Het weer van de dag VOLKSHEILGE - OUDE VOLKSGEBRUIKEN-
07-02-2007
Insecten als weervoorspellers !
Vandaag laat ik de dieren nog eens aan t woord en wel deze die soms heel vervelend kunnen zijn en die men muggen noemt. Lees maar eens wat de weerspreuken ons daar over vertellen :
Blazen in februari de muggen alarm,
houdt dan in maart uw oren warm.
Nog anders gebracht :
Februari muggendans,
geeft voor maart een slechte kans.
Hopelijk krijgen we deze maand nog geen muggen te zien ?
Weten jullie waarom wij in februari de boeren het minst horen klagen ?Zo neen, kijk dan eens een ietsje lager. Aan het eind van het hoofdstukje over Chrysolius, vindt u het antwoord daarop.
Morgen krijgt u dan weer alles tehoren omtrent Sinte-Apollonia die op 9 februari op bezoek komt.
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
7 Februari 2006 was een bewolkte zonloze dag met een maximum temperatuur van 8,7° om 13u44 waargenomen. De minimum temperatuur bedroeg toen 4° en die werd om 0u07 opgetekend. 7 Februari 2005 was een zonnige dag waar het kwik om 14u50 zijn hoogste punt bereikt had en dat liet 3,8° optekenen. De minimum temperatuur bedroeg die dag min 3,5° en die werd 's morgens om 5u24 waargenomen. De warmste 7de februari sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 1990 met 15°. De koudste 7de februari ooit kwam in 1895 voor met min 18,3° !
De oude volkskalender vertelt vandaag iets over Chrysolius.
Vandaag, 7 februari vertellen de oude volkskalenders een verhaal van Chrysolius. Neen dat is geen weerheilige maar het leek wel een enorm straffe man te zijn. De overlevering vertelt dat die man destijds onthoofd werd, waarna hij zijn hoofd in eigen handen nam en er mee op stap ging, helemaal weer naar huis ! Wat er bij zijn thuiskomst gebeurde wordt nergens verteld. Het inspireerde onze voorouders wel om Chrysolius als de schutspatroon tegen hoofdpijn te beschouwen, en hoe dat kwam hoef ik niet meer te vertellen neem ik aan. Wat ik u nog wel schuldig ben, is het antwoord op mijn vraag waarom men deze maand de boeren het minst hoort klagen. Dat is heel simpel, omdat februari de minste dagen telt natuurlijk.
Vandaag bekijken we het eens positief wat februari en het weer betreft. Volgens de regel zou deze maand ons drie zomerse dagen moeten geven, en wie kijk daar nu niet naar uit?
Ik laat het u door twee weerspreuken vertellen, een eerste zegt ons :
Februari en wintert nooit zo fel,
of zij geeft drij schone dagen wel.
Een andere zegt het ons dan weer zo :
Al is sprokkel nog zo hevig en zo fel,
toch levert zij heur drij
zomerdagen wel.
Nu maar hopen dat sprokkel die regel niet vergeet ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
6 Februari2006 was een bewolkte zonloze dag met een maximum temperatuur van6,4° om 13u49 waargenomen. De minimum temperatuur bedroeg toen3,5° en die werd om 8u36 opgetekend.
6 Februari2005 was een zonnige dag waar de temperatuur om 13u52 tot 10,3° gestegen was. De minimum temperatuur bedroeg die dag 1,3° en dat werd om 4u17 genoteerd.
De warmste 6de februari sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1926 met 14,9°.De koudste 6de februari ooit was deze van 1895 metmin 16,6° !
In Grimbergen en ook te Strombeek(Vl.Brab) werd Sint Amandus dan weer aanroepen tegen de oude manIn Eke(O-Vl.) had(heeft) er een kleine kermis plaats, en daar werden de inwoners van de naburige dorpen in grote getallen uitgenodigd. Men zong daar destijds het volgend zeer oud liedje :
Al die lepel lekken kan,
Komt naar Eecke (bis)
Al die lepel lekken kan,
Komt naar Eecke, naar Sint-Amand,
Sint Amand, die goede bloed,
Die ons al die deugden doet,
Rooskens op ons hoed.
In Hoeleden(Vl.Brab) kwamen de bedevaarders op deze dag de reliek van de heilige vereren gedurende de octaaf, en zij gingen er beewegen tegen de lamheid. Ook in Stokrooie(Limb) werd Sint-Amandus vereerd tegen de lamheid, jicht en andere pijnen in benen en armen.Een volksgezegde vertelt dat de zondag na Sint-Amandusdag, Sint Antoon van Dikkelvenne en Sint Amand van Gavere, de ene met zijn offerande van vlees, de andere met zijn ontvangen offerbroden s nachts op de Molendam te Gavere bijeen kwamen. Waren hun spijzen onbedorven gebleven, dan voorspelde dit een rijke oogst voor gans het gewest ! Waar zijn die tijden toch naartoe ?
