... aan snoei toe !

Uitleg mest en bemesten van planten en bonsai .

Planten in het algemeen kunnen overleven zonder mest maar zullen niet echt goed gedijen .

Er steken drie hoofdelementen in mest onmisbaar voor een succesvolle plantengroei .

1.- (N) stikstof , (P) fosfor en (K) kalium

2.- Op de tweede plaats : Calcium , Zwavel en Magnesium

3.- Spoorelementen in kleine hoeveelheden : IJzer , Mangaan , Borium , Molybdeen en Koper

Stikstof , is nodig voor de groei van de planten . Meestal wordt stikstof toegediend in de vorm van Nitraat en Ammonium . Stikstof heeft een sterke invloed op het blad en takken .

Te kort aan stikstof kan u zien aan een langzame onvolledige groei en aan de kleine licht gekleurde bladeren .

Fosfor , vervult twee belangrijke zaken in de plantengroei :

1^e , Het is een onmisbaar bestanddeel van de eiwitten die de chromosomen vormen .

2^e , Het slaat energie op in de plant . Fosfor wordt meestal toegepast in de vorm van Fosfaat .

Te kort aan fosfaat ziet men moeilijk als er maar kleine tekorten zijn .Een kenmerkend

symptoom is slechte groei van de plant en rode of paars verkleurende bladeren .

Kalium , vormt en vervoert koolhydraten in de plant .

Te kort aan kalium kan men zien in de bladranden die geel of bruin verbleken of de bladeren sterven .

De meeste andere voedingsstoffen komen vaak in voldoende hoeveelheden voor in de hoofdmeststoffen en moeten niet speciaal afzonderlijk toegevoegd te worden .

Twee meststoffen die misschien problemen kunnen geven zijn Magnesium en IJzer .

Magnesium , vormt chlorofyl , de groene kleur van de plant .

Te kort aan magnesium ziet u aan het geel verkleuren van het oude blad .

De plant transporteert magnesium uit de oude delen van de plant naar de jonge delen .

IJzer , heeft dezelfde functie als magnesium . Kan niet vervoerd worden door de plant en opnieuw gebruikt worden door de plant als magnesium .

IJzergebrek kan u zien aan de jonge bladeren die geel verkleuren terwijl de nerven van het blad groen blijven . Hierdoor kan ijzertekort onderscheiden worden van magnesiumtekort .

Meststoffen komen in vloeibare en vaste vorm voor . Vaste mest kan in poeder , korrels , schilfers en blokjes voorkomen .

Anorganische mest is kunstmest of chemische mest .

Een voordeel van kunstmest is dat er een snelle reactie komt bij de plant ( opname mest ). De mest is geconcentreerd en gemakkelijk oplosbaar in water zodat de mest direct kan opgenomen worden door de plant . Opgelet : dosering nazien op de verpakking !

Een nadeel bij kunstmest is verzuring van de grond , een teveel aan zouten in de grond .

Schade door overbemesting door het verbranden van de wortels .

De mest wordt uitgespoeld bij het begieten en bij zware regenval .

Het is moeilijk te zien als de mest opgebruikt is en er dient bij bemest te worden .

Organische mest : sojaboon - , katoenzaad - , bloed - , beender - , vismeel .

Een voordeel van organische mest is dat er geen verzuring optreed in de grond .

Geen schade kan aangebracht worden bij overbemesting .

Wordt door water niet uitgespoeld zoals bij kunstmest .

Werkt langzaam over een langere periode .

Organische mest is veiliger in gebruik .

Organische mest kan in potgrond verwerkt worden .

Ook opgelost worden in water en zo toegediend worden .

Kan ook bovenop de aarde gestrooid worden of weinig in de grond ingewerkt worden .

Een nadeel van organische mest is dat de mest eerst moet omgezet worden om te kunnen opgenomen worden door de planten en dit gebeurd maar bij temperaturen 18°C.-20°C.

Dus bij lagere temperaturen werkt organische mest niet .

Over het algemeen geeft organische mest geen frisse reuk .

Er bestaat een groot misverstand om planten en bomen in slechte conditie , die ziek zijn bijvoorbeeld meststoffen toe te dienen en zo te hopen op een vlugge verbetering / herstelling .

Bij dit fenomeen geen meststoffen toedienen ! Laat de plant eerst zonder mest herstellen !

Bepaalde soorten planten stellen wat kalk op prijs , denk aan buxus , haagbeuk , taxus , veldesdoorn , enz .

