De Belgische bisschoppen nemen nota van de beslissing van de Nationale Veiligheidsraad op 15 april 2020 om de maatregelen die het coronavirus moeten afremmen te verlengen tot en met 3 mei 2020. Ze danken de federale regering en de regeringen van de deelstaten om, samen met verschillende equipes van experts, de coronacrisis in goede banen te leiden.

De beslissing van 15 april 2020 betekent dat alle maatregelen die burgerlijke en kerkelijke overheden hebben genomen met betrekking tot kerkelijke vieringen of activiteiten gehandhaafd blijven tot en met 3 mei 2020.   Zodra een volgende Nationale Veiligheidsraad een wijziging van de algemene maatregelen toelaat, zal de permanente raad van de bisschoppenconferentie met de burgerlijke overheden nagaan hoe ook de Kerk haar maatregelen kan wijzigen, op welke plaatsen en onder welke voorwaarden.  Hierover zal zo spoedig mogelijk een nieuwe communicatie volgen.

Nauwgezet richtlijnen volgen

De bisschoppen beseffen dat de maatregelen die het coronavirus moeten afremmen zwaar wegen op het kerkelijke leven in al zijn aspecten.  Sacramenten, gebedsvieringen, catechese, diaconale initiatieven, vormingsinitiatieven, huisbezoeken, vergaderingen en ontmoetingen: ze kunnen tot nader order niet doorgaan of slechts in een minimale vorm, met naleving van alle veiligheidsregels.   We herinneren eraan dat het ministeriële besluit van 3 april 2020 sommige artikels van het ministeriële besluit van 23 maart 2020 heeft gepreciseerd.  Worden toegestaan: begrafenisceremonies, maar enkel in aanwezigheid van maximum 15 personen, met een afstand van 1,5 meter tussen elke persoon; kerkelijke huwelijken, maar enkel in het bijzijn van de echtgenoten, hun getuigen en de bedienaar van de eredienst.   De bisschoppen dringen erop aan bij alle medewerkers om zich nauwgezet aan de opgelegde regels te blijven houden.   Tegelijk nodigen ze alle medewerkers uit om via veilige kanalen contact te houden met hun gemeenschap, in het bijzonder met zieke, kwetsbare of eenzame personen.   Overigens blijft het noodzakelijk en mogelijk om ‘personen in nood’ bij te staan.

Uitstel pastorale activiteiten

De verlengde maatregelen hebben als gevolg dat een aantal pastorale activiteiten die meestal in de lente of in de maand mei plaatsvinden, niet kunnen plaatsvinden. De vieringen van de eerste communies en de vormsels werden al uitgesteld tot volgend schooljaar en dit blijft behouden. Daarnaast zijn er de bedevaarten, mariale vieringen of jongerenontmoetingen en andere pastorale activiteiten die normaal in de zomervakantie doorgaan, al of niet in het buitenland (zoals bedevaarten naar Lourdes) met deelname van ook oudere personen of personen met een ziekte of beperking.  Wij raden de organisatoren aan om deze activiteiten tijdig te annuleren.  

Kwaad, maar ook een kans

Tot slot nodigen de bisschoppen de gelovigen uit om in deze crisis niet alleen een kwaad, maar ook een kans te zien.    Elke tegenslag stemt tot nadenken, plaatst ons voor nieuwe uitdagingen en doet een beroep op onze creativiteit. Zoals paus Franciscus zegt in een interview van 18 maart: We moeten begrijpen dat onze schat in kleine dingen ligt.  Kleine gebaren van genegenheid en medeleven riskeren verloren te gaan in de anonimiteit van het dagelijkse leven, toch zijn ze beslissend en belangrijk. Ze geven zin aan het leven.  Ze maken dat er verbinding en communicatie is tussen ons. En hij voegt eraan toe: ‘Verkwist deze moeilijke dagen niet!