Morgen komt Sint-Amandus bij ons langs en die brengt ons, na Sinte Veronica, ook weer een boodschap voor de tuinliefhebbers en de landbouwers, een boodschap die ik u door de weerspreuk rond zijn naam, liever zelf laat vertellen :
Sint Amaan,
doet het zaaikleed aan.
Sint Machuit (27 nov.)
doet het uit.
Met hetaan doen van het zaaikleed wordt hier bedoeld het zaaien, in zaaibakken en serren, van groenten welke later moeten uitgeplant worden.
Onze volgende weerheilige is Sinte-Apollonia waar u op 8 februari weer alles over verneemt.
Ietsje lager vindt u in een apart hoofdstukje weer een en ander over Sint-Amandus,ik zou zeggen ga eens een kijkje nemen.
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
5 Februari 2006 was een bewolkte dag met lichte regen. De maximum temperatuur bedroeg toen 5,9° en die werd om 17u58 waargenomen. De minimum temperatuur werd 's nacht om 4u40 opgetekend en die bedroeg 0,2°. 5 Februari 2005 begon zonnig en eindigde bewolkt. De maximum temperatuur bedroeg die dag 6,6° en die werd om 13u35 opgetekend. De minimum temperatuur bedroeg min 1,2° en die werd om 3u36 genoteerd. De warmste 5de februari sinds de waarnemingen in 1833 was deze van 2004 met 14,7°. De koudste 5de februari ooit kwam in 1912 voor met min 13,3° !
int Amandus gekend als de grote apostel van de Nederlanden, werd in Aquitanië geboren. Hij trok zich terug in een Benediktijner klooster. Tijdens een bedevaart in Rome werd hij door de heilige Petrus aangemaand om in Gallië het geloof te gaan prediken. Nadat hij in Vlaanderen veel kloosters had gesticht, onder meer de twee abdijen van Gent, werd hij bisschop van Maastricht waar hij slechts 3 jaar verbleef om opnieuw als zendeling te gaan ijveren. Hij stierf rond het jaar 680 in de abdij van Elnon die door hem gesticht was.
Talrijke parochies in Vlaanderen, waaronder ook de mijne, zijn hem toegewijd. De meeste vindt men in het land van Aalst langs de dender waar vroeger en misschien nu nog wel ? begankenissen waren op zijn naamfeest. In Moorsele (O-Vl) bijvoorbeeld offert men brood ter zijner ere. Hij wordt (werd) er aanroepen tegen het branden van het vlas, en de hagel, maar ook tegen de oogziekten. Men ging dan water putten aan de Sint-Amandusfontein. Te Leupegem(O-Vl) wordt(werd) de H. Amandus dan weer gediend tegen de grote landwormen die het koren uitaten en die, zo werd er beweerd, door tovenaars gezaaid werden. Daarom gingen de boeren s morgens vroeg, van voor zonsopgang al, kruisgewijs over hun land en zeiden daarbij volgende bezweringsformule :
Lieven Heere en Sinte Amand
Gingen t samen achter t land
Zonder stok, noch roo in hulder hand,
Heere, zeid hij, Sente Amand,
Daar zijn wormen in dat land.
En Ons Heere zei tegen Sint Amand
Wel steek uit uw rechter hand,
En t zij zwart, wit of rood,
Binst drij dagen zijn zallemaal dood.
Zon bezweringsformule was door de H. Kerk verboden want dat was uiteraard superstitie. Morgen krijgt u het vervolg
Vandaag Sint-Veronica en morgen Sinte-Agatha op bezoek !
Terwijl we uitkijken naar wat Sinte-Agata ons te vertellen heeft die morgen op bezoek komt, eerst toch eens zien wat Sinte-Veronika ons te zeggen heeft want die is vandaag te gast bij ons met een raad speciaal voor tuinders en boeren, lees maar :
Sint Veroontje,
verplant uw boompje.
En hebt u daar vandaag geen tijd of goesting voor, geen nood op want 17 februari lijkt ook nog aangewezen dag te zijn.
En wat zegt Sint-Agata ons voor morgen ? Wel morgen zou het een regendag moeten zijn wil het een goed grasjaar worden. Een weerspreuk verwoord ons dat zo :
Water op Sinte Agata,
is melk in de boterkern.