Andere soorten gedijen beter op zure grond , denk aan azalea , Japanse esdoorns , cornus soorten , enz .

Nog een speciaal woordje voor bemesting bij bonsai.

Bemest met mest met een normale N-P-K waarde bij bonsai in training in het groeiseizoen wanneer de planten reeds goed in blad staan . Gebruik organische mest op de potgrond .

Bij afgewerkte bonsai kan u bemesten met een lagere ( N) stikstof waarde .

Geef bladbemesting gedurende het groeiseizoen , iedere week vanaf het moment dat de knoppen zwellen door bestuiving van de plant .

In de herfst kan u nog een mest toedienen zonder stikstof maar met hoge fosfor en kali waarde

N-P-K 0-10-10 bijvoorbeeld.

Bonsai - Oosterse kunst ...

Het is een stukje natuur verkleind nagebootst . Het is een levende kunstvorm , die naargelang de duurtijd alleen maar in schoonheid kan toenemen zijn ganse leven lang .

Bij een bonsaicreatie is het niet voldoende te weten hoe een plant in leven te houden en hoe ze klein te houden , een gevoel voor schoonheid en veel geduld speelt een rol bij de bonsaimaker

Er moet rekening gehouden worden met de verschillende eigenschappen van de soort plant waaraan gewerkt wordt .

Vermoedelijk is de oorsprong van bonsai ( penjing ) ontstaan in China . Het adellijke volk gaf opdracht aan hun dienaren om kleine eigenaardig gevormde planten uit de bergen te verzamelen , in potten te zetten in de hovingen en verder te kweken zonder hun vorm te veranderen . Vele jaren was dit een kunstuiting voor de elite .

Koreaanse monniken hebben die eigenaardige boompjes overgebracht naar Japan . Waarop Japanners een verfijnde vorm ontwikkelden , ook inzake technieken toegepast op deze boompjes . Aanvankelijk had deze cultuur een religieuze betekenis , vormde een inspirerend uitgangspunt voor meditatie en paste best in de sfeer van het Boeddhisme . Rond 1900 kwam bonsai in alle lagen van de bevolking . Zo ontstond er handel .Sommige jonge japanners vinden nu aan bonsai bezig zijn een bezigheid voor oude mannetjes . Met de tweede wereldoorlog kwam bonsai via de Amerikanen naar het Westen . Nu is bonsai verspreid en gekend over de ganse wereld . In Japan is bonsai het resultaat van creativiteit van meerdere generaties . De prestatie van de japanner is een onderdeel van het geheel , zijn persoonlijke prestatie is ondergeschikt .

De natuurlijke groeiwijze van bomen ligt aan de basis van de verschillende vormen die wij bij bonsai zien . De benaming van de stijlen is van Japanse origine . Asymmetrische opbouw geeft een zekere spanning en voorkomt saaiheid van het geheel .

Kenmerken van een goede bonsai . De wortelvoet ( nebari ) is een van de belangrijkste elementen bij de beoordeling van bonsai . De voet brengt de verankering met de aarde tot uitdrukking erop lettend dat de wortel dicht tegen de stambasis in de grond gaat . De stam , liefst breed aan de basis en taps toelopend naar boven toe waarbij de top naar de bezoeker helt

Een speciaal karakter aan de boom geeft een grove bast . De stam kan recht of gebogen zijn . Meerdere stammen kunnen uit één wortelvoet ontspringen . De kroon kan bescheiden van vorm zijn of vol en compact , de vorm mag het geheel niet uit evenwicht brengen . De takken op de stam moeten zorgen voor een goed evenwicht . De pot moet de wortelkluit vasthouden , hij moet passen bij de boom inzake vorm , afmeting en kleur . Naargelang de boomsoort worden er geglazuurde of ongeglazuurde potten gebruikt . Voor de meeste bonsaistijlen wordt een ondiepe schaal gekozen . Meestal staan bonsai vrij opgesteld , zo kunnen ze langs alle kanten bekeken worden , toch hebben ze een voorkant van waaruit ze dan ook het mooist zijn

De grootte van bonsai varieert van zeer klein , amper enkele cm tot boven 1 m.

Over de ouderdom bestaan er nogal wat misvattingen . Het belangrijkste is de leeftijd die een boom uitstraalt .

Waar bonsai zetten . Binnenbonsai : standplaats licht . Hoge luchtvochtigheid .

