Sydney Writers Festival (6) - Closing Address with Ayaan Hirsi Ali
Onderwerping aan het boek is leven in hun hel
[Noot vooraf: Afgelopen zondagavond hield Ayaan Hirsi Ali haar toespraak in het kader van de Closing Address van het Sydney Writers Festival. Op maandag stond er een samenvatting van haar tekst in de Sydney Morning Herald. In plaats van een verslag heb ik ervoor gekozen deze tekst te vertalen om Hoeiboei-lezers een indruk te geven van de toespraak. Morgen volgt nog een klein slotakkoord. - KB]
Het is een bestseller onder de rijken en het wordt gratis verspreid onder de armen. Het is een boek dat je niet op de grond mag neerleggen. Een boek dat niet mag worden aangeraakt door een menstruerende vrouw. Het is een boek dat de ene man inspireert zijn voorhoofd eerbiedig op de grond te leggen terwijl het een ander kan aanzetten tot oorlog. Het is een boek dat beweert dat de grootste daad van aanbidding waarnaar een individu kan streven het plegen van zelfmoord is, waarbij men tevens een zondaar van zijn leven moet beroven.
De auteur heeft 99 namen maar niet een daarvan verschijnt op het omslag. Dit boek vraagt om totale onderwerping van de lezers. En het heeft de verbeelding van meer dan een miljard mensen in zijn macht. Zelfs voor ik kon lezen was ik al onder de indruk van dit boek. Om het boek te mogen aanraken moest ik eerst mijn handen wassen, vervolgens mijn gezicht, mond en armen, tot aan de ellebogen. Ik moest wat water over mijn haar en oren sprenkelen en ik moest mijn voeten wassen. Alles aan het boek was heilig.
Dit onderdanige kind groeide op tot een rebelse tiener. Mijn moeder was bang dat mijn jongere zus Haweya en ik zouden ontsporen. Ze kocht drie grote hangsloten en een stalen grendel. Iedere avond en ieder weekend, als onze leeftijdgenoten rondhingen op straat, keken Haweya en ik naar de hangsloten. Dus zochten we naar een manier om onszelf te vermaken. Daardoor ontdekten we de kracht van boeken. Boeken waren in staat ons de hangsloten te laten vergeten.
Na verloop van tijd werd Ma achterdochtig. Sommige van de boeken hadden geen kaften omdat ze al door teveel handen waren gegaan, maar de boeken die nog wel een kaft hadden toonden meestal een man die zich over een vrouw heen boog, met zijn mond op de hare en hun lichamen in innige verstrengeling.
We scheurden deze omslagen van de boeken en als ernaar werd gevraagd, zeiden we dat deze boeken verplichte schoollectuur waren. Maar Ma ontwikkelde een talent om een boek niet slechts op zijn omslag te beoordelen, maar ook op afmetingen en voorkomen. Ze besloot dat alle kleine boeken gevaarlijk waren en ons op het verkeeerde pad zouden brengen. En niet alleen de liefdesromannetjes waren klein; alle boeken vielen onder deze categorie. Het enige boek dat een vaste plaats had in ons huis was het Heilige Boek.
Ik leefde volgens het Boek, voor het Boek. Het enige wat nog ontbrak waren een man en kinderen. Korte tijd later werd een verre neef geselecteerd als mijn echtgenoot. Dit zou niet alleen onderwerping aan Allah betekenen, maar ook aan mijn toekomstige echtgenoot. De hel aan het eind van het leven was voor mij iets abstracts, maar de hel die bestond uit onderwerping aan een vreemde was direct tastbaar. Een weg terug bestond niet.
Dit zou de hel zijn van nooit liefde voelen, de hel van nooit mijn levensgezel te kunnen kiezen, de hel die eruit zou bestaan mijn leven te delen met een man aan wie ik voor alles toestemming zou moeten vragen voordat ik de mogelijkheid zou hebben mijn dagelijkse vrijheid te beleven. Een man die zonder te vragen bezit zou kunen nemen van mijn lichaam. Deze vreemde had het Heilige Boek aan zijn kant.
Ik had - gelukkig - mijn verbeeldingskracht aan míjn kant. Ik onderdrukte mijn angst voor de Dag des Oordeels en de dwang die uitging van het Heilige Boek. Ik vluchtte naar Amsterdam en ik vroeg asiel aan. En ik kreeg het. Ik arriveerde in een nieuw land waar geen clans waren, geen stammen, niet een maar verschillende heilige boeken; ik las hun boeken, ik las hoe gelovig ze waren geweest; hoe ze zich hadden ontwikkeld richting secularisatie. Hoe ze God langzaamaan hadden verwijderd uit het openbare leven. Ze stimuleerden mijn verbeelding, maar ze boezemden me ook angst in, want elk van hen deed me beseffen hoezeer ze verschilden van het Heilige Boek.
De ontdekking van Freud bracht me in contact met een alternatieve moraal. Ik had me nooit kunnen voorstellen dat er een moreel systeem zou kunnen bestaan dat niet was gebaseerd op religie. Bijna iedere bladzijde die ik las was voor mij als Moslim een uitdaging. Door het lezen van deze boeken beging ik een zonde. Wijn drinken en een broek dragen waren niets vergeleken bij het lezen van de geschiedenis van de verschillende denkbeelden.
Toen vlogen op een zonnige dinsdagmorgen in New York en Washington vliegtuigen vol mensen gebouwen vol mensen binnen.
Ik pakte het Heilige Boek en daarin trof ik Osama bin Laden's woorden ter rechtvaardiging. Vloeiden de aanvallen voort uit het ware geloof in de ware Islam? De kleine doos achterin mijn geest, waarin ik al mijn dissonante gedachten had opgestapeld, barstte open en weigerde weer dicht te gaan. Ik moest de sprong maken die mij deed inzien dat het Heilige Boek relatief was - niet absoluut, niet de letterlijke lettergrepen uitgesproken door God, maar een historisch document, door mensenhanden geschreven 150 jaar na de dood van de Profeet Mohammed. Met andere woorden; het was gewoon een boek tussen andere boeken.
Ik ben een moslim omdat ik begrijp waarom zoveel moslims zwijgen als het Heilige Boek wordt aangeroepen om gevangen genomen welzijnswerkers, journalisten en andere Westerse zwervers te onthoofden. Zwijgen is beter dan een conflict met de auteur van het Heilige Boek die de opdracht heeft gegeven om de ongelovigen te onthoofden.
Ayaan Hirsi Ali
bron: http://hoeiboei.web-log.nl/
