Ons eerste kleinkind Een klein wonderke ons klein engeltje.
05-01-2007
Soorten uien
Gele ui
De gele ui is de ui die je overal kunt kopen. Hij heeft een goudgele schil en is van binnen wit. Het vruchtvlees is stevig en heeft een pittige smaak. De gele ui is zeer veelzijdig. Hij is geschikt om mee te koken, stoven of bakken en past bij vele gerechten, soepen en sauzen. Een paar ringen rauwe ui geeft pit aan een salade of een hamburger. De gele ui wordt, wereldwijd, ook veel gebruikt voor verwerking in de voedingsmiddelenindustrie. Zo wordt er bijvoorbeeld uienpoeder van gemaakt.
De rode ui heeft een dieprode, bijna paarse, schil die iets dunner is dan de schil van de gele ui. Gesneden is de ui lichtrood met wit gekleurd. Daardoor is de rode ui heel decoratief in bijvoorbeeld een salade. De in Nederland geteelde rode ui smaakt wat minder scherp dan de gele ui. Ook voor rode ui geldt dat ze zeer veelzijdig zijn in de keuken. De befaamde salade Niçoise kan niet zonder rode ui! Of doe net als in de Scandinavische landen: gebruik de rode ui ook eens om onder meer haring in te leggen. Rode ui is verder ideaal bij wild, in barbecuemarinades en in Antilliaanse en Surinaamse gerechten. Rode ui past ook uitstekend in stoofgerechten. Sjalot
De sjalot is een kleine ui met een gele of rode schil. De smaak van sjalotten is verfijnd en aromatisch. In Frankrijk is het dé smaakmaker in talloze gerechten. Gebruik de sjalot voor het kruiden van gerechten of voor sauzen en salade. Sjalot kun je bakken en stoven. Ze smaken heerlijk bij alle soorten vlees en geven jus een aparte, beetje zoetige smaak. Laat sjalotjes bij het bakken niet te donker worden, want dan ontstaat een bittere smaak. Fijngehakt kun je sjalotjes een paar dagen in een afgesloten doosje in de koelkast bewaren. Stoof sjalotjes ook eens geheel mee.
Bosui dankt de naam aan de manier waarop ze verkocht worden: in bosjes van enkele stuks. Ze worden ook wel lente-uitjes of stengeluitjes genoemd. De smaak is zacht en doet een beetje aan prei denken. Rauw en in ringetjes gesneden past bosui prima in bijvoorbeeld salades of soepen. Maar rauwe bosuitjes zijn ook heel smakelijk in rauwkost, gestoofde groenten, op een boterham met kaas of in een omelet. Meegestoofd geven bosuitjes een gerecht een lichte uiensmaak. Stoof of bak ze wél kort, want anders gaat de lekkere smaak verloren. Gestoofd bosui smaakt lekker in voorjaargroenten, eiergerechten en lichte vleessoorten, zoals kalfsvlees, kip en vis. Bosui wordt ook veel gebruikt in Aziatische gerechten, zoals noedelsoep of curryschotels. Je kunt bosui zelfs als groente serveren: snijd de uitjes in stukjes van ca. 5 cm en stoof deze in 3 à 4 minuten in wat boter gaar. Bestrooien met wat (zee)zout.
De rest van de familie
De ui behoort tot de uitgebreide allium-familie. Maak kennis met deze bijzondere uisoorten:
Witte uien zijn niet alleen wit van binnen, maar ook van buiten. Deze uien met een perfect witte schil zijn in Nederland moeilijk te telen, en worden daarom veelal geïmporteerd. De witte ui is meestal erg scherp en wordt voornamelijk gebruikt om te koken of bakken.
Kleine uitjes worden vaak ingemaakt in (kruiden)azijn en zijn in pot te koop als witte zilveruitjes of gele Amsterdamse uitjes.
Zoete uien worden nauwelijks geteeld in Nederland. Deze zachte, milde uien worden vaak geïmporteerd uit Zuid-Europa en Zuid-Amerika. Zoete uien hebben een gele of heel lichtgele schil.
