede" bekendheid gaf. De zaal werd gesloten in het jaar 1934.
(foto eigen beheer)
Ciné Valentino In het jaar 1912 kende deze ciné verschillende eigenaars en werden er voortdurend veranderingen aangebracht. De zaal werd omgebouwd tot cinemazaal nadat ze eerst gebruikt werd als feestzaal. Op 1.5.1930 werd de zaal overgedragen aan de directeur van de Hippodroom, die ze veranderde in "Rio".
(foto eigen beheer)
Begeven we ons nu richting Stuivenbergziekenhuis, meer bepaald "Schoolplak" en wandelen we links de Handelsstraat in, dan was er aan de nrs 47-49 den Ciné Dixi gelegen.
Hiervan is alleen geweten dat hij open ging in 1918 wanneer na de verbouwing de "Volkslust" ciné Dixi werd. Op 1.12.1962 ging de zaal dicht en werd ze gesloopt. Wanneer we de Handelsstraat uitwandelen en richting Diepestraat gaan dan waren hier in de Diepestraat 3 filmzalen op rij, namelijk : Américain Palace dat gelegen was aan het nr 143.
In 1906 ging deze zaal open en was één van eerste wijkzalen die sneuvelden na de tweede wereldoorlog. Eerst was het een dancing "Flora", daarna werd het cinema "Excselsior". De attractie was dat de vertoonde films begeleid werden door een groot orkest.
Aan het nr 47 was er dan Ciné Victoria
(foto eigen beheer)
In 1922 werd deze geopend door een oudstrijder die het 20 jaar vol hield. De zaal was driehoekig met een orkestbak en de hoofdingang was niet meer dan een lange pijp in de Diepestraat.
En dan was er nog Prins Albert gelegen aan het nr 16.
Vroeger was hier de danszaal "Variétés" en kreeg de eigenaar in 1907 toelaging om filmvoorstellingen te geven. De zaal werd ook het "vlooienbakske" genoemd. Na de oorlog veranderde de zaal in RAF maar sloot haar deuren op 28.9.1951
Dat waren dus zowat alle verdwenen zalen in de wijk "Seefhoek", alhoewel er aansluitend aan het Sint-Jansplein, namelijk in de Lange Dijkstraat nog Ciné Pax was gevestigd aan het nr 70.
Hier werden vanaf 1907 filmvoorstellingen gegeven en in 2002 werd het als monument "beschermde feestzaal" gecatalogeerd. In 1952 kreeg de zaal de naam van PAX en in 2003 werd het te koop gesteld. Momenteel is er een werkhuis/stapelhuis van het OCMW.
In het volgende deel XI en laatste deel, zullen we de verdwenen zalen bespreken in de 1ste wijk of zone West, waar filmzalen zoals Lido - Brabo - El Bardo - het Filmhuis - King Kong - Kemo, om natuurlijk de Ritz niet te vergeten, gelegen.
Bron : De meeste inlichtingen en gegevens werden gevonden in het prachtig boek van Frank Heirman - Het Paleis om de hoek - een eeuw cinema in Antwerpen - uitgegeven door de Uitgeverij : Book & Media Publishing, Katwilgweg 2 bus 3 - 2050-Antwerpen (Frank Jaspers), waarvan wij de toelating kregen om de gegevens en foto's te publiceren en waarvoor onze hartelijke dank.
Buiten de foto's uit eigen beheer werden er ook foto's uit dit boek overgenomen, alhoewel ze niet van goede kwaliteit zijn, waarvoor onze verontschuldigingen.
Verdwenen filmzalen : Deel IX - Carnotstraat en Provinciestraat -
In Deel IX gaan wij 5 verdwenen filmzalen bespreken die gelegen waren in de Carnotstraat en de Provinciestraat, nl. Ciné Rubens, Ciné Astra, de Carnot Palace, de Majestic en verder afgelegen de "Lux".
Vooraan in de Carnotstraat aan het nr 13-17 was de cinemazaal Rubens gelegen.
Deze zaal was in 1921 gebouwd als feestzaal Olympia, met aan de straatkant een groot woonblok. Op 14 januari 1922 had iedereen in Antwerpen het al over het Rubenspaleis, ten onrechte nochtans gezien de aan het tegenover liggend pand nr 12 de "Palatinat" reeds de naam werd toebedeeld als "Rubenspaleis". In deze zaal werden vooral in 1952 spektakel -en rampenfilmen vertoond. Op 23.4.1993 werd de zaal gesloten. Nu is er iets in de aard van "Jesus Christ" en "Dolphin Super Market"
(foto eigen beheer) gevestigd.
Dus aan de overkant van de straat aan het nr 12 was dan de Palatinat gevestigd. Deze zaal lag recht tegenover de Rubens, en is dus te verwarren met het "Rubenspaleis" zoals de Palatinat door de sinjoren werd genoemd. De Palatinat ging open in 1918. Hier stonden meestal shows op het programma en werden er ook regelmatig filmen vertoond. Na de dood van de eigenaar veranderde de zaal al vlug in een revue-theater. Werd gesloten in 1930. Vanaf 1932 werd het Luna-theater-Palatinat en daarna gewoon Lunatheater.
Op dezelfde kant van de straat, aan het nr 28 was de Ciné Astra
gelegen.
In 1936 werd de aldaar gelegen danszaal verbouwd tot een moderne bioscoop. Vandaag herinnert zich alleen de luifel aan de straatzijde dat hier ééns een filmzaal was. In 1987 werd de zaal gesloten. Nu bevindt zich er de schoenwinkel "Scapino".
Verder in de straat aan het nr 96, was er dan nog de Carnot Palace (ook gekend als Rio en Scala). Deze zaal ging open in 1911. Eerst was er het cabaret "Palais d'été", dat omgedoopt werd tot Carnot Palace. Daarna werd de zaal in 1938 verbouwd en wijzigde de naamin "Rio". Onder de naam van "Scala" werd het tussen 1970 en 1997 een seksbioscoop.
En om het rijtje af te maken was er aan het nr 98-104 de Majestic
Deze zaal opende in 1924 en wisselde zijn ontstaan tot het einde af met film en revue, volgens de periode. In 1956 kwam de naam in de cinema-index niet meer voor, de zaal deed dan al een tijdje dienst als concertzaal. Ella Fitzgerald en Johnny Hallyday traden erop. Zij was tevens de thuishaven van het jeugdtheater, een functie die ze tot 1967 behield. Begin 2000 werd de zaal gesloopt voor een flatgebouw, met op het gelijkvloers de meubelzaak "Veduko".
(foto eigen beheer)
Dat waren dus 4 verdwenen filmzalen die gelegen waren in de Carnotstraat.
Verlaten we nu even deze straat en zien niet tegen de moeite om de Provinciestraat te nemen, dan was er aan het nr 147 nog Ciné Lux die in 1913 de eerste zaal was die als bioscoop kon beschouwd worden. Zij werd gesloopt voor een garage, maar ten huidige dage is er een mini-supermarkt gevestigd.