Morgen kijken we dan weer uit naar de komst van Sint-Amandus, en de boodschap die hij voor ons zal meebrengen.
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
4 Februari2006 was een bewolkte dag met een maximum temperatuur van 5,7° om 16u12 waargenomen. De minimum temperatuur werd die dag om middernacht genoteerd en die bedroeg 0,4°.
4 Februari2005 was een bewolkte, mistige dag waar het kwik om 15 uur zijn hoogste punt bereikt had en dat bedroeg toen7,5°. De minimum temperatuur bedroeg die dag 1,5° en die werd s avonds om 19u27 opgetekend.
De warmste 4de februari sinds de waarnemingen te Ukkel in 1833 was deze van 2004 met maar liefst 16,7°. De koudste 4de februari ooit kwam in 1917 voor metmin 15,8° !
Door de vele weerspreuken rond O.L.Vrouw-Lichtmis lees u uitzonderlijk pas vandaag, op zijn naamfeest,wat Sint-Blasius ons te bieden heeft. De volksetymologie brengt de naam Blasius tot blazen. Blasius blaast ! zegt men wanneer het rond deze dag waait.
In deze periode kan het wel eens serieus waaien en daar zal volgende spreuk dan wel uit ontstaan zijn :
Blasius op, Blasius nere,
Blaast hij nog, ik blaze were.
Een andere weerspreuk zegt ons dan weer t volgende :
Sinter Blasius,
wind en wazius (water)
We moge rond zijn naamdag niet alleen wind, maar ook regen verwachten ! En .mocht het vandaag waaien dan blijft die acht dagen blazen,is die wind vergezeld van regen, dan zijn we er slechter aan toe, lees maar :
Als t vandaag regent en waait,
zeven weken lang wind en
watermolen draait.
Vandaag is het dus weer een van de vele lotsdagen, hopen maar de hemelsluizen dicht blijven, en dat Blasius vergeet van te blazen ! ! !
Ietsje lager in een apart hoofdstukje, kan u nog een en ander lezen over Sint-Blasius
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
3 Februari2006 was een bewolkte en wat men noemt, een ongezonde dag met een maximum temperatuur van 0,1° om 16u21 waargenomen. De minimum temperatuur werd om middernacht opgetekend en die bedroeg toen min 3,6°.
3 Februari2005 was een bewolkte dag waar het kwik om 14u34 zijn hoogste punt bereikt had en dat bedroeg9,1°.De minimum temperatuur bedroeg die dag 3,6° en die werd om 9u10 opgetekend.
De warmste 3de februari sinds de waarnemingen in 1833 was deze van 2004 met 15,5°.De koudste 3de februari ooit kwam in 1917 voor metmin 16,3° !
int-Blasius was bisschop van Sebaste? en werd onthoofd nadat hij verschillende folteringen had ondergaan. Deze heilige is in onze streken zeer goed gekend en hij wordt gediend tegen allerlei kwalen.Zijn naam alleen al was voldoende om hem tegen de winden, blaas- en maagpijnen te dienen. Sint-Blasius werd gegeseld en ontveld en om die reden dient men hem tegen de velziekten. Omdat hij op het water wandelde is hij de patroon tegen de waterzucht. Hij stierf samen met twee kinderen en zeven godvruchtige vrouwen, daarom wordt hij aanroepen tegen de kinderziekten. Hij werd onthoofd en daarom gediend tegen de hoofdpijn. Op zijn feestdag wijdt men kaarsen tegen de keelziekten omdat hij een kind genas dat een visgraat had ingeslikt. Men plaatste (of plaatst) twee kaarsen kruisgewijs onder de kin van de zieke en bidt : Door de voorspoed van de H. Blasius, bisschop en martelaar, bevrijde u God van keelziekte en alle andere kwalen, in de naam des Vaders enz. In Beersel (Prov Antw.) werd (wordt) hij aanroepen tegen de kinkhoest en de zweren. Vele Vlamingen gingen vroeger naar Ogy in Henegouwen. Daar gingen ze de H. Blasius dienen tegen de oogziekten en bijzonder tegen de bloem, waarvoor ze een zakje tarwebloem offerde. Ze gingen (gaan?) dan driemaal rond de kerk en putten water uit de Sint-Blasiusbron. In Jette bij Brussel bezit de kerk een arm van de heilige, daar kwamen (komen?) de moeders op deze dag met hun kinderen de reliek vereren tegen de kinkhoest. Ik wil hier tot slot nog aan toevoegen dat hij ook nog de schutspatroon was tegen brandwonden in de 2de graad.