- Buitenbonsai : komen best tot hun recht tegen een rustige achtergrond op bonsaitafels of sokkels . Beschut tegen felle winden en hevige regen . Op zeer warme zomerdagen beschermen voor de felle middagzon . Af en toe kan een bonsai binnen gezet worden als aankleding van het interieur . In Japan stelt men bonsai op in een tokonoma ( nis ) speciaal om bonsai of ikebana ( Japans bloemschikken ) op te stellen .

Zelf bonsai kweken .

Wil uzelf bonsai maken laat de natuur dan een inspiratiebron zijn . Om tot de vormgeving te komen van een klein boompje , gelijkend op grote broer in de natuur moet aan de boom worden gewerkt ( trainen ) . Dit gebeurt door snoeien , nijpen van uitgelopen knoppen ( trimmen ) Takken en twijgen laten uitgroeien , in vorm brengen ( bedraden ).

Het in draad wikkelen van bepaalde onderdelen van de boom , daarna plooien of buigen van die bedraade tak of stam beïnvloedt de vorm , wijzigt de groeirichting en kan ook de vormgeving verfijnen . Nieuwe groei moet dus op bepaalde tijdstippen bijgewerkt worden .Aan pas verpotte bomen nooit werken , eerst weer goed laten groeien . Om bepaalde onderdelen van de boom van groeirichting te veranderen kunt u ook spandraden gebruiken .

Bedrading moet verwijdert worden als die begint in de bast te groeien ( littekens ) . Regelmatige controle is aanbevolen . Blijft de tak op z’n plaats dan is het o.k. , indien niet dan opnieuw bedraden ( draad niet op dezelfde plaats omwinden ) . Ernaar streven om geen zware littekens te hebben ! Donker bruingekleurde aluminiumdraad is zeer geschikt voor bedrading , in sommige gevallen kan koper ook . Draad is in de handel beschikbaar van 1 tot 6 mm . Welke dikte van draad moet gebruikt worden voor te bedraden hangt af van de dikte van het stammetje of tak / twijg . Dit leert u het best door ondervinding , in ieder geval moet de gebogen tak blijven staan zoals u hem zette , komt hij terug dan is de draad te dun . Dan dikker draad gebruiken of 2 windingen leggen met zelfde dikte draad .

Gereedschappen . Om de specifieke bewerkingen bij bonsai goed uit te voeren zijn in Japan daarvoor bijzondere gereedschappen ontworpen en vervaardigd . Deze werktuigen zijn in de bonsaihandel te koop . Indien het gereedschap enkel moet dienen voor onderhoud kan het volstaan met een snoeischaar , langbenige schaar en een concaaftang . Wil men creatiever zelf bonsai vormen kan het gereedschap aangevuld worden .

Zelf bonsai kweken . Om dit te doen is artistieke bekwaamheid alleen niet voldoende ook plantenkennis is van doen . Goede bonsai is een levende kunst en daardoor dan ook nooit af , er zal altijd tenminste een onderhoudssnoei moeten gebeuren . Door voortdurend aandacht te hebben voor bonsai geeft dit een enorme voldoening aan de bonsailiefhebber . Handigheid is van doen maar ook een dosis geduld is nodig bij bonsai want het element tijd speelt een grote rol , de boom moet zijn tijd hebben om te groeien , aan te passen en te fixeren . Voor de zeer jonge liefhebber kan men beginnen kweken uit zaad , maar dit is een lange weg om tot resultaat te komen wetende dat in Japan bonsai over gaat van generatie op generatie , ieder doet zijn deel aan de creatie van de boom . Een marcot maken aan een bepaald deel van een grote boom geeft al een rapper resultaat . Containerplanten kopen in een tuincentrum kan ook.

Planten uit een tuin die gewijzigd wordt behoort ook tot de mogelijkheid . Reeds voor bonsai voorgekweekte planten in de bonsaihandel geeft op korte tijd betere resultaten en tenslotte bonsai kopen . Volwaardige mooie bonsai zijn nogal prijzig te weten wat een werk er is aan vooraf gegaan om tot het mooie resultaat te komen .

Heb ik u tot het kleine kunnen bekoren om zelf zo’n levend kunstwerk te kweken , misschien kan u later een meesterwerk koesteren en bewonderen !

Hoe ik met bonsai begon . Een tuinbedrijf met speciale planten trok mijn aandacht , de zaakvoerder had ook van die eigenaardig gegroeide boompjes ... bonsai , het fascineerde mij zodanig dat ik dit ook wilde bezitten en kunnen onderhouden . In 1984 startte ik op zoek naar lectuur , was toen in geen enkele boekhandel of bibliotheek voorhanden . In dat tuinbedrijf had ik wat uitleg gekregen maar door de grote afstand van waar ik woonde tot daar kon ik mijn kennis niet verder uitbreiden via die weg . Om toch meer te weten te komen hoe alles moest sloot ik aan bij een bonsaiclub die ik enige tijd later toevallig op een tuinbeurs ontdekte . Zo ging het balletje rollen…..