De bisschoppen van België

IPID – Brussel, donderdag 16 april 2020

Kruisteken

In de naam van de Vader en de Zoon en de Heilige Geest. Amen.

Heer Jezus, ontsluit voor mij de Schriften.
Laat mij ontdekken dat zij over U spreken.
Open mijn hart voor uw aanwezigheid.

(stilte)

Lezing van Gods Woord (1 Pe 1, 3-9)

Uit de eerste brief van de heilige apostel Petrus.

Gezegend is God,
de Vader van onze Heer Jezus Christus,
die ons in zijn grote barmhartigheid
herboren liet worden tot een leven van hoop
door de opstanding van Jezus Christus uit de dood, 
tot een onvergankelijke, onbederfelijke en onaantastbare erfenis,
die voor u is weggelegd in de hemel. 
In Gods kracht geborgen door het geloof,
wacht u op de redding die al gereed ligt
om op het einde van de tijd geopenbaard te worden. 

Daarom bent u vol vreugde,
ook al hebt u nu, als het zo moet zijn,
voor een korte tijd te lijden onder allerlei beproevingen. 
Die dienen om de deugdelijkheid van uw geloof te bewijzen,
dat zoveel kostbaarder is dan vergankelijk goud,
dat toch ook door het vuur gelouterd wordt.
Dan zullen, wanneer Jezus Christus zich openbaart,
lof, heerlijkheid en eer uw deel zijn. 
Hem hebt u lief zonder Hem ooit gezien te hebben.
U gelooft in Hem, hoewel u Hem ook nu niet ziet,
en u zult vervuld zijn van een onuitsprekelijke en hemelse vreugde, 
wanneer u het einddoel van uw geloof, uw redding, bereikt.
 

Psalm 30 (29)

U zal ik loven, Heer, want Gij hebt mij bevrijd,   
Gij hebt mijn vijanden niet laten zegevieren.  

Tot U heb ik geroepen, Heer mijn God,   
en Gij hebt mij genezen.  

Heer, uit het dodenrijk hebt Gij mijn ziel verlost,   
Gij hebt mij losgemaakt van die ten grave dalen.  

Bezingt de Heer dan met mij, al zijn vromen,   
en dankt zijn Naam die hoogverheven is.
  
Zijn toorn duurt kort, maar zijn genade levenslang,   
de avond brengt geween, de ochtend blijdschap.
  
Vol zelfvertrouwen sprak ik in mijn hart:  
‘Ik zal niet wankelen in eeuwigheid.’  

Ach Heer, door uw genade was ik sterk,   
zodra Gij uw gelaat verborg, werd ik bevreesd.  

Toen heb ik weer geroepen, Heer,   
heb ik mijn God gebeden om ontferming.
  
Wat heeft mijn bloed voor nut, mijn neergang in het graf?   
zal soms het stof U prijzen en uw trouw verkondigen?  

Heer, luister en ontferm U over mij,  
mijn God, sta mij terzijde met uw hulp.
  
Gij hebt mijn rouwklacht in een vreugdedans veranderd,   
mijn rouwkleed losgemaakt, met blijdschap mij omgord. 

Mijn ziel zal U bezingen zonder te verstommen,   
U zal ik loven, Heer mijn God, in eeuwigheid. 

Eer aan de Vader en de Zoon
en de Heilige Geest,

Zoals het was in het begin en nu en altijd,
en in de eeuwen der eeuwen. Amen.

Aanroepingen

Gezegend zijt Gij, God, om het licht van deze dag.

Herschep ons hart, zodat het U kan danken en prijzen.

Gezegend zijt Gij, God, om de verrijzenis van uw Zoon.
Wek ook ons op tot een nieuw bestaan.

Gezegend zijt Gij, God, om de troost van uw Geest.
Leer ons om elkaar te troosten en nabij te blijven.

Gezegend zijt Gij, God, om de kracht van uw liefde.
Geef ons de moed om vanuit die zachte kracht te leven.

