Gipsen sint-Maartenbeeld. Sint-Martinuskerk te Retie. De heilige als bisschop van Tours. Hij geeft een bedelaar een geldstuk. In 1998 verplaatste men dit beeld van de middenbeuk naar de noorderkruisbeuk, links.
En daar laaien de vlammen boven onze hoofden!
Begeleid door muziek en oude gilden rijdt sint-Maarten naar het gemeentehuis.
Sint-Martinus en de bedelaar. Zeer beroemde schilderij van El Greco.(1541-1614)
Toen heette de Markt nog "Groote Plaets."
Een eenzame fietser voor de kerk. Nog geeneens zo lang geleden!
Drie dikke vrienden poseren op de tramrails. Toen kon dat nog!
Onze statige "sinte-Mettenkerk" rond de eeuwwisseling.
Binnenzichten. Onze sint-Martinuskerk. Anno 1900.
Binnenzicht Sint-Martinuskerk. Retie. Zicht op het oude orgel. (ca.1940)
Binnenzicht sint-Martinuskerk te Retie. Omstreeks 1950.
H.Hartbeeld voor de kerk te Retie. Ingehuldigd in 1925.
Even poseren voor onze ferme kerk van sint-Job! Schoonbroek. (Omgeving van Rethy.) Begin 20ste eeuw.
Sint Job, 16de eeuw. Sint-Martinuskerk Heeze. Dit beeld is op 28 jan. 1976 gestolen!
Sint-Job bedekt met zweren.
Colmar. Glasraam 1910.
Aalst. Sint-Maartenskerk. Glasraam.
Alfred Ost. ( 1884 - 1945 ) Sint-Maarten. Pentekening in Oostindische inkt, grijs gewassen.
Luxueus! Dat is het minste dat je kan zeggen van deze medaille. Op de voorkant de manteldeling van sint-Martinus. Ontwerper: Ed. Grielens.Gemeente Beveren. Op de achterkant: " Onderlinge bijstand. Beveren Waas. Vlaggefeest. 17 mei 1896." Prachtig "bekroonde" medaille.
Martinus Van Herck. Echtg. Maria Cath. Staes. Rethy 1793 - 1864.
Martinus Moelans. Echtg. A. C. Mermans. Rethy 1784 - 1863.
Martinus Vos. Echtg. E. Brusseleers. Rethy 1834 - 1870.
Martinus Melis. Echtg. A. M. Marien. Rethy 1821 - 1876.
Martinus L. Mertens. Kandidaat-Notaris. Rethy 1853 - 1877.
Martinus Staes. Wed. T. Slaets. Rethy overl. 1878. Bijna 83 jaar.
Martinus Staes. Rethy overl. 1879. Vierenzestig jaar oud.
Martinus Hoskens. Rethy overl. 1879. 82 jaar oud.
Martinus Meulders. Weduwnaar M. Nijs. en A. C. Deckx. Rethy, overleden 1895, 73 jaar oud.
Martinus Van den Bergh, Rethy - Schoonbroek. Overleden in 1889. Ouderdom: 64.
Martinus L. Staes. Echtg. A. C. De Bie. Overl. Rethy 1894. 53 jaar oud.
Martinus Van Herck. Overl. te Rethy 1891, op 76 jarige leeftijd.
Martinus Smets. Rethy 18?7-1907.
Martinus Truyens. Weduwnaar M. Van Hout. Rethy 1839-1917.
Nog een oud doodsprentje.
Aegidius Huygen. ex Desschel. 1 oktober 1821.
Geboren te Desschel in 1761. Ging in 1783 de abdij van Postel binnen. In 1787 er tot priester gewijd. Prior daar in 1791. Oorlogsperikelen verjoegen hem uit zijn geliefde abdij. Eerst de troepen van de Verenigde Nederlanden, later het Franse leger. Rebellerende sansculotten lieten hem voor dood liggen. Hij herstelde en vluchtte. Keerde terug. In 1796 weer uit Postel verdreven door de kloosteropheffing. Weer terug in 1801 na heel wat omzwervingen. In 1813 werd hij door het aartsbisdom Mechelen tot pastoor in Arendonck benoemd. Daar stierf hij na een zeer bewogen leven op 1 oktober 1821.
Zeldzaam perkamenten Antwerps prentje uit de 17de eeuw. Op de voorkant de heilige Dominicus met zijn gekende attributen: Als dominicaan, lelietak, hond met fakkel in de bek, O.L.V. geeft hem een rozenkrans.