Bieslook en prei behoren ook tot de allium-familie. Bieslook is met zijn lange groene stengels een heel decoratief kruid. De zachte uismaak combineert goed in bijvoorbeeld soep of salades. Prei is een lekker pittige groente, die uitstekend past bij stevige smaken van bijvoorbeeld kaas en spek. Prei wordt in Nederland verbouwd. Ook knoflook wordt in Nederland verbouwd, maar dan wel op heel kleine schaal. De meeste knoflook die in Nederland wordt verkocht, komt uit China.
Verwerkte uien: De voedingsindustrie gebruikt veel uien als smaakmaker in bijvoorbeeld soepen en sauzen. Een lekkere snack zijn de gefrituurde uienringen of chips met uiensmaak. Maar uien worden ook wel verwerkt tot olie, concentraat of poeder. Er zijn speciale uienschilbedrijven, die veelal voor grootverbruikers uien pellen en eventueel ook snijden.
Uien kun je enkele weken bewaren op een koele, droge plek buiten de koelkast.
Snij uien pas kort voor gebruik. Het vocht uit de ui kan na het snijden snel bitter gaan smaken.
Bij het pellen en hakken van uien gaan de ogen tranen, omdat hierbij de vluchtige oliën vrijkomen. Deze oliën prikkelen de ogen en neusgaten. Hoe sterker en sappiger een ui, hoe meer je ogen gaan tranen. Er zijn veel huismiddeltjes en tips tegen tranende ogen. De meeste moeten helaas met een korreltje zout worden genomen, maar hier volgen een paar tips waarvan mensen zeggen dat ze helpen:
Leg de uien een paar uur in de koelkast of een paar minuten in het vriesvak.
Pel de uien onder water. Onder water hakken wordt natuurlijk wel lastig
Probeer door je mond adem te halen en niet door de neus. De chemische stoffen bereiken namelijk de traanklieren door je neus.
Als je veel kleine uitjes moet schoonmaken, blancheer ze dan kort voor het pellen. Dit beperkt de vrijkomende stof tijdens het pellen.
Snij bij het schoonmaken als laatste de wortelbasis weg. Dit deel van de ui bevat de hoogste concentratie stoffen die de tranen veroorzaken.
Een oude volkswijsheid zegt dat kauwen op een korst brood tijdens het pellen voorkomt dat je ogen gaan tranen. Of dit waar is, is de vraag...
Bakken in wat boter, margarine of olie geeft uien de lekkerste smaak. Pas wel op dat je ui niet te donker bakt, want daardoor wordt de smaak bitter.
Stoof kleine uitjes eens ongesneden mee in stoofschotels of soepen. Heel decoratief!
Het lang meestoven van uien maakt de smaak zachter. Maar bij gebakken vlees (zoals biefstuk en karbonade) is het juist heel lekker om op het laatst nog wat uiringen mee te bakken. Dat geeft het bakvet en het vlees extra pit.
Kook een uitje mee met peulvruchten, voor een zacht uiaccent.
Gebruik ui in (groenten)bouillon. Laat de schil zitten: daardoor krijgt de bouillon een mooie goudgele kleur. Verwijder de ui na het trekken van de bouillon.
Zelf uien kweken? Het opkweken van plantuien en sjalotten is snel en gemakkelijk. Hou er rekening mee dat uien van eigen grond vaak veel pittiger zijn.
Het zaaien van uien kan in de winter binnenshuis onder glas, of vanaf maart in de volle grond. Zodra de plantjes een paar centimeter zijn, kun je ze uitdunnen. Regelmatig wieden is belangrijk, omdat het wortelsysteem van de uien snel wordt overwoekerd. Uien houden van een zonnig plekje en moeten bij droog weer worden begoten en gesproeid.
Laat de uien na de oogst drogen op een droge, winderige plek, zoals de schuur. Volgroeide uien zijn op een koele plaats enkele maanden houdbaar.
Sieruien zijn prachtige decoratieve planten in de tuin. Deze bollen in allerlei soorten en maten bloeien in het voorjaar. Ze kunnen in de winter gewoon in de grond blijven zitten en verassen je wel vijf jaar met bloemen.
De liefde is geduldig; de liefde is vriendelijk; de liefde is niet jaloers. Zij doet niet gewichtig en is niet trots; zij kwetst niet, is niet egoïstisch en voelt zich nooit beledigd; zij neemt niemand iets kwalijk; zij is niet blij met onrecht, maar juist met de waarheid. De liefde beschermt altijd, heeft altijd vertrouwen, verwacht het altijd en houdt stand. Aan de liefde komt nooit een einde.