Gezegend zijt Gij, God, om uw trouw aan het verbond.
Maak ons trouw in onze dienst aan U en aan elkaar.

Gezegend zijt Gij, God, om uw bevrijding en redding.
Help ons mee te werken aan de komst van uw koninkrijk.

Gezegend zijt Gij, God, om uw menslievendheid.
Kom allen te hulp die in deze dagen lijden en uitzien naar redding.

Onze Vader

Slotgebed

God van alle leven,
in de opstanding van Jezus
hebt Gij een nieuw begin gemaakt met uw schepping.
In het Pasen van uw Zoon
vinden wij grond voor nieuwe hoop.
Sterk dan ons vertrouwen in deze tijd van beproeving.
Bevrijd ons van angst en verwarring,
en maak ons geduldig en standvastig.
Schenk ons uw Geest van wijsheid en sterkte,
zodat wij, in verbondenheid met velen, kunnen meewerken
aan een nieuwe toekomst voor onze aarde.
Wij vragen het U, door Christus,
onze Broeder en Heer.

Zegen

De Heer schenke ons zijn zegen,
Hij beware ons voor onheil
en geleide ons tot eeuwig leven.
Amen.

Heer Jezus,
ik dank U voor uw Woord van Leven
waarmee Gij mij hebt gevoed.
Graag zou ik U ook ontmoeten
in de communie, uw Brood van Leven,
maar dat is nu onmogelijk.
Daarom bid ik:
aanvaard mijn verlangen
om hecht verbonden te zijn met U.
Kom met uw liefde in mijn hart
en laat mij niet vergeten
dat uw Geest in mij woont.
Wees Gij in mij, opdat ik blijf in U,
mijn Heer en mijn God.

(Kerknet)

Kruisteken

In de naam van de Vader en de Zoon en de Heilige Geest. Amen.

Levende God, open mijn mond om U te loven, 
stort in mijn hart een nieuwe Geest.

(stilte) 

Lezing van Gods Woord (Rom 6, 8-11)

Uit de brief van de heilige apostel Paulus aan de christenen van Rome

Indien wij met Christus gestorven zijn, geloven wij dat wij ook met Hem zullen leven; want wij weten dat Christus, eenmaal van de doden verrezen, niet meer sterft; de dood heeft geen macht meer over Hem. Door de dood die Hij gestorven is, heeft Hij eens voor al afgerekend met de zonde; het leven dat Hij leeft, heeft alleen met God van doen. Zo moet ook gij uzelf beschouwen: als dood voor de zonde en levend voor God in Christus Jezus.

Uit psalm 118 (1.14-21.25)

Brengt dank aan de Heer, want Hij is genadig,
eindeloos is zijn erbarmen!

Mijn kracht en mijn sterkte is de Heer,
Hij is het die mij verlost.

Nu klinkt er gejuich van feest en geluk
in alle tenten der vromen.

De Heer greep in met krachtige hand,
de hand van de Heer heeft mij opgericht.

Ik zal niet sterven, maar blijven leven
en alom verhalen het werk van de Heer.

Geslagen, getuchtigd heeft mij de Heer,
maar niet ten dode gedoemd.

Maak open de poorten van de gerechtigheid,
daarbinnen wil ik de Heer gaan danken.

Dit is de poort van de Heer,
de vromen treden er binnen.

Ik dank U, dat Gij mij gehoord hebt,
dat Gij mij redding gebracht hebt.

Ach Heer, geef Gij ons uw heil,
ach Heer, geef Gij ons voorspoed.

Eer aan de Vader en de Zoon 
en de Heilige Geest,

Zoals het was in het begin en nu en altijd, 
en in de eeuwen der eeuwen. Amen.

Aanroepingen

          God van leven en licht, maak alles nieuw.
Gij die in het begin, uit leegte en duisternis, het licht hebt geschapen,
Gij die leven hebt gegeven aan de mens, om vruchtbaar te zijn,
Gij die ons de vruchten van de aarde te eten geeft en in alles voorziet,
          God van leven en licht, maak alles nieuw.