(foto eigen beheer)
Voilà, deze kant hebben we nu ook bezocht. In ons volgend Deel X, gaan we richting Offerande - Diepe - en Handelstraat. In deze omgeving waren er eveneens vele filmzalen, die spijtig genoeg ook verdwenen zijn.
Bron : De meeste inlichtingen en gegevens werden gevonden in het prachtig boek van Frank Heirman - Het Paleis om de hoek - een eeuw cinema in Antwerpen - uitgegeven door de Uitgeverij : Book & Media Publishing, Katwilgweg 2 bus 3 - 2050-Antwerpen (Frank Jaspers), waarvan wij de toelating kregen om de gegevens en foto's te publiceren en waarvoor onze hartelijke dank.
Buiten de foto's uit eigen beheer werden er ook foto's uit dit boek overgenomen, alhoewel ze niet van goede kwaliteit zijn, waarvoor onze verontschuldigingen.
Verdwenen filmzalen : Deel VIII - Koningin Astridplein en Van Wesenbekestraat -
In onze vorige uitgave waren wij op het "Statieplein", zodat wij nu richting Koningin Astridplein gaan. Hier waren eveneens verschillende zalen die tot de verbeelding spraken, zoals Ciné Astrid.
Aan het nr 42 bevond zich de Ciné Kursaal/Savoy
waar in 1902 reeds filmvoorstellingen werden gegeven in café Arabe. In 1912 verbouwde Jacques Souen het café tot een gezellige cinemazaal en veranderde de naam in "Kursaal". Na 15 jaar leegstand werd de zaal in 2004 afgebroken voor een kantoorgebouw.
Aan het nr 43 liet een bakkersfamilie, in het Panhuis, een garage ombouwen tot Studio Movy Daarvoor was er in die café al eens Ciné Royal gevestigd. Eind jaren '50 was de zaal al slecht onderhouden en vertoonde men er gewaagde films die een speciaal publiek aantrokken. De zaal werd na de sluiting, in 1964, snel afgebroken en vervangen door Hotel Agora.
Naast de Kursaal en Studio Movy, aan het nr 43, verscheen er een derde zaal, . Ciné Astrid
genoemd naar de overleden vrouw van Koning Leopold III en nam in 1938 de plaats in van café Pelikaan en een bankgebouw. Ciné Astrid sloot zijn deuren op 12.4.1992 In 2004 werd het gebouw afgebroken, samen met de Savoy voor een kantoorgebouw.
Volledigheidshalve vermelden wij aan de overzijde van het Koningin Astridplein, Ciné Royale (alhoewel deze zaal ten huidige dage nog bestaat en dagelijks seksfilms op het programma heeft staan) en Zaal Zoölogie.
Ciné Royale (ook gekend als Calypso Zoo en Pigalle) is gevestigd aan het nr 12 van het Koningin Astridplein. Sedert 1951 doet het dienst als sekszaal.
(foto eigen beheer)
Aan het nr 19 bevond zich de zaal Zoölogie In 1915 vonden in de feestzaal van de dierentuin al vertoningen plaats met de cinematograaf. De zaal ging echter al open op 25.7.1897 en was toen vooral bestemd voor symfonische concerten. In de jaren '60 werd ze herbouwd tot Koningin Elisabethzaal.
Alvorens we het Koningin Astridplein verlaten om de verdwenen filmzalen te bespreken in de Carnotstraat, gaan we toch even richting Van Wesenbekestraat, waar aan het nr 16, vanaf 1907 cinévertoningen werden gegeven in de aldaar toen gelegen populaire music-hall. El Dorado.Deze zaal ging ten onder bij de opkomst van de professionele films, en ten huidige dage is er nu de versmarkt, de "Criée".
Vooraan in de straat aan het nr 10, was er nog een filmzaal Ciné Splendid (ook gekend onder de naam van "Stereo") In 1932 bevond zich hier lokaal "De Lamp" en in 1937 werd het een vaste bioscoop. In 1943 verschenen er programma's onder de naam van "Ciné Stereo". De Vlaamse film "Janssens tegen Peeters" werd hier vertoond in 1944.
In oktober 1944, na de bevrijding, heette de zaal opnieuw "Splendid". In de huidige Supermarkt "Sun-Wah" zijn er nog delen van de bioscoop bewaard.
Voor ons volgende deel (Deel IX) gaan we nu de Carnotstraat in richting Borgerhout, om de verdwenen filmzalen zoals de "Rubens", de "Astra", de "Carnot Palace"en "de Majestic", en gaan we even richting Provinciestraat om de afgelegen "Ciné Lux" te bespreken.
Bron : De meeste inlichtingen en gegevens werden gevonden in het prachtig boek van Frank Heirman - Het Paleis om de hoek - een eeuw cinema in Antwerpen - uitgegeven door de Uitgeverij : Book & Media Publishing, Katwilgweg 2 bus 3 - 2050-Antwerpen (Frank Jaspers), waarvan wij de toelating kregen om de gegevens en foto's te publiceren en waarvoor onze hartelijke dank.
Buiten de foto's uit eigen beheer werden er ook foto's uit dit boek overgenomen, alhoewel ze niet van goede kwaliteit zijn, waarvoor onze verontschuldigingen.
Verdwenen filmzalen : Deel IV - op de Meir en omgeving -
In het stadscentrum waren er eveneens filmzalen, alhoewel deze door ons niet zo goed bekend waren. Uit ons onderzoek bleek dat er op de Meir, 3 filmzalen waren.
Op het nr 36 was er in het Sint-Jans Berchmans reeds in 1909 sprake van sporadische filmvoorstellingen, maar vanaf 1920 werd het professioneler aangepakt. Onder het impuls van de priester werd het gezellige zaaltje, de favoriete ontspanningszaal voor de zondagnamiddag. De vertoningen waren steeds uitverkocht. In 1970 stopte alle cinemavertoningen en werd de zaal omgebouwd tot turnzaal van het college.
Op het nr 65 was er Ciné Coliseum.
In 1910 kreeg de eigenaar Mathonet de toestemming om in de music-hall "Wintergarten" filmvoorstellingen te organiseren. In 1920 heropende de Wintergarten als vaste cinema onder de naam van Coliseum. In 1929 beheerde de NV Gerex de Coliseum, een bioscoop met 500 zitjes. In de zaal werden veel Duitse films vertoond. Toen in 1935 Dhr J. Vanderheyden "de Witte" draaide, kreeg de Coliseum hem in première. Rond 1959 werd de zaal gesloten en omgebouwd tot winkel
Aan de overzijde van dit pand bevond zich toen een huizenblok waar de Wapperstraat gelegen was. Nu heet deze open ruimte gewoon "Wapper". In 1904 werd hier de zaal "Folies Bergère" opgericht als revuetheater waar ook filmen werden gedraaid. De zaal deed even dienst als rolschaatspiste. Wanneer Ciné Roxy op de Meir openging, ging de Folies Bergère berg af en werd gesloopt na de 2° wereldoorlog. Waar deze gelegen was konden wij niet achterhalen. Vermoedelijk moet zij gelegen hebben in één van de panden waar nu de sportwinkel, de Slegte of de Free Shop is gevestigd.