Bonsai kan dit alleen van Japanse boomsoorten ?
Bonsai : dagelijkse verzorging ( deel 1 )

Buitenbonsai staan het best tijdens de wintermaanden in een koude serre , opgepast dat ze niet uitdrogen , regelmatige controle is dus gewenst . Bonsai die normaal buiten staan kunnen wel wat tegen vorst , voor hen een teken dat hun rustperiode aanvangt . Belangrijk is dat hun rustperiode lang genoeg is, loopt de boom te vlug uit ( bij over bescherming ) dan gaat u de plant uitputten en verzwakken . Bij langdurige vorst , bomen rond de 0 °C. houden , zo koel mogelijk . Naaldbomen hoeven een lichte plaats om te overwinteren , loofbomen ( bladverliezende ) daarentegen mogen donker staan .

Kan bonsai nu enkel groeien uit Japanse boomsoorten ?

Ingevoerde bonsai uit Korea en Japan zijn natuurlijk bomen met oosterse roots . In het begin dat bonsai hier bekendheid verwierf dacht men dat dit enkel kon met in het oosten levende bomen , maar niets is minder waar ! De Europese boomsoorten en heesters (struiken ) met klein blad , die een goede vertakking geven en de ingrepen , toegepast op bonsai verdragen ,

daaruit kan men bonsai ontwikkelen .

Dagelijkse verzorging : Een eerste vereiste bij het verzorgen van bonsai is water geven .

Door niet op een goede manier water te geven kan het één en ander mislopen . Teveel water is fout en te weinig water is ook niet goed , beide kunnen veel schade berokkenen aan bonsai .

Een boom zonder voeding kan niet krachtig groeien maar zal toch in leven blijven , een bonsai die relatief weinig aarde heeft moet de gepaste hoeveelheid water krijgen anders kan hij ziek worden of sterven . Bonsai staan nogal dikwijls in platte schalen , dus dagelijkse controle op water behoefte is dan ook nodig , zeker vanaf lente tot herfst . Meestal moeten we dagelijks water geven , zelfs bij regenweer . Regen kan door de loofmassa buiten de schaal terechtkomen . Bij winderig weer droogt de potkluit ook vlugger uit door verdamping . Niet alle bomen hebben dezelfde water behoefte zelfs van dezelfde soort . In extreme gevallen kan het zelfs dat bepaalde bomen niet genoeg hebben aan één watergift per dag . Tijdens de winterperiode de grond juist vochtig houden . Het beste tijdstip om water te geven , de ene zegt ’s avonds de andere zegt ’s morgens ik denk dat uitproberen het beste is er wel opletten dat de bladeren droog zijn ’s avonds tegen meeldauw en ’s morgens tegen verbranding ( zon ).

Tijdens een regenseizoen met plensbuien kan het dat bonsai te nat staat zet dan de pot schuin ( spie onder pot steken ) zo krijgt u betere afwatering via de afvoergaten onderaan de pot . Binnenhuisbonsai zijn planten die het ganse jaar blijven doorgroeien , groei is natuurlijk minder in de winter dan in de zomerperiode , de waterbehoefte hangt voor een stuk af van de groei , ook in de winter moet de potkluit vochtig blijven . Bonsai voor binnenshuis houden van een grote luchtvochtigheid ,dit kan door de plant boven een waterschaal te zetten . Ingevoerde bonsai voor binnen staan nogal dikwijls in Chinese klei , laat die klei nooit volledig droog worden want u krijgt hem niet meer nat . Aangieten is het beste met regenwater op kamertemperatuur . Ondanks alles vindt de fervente bonsailiefhebber het een ritueel , het dagelijks water geven !

Bemesten . In de handel zijn kant en klare meststoffen voorhanden ( organische en kunstmest)

in vaste en vloeibare vorm . Kunstmest werkt vlugger , moet op regelmatiger tijdstippen toegediend worden ( uitspoelen ) wel oppassen voor verbranding van de wortels ,hoeveelheid toegediende mest per beurt . Organische mest geeft de voeding geleidelijk af , lost traag op omdat er een omzettingsproces plaatsgrijpt dit gebeurt normaal vanaf half mei. Wanneer de temperatuur lager is geeft het geen zin organische mest toe te dienen , werkt toch niet , voor die periode is het beter kunstmest te gebruiken .