Gij die Abraham en Mozes hebt geroepen om U te kennen,
Gij die uw volk hebt verlost uit verdrukking en slavernij,
Gij die profeten zendt om ons wegen van gerechtigheid te tonen,
          God van leven en licht, maak alles nieuw.

Gij die medelijden hebt met uw volk dat lijdt,
Gij die stenen harten vernieuwt tot harten van vlees
Gij die altijd trouw zijt aan uw verbond, en grenzeloos in uw barmhartigheid,
          God van leven en licht, maak alles nieuw.

Heer Jezus,
Gij die mens geworden zijt om dicht bij ons te zijn,
Gij die het lijden en de kwetsbaarheid van de mens niet uit de weg gaat,
Gij die zondaars vergeeft en zieken geneest,
          God van leven en licht, maak alles nieuw.

Heer Jezus,
Gij die het Levende Brood zijt, de Bron van levend water,
Gij die de Weg, de Waarheid en het Leven zijt,
Gij die door te sterven de dood hebt overwonnen,
          God van leven en licht, maak alles nieuw.

Onze Vader

Slotgebed

Levende God, 
omdat Jezus trouw wilde blijven aan uw liefde
is Hij het lijden niet ontvlucht. 
Hij is de weg van het kruis opgegaan. 
Verraad en vernedering heeft Hij beantwoord 
met mededogen en vergeving.
Door zijn liefde tot het uiterste 
heeft Hij de macht van het kwaad gebroken, 
en de poort geopend naar nieuw leven.

Wij loven en danken U,
omdat Gij ons hebt verlost uit de boeien van de zonde,
omdat Gij ons doet opstaan uit angst en wanhoop,
omdat Gij ons tot nieuw leven hebt geroepen.

Daarom smeken wij U, Goede God,
ontferm U over onze zieken, 
onze dierbare overledenen,
en over allen die uitzien naar uw liefdevolle nabijheid,
opdat ook zij mogen delen 
in de vreugde van de verrijzenis,
door Jezus Christus, onze Heer. 

Zegen

De Heer schenke ons zijn zegen, 
Hij beware ons voor onheil 
en geleide ons tot eeuwig leven.
Amen.

(Kerknet)

Dierbare broeders en zusters, een zalig Pasen!

Als een nieuwe vlam ontspringt dit Goede Nieuws in de nacht: de nacht van een wereld die al geconfronteerd werd met historische uitdagingen en nu wordt getroffen door een pandemie, die onze hele menselijke familie zwaar op de proef stelt. In deze nacht klinkt de stem van de kerk: ‘Christus, mijn hoop, is verrezen!’

Dit is een andere ‘besmetting’, een boodschap die van hart tot hart wordt overgebracht - want elk menselijk hart wacht dit Goede Nieuws. Het is de besmetting van de hoop: ‘Christus, mijn hoop, is verrezen!’ Dit is geen magische formule die problemen doet verdwijnen. Nee, de verrijzenis van Christus is dat niet. Het is de overwinning van de liefde op de wortel van het kwaad, een overwinning die het lijden en de dood niet ‘omzeilt’, maar erdoorheen gaat, een weg opent in de afgrond, het kwaad in het goede verandert: dit is het unieke kenmerk van de kracht van God.

De Verrezen Heer is ook de Gekruisigde, niet iemand anders. In zijn glorieuze lichaam draagt hij onuitwisbare wonden: wonden die tot vensters van hoop zijn geworden. Laten we onze blik op Hem richten, zodat Hij de wonden van een geteisterde mensheid kan genezen.