Aan het nr 68 op de Meir was de befaamde Ciné Roxy gelegen,
waar in 1924 de eigenaars Spanoghe - De Paep het "Théâtre des Variétés", een 19° eeuwse operetteschouwburg kochten. Zij verbouwden de spektakelzaal in 1927 tot een cinemapaleis met 2000 zitjes. Een attractie was dat het cinemaorgel uit de vloer kwam. Bij het gebouw hoorden een café-restaurant en een hotel. Tijdens de 2° wereldoorlog werd de Roxy ingepalmd door de Duitsers. Nadien werd de zaal te duur en te groot in het onderhoud en kon niet op tegen de concurrentie van Dhr Heylen. De eigenaars bleven bij hun standpunt en weigerden de zaal te verkopen aan de Rex-baas, zodat men ze verhuurde aan de Televisie voor het houden van bals en shows. De bouwmaatschappij M. Peeters kocht de goedgelegen bioscoop op en sloopte het gebouw. In de plaats staat er nu een winkel van Urban Outfitters en een C & A winkel. Bekijk de bogen aan de gevel van "Urban Outfitters" en vergelijk deze met de vroegere foto van de Roxy, dan ziet men dat de gevel praktisch in zijn oorspronkelijke staat is gebleven.
Als we de Meir, via de Leysstraat verlaten, komen we aan de Frankrijklei, waar onmiddellijk rechts aan het nr 48 Ciné Odeon was gevestigd.
In 1912 besloot een groep diamantairs, onder de naam van NV Odeon, een bioscoopzaal te openen . Het was een middelgrote zaal in een woonhuis, gelegen aan de Tabaksvest. In 1928 werd Dhr V. Neutgens uitbater en noemde de zaal naar het huisnummer van de Frankrijklei "Studio 48".
Het gebouw werd beschadigd door een V-bom en veranderde even in de naam van "Vog", naar een filmverdeler. In 1952 was de zaal in handen van Dhr Heylen die ze liet moderniseren en er veel Franse films liet draaien. In 1985 was de Ciné Odeon één van de eerste cinema's die er moest aan geloven en door de filmbaas Heylen werd afgestoten. Een luxeboetiek palmde de bioscoop in maar bewaarde enkele artitecturale elementen.
Verder op de Frankrijklei, richting zuid, aan het nr 85, naast de Jezuïetenkerk is er de zaal Elckerlyc (foto eigen beheer)
die geopend werd op 25.1.1958 en bestemd was voor het draaien van films. In 1981 ging de zaal dicht voor de film, maar nu is zij nog steeds open als theaterzaal.
We komen nu zo stilletjes aan het centrum van de stad, het mekka van de film. In ons volgende deel V gaan we de verdwenen filmzalen bespreken in het traject Quellinstraat - De Keyserlei - Appelmansstraat en gaan we in de volgende delen stelselmatig verder richting Centraal Station en Koningin Astridplein.
Bron : De meeste inlichtingen en gegevens werden gevonden in het prachtig boek van Frank Heirman - Het Paleis om de hoek - een eeuw cinema in Antwerpen - uitgegeven door de Uitgeverij : Book & Media Publishing, Katwilgweg 2 bus 3 - 2050-Antwerpen (Frank Jaspers), waarvan wij de toelating kregen om de gegevens en foto's te publiceren en waarvoor onze hartelijke dank.
Buiten de foto's uit eigen beheer werden er ook foto's uit dit boek overgenomen, alhoewel ze niet van goede kwaliteit zijn, waarvoor onze verontschuldigingen.
Verdwenen filmzalen : Deel VII - traject De Keyserlei - Anneessensstraat - Breidelstraat -
In onze vorige aflevering (Deel VI) bevonden wij ons op de De Keyserlei en bespraken wij reeds de verdwenen filmzalen op deze lei. In dit deel bespreken wij nu de andere zijde, beginnend met de CinéRexdie samen met Ciné Metro de meest bekendste filmzalen waren en die door iedere rasechte Antwerpenaar gekend waren
We beginnen met Ciné Rex, die gelegen was aan het nr 13 van de De Keyserlei en geopend werd in 1935.
Op 16 december 1944 vernietigde een V2-bom de Rex en vielen er 567 doden en 291 gewonden, tijdens de vertoning van "Buffalo Bill", waaronder veel Britse soldaten. Een jaar later werd de Ciné terug herbouwd door Georges Heylen en ontstond het Rex-concern. Met de film van Fassbinder "Die Ehe der Maria von Braun" opende Dhr Heylen, in de kelder van de Rex zijn eerste filmstudio onder de naam van "Rex Club". Het luidde de voorbode van een hele reeks kleine zaaltjes (zoals Ambassade 1 tot en 5, en Odeon 1 tot en met 5), waarmee hij de concurrentie aanging met opkomende filmclubs. Deze zaaltjes werden gebruikt om geflopte films te draaien.
De zaal ging failliet in 1993 en werd gesloopt voor het huidige UGC-complex, met een ingang via de De Keyserlei, Van Ertborn -en Anneessensstraat.
(foto eigen beheer)
Wanneer wij het complex verlaten langs de zijde van de Anneessenstraat, dan was hier vroeger aan de nummers 20 en 22, respectievelijk Ciné Metro en Ciné Ambassade gelegen.
Ciné Metro ook gekend als Ciné Scala.
Op het einde van de 19° eeuw bouwden de gebroeders Blomme de Scala in moorse stijl. De prachtige gevel was versierd met mozaïeken en raambogen en werd snel een toonaangevend revuetheater. Een brand in 1906 vernietigde het theater dat onmiddellijk terug werd opgebouwd. Als één van eerste theaters nam de "Scala" films op in zijn programma. In 1935 werd de zaal verbouwd tot een cinema voor rekening van de Société Ananonyme d'Entreprises Cinématographiques (Sanec) De V2 die in 1944 de Rex vernietigde, verwoeste eveneens een groot deel van de Scala. Uit het puin verrees dan de Ciné Metro, gefinancierd door Metro Goldwyn Mayer. In 1962 palmde Dhr G. Heylen ook deze zaal in en in 1981 verdeelde hij de Metro in 2 zalen, t.t.z. Metro 1 op de benedenverdieping en Metro 2 op de bovenverdieping. . reclamestunt met den "Dikke en den Dunne"
Beide zalen sloten bij het faillissement van het Rex-concern en enkele tijd later werd het afgebroken om plaats te maken voor het Gaumont-UGC-complex
Die andere filmzaal, nl. Ciné Ambassades
lag juist naast Ciné Metro. Deze zaal werd opgericht in een bestaand pand met een brede zaal, zonder balkon en met een klein scherm. Dhr Heylen, weer hij, kocht de zaal op in de jaren '60 en voegde aan de naam van Ambassade een "s" toe, zodat er in de kelder 4 kleine zaaltjes werden geïnstalleerd met een beperkt aantal stoelen. Nadat Dhr Heylen de zaal Sinjoor sloot, kreeg de Ambassade's de naam Sinjoor. Ingevolge het faillissement van het Rex-concern gingen alle Ambassade's dicht om daarna gesloopt te worden voor de bouw van het Gaumont-UGC-complex (1995). Even verder, langs dezelfde zijde, in de straat, richting Franklin Rooseveltplaats was er aan het nummer 10 de Studio de Paris Architect A. Van Copenolle bouwde dit clubhuis, incluis de bar en speelzaal in 1931, in art-decostijl. Vanaf 1935 gaf beenhouwer Gyles er filmvertoningen in een zeer klein zaaltje (156 zetels). Na de tweede wereldoorlog werden er pikante films vertoond uitsluitend voor volwassenen. Net zoals de Royal, de Plaza en de ABC had de Studio de Paris een "slechte" reputatie. Nadien deed dit zaaltje dienst als dancing 'the President', maar staat momenteel leeg.
