Want er is vrijwel geen Spanjaard die zich niet aan de traditie houdt om tijdens de twaalf slagen die het nieuwe jaar inluiden twaalf druiven naar binnen te werken.
 
Over hoe het gebruik om tijdens de klokslagen van oudejaarsnacht druiven te eten, is ontstaan, lopen de meningen enigszins uiteen. Doorgaans wordt geopperd dat het gebruik uit het jaar 1909 zou stammen. In dat jaar had het Vinalopó­gebied ten noorden van Elche, dat tot op de dag van vandaag verantwoordelijk is voor een groot deel van de productie van de zogenaamde tafeldruif, te maken met een zeer overvloedige oogst. De akkerbouwers bleven met zoveel drui­ven zitten dat ze een promotiecampagne opstartten die de mensen aanzette om het nieuwe jaar te beginnen met champagne en twaalf druiven. Dat zou geluk moeten brengen. De campagne was succesvol en het gebruik vond navolging.
 
In de stad Madrid was men echter al eer­der begonnen met het consumeren van drui­ven in de laatste nacht van het jaar. Volgens oude documenten was het in de oudejaarsnacht van 1882 dat een groep inwo­ners van Madrid bijeen kwam op de Puerta del Sol en daar bij de slagen van de klok druiven nuttigden. Ze wilden zich hiermee afzetten af tegen het gebruik van de ge­goede burgers om op oudejaarsavond exclusieve feesten te organiseren, waarbij de jaarwisseling werd gevierd door luxu­eus te eten en daarna te toasten met champagne en druiven. De burgers uit de ‘lagere’ klasse besloten dat zij best hun veel goedkopere eigen feest konden orga­niseren en togen dus naar het plein dat sinds jaar en dag het centrum van de hoofdstad vormt, de Puerta del Sol.
 
Hoe snel die gebeurtenis weerklank vond bij het volk, blijkt wel uit een krantenbericht uit 1897 waarin staat. ‘Het is een Madri­leense gewoonte om druiven te eten tijdens de taalf slagen die het ene jaar van het andere scheiden’. In 1898 verscheen zelfs een heel artikel in de pers over de gewoonte van wat ‘de wonderbaarlijke druiven’ werd genoemd.
 
Tot de eeuwwisseling bleef de gewoonte beperkt tot de Puerta del Sol in Madrid maar daarna begon ze zich langzamerhand te verspreiden. Er zijn geschriften gevonden uit 1903 waarin staat dat in Tenerife twaalf druiven werden genuttigd tijdens de overgang naar het nieuwe jaar. Ook andere steden ontdekten in die jaren het nieuwe gebruik. Het was echter in 1909, na de actie van de druivenboeren in Alicante, dat de traditie definitief voet aan de grond kreeg in het grootste deel van Spanje.

Want men moet het bezoek toch op zo’n minst wat stukjes turrón kunnen aanbieden, en het liefst ook een grote schaal met marsepein, chocola, mantecados en peladillas klaar hebben staan om het diner op kerstavond mee af te sluiten.
 
De Spaanse supermarkten liggen er al sinds november vol mee. Hele tafels met daarop uitgespreid plakken turrón in tientallen soor­ten, dozen met koekjes, mantecados en polvorones, zakjes met peladillas en ga zo maar door. Een aanzienlijk deel van deze typi­sche kerstlekkernijen wordt gefabriceerd in het nabije Jijona en het is dan ook een goed plan om in deze weken een bezoekje te brengen aan het turrónmuseum in Jijona.
 
In dat museum wordt uitgebreid uitgelegd hoe turrón gemaakt wordt, u wordt mee­genomen in de geschiedenis van dit product en bovendien kunt u in de winkel turrón proeven en kopen.Het museum maakt deel uit van het fa­briekscomplex van 1880, één van de oudste turrónfabrieken van Jijona. In de hal van het grote gebouw kunt u een kaartje kopen voor het museum en wachten op de eerstvolgende rondleiding, die op verzoek ook in het Engels plaatsvindt.
 
Het is het leukst om op een doordeweekse morgen te gaan, omdat u dan de fabriek in bedrijf kunt zien. Via grote vensters kunt u van bovenaf in de fabrieksruimten kijken en daar bijvoorbeeld zien hoe de turrón over de lopende band gaat en verpakt wordt. Ook krijgt u een interessante video te zien waarin veel verteld wordt over de geschiedenis van dit product, dat er tegenwoordig voor zorgt dat een groot deel van Jijona werk heeft. Het recept voor het maken van turrón zou door de Moren naar Spanje zijn meegeno­men. In Jijona wordt de lekkernij al sinds de vijftiende eeuw geproduceerd en het recept van de échte turrón - dat wil zeggen de soorten ‘Jijona’ en ‘Alicante’ en niet de vele chocoladevarianten die in de laatste decennia zijn ontstaan - zou sindsdien geen veranderingen hebben ondergaan.
 
Het interessantst is echter het échte mu­seumgedeelte. U komt te weten wat de precieze ingrediënten zijn van de verschillende soorten turrón en hoe ze gefabriceerd wordt. Er staan oude apparaten en gereedschappen waarmee dit vroeger gedaan werd. De originele turrón had eigenlijk maar drie ingrediënten: amandelen, honing en eiwit. Het geheim zat hem in de precieze verhoudingen tussen deze drie ingrediënten en de manier waarop ze vermengd werden. Als hele, geroosterde amandelen werden gebruikt, ontstond de harde turrón, ofwel ‘Alicante, als de amandelen werden fijngemalen en een dikke, smeuïge pasta ont­stond, werd de zachte of ‘Jijona’-soort gemaakt.
 
Pas in later eeuwen werd ook suiker en soms chocola en/of eigeel toegevoegd. Als de mengsels waren gestold werden recht­hoekige plakken afgesneden en het is deze vorm, die de naam turrón kreeg. Daarom kan het zijn dat u tegenwoordig in de winkel ook producten als ‘turrón de chocolate’ kunt kopen. Dit zijn eigenlijk gewoon plakken (gevulde) chocola maar de vorm is hetzelfde als die van de originele turrón.
 
In het museum ziet u verder oude promotiecampagnes van het product turrón, een schitterende oude auto van de fabriek 1880, kostuums, verpakkingen, een ma­quet­te van alle productiestadia die een plak turrón doorloopt en nog veel meer. Het museum is verdeeld over drie verdiepingen en u bent er zo een uurtje zoet mee.
 
En voor de échte liefhebber komt het hoog­tepunt op het laatst, als u naar de win­kel van 1880 wordt geleid. Hier mag u en­kele turrón- en chocoladesoorten proeven en kunt u er zich over verwonderen hoeveel verschillende producten de fabriek 1880 en haar goedkopere zusteronderneming fabri­ceren. Behalve de originele turrón en haar chocoladevarianten, ziet u dat er ook marsepein en peladillas verkocht worden. Deze producten hebben dezelfde ingrediënten als turrón (amandelen, honing of suiker en ei) en kunnen dus in dezelfde fabriek worden gemaakt.