MARKGRAVELEI

Wist U dat ... ?

- deze lange, rechte straat, die aan de westzijde vertrekt van de kruising met de Fransenplaats, de Moonsstraat en de Pyckestraat, en aan de oostzijde eindigt bij de kruising met de Korte Lozanastraat en de Karel Oomsstraat, halverwege doorsneden wordt door de brede Jan Van Rijswijcklaan. 

- de huidige straatnaam, toegekend in 1846, verwijst naar Willem Van de Werve, heer van Schilde en Markgraaf van het Land van Ryen, de vroegere eigenaar van de gronden, waarop de Markgravelei in de 16de eeuw werd aangelegd.

- de straat  aanvankelijk Lange of Grote Lei werd genoemd, en haar ontstaan dankt aan grondspeculant Gilbert Van Schoonbeke (1519-56), die in 1547 het "Goed ter Beke" kocht van de familie Van de Werve.

-  er naast sommige straatnamen, vandaag nog alleen de parken Hof van Leysen en het Domein Hertoghe gebleven zijn.

- het Provinciaal Groendomein Hof van Leysen  een ideaal plekje is om  even te herbronnen.

 (foto's van Alfons Van Camp)                                       Hof van Leysen                           

- er ter hoogte van de Van Schoonbekestraat, een toegangsweg met als adres Markgravelei 86, leidt naar het Torenhof

(foto van Alfons Van Camp)

                                              Het Torenhof

- het Torenhof of de Annonentoren het laatste restant is van de oorspronkelijke bebouwing van het Leikwartier.

- de benaming "Annonentoren" verwijst naar de Italiaanse familie Annoni, die het hof tijdens de 17de eeuw in bezit had.

- tijdens de 19de eeuw het pand bewoond werd door de Théodore Teichmann (1788-1867), provinciegouverneur van Antwerpen van 1845 tot 1862, en diens echtgenote Marie Cooppal (1798-1867). Zij waren de grootouders langs moederskant van Marie-Elisabeth Belpaire (1853-1948), Vlaams schrijfster en voorvechtster voor vrouwenrechten, die hier geboren werd.

- in 1979 werd het aangekocht door de provincie Antwerpen,en werden de vervallen gebouwen in 1982-1984 op de huistoren na gesloopt en vervangen door de nieuwbouw van het Centrum voor Leerlingenbegeleiding, naar ontwerp van architect P. Van de Poel.

- er zich in deze lei, op de hoek met de Van Schoonbekestraat, en Markgravelei 93 deze prachtige Sint-Laureiskerk bevindt, met langs de zijde van de Markgravelei het Christusbeeld.

                           Sint-Laureiskerk en Christusbeeld      (beide foto's zijn van Alfons Van Camp)

P.S. : bijkomende gegevens van onze medewerker en freelancer Frits Schetsken  :                                           Sint-Laurentiuskerk nr.93
Vandaag zie je hier de vierde kerk van die naam, steeds genoemd naar de beschermheilige van de Spaanse troepen in de Antwerpse citadel. Zij gebruikten vuurwapens en Laurentius is geroosterd boven een vuur en dan ben je uiteraard beschermheilige tegen dood door vuurwapens. De voorganger van de huidige kerk is in 1824-'25 gebouwd door toenmalig stadsbouwmeester Pierre Bruno Bourla - ja, die van de schouwburg - en net zoals de bijbehorende en nog bestaande pastorie was ook de kerk in neoklassieke stijl. Daarrond lag een kerkhof, waar Bourla in 1866 zelf is begraven, waarna hij weer opgegraven werd op 12 december 1929 om op 4 januari 1930 opnieuw onder de grond te verdwijnen op het Schoonselhof.
Bourla's kerk werd rijkelijk voorzien van glasramen door de toenmalige rijke bewoners van deze wijk. Zo schonk graaf Florent Le Grelle de Cock de Rameyen een groot glasraam, waarop Da Vinci's versie van Het Laatste Oordeel staat afgebeeld, vervaardigd door Jean-Baptist Capronnier. Tien andere glasramen werden gemaakt in het atelier van Stalins & Janssens, ook weer topnamen in hun vak. Bij de sloop van Bourla's kerk heeft pastoor Hendrik Meulepas ervoor gezorgd dat die elf glasramen behouden bleven door ze aan te bieden aan de Onze-Lieve-Vrouw van Geboortekerk in Lint. Dat kwam omdat Meulepas van 1906 tot 1911 daar als onderpastoor had gediend. En zo kan je dus in die bescheiden Lintse kerk vandaag glasramen ontdekken van beroemde glazeniers.
Na de sloping van Bourla's derde Sint-Laurentiuskerk in 1932 wordt tussen dat jaar en 1941 gebouwd aan de vierde versie (zie foto) van architect Jef Huygh. Als lid van de Pelgrimsbeweging, een kunstenaarsgroep die streefde naar een christelijke kunst en ontstaan is in het Lierse begijnhof rond o.m. Felix Timmermans, heeft Huygh hier een totaalconcept uitgewerkt van gebouw en interieur met een rijke symboliek. De stijl is neobyzantijns, wat wil zeggen dat de kerk een centraalbouw is, dus alles binnenin is gericht op het midden, vanuit het idee dat Christus het middelpunt is van het geloof. Vandaar het altaar in het midden van een cirkel met erboven een grote ronde kroonluchter met 72 lampen, verwijzend naar de 72 discipelen van Christus en dat alles onder een koepel. Die wordt gedragen door vier dubbele pijlers met bovenaan een allegorische uitbeelding van het hoofd van elk van de vier evangelisten, gebeeldhouwd door Rik Sauter. Twaalf kleinere rood marmeren pijlers ondersteun  en een cirkelvormige gaanderij en staan voor de twaalf apostelen. Het byzantijnse idee wordt verder ondersteund door mozaïeken binnen en buiten de kerk, o.a. boven de ingang. Naast de rooms-katholieke eredienst wordt gastvrijheid verleend aan de Georgisch-Orthodoxe Kerk, die een beperkte ruimte mag gebruiken, die ingericht is met iconen volgens hun traditie.