Gaan we nu terug richting de De Keyerslei, dan bevond er zich schuin over de Ciné Metro Ciné Vendome één van de bekendste zalen uit de jaren '30. Eerst heette de zaal "Studio Savoy" daarna "Stuart",
daarop "ABC",die de eerste sekszaal werd in de stad. De laatste eigenaar gaf de cinemazaal haar laatste naam "Vendôme" Na 1991 werd de zaal verbouwd tot restaurant, maar momenteel is het leegstaand. We verlaten we nu de Anneessensstraat en begeven we ons in het "statiekwartier" dan was er op het "Statiepleintje", zoals de Antwerpenaren dit pleintje noemen, de Ciné Plaza, in feite gelegen in de Breidelstraat 19 In 1933 werd de dancing Royal verandert in een cinemazaal, nl Cinema Plaza.
Zij was ook één der eerste sekszaaltjes, alhoewel... In de jaren '50 de film van Ingmar Bergman "Een zomer met Monika"
als verdorven werd beschouwd, omdat er voor de eerste maal, een blote borst werd vertoond ? In 1960 werd het echter een echt sekszaaltje en werd er later tussen de films aan striptease gedaan. In 1995 veranderde het in een Lunapark.
In ons volgende Deel VIII, gaan wij ons bezig houden met de verdwenen filmzalen die gelegen waren op het Koningin Astridplein.
Bron : De meeste inlichtingen en gegevens werden gevonden in het prachtig boek van Frank Heirman - Het Paleis om de hoek - een eeuw cinema in Antwerpen - uitgegeven door de Uitgeverij : Book & Media Publishing, Katwilgweg 2 bus 3 - 2050-Antwerpen (Frank Jaspers), waarvan wij de toelating kregen om de gegevens en foto's te publiceren en waarvoor onze hartelijke dank.
Buiten de foto's uit eigen beheer werden er ook foto's uit dit boek overgenomen, alhoewel ze niet van goede kwaliteit zijn, waarvoor onze verontschuldigingen.
Verdwenen filmzalen : Deel VI - traject De Keyserlei en Pelikaanstraat -
Zoals in ons vorig Deel V beschreven, betreden wij nu terug de De Keyserlei en volgen deze richting Centraal Station.
De eerste filmzaal die aldaar gelegen was aan het nr 42 was Ciné Regina. In dit pand, een winkelhuis, werd in 1950 een kleine bioscoop geïnstalleerd met een beneden -en bovenverdieping met in het totaal 280 zitplaatsen. De eigenaar, Dhr De Backer, bezat toen ook de "Capitole", die verder wordt besproken, en de "Cameo" in de Begijnenstraat (zie deel III - verdwenen filmzalen in het Sint-Andrieskwartier).
In 1958 draaide gedurende lange tijd "The Bridge on the River Kwai". In de jaren '60 veranderde de zaal "Regina" in het sekszaaltje "Paris". In 1995 verbouwde juwelier Slaets het pand volledig.
(foto eigen beheer)
Even verder in het nr 54 was de alomgekende ciné Capitole gelegen.
Met de Rankfilm "Victoria en haar Huzaar" opende deze eerste bioscoopzaal, die L. Stynen bouwde, haar deuren. Een ingang, met lange gang op de De Keyserlei, leidde naar een zaal die in de Vestingstraat (nr 30) lag. In 1936 werd de zaal vergroot. Na de tweede wereldoorlog werd Ciné Capitole opgenomen in een groep waaronder "Ciné Ambassade" - "Regina" en de "Cameo" zaten en die eigendom waren van Dhr De Backer. In 1960 werd de Capitole eigendom van Dhr Heylen, die er een persfilmzaal van maakte. In het jaar 1987 sloot de Capitole om plaats te maken voor winkels en een diamantbeurs. Naast de Capitole in de nummers 60-62 was de Cineac gelegen. In 1929 werd het "Century Hotel" gebouwd in art-decostijl. Daarvoor bevond zich op die plaats Cinema Palace, waar korte filmpjes werden vertoond voor de wachtende treinreizigers. Het zeer groot hotel had in de kelders een filmzaal. In 1934 specialiseerde Cinema Cineac zich in het vertonen van tekenfilms en actualiteit. Op het einde van de jaren '60 werd het zaaltje gesloten. Na leegstand opende de toenmalige eigenaar J. Rastelli 2 studiozaaltjes die in 1974 moesten sluiten voor de concurrentie met Dhr Heylen. Nu is er het Hotel De Keyser gevestigd.
(foto eigen beheer)
Verlaten we nu de De Keyserlei, en begeven we ons in de Pelikaanstraat, dan was er juist achter de hoek de ingang naar Studio Century
Eind jaren '70 wanneer het publiek de weg niet meer vond naar de filmzalen begon G. Heylen zijn grote filmzalen op te delen. Met Brabo - Tijl en Wapper opende hij 3 nieuwe zalen in de kelder van het Century Center, die te bereiken waren via de Pelikaanstraat. Gezien deze eveneens geen groot succes waren werd de zaal herdoopt tot "Century". Met de komst van de Mediamarkt en de reorganisatie van het Century Center verdwenen de zalen volledig in 1993.
(foto eigen beheer)
Wandelen we verder in de Pelikaanstraat richting Belgiëlei, dan was er ter hoogte van het nr 102 een filmzaal, die ons totaal onbekend is, nl. de "Tivoli" Vanaf 1906 tot 1907 zouden hier filmvoorstellingen gegeven zijn in het aldaar toen gelegen café Tivoli. Keren we nu op onze stappen terug richting de De Keyserlei, dan gaan we in het volgende Deel VI, het traject De Keyserlei - Anneessensstraat en Breidelstraat, waaronder de Rex - Studio de Paris - Ambassades - Metro - Scala en Plaza, bespreken.
Bron : De meeste inlichtingen en gegevens werden gevonden in het prachtig boek van Frank Heirman - Het Paleis om de hoek - een eeuw cinema in Antwerpen - uitgegeven door de Uitgeverij : Book & Media Publishing, Katwilgweg 2 bus 3 - 2050-Antwerpen (Frank Jaspers), waarvan wij de toelating kregen om de gegevens en foto's te publiceren en waarvoor onze hartelijke dank.
Buiten de foto's uit eigen beheer werden er ook foto's uit dit boek overgenomen, alhoewel ze niet van goede kwaliteit zijn, waarvoor onze verontschuldigingen.