Je hebt ze misschien in huis, de muggensprays, -kaarsen, -wierook maar toch mis je dat eenvoudig middeltje om gezond, zonder gezoem in te slapen.
citroengeranium
pepermunt
citroenmelisse
Anti-muggenplanten voor de tuin Een aantal planten kunnen in je tuin zeker helpen tegen de muggen:
Plant indien mogelijk deze muggenwerende planten onder de venster van je slaapkamer. Vroeger hingen de mensen een bos boerenwormkruid boven hun bed om de Middeleeuwse muggen op veilige afstand te houden. De 21ste-eeuwse muggen willen wel eens vergeten, dat ze eigenlijk niet van boerenwormkruid houden... Volkswijsheid dicteert dat insecten het onder een okkernoten- of walnotenboom heel ongezellig vinden. Je zal ze er niet vaak aantreffen. Sommige slimmeriken proberen nu met okkernotenbladeren de muggen van het lijf te houden. Ze onderschatten de 21ste-eeuwse muggen, want die zijn veel slimmer geworden en trekken zich van notenbladeren niet veel meer aan. Bij ons toch niet, maar dat kan ook aan ons liggen Je moet de bladeren kneuzen en regelmatig verversen wil je effect hebben.
Etherische olie Cymbopogon winteratus of Cymbopogon nardus met andere woorden Citronella of citroengras etherische olie helpt vlug en doeltreffend als je er op een verstandige manier mee omspringt. Als je er teveel van gebruikt, zal de geur je vlug irriteren of bedwelmen. En als je echt niet snapt dat één druppeltje genoeg is, kan je er zelfs van in shock geraken. Etherische olie van citroengeranium, citroenmelisse, eucalyptus, pepermunt, neem (Indiaanse olie), tea tree, ceder en lavendel kunnen ook een handje helpen.
Muggentips Tip 1: Wat zou je denken van prinsheerlijk slapen onder een muskietennet? Tip 2: Hang buiten grote plastic zakken met water. Draai die op tot een ballon. De muggen zien zich weerkaatst in de ballonnen, maar dan wel 100 keer groter. Ze schrikken zich rot en nemen de vleugels.
Help En word je dan toch nog gestoken door een onverschrokken, heldhaftige mug, smeer dan wat ui op de zere plek. De pijn en infectie verminderen.
Vochtafdrijvende reiniger Paardebloemen zijn echt wel nuttig. De bitterstof Taraxine is verantwoordelijk voor de geneeskrachtige werking van de paardebloem. Wil je je spijsvertering, je lever en je nieren een beetje helpen bij het lente-opruimwerk, zet dan zes weken lang paardebloem op het menu. Je speekselklieren schieten wakker en produceren op volle toeren. Je maag en darmklieren weten niet goed wat er allemaal gebeurt en willen niet onderdoen. Wat je eet en drinkt, verteert dus stukken beter. De afvalstoffen verzamelen zich via de nieren in de urineblaas. En van daaruit kiezen zij het ruime sop...
Paardebloemen werken dus vochtafdrijvend. En weet je waarom de paardebloem een streepje voor heeft op andere diuretische (vochtafdrijvende) kruiden? Dit gebenedijd artsenij onttrekt geen kalium aan het lichaam, wat andere vochtafdrijvers wel doen. Paardebloemblaadjes bevatten zelf veel kalium en vullen aan wat het lichaam verliest. Reumapatiënten hebben alle baat bij paardebloembladeren.
Koken met paardebloem Hoe kan je de paardebloemen lekker op tafel brengen? Pluk de bladeren van de plant tussen maart en april voor ze in bloei staan. Dan hebben ze de nuttigste stoffen. Daarna kan je ze ook nog gebruiken, maar dan zijn ze taaier en minder waardevol. Als je geregeld blaadjes plukt, dan komen er nieuwe, verse, knapperige tevoorschijn.
Paardebloemsla
De groene, jonge paardebloembladeren zijn het lekkerst en het geneeskrachtigst op het moment dat de paardebloem haar gele bloem nog niet heeft bovengehaald. Fijngesnipperd tussen de sla smaken ze overheerlijk.