Prachtige Franse medaille van Georges Crouzat. "Secours Catholique France."
Martinus Deckx. Echtg. I. Janssens. Rethy 1841-1901.
Biljet van de loterij van Winterhulp in 1941. Manteldeling duidelijk naar het schilderij van van Dijck. Links en rechts van sint-Martinus staan groepjes mensen te wachten op hulp. Derde snede. Groene kleur. Het vijfde: 10 fr.
Een ander lot van Winterhulp. 5de snede. Blauwe kleur. Alleen de manteldeling centraal. Geen andere figuren. 1941. Let op de "symetrische" tweetaligheid! Het vijfde: 10 fr. Ontwerper: R. Warnotte.
Secours d'hiver - Winterhulp. Een biljet van 50 fr. 1944. Manteldeling in het midden. Eén schijf. Bruine kleur. Ook dit ontwerp is van R. Warnotte.
Lot Winterhulp uit 1942. Manteldeling in zuilengalerij.
Sint-Martens-Lennick. XVde eeuw. St.- Martinus.
Début XVIIe siècle. St.-Martin. Beek. Prov. de Limbourg.
Saint Martin de Sint Kwintens Lennik. Postkaart met zegel van Winterhulp. Zelfde beeld op zegel en kaart. Afgestempeld op 21-06-42. St.Kwintens-Lennik.
Saint Martin de Dave. Postkaart met zegel Winterhulp. Zelfde beeld op kaart en zegel. Afgestempeld te Dave, op 20-11-42. Waals werk uit de XVII eeuw.
Saint-Martin de Beek. Kaart met zegel Winterhulp. Zelfde beeld op kaart en zegel. Vlaams werk uit de XVIIde eeuw. Afgestempeld te Bree op 28.12.1942.
Loterij Winterhulp 1941. Het vijfde 10 fr. 12de schijf. Groene kleur. Mijnwerker met bloot bovenlichaam. Sintemetten midden onder.
Loterij Winterhulp 1941. Het vijfde: 10 fr. 7de schijf. Geel-bruine kleur. "Graanpikker met hoed." Sintemetten midden onder.
Sint-Martinusaltaar in de kerk van Guerlange. (prov. Luxemburg.)
Deze zwart-wit illustratie lijkt heel erg op de gekleurde, originele prent. Buiten het niet-gekleurd zijn, zien we toch nog kleine, maar duidelijke verschillen: Het monogram van de kunstenaar staat veel hoger, de bedelaar draagt hier geen stoppelbaard, het zadel is verschillend, de arceringen in de bovenhoeken zijn minder en de stenen vóór de arme liggen duidelijk anders en zijn groter.
De figuren zijn opzettelijk kinderlijk eenvoudig gehouden. Het moest volks zijn, onmiddellijk begrijpbaar voor iedereen, jong en oud.
Monaco. 29 - 04 - 68. XX Anniversaire de la Croix-Rouge Monegasque. Premier jour d'émission. First day cover. Grootformaatzegel van 2,30.
Sint-Martinuszegels uit: Liechtenstein, Andorra, Österreich, Helvetia en Ceskoslovensko.
République Française. First Day Cover. Premier Jour d' Emission. Saint Martin. Afst. Tours 3 - 12 - 1960. Zegel van 0,20 + 0,10 en van 0,25 + 0,10.
Deutsche Bundespost. Sankt Martin. Ersttagsbrief. Color de luxe. Afst. Bonn 08.11.1984. Zegel 80 + 40.
Eikenhouten beeld van sint-Martinus als ruiter-soldaat. Fragment van de monumentale preekstoel in de kerk van Wezenmaal. (2de helft 19de eeuw.)
Lindenhouten beeld. Sint-Maarten als bisschop met bedelaar aan zijn voeten. Wezenmaal. (18-19de eeuw.)
I Maarten was de zoon van een Romeinsche veldheer. Hij moest het zwaard omgorden.
II Door zijn godsvrucht en zijn goedheid, deed hij de barbaren hun wapens neerleggen.
III Hij zei het soldatenleven vaarwel, en stelde zijn krachten ten dienste van God.
IV Deed heel wat mirakelen. Door de kracht van zijn gebeden, slaagde hij er in een dode tot leven te wekken.
V De troon van de tyran vatte vuur. Door angst aangegrepen, verleende hij genade.