Slachtoffers van coronavirus

Mijn gedachten gaan vandaag in de eerste plaats uit naar de velen die rechtstreeks door het coronavirus zijn getroffen: de zieken, de gestorvenen en de familieleden die rouwen om het verlies van hun dierbaren, van wie zij in sommige gevallen zelfs geen definitief afscheid hebben kunnen nemen. Moge de Heer van het leven de overledenen verwelkomen in zijn koninkrijk, en troost en hoop geven aan hen die nog steeds lijden, vooral de ouderen en degenen die alleen zijn. Moge Hij nooit zijn troost en hulp ontnemen aan mensen die bijzonder kwetsbaar zijn, zoals mensen die in verpleeghuizen werken of in kazernes en gevangenissen wonen. Voor velen is dit een Pasen van eenzaamheid, beleefd te midden van het verdriet en de ontberingen die de pandemie veroorzaakt, van lichamelijk leed tot economische moeilijkheden.

Verenigd in gebed

Deze ziekte heeft ons niet alleen de menselijke nabijheid ontnomen, maar ook de mogelijkheid om de vertroosting die voortvloeit uit de sacramenten, met name de eucharistie en de verzoening, persoonlijk te ontvangen. In veel landen is het niet mogelijk geweest daartoe te naderen, maar de Heer heeft ons niet alleen gelaten! Verenigd in ons gebed zijn we ervan overtuigd dat Hij zijn hand op ons heeft gelegd en ons krachtig heeft gerustgesteld: Wees niet bang: ‘Ik ben verrezen en ik ben nog steeds bij jullie!’

Dankbaarheid

Moge Jezus, ons Paaslam, kracht en hoop geven aan artsen en verpleegkundigen, die overal getuigenis afleggen van zorg en liefde voor onze naasten, tot het punt van uitputting en niet zelden ten koste van hun eigen gezondheid. Onze dankbaarheid en genegenheid gaat uit naar hen, naar allen die ijverig werken aan het garanderen van de essentiële diensten die nodig zijn voor de burgermaatschappij, en naar de wetshandhavers en de militairen die in veel landen hebben geholpen de moeilijkheden en het lijden van de mensen te verlichten.

Onzekere toekomst

In deze weken is het leven van miljoenen mensen plotseling veranderd. Voor velen is het thuisblijven een gelegenheid geweest om na te denken, zich terug te trekken uit het hectische levensritme, bij geliefden te blijven en van hun gezelschap te genieten. Voor velen is dit echter ook een tijd van zorgen over een onzekere toekomst, over banen die op de tocht staan en over andere gevolgen van de huidige crisis. Ik moedig politieke leiders aan zich actief in te zetten voor het algemeen belang, om de middelen te verschaffen die nodig zijn om iedereen in staat te stellen een waardig leven te leiden en om, wanneer de omstandigheden het toelaten, hen te helpen bij het hervatten van hun normale dagelijkse activiteiten.

Geen tijd voor onverschilligheid

Dit is geen tijd voor onverschilligheid, want de hele wereld lijdt en moet de pandemie eensgezind tegemoet treden. Moge de verrezen Jezus hoop geven aan alle armen, aan hen die in de periferie leven, aan de vluchtelingen en aan de daklozen. Moge deze mensen, de meest kwetsbare van onze broeders en zusters die in de steden en de periferie van elk deel van de wereld leven, niet in de steek worden gelaten. Laten we ervoor zorgen dat het hun niet ontbreekt aan basisbehoeften (die des te moeilijker te vinden zijn nu veel bedrijven gesloten zijn), zoals medicijnen en vooral de mogelijkheid van adequate gezondheidszorg. Moge de internationale sancties in het licht van de huidige omstandigheden worden versoepeld, aangezien zij het voor de landen waaraan zij zijn opgelegd, moeilijk maken om hun burgers voldoende steun te bieden, en mogen alle landen in staat worden gesteld om in de grootste behoeften van het moment te voorzien door de vermindering, zo niet de kwijtschelding, van de schuldenlast op de balansen van de armste landen.