Vervolg - Onderhoud van bonsai .

Voeding wordt aan bonsai toegediend vanaf dat de loofbomen goed in blad staan en de naaldbomen goed uitgelopen zijn ( azalea na de bloei ) en dit tot september ,daarna kan nog mest zonder stikstof 0:10:10 gegeven worden . Dit geeft een sterke knopvorming voor het volgende jaar .

Ziekten . Alles wat leeft kan ziek worden , zo ook bonsai . Door regelmatige controle kan men reeds in het begin stadium de ziekte of het ongedierte opmerken en bij aantasting tijdig ingrijpen . De klassieke bestrijdingsmiddelen zijn geschikt en voor mensen die milieubewust leven zijn alternatieve middelen beschikbaar die men preventief kan spuiten . Ook in de potgrond kan ongedierte voorkomen . Aantasting door meeldauw kan bij soorten die daar gevoelig voor zijn een echte plaag worden .

Vorm behouden . Naast de verzorging om bonsai gezond te houden moet ook de vorm van afgewerkte bonsai behouden worden of zelfs verbetert . Bonsai lééft , groeit en moet teruggesnoeid worden . Nieuwe scheuten worden bij loofbomen teruggeknipt tot op het 2^e blad nadat de twijg verhout is . Takjes of blad dat te ver uitsteekt uit de boomkruin wordt weggeknipt . Een kruin die te vol wordt moet uitgedund worden . Blad moet in evenredigheid zijn met de grootte van de boom , te grote bladeren kunnen weggenomen worden , waar dan een nieuw blad zal verschijnen meer in verhouding met de boom . Bij naaldbomen is de onderhoudssnoei enigszins anders . Hier moet men de kaarsjes nijpen tot de helft of 1/3 . Oude naalden dienen weggeplukt te worden , Licht en lucht ( zon ) moet tot in het binnenste van de boom kunnen ( idem loofbomen ) . Takjes kunnen indien niet goed weggeknipt worden . Pas op al die toepassingen kunnen enkel op gezonde goed groeiende bomen !

Verpotten en wortelsnoei . Groeit bonsai bovengronds ook zijn wortels groeien . Na verloop van tijd gaan zijn wortels een mat vormen , of de grond laat geen water meer door , of de boom groeit niet goed meer ( kan de oorzaak zijn ) is het tijd om nieuwe aarde te geven . Het beste tijdstip is als de bonsai zijn knoppen juist beginnen te zwellen ( februari , maart ) hangt een beetje af van het seizoen met uitzondering van azalea , die wordt verpot na de bloei ( mei – juni ) . Sommige bonsai vragen verpotting om de 3 andere om de 5à7 jaar . Wortelsnoei stimuleert de plant om nieuwe wortels te maken . De wortelkluit moet eerst ontward worden waarna de lange slierten wortels weggenomen worden wel oppassen dat er genoeg kleine ( haar ) wortels over blijven om verder leven van de boom te garanderen . De kern van de wortelkluit niet verstoren . Zacht omgaan met de wortels zeker bij vlezige wortels zoals bij taxus en pinus soorten is een must . Azalea vragen een aparte wortelsnoei . Nu is ook het moment aangebroken om eventueel een beter passende pot die meer harmonieert met de boom te gebruiken . Afvoergaten afdekken met een rastertje om goede afwatering te waarborgen . De grove korrels van de grond eerst aanbrengen dan de middelgrote en bovenaan de kleinste korrel . Daarom is het aangewezen de grond te zeven ( 3 maasgrootten ) Boom goed verankeren met draad aan de pot om uitwaaien te voorkomen . Goed water geven en beschut opstellen de eerste zes weken , gedurende die periode ook niet bemesten . Er bestaan in de handel reeds meerdere goede grondsoorten , één daarvan is acadama . Een vereiste waaraan ieder grondmengsel moet voldoen : het moet goed waterdoorlatend zijn , het moet open zijn van structuur zodat de wortels voorzien worden van de nodige zuurstof en toch moet de grond genoeg water kunnen vasthouden om de bonsai in zijn waterbehoefte te voorzien .

Esdoorns opkweken uit zaad voor bonsai .

Jonge zaailingen van esdoorns en andere loofboom soorten eerst penwortel wegnemen ,de wortels radiaal spreiden voor de latere mooie wortelvoet aan de stambasis . Oppotten in kleine potjes in een deel turf , een deel tuinaarde en een deel rivierzand of rechtstreeks in acadama maar dan zeker dagelijks de vochtigheid van de grond controleren .