VI Op het ogenblik dat de boom viel, ging St. Maarten voor hem staan, de boom viel de tegenovergestelde kant op.
S. Martinus. Achterglasschildering. Waterverf. Museum Ruhpolding Seeausen. Eerste kwartaal van de negentiende eeuw. De manteldeling door een linkshandige Sintemetten. Een halfnaakte bedelaar met T-kruk en hoed, die op de grond ligt.
Sint-Maarten. Achterglasschildering. Sandl. 19de eeuw. Waterverf. De manteldeling. Twee enorme bloemen op de achtergrond. (Verz. H. Müller München.)
Sint-Martinus. Achterglasschildering. Waterverf. Duits. Laat 20ste eeuw. Manteldeling. Grote bloem op de achtergrond.
Sint-Martinus als bisschop met de gans. Beeld in "der Benediktiner- Abteikirche Weltenburg an der Donau." Egid Quirin Asam. 1721.
Sint-Martinus laat de "Godenboom" vallen. Fresko "Langhaus von St.Martin" in Sachsenried. Franz Anton Zeiller. 1758.
Sint-Martinus in "vol ornaat" als bisschop van Tours.
Sint-Maarten. Rococo - beeld. Sint-Martinuskerk Bedburdyck. ( Kreis Neuss. )
Breviarum Maguntinense. 1509 Titelblad. Museum Mainz.
Houten gepolychromeerd ruiterbeeld van Sintemetten. 17de eeuw. Kempen.
Houten sint-Martinusbeeld. 18de eeuw. Kempen.
Martinus van Tours. Bisschop. Met één van zijn attributen: de gans.
Duits prentje. Sint-Martinus. Bisschop van Tours. Met gans en kerk.
Likeurstokerij: "St;-Martinus." 35, Kerkstraat, AALST. "Deze bitter bekleed de eerste plaats tusschen de uitmuntende dranken."
Curaçao. Triple Sec. Ancienne Distillerie de Fexhe. Fexhe-le-haute-clocher.
Sint-Martinus. Jenever. L. Bruylant. Aalst.
Grande liqueur St. Martin. "De groote fijne likeur van Aalst." Likeurstokerij St.Martinus. Nieuwe Brugstraat en Tramstraat,2 Aalst.
Perkamenten blad uit een "Gebedenboek." De manteldeling bij een stadspoort. Eigenlijk een "dubbelprentje"! Sint-Martinus en sint-Fiacrius. (Patroon van notarissen, dermatologen, hoveniers, bloemisten,enz.) Met attr.: Spade, lang gewaad met kap, in een tuin.
Gedeelte van de omslag. Voorkant stripverhaal. De manteldeling van " Saint Martin".
In zijn slaap verschijnt de Heer met de halve mantel van Sintemetten om de schouders. "Het is Martinus, Martinus de doopleerling, die mij de helft van zijn mantel gegeven heeft!"
Bij de dood van Martinus in 395 ...
" Heer, mijn volk heeft me nog nodig. Ik weiger geen werk!"
" Dat is het einde! Martinus gaat ons verlaten, hij gaat terug naar het koninkrijk van de Heer!"
Loterij Winterhulp. 1942 Zevende schijf. Het vijfde: 10 fr. Manteldeling tussen de zuilen. Kleur: Grijs.
Loterij Winterhulp. 1942. Zesde schijf. Het vijfde: 10 fr. Manteldeling tussen de zuilen. Kleur: Oranje.
Manteldeling in open lucht. Prachtige miniatuur uit een oud gebedenboek. Perkament. Geweldige randversiering met bloemmotieven.
Manteldeling aan de stadspoort. Simone Martini. Italië. (1283-1344.)
De manteldeling. Perkament. Gotische kunst. Franse school. Litho. Dambourgez. 1880.
Dubbel-prentje. Blijvend aandenken van de Plechtige Wijding der Dekenale St. Martinuskerk te Genk, door Z.H. Exc. Mgr. Van Zuylen Hulpbisschop van Luik Op zondag 14 mei 1961.
Glasraam. Sint-Martinus bisschop. Met gans. Overwegende lila kleur.
Buste sint-Maarten met bedelaar in een muurnis.
Blauw st.-Martinusreliëf. De manteldeling.
Bisschopsbeeld. Sint-Martinus van Tours.
Sint-Maarten als bisschop. Houten beeld. Wevelinghoven.
Sint-Maarten wekt een kind tot leven Schilderij 1480-85. Forchheim, door W. Katzheimer.