Paardebloem en krepkessaus
Je kunt de fijngesneden bladeren net voordat je de pan van het vuur haalt, ook toevoegen aan spetterende en sissende blokjes spek. Deze lekkernij is pas helemaal klaar als je ze overgiet met krepkessaus. Deze saus maak je zoals een witte saus maar in plaats van melk neem je azijn.
Paardebloem-hutsepot
Wie van hutsepot houdt, kan de paardebloemsnippers onder de aardappels husselen.
Paardebloem-delicatesse
De kleine ongeopende knoppen die midden in de rozetschoot liggen te genieten van de zon, zijn een ware delicatesse. Was ze en bak ze mee met ui en spek. Laat heel even stoven en voeg dit mengsel toe aan je rijstschotel. Lekker, een tikkeltje anders en gezond.
Paardebloem-pannenkoek
Fijngesnipperde stukjes paardebloemblad in de pannenkoek (duizendblad, weegbree en brandnetel kunnen er ook nog bij) : heerlijk. Hoeveel kruidkoeken zou mijn grootmoeder zo gebakken hebben ?
Maarts viooltje: Viola odorata. Het maarts viooltje is op zich al een verrukking om naar te kijken en de geur is werkelijk het einde. Het doet me altijd aan lekkere bollekes van lang vervlogen tijden denken.
klein hoefblad
Japanse sierkwee
Klein hoefblad: Tussilago farfara Pluk de bloemknop van het klein hoefblad uit elkaar en strooi de bloemsprietjes over je worteltjesschotel.
Maagdenpalm: Vinca minor L. Dit prachtige blauwe bloempje bloeit al vroeg in het voorjaar. De bloemen mag je eten, maar de groene blaadjes niet. Die bevatten alkaloïden (o.a. vincamine). En die kunnen voor narigheid zorgen, als je er teveel van binnen krijgt.
Japanse kwee: Chaenomelis japonica. De volksmond noemt de Japanse kwee ook wel eens wilde appel, maar dat klopt niet helemaal. Als je de volledige bloesem op een gerecht legt, is dat nogal een dikke knop die je dan naar binnen moet spelen. Maar pluk je de licht roze of donkerrode bloemblaadjes af en smuk je daarmee je borrelhap op, dan krijgt je borrelhap dadelijk een dikke nek van trots. En is hij, daar bovenop, ook nog uiterst lekker.
Witte dovenetel: Lamium album De bloemen van de witte dovenetel smaken lekker naar honing. Vroeger zogen de kinderen het nectardruppeltje op. Dat was een echte lekkernij.
Paarse dovenetel: Lamium purpureum. De purperen bloemen zijn iets kleiner dan die van de witte dovenetel. Maar een komkommerschotel ziet er feestelijk uit, als je er wat van die kleine, mauve bloemen over strooit.
Madeliefje: Bellis perennis. De plaatselijke koosnamen voor het madeliefje zijn Mariabloem, meizoentje of orakelbloem. Als je de bloemen 's avonds wil gebruiken, denk er dan aan, dat de bloemkopjes zich sluiten. In warme soep zijn ze op een twee drie weer klaarwakker en open. Geraspte worteltjes lusten wel wat madeliefjes op hun rug. Meizoentjes ogen niet alleen mooi, ze reinigen ook het bloed.
Heide: Calluna vulgaris. Heide bevat veel kiezelzuur, mineralen, giststoffen, glycociden en saponinen. Een hele mond vol als je het mij vraagt. Klinkt geleerd, maar het enige wat ik wil zeggen is dat het allemaal goede stoffen zijn. Als je geregeld wat heide op je menu zet, zijn je nieren en blaas je erg dankbaar.
Dieren voelen op een heel natuurlijke manier aan wat goed voor hen is. Zo zullen de koeien bijvoorbeeld geen boterbloemen eten.
In een grote dierentuin in Nederland deden ze eens de proef. Aan de apenkooien legden ijverige handen een kruidentuin aan. De apen konden naar hartelust van de kruiden snoepen. Onderzoekers ontdekten dat apen met een bepaald probleem altijd of veel meer van bepaalde kruiden aten.