Zoals ik gisteren al zei, geef ik u vandaag nog enkele weerspreuken rond O.L.Vrouw-Lichtmis en dit omdat het aanbod echt te groot is om ze op een dag te kunnen brengen.
Laat mij beginnen met wat ik vind, een erg mooie :
Lichtmis kleer,
is de boer een bedeleer.
Lichtmis donker,
is de boer n jonker.
Hou vandaag vooral de wind in t oog want :
Blaast op Lichtmis wind uit t oosten,
moet ge veel hout hên om te roosten.
In de Kempen geloof men terecht in de volgende :
Als te Lichtmis,
de zonne schijnt
door t hout,
dan is t nog wel
zes weken koud.
En tot slot nog eentje uit die vele weerspreuken die Lichtmis rijk is :
Storm en sneeuw met Lichtmis,
komt de lente vroeg gewis;
Blijft het echter heldere lucht,
is de lente weggevlucht.
Morgen is het Sint-Blasius en wat die ons brengt vertel ik u morgen dan weer.
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
2 Februari2006 was een bewolkte mistige dag met een maximum temperatuur vanmin 1,8° die om 11u01 werd waargenomen. De minimum temperatuur bedroeg die dag min 3,2° en die werd om 5u51 opgetekend. Deze dag was dus een ijsdag.
2 Februari2005 was een bewolkte dag met af en toe wat lichte regen. Het kwik steeg tot 7,8° en dat werd om 13u28 genoteerd. De minimum temperatuur bedroeg toen 3,8° en die werd dan weer om 0u10 opgetekend.
De warmste 2de februari sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 2002 met 15,4°. De koudste 2de februari ooit kwam in 1855 voor met min 17,4° !
O.L.Vrouw-Lichtmis en hoe het vroeger was - 't vervolg
Bijvoorbeeld wanneer er iemand berecht moest worden of op sterven lag dan gaf men hem of haar die brandende kaars in de handen, om het licht van het Geloof te bedieden dat de zieke of stervende moest verlichten. Men ontstak die kaars ook als er iemand gestorven was, eer men de dode in de kist legde, liet men enkele druppels van de brandende kaars in de kist vallen, alsook enige druppels wijwater.Ook als het donderde bijvoorbeeld, dan sproeide men gewijd water in huis en ontstak men de kaars. Heel het huisgezin las dan het Sint Jans Evangelie of de huiszegen. De huiszegen dat was een prent waarop een algemeen gebed stond afgedrukt rond het beeld van Christus, stervende aan het kruis. Betrok men vroeger een nieuw huis, dan was het de gewoonte dat men de eerste dag wanneermen er ging wonen, in de vier hoeken enige druppels van de kaars liet vallen.Ook de landman liet vroeger enige druppels van de kaars in het midden en op de vier hoeken van de hoop zaaigraan vallen alvorens te zaaien.
Op deze dag vierde de kaarsgieters hun mesdag. En wanneer vroeger enkele kaarsen als verlichting dienden, gaven de kaarsverkopers een versierde kaars aan hun klanten. Helaas is Lichtmis niet dat volksfeest meer van weleer. Ik wil dit stukje over Lichtmis graag afronden met een erg mooie en zeer oude spreuk, en die gaat als volgt :
Op Lichtmis is geen vrouwke zo arm,
Of zij maakt haar panneke warm.
Vroeger werd er op deze dag in zowat ieder huis pannenkoeken gebakken, vandaar dat men vroeger zei : t IsO.L.Vrouw schud-de-panne. En mocht u deze oude traditie toch nog een beetje in ere houden, laat u de pannenkoeken dan smaken, ik zal er vandaag zeker eten !
Tot slot nog dit, vroeger was het tussen Kerstmis en Lichtmis toegelaten om de zaterdag vlees te eten. Zo noemde men die zaterdagen Vette Zaterdagen. Het volk zegde toen dat het geschiedde als herinnering aan de bevalling van O.L.Vrouw die evenals al de andere vrouwen, gedurende de weken die op een bevalling volgde, meer voedsel nodig had. Ook toen hadden ze er blijkbaar al wat op gevonden.
Morgen is het O.L.Vrouw-Lichtmis en wat zeggen de weerspreuken ?
Alvorens uit te kijken naar wat O.L.Vrouw-Lichtmis ons zoals te bieden heeft, wil ik u eerst nogeenerg oud, maar zeer mooi gezegde meegeven over februari :
Ik heet Februarius naer Febris, koud en vorst,
en zoo der zonneschijn niet straelde op de korst,
Die ik op t water maek : Ik zou den moed verliezen,
mijn aert is streng, ik zou den Pot aen t vuur bevriezen.
