De filosoof Daniel Dennett vergelijkt in zijn studie 'Consciousness Explained' het bewustzijn met liefde. "Vroeger was liefde iets simpels. De prins versloeg uit liefde een draak voor zijn prinses en Romeo en Julia hoefden elkaar maar één keer te zien om hartstochtelijk verliefd te worden. Eenmaal volwassen zien we dat de liefde minder eenvoudig in elkaar zit. Eeuwige liefde is bijna voor niemand weggelegd, laat staan verliefdheid, en liefde wordt door schoonmoeders, kinderen en overspel bezoedeld. Wat is liefde dan voor iets ?" Dennett meent dat het bewustzijn vroeger ook iets simpels was. "We hadden één enkel 'ik' en dat 'ik' was bewust. Een illusie. Bewustzijn bestaat uit vele, elkaar bestrijdende indrukken en impulsen. Dat noemen we 'ik'. Maar als ik nu van iemand hou, dat voel ik toch ? Is liefde iets meer dan een chemische reactie in de hersenen ? Lyotard1945.
De Duitse filosoof Vittorio Hösle schrijft in een onlangs essay over de 'vooruitgang' van de mensheid. "Natuurlijk maken we af en toe een terugval in de barbarij mee. We hebben mensenoffers en de slavernij afgeschaft, er zijn gelijke rechten voor man en vrouw, althans in Europa. Als je de geschiedenisboeken erop naleest, merk je dat er een zeer fundamentele ontwikkeling bestaat die de naam 'vooruitgang' verdient. Er is echter nog veel vooruitgang mogelijk. We moeten nog leren rechtvaardig te zijn ten opzichte van toekomstige generaties. Dat betekent ondermeer een duurzame levensstijl invoeren met meer aandacht voor het milieu." Als klap op de vuurpijl wil Hösle dat de toekomstige generaties een vertegenwoordiging in het parlement krijgen. Zijn wij (in het Westen) bereid om duurzamer om te gaan met onze productiemiddelen ? Heeft Hösle gelijk ? Gaan wij wel vooruit ? Lyotard1945.
Terwijl men vandaag een nieuwe paus kiest wil ik het hebben over een Middeleeuws filosoof die in aanvaring is gekomen met de paus tijdens zijn leven : William Van Ockham. Hij was de uitvinder van het naar hem vernoemde scheermes. Dit metaforische mes snijdt alles weg uit een theorie wat overbodig is voor de verklaring van wetenchappelijke problemen. Een wetenschapper moet zich beperken tot het hoogst noodzakelijke. Ten aanzien van de transsubstantiatie ( de verandering van brood en wijn in het lichaam en bloed van Jezus) liet hij zijn scheermes snijden : het christelijke mysterie werd bijna volledig weggesneden. Dat was een brug te ver voor de toenmalige paus. Ockham werd aangeklaagd voor ketterij en geëxcommuniceerd. Hij werd op de vlucht voor Rome onder de hoede genomen door keizer Lodewijk. Ockham schreef de beroemde woorden : "Verdedig mij met het zwaard, dan zal ik u verdedigen met de pen." Geloven jullie dat de hostie tijdens de Eucharistie het lichaam van Jezus is ? Laat de Ockhams onder jullie opstaan. Lyotard1945.
De Westerse filosofie begint traditiegetrouw met Socrates. Volgens Socrates, die leefde voor Christus' vallen deugd en inzicht samen. Als je weet wat het goede is, zul je daar ook naar handelen. Andersom is het volgens hem onmogelijk om een goed mens te zijn als je niet weet wat het goede is. Zo heeft hij talloze dialogen gevoerd met zijn stadsgenoten. Ze denken te weten wat het goede is, maar blijken aan het eind van elke dialoog geen idee te hebben waar ze het over hebben. Volgens Socrates geeft een positief antwoord op de vraag 'wat is het Goede ?' automatisch de kennis om juist te handelen. 'Het Goede', wat alle goede dingen gemeen hebben zou hij dan doorgegeven hebben aan zijn leerling Plato die de Ideeënleer verder uitwerkte. Wat vinden jullie over het goede ? Is de mens van nature goed, slecht of een combinatie van beide ?