 - het domein Hertoghe, dat ten einde van de Markgravelei ligt, met de ingang aan de Karel Oomsstraat, samen met het Hof van Leysen een overblijfsel is van het Rond de door Pierre Bruno Bourla gebouwde pastorie aan de Markgravelei 95 speelde zich een belangrijke episode af van de diefstal van het paneel 'De Rechtvaardige Rechters' van Het Lams Gods uit de Gentse Sint-Baafskathedraal in de nacht van 10 op 11 april 1934. Op 1 juli 1934 ontvangt de Gentse bisschop Honoré Coppieters een brief waarin een losgeld van 1 miljoen frank wordt geëist, te overhandigen door pastoor Henri Meulepas van de Antwerpse Sint-Laurentiusparochie.  Meulemans en Coppieters kennen elkaar, ze hebben allebei tussen 1911 en 1914 les gegeven aan het Amerikaans college te Leuven. En conservator-kanunnik Gabriël Vanden Gheyn - die over de kunstschatten van de Sint-Baafskathedraal gaat - komt in die dagen maandelijks bij Meulepas eten omdat hij advies geeft over de Byzantijnse bouwstijl van de nieuwe Laurentiuskerk die juist in die dagen gebouwd wordt. Bij de losgeldbrief is ook een stuk krant gevoegd voor Meulepas. Hij moet het losgeld overhandigen aan de pe
 rsoon die hem het bijpassende stuk aanbiedt.
Op donderdag 14 juni 1934 krijgt Meulepas tijdens zijn bezoek aan een Vlaamse Kermis in het Torenhof van de familie Mansion waarvan de baten voor de bouw van de nieuwe kerk zijn bestemd, bericht dat het losgeld zal worden opgehaald. Een kwartier later stopt een taxi, afkomstig van het Zuidstation, nabij de pastorie en belt chauffeur François Compeers aan met het ontbrekende stuk van de krant. Meulepas overhandigt hem het in krantenpapier verpakte losgeld en de taxi met onbekende passagier rijdt weg. Op de hoek van de Broederminstraat en de Brederodestraat stapt de passagier uit en verdwijnt met het losgeld. In het pakje zit echter slechts 25.000 frank en een briefje waarop 225.000 frank wordt toegezegd bij overhandiging van het gestolen paneel. Daar gaat de losgeldeiser niet op in en verdere onderhandelingen slepen aan om uiteindelijk stil te vallen na het onverwachte overlijden van ene Arseen Goedertier. Sindsdien wordt gespeculeerd over de plek waar het nooit teruggevonden  paneel van De Rechtvaardige Rechters verborgen is.Leikwartier dat, aangelegd werd tijdens de tweede helft van de 16de eeuw (Bron : Frits Schetsken)

.    

                                             foto's van Alfons Van Camp

                                                             -o-o-o-O-o-o-o-