Verdwenen filmzalen : Deel V - traject Quellinstraat - De Keyserlei en Appelmansstraat -
In dit deel treden we binnen in het mekka van de film, waardoor Antwerpen de naam kreeg van hoofdstad van de film in België en waren de meeste zalen eigendom van filmbaas Heylen.
Niet alleen op de De Keyserlei en het Koningin Astridplein waren er bioscoopzalen, maar ook in de aanpalende straten rezen de zalen als paddestoelen uit de grond.
Beginnend in de Quellinstraat werd in 1916 door de eigenaar P. Tyck (ook eigenaar van de Anvers Palace en de Pathé), de zaal ontworpen als zaal "Eden". Eerst ging het om een grote gelijkvloerse zaal met daarrond een galerij. Er was tevens een accomodatie voorzien voor het opvoeren van revues.
In 1960 nam Dhr Heylen de zaal over en voegde ze toe aan zijn Rex-imperium. De zaal werd gemoderniseerd en kreeg de naam van Ciné Quellin.
In 1982 verdeelde Dhr Heylen de zaal in 3 delen, zodat de kelder - het gelijkvloers en het balkon, respectievelijk de namen kregen als "Quellin 1 - 2 en 3".
De zalen werden allen gesloten wegens het faillissement van Dhr Heylen en werd in 2000 verbouwd tot kantoorruimte. Alleen de gevel werd bewaard.
(foto eigen beheer)
Schuin tegenover Ciné Quellin bevond zich Ciné Crosly, waarvan de ingang gelegen was op de hoek van de De Keyserlei en de Quellinstraat, met aan een blinde muur in de Quellinstraat de nooduitgang. In 1920 opende de NV "Trocadero" de verbruikerszaal met filmvoorstellingen. Na de tweede wereldoorlog speelde de Britse soldaten er bowling. Na de oorlog heropende de zaal onder de naam van Ciné Calypso
Na jaren van leegstand in de jaren 60 richtte de Nederlandse Calypsogroep er in 1973, 3 filmzalen.
Na de overname door Superclub (1986) - E. Kloeck - Cartoon's (1992) en Gaumont (1995) ging het met Ciné "Calypso" bergaf. De zaal werd gesloten in 2000 tot een bankgebouw van ING.
Begeven we ons nu terug naar de De Keyserlei, richting Centraal Station, dan was er op de hoek met de Appelmansstraat Ciné Pathé
In 1907, vestigde de eigenaar F. Krüger, in een voormalig herenhuis van burgemeester Jan Van Rijswijck, de eerste vaste bioscoop van Antwerpen. Voordien vertoonde hij slechts films op kermissen. De cinemazaal kreeg toen de naam van "Krüger".
Tijdens de tweede wereldoorlog kwam deze zaal in handen van de Duitsers onder de naam van "El Dorado" en veranderde het interieur in zijn geheel. Na de bevrijding werd de zaal eigendom van de groep Tyck en kreeg het zijn oorspronkelijke naam terug van "Pathé".
Wanneer de cinema in handen kwam van Dhr Heylen werd het "De Sinjoor".
Gans het pand werd gesloopt en vervangen door het "Hylit Hotel".
Het operette-theater Palladium ging open in 1920, op nieuwjaarsdag. Wegens het geringe succes, werden A. De Paep en Spanoghe eigenaars en gaven de zaal de naam van "Empire".
waar men onmiddellijk films begon te draaien.
In 1927 kreeg de zaal een bioscooporgel dat tijdens de pauze gebruikt werd.
Tijdens de tweede wereldoorlog weigerde De Paep Duitse films te draaien.
In de jaren 60 deelde ze mee in de malaise en moest de zaal eveneens sluiten zoals de naastgelegen "Anvers Palace" voor een shoppingcenter.
In het nummer 31 naast de Empire was de Anvers Palace gelegen.
In 1915 liet de eigenaar P. Tyck het gebouw optrekken om de gegoede stand naar de film te lokken. De inkomprijs was vier maal hoger dan in de andere zalen, maar de luxe was enorm. Er was plaats voor 1500 personen. De zaal was voorzien van een groot doek en tijdens de voorstellingen werd er koffie en gebak opgediend. Hij maakte in de kranten met de vermelding dat het de "mooiste zaal van de stad" was, dat de "consommaties van de beste kwaliteit waren" en dat de cinemazaal geschikt was voor een "select publiek".
Tijdens de tweede wereldoorlog deed de zaal dienst als soldatentheater en werd ze beschadigd door een V-bom.
De Anvers Palace behoorde tot de groep die eveneens de Pathé, de Eden en de Empire beheerde. In de jaren 60 probeerde Dhr Heylen het volk terug naar de bioscoopzalen te krijgen, maar tevergeefs, de Anvers Palace moest eveneens de duimen leggen voor een parkeertoren en een shoppingcenter.
(foto eigen beheer)
In ons volgende deel VI keren we terug naar de De Keyserlei en volgen deze richting Centraal Station en gaan dan de Pelikaansstraat in.
Hier zullen we achtereenvolgens de filmzalen Capitole - Cineac - Palace -- Regina - Century met Brabo-Tijl-Wapper en Tivoli bespreken.
Bron : De meeste inlichtingen en gegevens werden gevonden in het prachtig boek van Frank Heirman - Het Paleis om de hoek - een eeuw cinema in Antwerpen - uitgegeven door de Uitgeverij : Book & Media Publishing, Katwilgweg 2 bus 3 - 2050-Antwerpen (Frank Jaspers), waarvan wij de toelating kregen om de gegevens en foto's te publiceren en waarvoor onze hartelijke dank.
Buiten de foto's uit eigen beheer werden er ook foto's uit dit boek overgenomen, alhoewel ze niet van goede kwaliteit zijn, waarvoor onze verontschuldigingen.
DEEL 4 : wist-je-datjes over de gedenkplaten -en stenen in Antwerpen : van Groenplaats tot aan Grote Markt
GEDENKPLATEN -en STENEN
in ANTWERPEN
DEEL 4 :
" van Groenplaats naar Grote Markt "
In het Deel 3 waren we geëindigd aan de Kruidtuin gelegen aan de Leopoldstraat. Om onze zoektocht naar de gedenktekens verder te zetten, vertrekken we aan de Lombardenvest, een straat die we in deel 3 over het hoofd hadden gezien en waar zich aan de gevel van het huis nummer 6 de hieronder afgebeelde steen bevindt, voor
ABRAHAM VERHOEVEN
Wist U dat .... ?
- Abraham Verhoeven geboren werd te Antwerpen ca 1575 en aldaar stierf ca 1652.
- zijn gedenkplaat werd uitgebeiteld in de steen van het pand nr 6 van de Lombardenvest, waar het Dagbladmuseum was gevestigd.
- hij journalist was en één van de eerste krantenuitgevers.
- hij uitgever was van "Zijn Nieuwe Tijdinghe" waarvan het eerste exemplaar verscheen op 27.6.1629.
- hij tevens een straatnaam kreeg op Linkeroever.