Tegenwoordig zijn dieren, net zoals de mensen, hun contact met de wilde natuur een beetje kwijt. Paarden knabbelen aan taxusgroen en koeien eten Sint-Janskruid (Hypericum perforatum). In het eerste geval is er vaak niet meer veel aan te doen. In het tweede zal de koe kale plekken krijgen als ze in de felle zon staat. Het is dan echt wel nodig dat de koe een streep schaduw heeft of ze gaat er na een tijd aan.
Wild-aspirientje
Paarden die wilgenblaadjes eten doen dat af en toe eens omdat ze daar net zin in hebben. Maar meestal knabbelen ze eraan omdat er in wilgenblaadjes stoffen zitten die pijnstillend werken. Daarvan zijn onze aspirientjes afgeleid.
Vlooien-kruid
Vroeger waren er geen honden en poezen vlooien bandjes. Ze hielden poes of hond vlooienvrij met boerenwormkruid. Onze voorouders legden boerenwormkruid in de mand of slaapplek van hun troeteldier.
Als je een stevige tuil boerenwormkruid in het kippenhok of duiventil hangt, blijven de vlooien daar ook weg, wisten ze vroeger.
Knoflookpoeder onder het eten gemengd doet ook zijn werk.
Een beetje etherische olie van pepermunt is tegenwoordig iets handiger.
Gezonde eieren Vroeger kregen de kippen brandnetel op hun menu. De eieren waren dan gezonder, de eierschaal was stevig en de boerin gelukkig.
Griezel-kruiden Er bestaan natuurlijke middeltjes om mieren een andere weg te wijzen.
Mieren griezelen van peper en muntblaadjes.
Strooi wat peperbolletjes over het mierennetwerk, leg er nog wat pepermuntblaadjes bij en wacht een dag. Mieren griezelen van deze kruiden en nemen de pootjes.
Wespenkruid We zullen het geweten hebben. Geen plekje in het bronsgroen eikenhout of er zaten wespen. Een schoteltje kruidnagel, overgoten met kokend water, deed de meeste wespen de vleugels nemen.
Wespen moeten ook niks hebben van een beetje gebrande koffie op een metalen schoteltje. Een porseleinen bordje barst.
Appelazijn voor kat, hond en paard Niet enkel mensen, maar ook dieren hebben alle baat bij appelazijn: appelazijn voert afvalstoffen af, verhoogt de weerstand en conditie.
Geef je paard eens een gezond hapje, rijk aan vitaminen en mineralen. Een stukje brood met appelazijn in plaats van een klontje suiker. Het helpt om alles goed te verteren.
Uitwendig helpt appelazijn tegen vliegen, dazen en horzels.
Je vindt nog veel meer recepten en weetjes in de boeken geschreven door Daniëlle Houbrechts. Ontdek ze in de boekhandel of op het internet via www.kruidjes.be.
Het zaaien van uien kan in de winter binnenshuis onder glas, of vanaf maart in de volle grond. Zodra de plantjes een paar centimeter zijn, kun je ze uitdunnen. Regelmatig wieden is belangrijk, omdat het wortelsysteem van de uien snel wordt overwoekerd. Uien houden van een zonnig plekje en moeten bij droog weer worden begoten en gesproeid.
Koken met paardebloem
Je kunt de fijngesneden bladeren net voordat je de pan van het vuur haalt, ook toevoegen aan spetterende en sissende blokjes spek. Deze lekkernij is pas helemaal klaar als je ze overgiet met krepkessaus. Deze saus maak je zoals een witte saus maar in plaats van melk neem je azijn. 
De kleine ongeopende knoppen die midden in de rozetschoot liggen te genieten van de zon, zijn een ware delicatesse. Was ze en bak ze mee met ui en spek. Laat heel even stoven en voeg dit mengsel toe aan je rijstschotel. Lekker, een tikkeltje anders en gezond. 
Kom erbij 
Vroeger waren er geen honden en poezen vlooien bandjes. Ze hielden poes of hond vlooienvrij met boerenwormkruid. Onze voorouders legden boerenwormkruid in de mand of slaapplek van hun troeteldier.
Gezonde eieren 
We zullen het geweten hebben. Geen plekje in het bronsgroen eikenhout of er zaten wespen. Een schoteltje kruidnagel, overgoten met kokend water, deed de meeste wespen de vleugels nemen.
.gif)