Sinterklaas. 6 december.
F. Timmermans.
Sinterklaas, nobele baas, breng wat in mijn schoentje, een appeltjen of een citroentje, een nootjen om te kraken: dat zal wel beter smaken. Geef de kleine kinderen wat en laat de grote lopen!
(Uit: "Van nieuwjaar tot oudejaarsavond!")
Twee sint-Martinuszegels. Paraguay.
Prachtige afbeelding op een postzegel van het standbeeld van sint-Martinus in Bratislava.
Postzegel Grenada. Naar het schilderij van van Dijck.
Abdij Westmalle. Hoofdingang. In een stenen nis, de manteldeling, boven de geweldige ingangspoort.
De manteldeling. Altaarstuk. Hafling St-Katharinakerk.
Hilarius van Poitiers, bisschop ten tijde van Martinus. Hij heeft veel geschreven, maar weinig over zichzelf. Hij werd Gods reddingsboei voor het christendom. Zijn grootste werk: "Over de Drievuldigheid." Hij werd de eerste Latijnse hymneschrijver van de christelijke kerk.
Zwart-witte zichtkaart, van J.Meuleman, rond 1900. We zien naast "Hotel de Keizer" nog de lage woning waar later het prachtige herenhuis "Lindebloem." (1906) zal gebouwd worden.
Zichtkaart van J.Meuleman. Geschreven in 1902. Links zien we duidelijk de doorgang naar Mol. Rechts zien we nog de herberg "In't Lam".
Panorama. Getrokken vanuit de kerktoren, richting Mol. Zichtkaart J.Meuleman geschreven in 1905. In de verte zien we nog de stenen akkermolen.
Zichtkaart uit 1907. J.Meuleman fotograaf. Links de toegang tot de sint-Martinusstraat. Op de voorgrond een eenzame hond. Tramsporen op de markt die verdwijnen in de sint-Martinusstraat.
Zichtkaart van J.Meuleman. Afgestempeld in 1907. De tramstatie.Hotel de Keizer. Hier poseren nog twee dames in de linker benedenhoek.
Zichtkaart van J.Meuleman. Uitgegeven door het Hotel de Keizer. Zelfde cliché als voorgaande. Latere uitgave, waarop de twee dames in de linker benedenhoek moesten onherkenbaar gemaakt worden. Vandaar het zwarte rechthoekje.
Zichtkaart uit 1908. "Aankomst van den stoomtram op de merkt." Uitgave Edw. Sledsens. De groene locomotief met een sliert veewagens achter zich.
Een opgeleefde, uitgemergelde Lodewijk De Koninck op zijn sterfbed in het kleine huisje op de Molsebaan. Het grote kruisbeeld mocht niet ontbreken. Foto gemaakt door J.Meuleman. Treurig eenzaam, maar gelaten, bijna ongemerkt, is hij op 22 maart 1924 heengegaan.
Doodsprentje van onze dichter Lodewijk De Koninck. Dit aandenken werd gedrukt in het winkeltje van zijn trouwe vriend en kunstenaar Jan Jozef Meuleman. Er bestaan twee versies, één met, en één zonder foto op de voorkant.
1. Rethy. "De eeuwenoude linde." Uitgave Meuleman. Rond 1905. Niet verzonden.
2. Rethy. "Een gedeelte van de Peperstraat en Markt." Uitgave Meuleman. Rond 1905. Niet verzonden.
Rethy. De kerk. Rond 1905. Uitgave Meuleman. Rechtsonder handtekening L.De Koninck.
Rethy. Het gemeentehuis. Rond 1905. Uitgave Meuleman. Rechtsonder handtekening L. De Koninck.
Prachtige Meuleman-kaart. Afgestempeld in 1913. Merk ook de garage in dezelfde Art nouveau-stijl.
Nog een ingekleurde Meuleman-kaart. Maar nu met een andere tekst. Afgestempeld te Rethy in 1913.
Doodsprentje van "de Klomp". Ludovicus Luyten. 1888-1941 Weduwnaar C.Dierckx Echtg. Pauline Melis.
Tijdens de eerste W.O. Er werd honger geleden. Een kom soep met een "warte" boterham, was al heel wat. In de "Katholieke School" werden 's morgens vroeg de vuren onder de grote ketels aangestoken. Met de kruiwagen ging men de groenten halen. Op de achtergrond onze fiere sint-Martinustoren!