Voor dikke stammen de goed bewortelde zaailingen uitplanten in volle grond en meerdere jaren laten doorgroeien op het veld . Wel na enkele jaren de wortels met een spade eens doorsteken om de haarwortels dicht bij de stam te houden .Laat de wortelvoet diep onder de grond dit bevorderd een dikkere stambasis en mooiere dikke oppervlaktewortels achteraf . De planten regelmatig bemesten en er weinig aan snoeien , alles laten doorgroeien voor enkele jaren .

Na enkele jaren kan u direct na de bladval de stammen inkorten tot op een lage tak die dan de nieuwe top of het verlengde van de stam zal worden . Zo bekomt men tapse stammen , onderaan de stambasis dik en dan spits toelopend . De wonde afdekken met wondbalsem om infectie te voorkomen . Steek de wortelkluit rondom op zo’n 20 cm van de stam eens af alsook onder de kluit de wortels eens doorsteken om nieuwe haarwortels dicht bij de stam te stimuleren en te behouden . Na nog enkele jaren te laten doorgroeien de stam opnieuw inkorten tot op een lager gelegen tak , maar iets hoger dan de vorige keer , zo bekomt men de tapsheid van de stam . Deze methode kan zo enkele keren toegepast worden . Als de stam zo naar wens bekomen is kan je de boom in de winter uitgraven , wortelsnoei toepassen , de tuingrond voorzichtig verwijderen en oppotten (wortels inkorten en opnieuw spreiden ) in een te grote ondiepe bak gevuld met acadama . Nu is het tijd om gesteltakken ( 1^e takken )te kweken .

Het vormen van bomen voor bonsai .

Voor de verschillende stijlen : Fukinagashi ( door de wind gewaaid ) , Kengai ( cascade –waterval ) , Han – Kengai ( half cascade ) , Yamabuki ( vlotstijl ) kan u de stam schuin oppotten op de rand van de pot . De takken dan vormen naar de desbetreffende stijl .

Voor Moyogi ( rechtopgaande stam ) en Hokidachi ( bezemvorm ) moet u de boom rechtop oppotten . Indien de plant heeft mogen doorgroeien om een dikke tapse stam te bekomen zullen de takken waarschijnlijk ook te zwaar en te dik zijn . Dus zullen we nieuwe , dunnere takken moeten kweken en zo de boom opbouwen .

Twee methoden om Kabudashi ( meerstammige stijl ) te kweken .

1^e manier : Als wij kunnen beschikken over een plant ( niet geënte A.Palmatum ) of A.Buergerianum met een relatief goede voet . Snoei de wortels en snoei de stam kort op de wortelbasis in een hoek van 30 graden . Dek de wonde af , plant de boom in volle grond of in een grote bak en maak voor de winter een miniserre erover . Normaal zullen slapende ogen die zich op de wortelvoet bevinden ontwikkelen . Laat al die scheuten één jaar doorgroeien . Het volgende jaar snoei direct na de bladval de scheuten terug op de onderste knoppen ( ongeveer 2,5 cm ) . Uit die knoppen groeien nu opnieuw nieuwe scheuten , het dubbele van het jaar voordien . Het 3^e jaar nogmaals terugsnoeien ,zo bekomt u een zware massieve wortelvoet en korte dikke tapse stam als u dan verder opbouwt zoals bij dikke stam beschreven . Ofwel snoeit u het 3^e jaar niet terug en bouwt u de meerdere stammen op naar een geheel en bekomt u zo een meerstammige boom uit één massieve wortelvoet .

2^e manier : Neem jonge planten , eerst de bast verwonden en zet de planten zo aan elkaar , cambium tegen cambium . De bekomen bundel goed vastbinden en alles laten vergroeien .

Wortels over rots : Van een jonge plant de wortels over een rots leggen , omwinden met plastiek zodat daar geen aarde aan de wortels kan en de wortels door die plastiek goed aandrukken tegen de rots . Wortels aan de onderkant laten uitsteken uit het plastiek en oppotten in hoge bak zodat juist de stam en takken uit de grond zitten .Later geleidelijk aan aarde wegnemen en zo de wortels die ondertussen goed vasthechten aan de rots bloot maken .

Hou er rekening mee dat al deze methoden veel geduld en jaren tijd vragen van de maker om tot een goed en tevreden resultaat te komen . Een oefening voor nog jonge mensen .