Als dat niet mooi gezegd is ? En morgen is het Lichtmis dan gaat de metser zijn een oog open ! Wat wil zeggen dat de dagen serieus beginnen te lengen. Maar wat zeggen de weerspreuken ons zoal ?
Is Lichtmis klaar en rein,
t zal een lange winter zijn.
Of nog anders gezegd :
Is Lichtmis mooi en klaar,
Komen er twee winters in het jaar.
Morgen geef ik u uitzonderlijk nog enkele weerspreuken met betrekking op deze dag !
We zullen morgen best maar op een bewolkte dag hopen zeker ???
Lager kan u in een apart hoofdstukje al een eerste deel lezen over Lichtmis en hoe het vroeger allemaal was, morgen krijgt u daar dan het vervolg van.
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
1 Februari2006 was een bewolkte mistige dag met een maximum temperatuur van slechts 0,1° om 16u45 waargenomen.De minimum temperatuur bedroeg die dagmin 4,7° en die werd s morgens om 4u17 opgetekend.
1 Februari2005 was een bewolkte dag met een lichte bui en een maximum temperatuur van 8,3° s nachts om 0u10 waargenomen.De minimum temperatuur dan, s morgens om 8u36 noteerde men 4,2° en s avonds om 21u50 wees het kwik nog slechts 1,8° aan.
De warmste 1ste februari sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1957 met 14,6°.De koudste 1ste februari ooit kwam in 1956 voor met min 16° !
In februari lengen de dagen met 1u 38 minuten ! Zie een kort verhaal over O.L.Vrouw-Lichtmis hier net onder !
2 Februari vieren men O.L.Vrouw-Lichtmis, hoe was het vroeger ?
A
l in de 4de eeuw werd deze feestdag in Jerusalem gevierd met een processie maar men wil dat dit feest in 544 te Constantinopel werd ingevoerd. Toen ter gelegenheid van de pest die er duizenden slachtoffers maakte. Volgens sommige schrijvers zou dit feest het verkerstenen zijn van de heidense Lupercale, wanneer de heidenen met fakkels door de straten liepen. Het was Paus Gelagius die in het jaar 404, te Rome het feest ter ere van Marias zuivering instelde, evenals de processie met de kaarsen die voor de goddelijke dienst gewijd waren.
Maar niets beter dan het licht kon de woorden van de kerk aan het volk verklaren : Lumen ad revelationem gentium; het licht aan het volk gebracht door Maria die de Zaligmaker op de wereld bracht. Dit is waarschijnlijk wel de reden waarom de hogescholen dit feest zo glansrijk vieren (of vierde). Te Leuven bijvoorbeeld is (was) het de gewoonte dat de leraars en studenten op die dag naar de Sint-Pieterskerk gaan om de Sedes Sapientiae te vereren. Heden is het Leuvenistenmesdag.
Al in de 12de eeuw vereerde men naast de Sint-Pieterskerk een klein O.L.Vrouwbeeld dat, volgens de overlevering door de engelen naar daar werd gebracht. Omdat het te klein was om in een processie zichtbaar te zijn voor het volk, liet de magistraat het in 1442 door een groter en prachtiger beeld vervangen, dat vereerd werd onder de naam van Sedes Sapientiae, Stoel van Wijsheid. Bij alle ongelukken nam het volk toen zijn toevlucht tot Maria.Zo gebeurde het ook in 1635 toen de Franse en de Hollandse legers voor de stad lagen, dat, dankzij de gebeden vóór het beeld gestort, de stad veilig bleef. Van toen eerde men het beeld ook onder de naam van O.L.Vrouw van belegering, en vierde men jaarlijks de gedachtenis van die weldaad
Naar het oud gebruik komen de nieuw bevorderde Dokters in de Godgeleerdheid zich voor dit beeld toewijden aan Maria, en beloven uit al hun macht de eredienst dan de H. Maagd, Beschermster van de hogeschool, voor te staan.
Te Brussel, in de Sint Nikolaaskerk, draagt O.L.Vrouw van Vrede op die dag een brandende kaars in de hand, en vroeger kwamen de gelovigen nog veel talrijker dan naar gewoonte de heilige Maagd vereren.
De gewijde kaars werd vroeger bij ons volk echt in eer gehouden, geen enkel huis, of het bezat een gewijde kaars. Die kaars werd dan bij verschillende omstandigheden ontstoken. Het vervolg leest u hier morgen, tot dan ?