Deze foto-kaart van Meuleman werd door Antonia Verstraelen (zit op de foto) verzonden in 1917, naar haar schoonbroer Jan Moonen te Turnhout. Er kleeft een Duitse postzegel op van "5 cent". "Belgien" op de zegel gedrukt. Men heeft er nog taks moeten op betalen ook!
"De Burcht" in 1956. Ook hier werd ooit lesgegeven. Mijn vader brak dit herenhuis af in 1964.
Andere zichtkaart van "De Burcht", gebouwd in 1620. In die tijd één van de zeldzame huizen met een verdiep. Jammer dat het verdween!
Het is nog vroeg. Alleen het karretje van Jef Loodts staat te wachten.
Gekleurde wikkel met de manteldeling. " Light" kaas van de zuivelfabriek "Sint-Martinus" te Retie.
Bruine zichtkaart. Uitgave Goris-Goossens. Eén van de weinige kaarten waarop " De St-Martinusstraat" staat vermeld.
Zichtkaart van het huis Seuntjes. De zuivelfabriek "Sint-Martinus" in volle expansie! Een echte bouwwerf. Wat een zwarte rook!
Witte postkaart. Tweetalig: Frans-Duits. "Themabelga 1975." Postzegel van 5 fr.
Ingekleurd Antwerps santje. Ste.-Catharina als jonge vrouw met kroon en zwaard waarmee ze werd onthoofd.
Antwerps santje op velijn. De heilige Catharina met haar beul die haar gaat onthoofden. Ze is de patroonheilige van: Advocaten, dichters, maagden, naaisters, spinners, kantwerksters, wevers, scharenslijpers, enz. Aangeroepen tegen: Ademnood, hoofdpijn, gewrichtsziekten, hersenziekten, enz.
Antwerps santje op papier. Hier de heilige Catharina met O.L.V. en het kindje Jezus. Met het vernielde rad. Dikwijls is ze met dit attribuut afgebeeld, al werd ze niet met dit foltertuig ter dood gebracht.
Antwerps santje. Sinte Catharina in de open lucht. Als jonge, rijke, gekroonde vrouw. Met rad, zwaard en palmtak, het symbool van de martelaren.
De manteldeling. Stenen beeld tegen de gevel van de Dom van "San Martino". Lucca. Italië.
Duits prentje uit de negentiende eeuw. De manteldeling.
Oorlogsbuit! De eenzame sint-Martinusklok op de trappen van de sint-Martinuskerk te Retie, wachtend op vervoer naar Duitsland.
5 augustus 1943. Op de trappen van de sint-Martinuskerk. De trappen liggen nog vol brokstukken, stukken steen weggekapt om de galmgaten te vergroten. Het neerlaten van de klokken gebeurde pas. De dikke zelen en de zware katrollen zijn nog aan de sint-Martinusklok vast.
De jeugd van Retie, voor een foto, op en rond de neergelaten klokken. Wat beseften zij van het waanzinnige oorlogsgebeuren! Voor hen was het een welkome afwisseling van de dagelijkse "oorlogssleur". Ze waren de onwetende getuigen van een zwarte bladzijde uit onze dorpsgeschiedenis.
Niet alleen kinderen, ook volwassen, poseerden nonchalant, de handen in de broekzakken, voor de fotograaf. Heel hun leven zouden ze deze belevenis niet vergeten. Deze foto was het duidelijkste bewijs dat zij "erbij" waren, toen onze klokken "gepikt" werden, zonder dat we een vinger konden uitsteken!
De geroofde sint-Martinusklok ontdaan van haar kettingen en zelen. Vlak voor de open ingangsdeur van de kerk. Het glasraam van Sintemetten in het portaal is duidelijk zichtbaar. Je ziet ook dat ze de klok op zware houten balken hebben gezet, waarschijnlijk om ze niet te "beschadigen". Een Retiese "specialist" geeft woord en uitleg aan een groepje jonge mannen.
De sint-Martinusklok, behangen met papieren versieringen, opgesteld in de sint-Matinuskerk te Retie. Met meter Maria Hulselmans en de deken Franken uit Mol, die de klok kwam wijden.
Op de markt, aan de linde, een belangrijk deel van de optocht: (midden) Deken Franken, pastoor Karel Govaerts en priester Jef Van den Eynde. Een massa mensen wou de wijding van dichtbij meemaken!