Geen tijd voor egocentrisme

Dit is geen tijd voor egocentrisme, want de uitdaging waar we voor staan wordt door iedereen gedeeld, zonder onderscheid te maken tussen personen. Van de vele gebieden in de wereld die door het coronavirus worden getroffen, denk ik op een bijzondere manier aan Europa. Na de Tweede Wereldoorlog kon dit geliefde continent weer opstaan, dankzij een concrete geest van solidariteit die het in staat stelde de rivaliteit van het verleden te overwinnen. Het is dringender dan ooit, vooral in de huidige omstandigheden, dat deze rivaliteit niet terugkomt, maar dat iedereen zich herkent als deel van één familie en elkaar steunt. De Europese Unie staat op dit moment voor een grote uitdaging, waarvan niet alleen haar toekomst, maar die van de hele wereld zal afhangen. Laten we de gelegenheid niet onbenut laten om nog meer blijk te geven van solidariteit, ook door ons te richten op innovatieve oplossingen. Het enige alternatief is het egoïsme van bepaalde belangen en de verleiding om terug te keren naar het verleden, met het risico dat het vreedzaam samenleven en de ontwikkeling van toekomstige generaties ernstig worden geschaad.

Geen tijd voor verdeeldheid

Dit is geen tijd voor verdeeldheid. Moge Christus onze vrede iedereen die verantwoordelijkheid heeft in conflicten, verlichten, zodat zij de moed hebben om de oproep tot een onmiddellijk wereldwijd staakt-het-vuren in alle uithoeken van de wereld te ondersteunen. Dit is niet het moment om verder te gaan met de productie van en handel in wapens, om enorme hoeveelheden geld uit te geven die gebruikt zouden moeten worden om voor anderen te zorgen en levens te redden. Misschien is dit wel het moment om eindelijk een einde te maken aan de lange oorlog die zo'n groot bloedvergieten heeft veroorzaakt in Syrië, het conflict in Jemen en de vijandelijkheden in Irak en Libanon. Moge dit het moment zijn waarop Israëli's en Palestijnen de dialoog hervatten om een stabiele en duurzame oplossing te vinden die beide partijen in staat stelt in vrede te leven. Moge er een einde komen aan het lijden van de mensen die in de oostelijke regio's van Oekraïne wonen. Moge er een einde komen aan de terroristische aanslagen op zoveel onschuldige mensen in verschillende Afrikaanse landen.

Geen tijd voor vergetelheid

Dit is geen tijd voor vergetelheid. De crisis waar we mee te maken hebben mag ons niet doen vergeten dat er nog vele andere crises zijn, waardoor zoveel mensen te lijden hebben. Moge de Heer van het leven dicht bij alle mensen in Azië en Afrika staan die een ernstige humanitaire crisis doormaken, zoals in de provincie Cabo Delgado in het noorden van Mozambique. Moge Hij de harten verwarmen van de vele vluchtelingen die door oorlogen, droogte en hongersnood ontheemd zijn geraakt. Moge Hij bescherming bieden aan migranten en vluchtelingen, onder wie veel kinderen, die onder ondraaglijke omstandigheden leven, vooral in Libië en aan de grens tussen Griekenland en Turkije. Moge Hij in Venezuela concrete en onmiddellijke oplossingen mogelijk maken waarmee internationale hulp kan worden verleend aan een bevolking die lijdt onder de ernstige politieke, sociaal-economische en gezondheidssituatie.

Dierbare broeders en zusters

Onverschilligheid, egocentrisme, verdeeldheid en vergetelheid zijn geen woorden die we op dit moment willen horen. We willen deze woorden voor altijd uitbannen! Ze lijken te zegevieren wanneer angst en dood ons overweldigen, dat wil zeggen wanneer we de Heer Jezus niet laten zegevieren in ons hart en ons leven. Moge Christus, die de dood al heeft verslagen en voor ons de weg naar het eeuwige heil heeft geopend, de duisternis van onze lijdende mensheid verdrijven en ons naar het licht van zijn glorieuze dag leiden, een dag die geen einde kent.

Ik wens u zalig Pasen toe!