Bron : - uit schrijvers op Linkeroever (uitgave dd. 4.5.2003) - erfgoedcel Antwerpen, AMVC - Letterhuis. - Wikipedia
Na dit recht gezet te hebben, begaven we ons via de Pandstraat naar de Groenplaats waar op de hoek het Postkantoor Antwerpen 1 was gelegen. Groot was onze verbazing vast te stellen dat dit kantoor gesloten was en een andere bestemming had gekregen. Gezien wij in het verleden, in een lokaal aan de kant van de Pandstraat, de hieronder afgebeelde gedenkplaat
IN MEMORIAM voor de POSTBEDIENDENhadden gefotografeerd voelden wij het onze plicht deze toch kenbaar te maken
Na dit recht gezet te hebben, kunnen we beginnen met ons Deel 4 en begeven we ons
via de Schoenmarkt aan het nr 8 waar zich het kapelleke
O.L.V. van TOEVLUCHTSOORDbevindt.
Wist U dat ... ?
- dit kapelleke bij de Antwerpenaren gekend is onder de naam van het oudste ambacht, omdat de beoefenaarsters hier kwamen mediteren.
- de kapel dateert van ca 1477.
- het hoorde bij het godshuis "Onser vrouwen convent" of "Aelmoesenhuys" dat zijn ontstaan te danken heeft aan Hendrik Suderman, de milde gever, ditmaal om arme jonge maagden, weduwen en eerbare vrouwen te huisvesten (1343).
- wanneer het godshuis verdween,de kapel bloeiender dan ooit is geworden.
Bron : - Gids voor Oud-Antwerpen van George Van Cauwenbergh
Na even het interieur bekeken te hebben, steken we straat over richting Beddenstraat en op de hoek met de Eiermarkt, aan het GB-shoppingcenter het standbeeld van
TEUN DE EIERBOERmet de volgende inscriptie op de steen
Wist U dat ... ? - de tekst op de steen als volgt luidt :
"""Ik ben Teun de Eierboer ook genaamd Koekeloer alle grieven van 't volk kozen mij als tolk Anno 1667"""
- een citaat van hem luidt : """Op 't Steenen Kerkhof ofte Waaigat kunnen vertier en logement komen en gaan. Het Putteke en den toren zullen er altoos staen"""...
- het Steenen Kerkhof in het verleden samen met het Groenkerkhof, de kathedraal omringde.
- met het "Waaigat" bedoeld wordt, de hevige windstoten, die door de 123 meter hoge kathedraal wordt veroorzaakt in het straatje tussen Handschoenmarkt en Groenplaats.
Bron : - Gazet van Antwerpen.
We volgen de Eiermarkt tot aan de Groenplaats en wandelen via de Jan Blomstraat naar de Handschoenmarkt, waar we in een nis van de zuidertoren, het standbeeld van "De Steenkappers kunnen bekijken. Aan de voet van het standbeeld de gedenkplaat voor
PIETER APPELMANS
Wist U dat ... ?
- Pieter Appelmans geboren werd te Antwerpen in 1373 en aldaar overleed op 25.5.1434. Hij architect en steenkapper was.
- de Jan Blomstraat, vroeger het "Molengat" werd geheten en dat het vanaf de 18° eeuw het nog Rioolstraat. was.
- in 1968 de Jan Blomstraat naar de van Duitsland afkomstige stadsbouwmeester werd genoemd.
- ter gelegenheid van het bezoek van koning Leopold III en koningin Astrid aan Antwerpen, de gedenkplaat op 12.5.1935 plechtig werd onthuld samen met het Appelmans monument.
- er tegenover dit monument aan de Tempelstraat een inscriptie te vinden is met de naam "R. Appelmans". Wijst dit naar 'rue Appelmans' ?. We weten het niet, maar willen het toch vermelden.
Wij begeven ons naar de ingang van de O.L.V.kathedraal
waar we ongeveer naast de prachtige ingang van de kathedraal de gedenkplaats voor het graf van
QUINTEN MATSIJS aantreffen
Ongeveer in het midden van de Handschoenmarkt werd deze gedenkplaat tussen de kasseien aangebracht met tevens een granieten blok ter ere van
NELLO & PATRASCHA geschonken door Toyota.
We verlaten de Handschoenmarkt, langs het kleine straatje, aan de Putkevie, nl de Maaldersstraat en komen alzo op de Grote Markt. Aan het nr 4 het geboortehuis van
ANTOON VAN DIJCK
Wist U dat ... ?
- volgens Augustin Thijs Ernest Van Dijck hier niet geboren zou zijn, maar in de Korte Nieuwstraat op 22.3.1599.
- hij als wonderkind, assistent was van P.P. Rubens.
- hij in Londen overleed op 42 jarige ouderdom op 9.12.1641.
Aan het nr 9 vinden wij een inscriptie op de gevel van het
Voormalig huis "DE SPIEGHEL"
Wist U dat ... ?
- dit voormalig huis in 1620 eigendom was van een gewapende gilde "De Jonge Handboog of Ghebrokene Pese"
- de inscriptie op de gevel luidt :
"""Der vaadren kunst lag hier bedekt en sliep tot ik haar heb gewekt U glanst en lacht nu weer, vol pracht vol vreugde van ons en 't nageslacht 1500 - - - 1904"""
Bron : - Gids voor Oud Antwerpen van George Van Cauwenbergh
Aan het nr 58 de gedenkplaat van het geboortehuis van
ALICE NAHON
Wist U dat ... ?
- zij geboren werd te Antwerpen op 16.8.1896 en gestorven aldaar op 21.5.1933.
- zij een Antwerpse dichteres was met een wankelende gezondheid en verbleef vaak als kind in sanatoria.
- zij in haar laatste levensjaar in de Carnotstraat woonde.
- in Vlaanderen Nahon wellicht het meest bekend is van de versregels van haar "Avondliedeke III"", dat luidt :
""" 't is goed in 't eigen hert te kijken, nog even voor het slapen gaan, of ik van dageraad tot avond, geen enkel hert heb zeer gedaan """.
- er nog twee dichtbundels van haar bekend zijn, zoals : - Vondelingskens (1920) en Op zachte vooizekes (1921)
Bron : - Antwerpse gedenkplaten van Piet Schepens. - Wikipedia
Aan het nr 44 het geboortehuis van
JEF LAMBEAUX
Wist U dat ... ?
- Jef Lambeaux geboren werd te Antwerpen op 14.1.1852 als zoon van de Waal Thomas Antoine Lalbeaux en de Vlaamse Maria Ludovica Lonen.
- het standbeeld van Brabo zijn meest gekende werk is.
- dit standbeeld ingewijd werd op 21.8.1887.
- de beelden op het Hanzahuis aan de Suikerrui en het beeld van Sint-Joris met de draak op het dak van het huis "Spaengien" van hem is.
Hier stopt ons deel 4, zodat we de volgende episode kunnen wijden aan Deel 5 dat meestal zal gaan in de omgeving achter de Grote Markt - Scheldekaaien tot Sint-Paulusplaats.
Deel 3 : wist-je-datjes over de gedenkplaten -en stenen in Antwerpen begrepen tussen Nationalestraat en Leopoldstraat
GEDENKPLATEN -en STENEN
in ANTWERPEN
DEEL 3 :
"tussen Nationalestraat en Lange Gasthuisstraat"
Aan het einde van deel 2 bevonden wij ons in het Sint-Andrieskwartier, meer bepaald aan de Reyndersstraat.
In ons huidige deel gaan we de gedenkplaten -en stenen trachten te vinden in het gedeelte begrepen tussen de Nationalestraat en de Leopoldstraat.
Als bronnen kunnen wij vermelden :
- Antwerpse gedenkplaten van Piet Scheepens en Wikipedia
- de meeste foto's zijn eigendom van de auteur, mits uitzondering van enkele waarvan wij dan uiteraard de herkomst van vermelden.
We begeven ons naar de Begijnenstraat, waar zich de
CELGEVANGENIS bevindt.
Wist U dat ... ?
- deze gedenkplaat een hulde brengt aan de gefusilleerden en politieke gevangenen uit de oorlogen 1914-1918 en 1940-1945, die in de gevangenis opgesloten waren.
We verlaten de Begijnenstraat via de Sint-Rochusstraat richting Schermersstraat en nemen daar de eerste straat links, nl. het Mechelseplein, waar zich de Sint-Joriskerk bevindt. In de kerk vonden wij de gedenkplaat voor
JAN SWERTS Deze foto is wel onduidelijk wegens het flitsen,maar toch herkenbaar.
Wist U dat ... ?
- Jan Swerts een Belgisch schilder was die geboren werd te Antwerpen, op 25.12.1820 en gestorven is te Mariënbad op 11.8.1879)
- hij een student was van Nicaise De keyser die zich verdienstelijk maakte voor de monumentale kunst van België door de Belgische overheid er toe te brengen in 1859 een tentoonstelling van kartons van Duitse meesters in Brussel en Antwerpen te organiseren.
- hij samen met Godfried Guffens omvangrijke muurschilderingen met een religieuze en historische inhoud maakte, die aansluiten by de richting van de nieuwe Duitse classicisten. - er een werk van hem te zien is in de Sint-Joriskerk te Antwerpen waar zij aan werkten van 1859 tot 1871
- hij vanaf 1874 directeur was van de Academie voor Schone Kunsten in Praag.
Na het verlaten van de kerk begeven we ons naar de Lange Gasthuisstraat waar rechts vooraan in de straat het
MARNIXHUIS is gelegen. In de inkomhal hangen deze twee gedenkplaten
Wist U dat ... ?
- Filips Van Marnix verbleef ten huize "Marnix" in de Lange Gasthuisstraat.
- er een gedenkplaat "in Memoriam" in de gang van het Marnixhuis hangt . Bekijk de plaat maar goed, want in die tijd was "Alfons Van Camp" (Nvdr : zelde naam als deze van de auteur) reeds bekend onder het personeel van de Commissie van Openbare Onderstand.
Naast het Sint-Elisabethziekenhuis en het Elzenveld ligt het
MAAGDENHUIS
Wist U dat ... ?
- deze gedenkplaat, in een glazen kast, in de gang van het Maagdenhuis staat, met de vermelding dat dit museum werd opgericht ten jare 1930
Gaan we nu verder richting Korte Gasthuisstraat dan bevindt zich aan het nr 23 van de Lange Gasthuisstraat de gedenkplaat voor
MAYER VAN DEN BERGH (1858 - 1901) In de hal de hieronder afgebeelde gedenkplaat
Wist U dat ... ?
- Fritz Mayer een verwoed verzamelaar was, van schilderijen, beeldhouwwerken, wandtapijten, tekeningen, glasramen, enz...
- hij voor ieder werk hij een geschikte kamer vond in zijn museum en hierdoor een uitzonderlijke collectie kreeg.
- hij in 1887 tot de adelstand verheven werd en de toelating verkreeg zijn naam te binden aan zijn moeder en van toen af hij Fritz Mayer Van den Bergh heette.
- zijn al te vroege dood in 1901 voor zijn moeder, Henriette Van den Bergh, een enorme klap was en zij besloot zijn verzameling voor het geslacht te vrijwaren.
- zij hem altijd heeft gesteund en het museum liet bouwen (1901-1904) om het levenswerk van haar zoon te bewaren.
Bron : - Ippa's museumgids van Julien Remoortere, dd. sept. 1987
Aan de overzijde van de straat aan het nr 23 .....
We wandelen nu tot aan de eerste straat links, nl de Oudaan met het
ADMINISTRATIEGEBOUW dat momenteel onderdak verschaft aan verschillende politiediensten, echter niet voor lang, want deze gaan allemaal richting Luchtbalkazerne. Voor het gebouw staat de hieronder afgebeelde gedenksteen
Wist U dat ... ?
- dit gebouw beter bekend is als de "Politietoren"
- dit Torengebouw 12 verdiepingen telt en ontworpen werd door de architect Braem.
- om de plannen te verwezenlijken de "Cité" uit 1880, van architect De Cluysenaer, en een modern bedrijfsgebouw uit 1941 van architect De Koninck onteigend en gesloopt moest worden.
- het tot 9 oktober 1958 duurde tot de eerste steen werd gelegd.
In de hal van het gebouw de hieronder afgebeelde "in memoriam" gedenkplaat voor de gevallen slachtoffers van hun plicht
Wist U dat ... ?
- deze gedenkplaat zich vroeger in de Bogaerdestraat te Antwerpen bevond, waar de toen onder gebrachte Politie Mobiele Brigade was gekazerneerd.
- door het in gebruik nemen van het gebouw aan de "Bijenkorf" de plaat een plaatsje kreeg onder de trap aan de liften.
We verlaten de "Politietoren" langs de zijde van de Everdijstraat en aan het nr 13, aan de gevel van het huis "De Stad Duinkerke" ,de gedenkplaat voor
Adriaan DE BROUWER en Pauwel du PONT
Wist U dat ...?
- Adriaan De Brouwer, kunstschilder, geboren te Oudenaarde in 1605, (sommige bronnen spreken van 1606) en overleden in 1638, samen met Pauwel du Pont, gewoond zou hebben, wat eveneens door diezelfde bronnen in twijfel wordt getrokken.
- zij toch beiden hier hun gedenkplaat kregen.
- Adriaan De Brouwer een onregelmatig leven leed en er maar wat op los leefde, wat blijkt uit zijn werken met onder andere marginalen, moordenaars, dronkelappen en dorpsidioten.
- hij dan de schilder van de ellende der behoeftigen genoemd werd.
- hij in 1633 in de gevangenis belandde en door tussenkomst van P.P. Rubens hij echter in vrijheid gesteld.
- hij overleed in 1638.
Wist U dat ... ?
- Pauwel du Pont, alias Pontius, geboren werd te Antwerpen 27.5.1603, en daarentegen een plaatsnijder was, die in 1641 het huis "De Stad Duinkerke", aan de Everdijstraat liet bouwen.
- hij er tot zijn dood, tot 16.1.1658, woonde.
- du Pont één der grootste plaatsnijders van zijn tijd was en zijn voorkeur ging naar portretten en religieuze taferelen.
Bron : - Antwerpse Gedenkplaten van Piet Schepens.
We betreden één van ingangen van de "Bijenkorf", langs de zijde van de Everdijstraat en vinden langs de kant van de Korte Gasthuisstraat, weggedoken in een gang, de gedenkplaat voor
François Ferdinand Louis (LODE) CRAEYBECKXEen plaats die hij volgens ons niet verdient
Wist U dat ... ?
- Lode Craeybeckx geboren werd te Antwerpen op 24.11.1897 en aldaar stierf op 25.7.1976.
- hij eenVlaams socialistisch politicus, volksvertegenwoordiger (1932-1968), burgemeester van Antwerpen (1947-1976), was.
- in de periode 1933-1937 burgemeester was van Deurne en in 1946 minister van Koloniën.
- zijn "flamingatisme" samen ging met zijn sociale bewogenheid en maatschappijvisie.
- hij tijdens wereldoorlog II duidelijk afstand deed van de collaboratie.
We verlaten de "bijenkorf" langs de zijde van de Korte Gasthuisstraat en voor het wandel -en winkelcentrum staat het beeldje van
DEN DEUGNIET met onder het beeldje een gedenkplaat
Wist U dat ... ?
- dit beeldje verwijst naar de lokale mentaliteit van de Antwerpenaar met het gezegde : "mé iel Antwaerpen, moar ni mé mij".
-Luc Verlee Den Deugniet maakte in opdracht van de stad Antwerpen in 1976.
- er een liedje bestaat, gemaakt door John Lundström, ° 6.10.1919 en + Merksem 25.7.1990, waarvan de tekst op het plaatje onder het beeldje luidt :
Oep den Oudaan stater nondedju
à ventje in z'n blote ku
't is famile van "Manneke Pis"
ge kunt goe zien dat ne'n "Deugniet" is
Refrein : ja, ja, ja ...
Mensen bleft toch staon
en komter mor is aon
mor dooget met fatsoen
dan moude "wenske" doen
't is 't allerschoenste "gat"
van hiel de koekestad
ja hiel de waereld rond
vind men gien schoener "kont"
Refrein : ja, ja, ja ...
Er staot geschreve onderaon
"Met hiel de Stad, mor nie me mij"
En die da nie goe verstaon
zen nie van hier, geloofd me vrij
Refrein : ja, ja, ja...
- dit beeldje gegoten werd bij Kunstgieterij Ferbuyt en gemouleerd werd in zand,een uniek procedé die nu nog bij Kunstgieterij De Clercq-Ginsberg wordt uitgevoerd.
'Hedde on zen kont gekomen', ja ? dan gaan we verder langs de Huidevettersstraat rechts af naar de Komedieplaats, waar we het prachtig gebouw van de Koninklijke Nederlandse Schouwburg, nl. "Den Bourla" zien oprijzen. Op de gevel, op de hoek, van de Orgelstraat werden de hieronder afgebeelde gedenkplaten aangebracht i.v.m.
Pieter Bruno BOURLA
Wist U dat ... ?
-
Pieter Bruno BOURLA (° Parijs 19.12.1783 - + Antwerpen, 31.12.1866) meer
dan 40 jaar stadsbouwmeester was.
- h
ij o.a. de bouwer was van de KNS (Koninklijke Nederlandse Schouwburg), gelegen aan de
Komedieplaats. Vroeger heette de KNS "Grand Theâtre Royal Français", en vanaf 1853
werd de toen geheten "Schouwburgplaetse", Komedieplaats.
- i
n 1862 Bourla ontslag nam als stadsbouwmeester. Hij is dan 79 jaar oud.
- h
ij overleed te Antwerpen op 31.12.1866, n
a begraven te zijn naast zijn kerk op het Sint-Lauretiuskerkhof werd hij wegens het
verdwijnen van dit kerkhof ontgraven op 12.12.1929, en op 4.1.1930 overgebracht naar het
erepark van het Schoonselhof.
- op 7.1.
1938 zijn bronzen gedenkplaat kreeg die te vinden is langs de zijde van de Orgelstraat.
- het, het werk is van J. De Braekeleer en dat deze gedenkplaat een afgietsel is van het bas-reliëf in gebakken aarde dat op zijn graf staat.
- op 19.4.1991 het restauratiewerk van het Bourla-theater werd aangevat in aanwezigheid van verschillende hoogwaardigheidsbekleders, zoals ministers, de gouverneur, burgemeester van Antwerpen en Schepen. De architecten waren De Winter & Van Hunsel.
We gaan verder richting Leopoldplaats, maar gaan even naar links, de Arenbergstraat in waar aan het nr 17 de gedenkplaat voor
Jan BRUEGHEL de oudemet de volgende tekstte zien is, nl. "in dit huis stierf / 1568 / Jan Brueghel / 16.25 / kunstschilder / 1568 - 1625 "
Wist U dat ... ?
- hij geboren werd te Brussel in 1568 en gestorven te Antwerpen op 13 januari 1625, op 57jarige ouderdom tengevolge van cholera.
- hij stierf in het huis gelegen aan de Arenbergstraat nr 17, waar tevens zijn gedenkplaat is aangebracht.
- Jan Brueghel een Brabantse kunstschilder was uit de barokperiode en zoon van : - Pieter Brueghel de Oude en vader van Jan Brueghel de Jonge.
- hij ook de fluwelen of bloemenbreughel werd genoemd.
- in 1589 hij naar Italië trok , waar hij in Napels, Rome en Milaan werkzaam was.
- in 1596 hij naar Antwerpen kwam waar hij tot zijn dood verbleef.
- Jan Brueghel de oude één van de meest gezochte schilders was naast Pieter Paulus Rubens en benoemd werd tot hofschilder van aartshertog Albrecht van Oostenrijk en de infante Isabelle van Spanje.
We gaan terug naar de Leopoldstraat waar tegenover de Henri Van Heurckstraat de
KRUIDTUIN of in het Antwerps "Den Bottanieke nof"
Wist U dat ... ?
- dit blauw-wit bord van beschermd monument zich bevindt aan de ingang van de Kruidtuin.
- de huidige inkompoort in 1826 ontworpen werd door architect Pierre Bourla en gerangschikt werd als landschap in 1950.
Hier eindigt het deel 3, zodat we ons kunnen klaarmaken om het deel 4 op papier te zetten, waar we zullen beginnen aan het Postkantoor op de Groenplaats om zo verder te gaan richting Grote Markt en omgeving.
Ik ben Van Camp Alfons, en gebruik soms ook wel de schuilnaam fonne - ennof - fons - alfons - fonsvc - alfie en ook alfonsvc.
Wist U dat ... ? 
In de deuromlijsting 3 heiligen St.-Margaretha met de draak - in het midden Johannes de Evangelist 
Eens werden hier vanaf 1920 films vertoond. Het was één der mooiste en knapste zalen van het Kiel, dat ook bekend was onder de naam "Modern Palace".
.