Bij een klokkenwijding hoort feest! Een dans met wimpels door een groep Retiese meisjes, onder het oog van een talrijk opgekomen publiek. Op de achergrond een deel van het gemeentehuis, het prachtige herenhuis (nu apotheek) en het huis van Van Gansewinkel.(Brouwer.)
Tekst op het "dubbel" doodsprentje van E.H.Jef Van den Eynde.
Uitnodigingskaartje tot de plechtige uitvaartdienst van E.H.Jef Van den Eynde. ( Dit kaartje kregen alle Retiese huisgezinnen in hun brievenbus.)
Geschreven postkaart. Postzegel "Winterhulp". Blauwe kleur. 1.75 fr. + 4.25 fr. Angre. Parochiekerk en eeuwenoud sint-Martinusbeeld. Beide ook te zien op de postzegel. Afstempeling 22.07.1944.
De manteldeling. Bronzen plaket. Stommeln. G. Weinert. 20st eeuw.
Sint-Martinus. De manteldeling. Noord-Frankrijk. Einde 17de eeuw. Houten beeld. Oude polychromie. Voorstelling zonder bedelaar.
Sint-Martinusprent uit: "De heiligen en het dierenrijk" of " De heiligen in hunne betrekkingen tot de dieren." "Naar het Frans van H. Bourgeois. Versierd met platen. Maatschappij sint-Augustinus, Desclée De Brouwer en Cie. MCMI."
Sint-Martinus. De manteldeling. Hout 20st eeuw. Oostenrijk.
Sint-Maarten. Houten beeld. De manteldeling. Volkskunst. Oostenrijk.
Altaar van sint-Martinus uit de vroegere kerk van Onkerzele. Gemaakt in 1694. Het schilderij stelt de priesterwijding voor van Sintemetten. Geschilderd door M. Van den Bossche.
Binnenblad van: "Schat-kiste der Litanien." Houtsnede. 1778. "t Is noodig altyd te bidden: zonder den moed verloren te geven. Luc. 13.v.I."
Litanie van de heilige sint-Nicolaas. Aangeroepen o.a. tegen echtelijke onvruchtbaarheid.
Litanie van de heilige Leonardus. Patroonheilige van de gevangenen. Aangeroepen tegen o.a. lichamelijke gebreken.
Litanie van de heilige sint-Theodorus. Patroonheilige van soldaten en legers. Aangeroepen tegen storm.
Litanie van de heilige sint-Trudo. Patroonheilige van Sint-Truiden en van fruithandelaren.
Litanie van de heilige Rochus. "Tot afkeeringe van de PESTE, en haestige Ziektens." Houtsnede 7 aug. 1747. "Tot Brussel, by L. Jorez, in de Boter-straet."
Plat Frans bord. "St.-Martin" 1765. De manteldeling in het midden en op de rand bloemmotieven.
Romaans stenen beeld. Sint-Martinus. De manteldeling. Tegen de gevel van de kathedraal te Lucca.
Duomo di San Martino. Lucca, stad in Toscane. Ong. 90 000 inwoners. Eén van de rijkste steden van Noord-Italië. Op ong. 50 km. ten westen van Florence. Lucca tevens de hoofdstad van de provincie Lucca.
Houten sint-Martinusbeeld uit de 16de eeuw. Stedelijk museum "Het Toreke." Tienen.
Saint Martin. Patron de la Compagnie Royale des Anciens Arquebusiers Visétois, fondée en 1579. Postkaart Visé.
Arendonks doodsprentje. Ontwerp Jos Speybrouck. Oorlogsslachtoffers. Allen om het leven gekomen te Arendonk op 03.09.1944.
Volledige bladzijde uit een middeleeuws getijdenboek.
De manteldeling. Prachtige miniatuur geschilderd in de hoofdletter M. (M van Martin.)
Firenze. De manteldeling. Muurschildering. Piazza S.Martino. Een knecht houdt het paard van de heilige bij de teugel, terwijl sint-Martinus zijn mantel deelt met een staande bedelaar.
Onkerzele. Het altaar van sint-Maarten, patroon der kerk. Dit altaar is afkomstig uit de vroegere kerk van Onkerzele. Het werd gemaakt in 1694. De schilderij stelt de priesterwijding voor van sint-Martinus. Ze is van de hand van M. Van den Bossche.
Grote toegangspoort van de abdij van Westmalle. Met in de centrale nis de manteldeling van sint-Martinus.
De sint-martinuspoort. Abdij van Westmalle. Postkaart geschreven in 1906. Uitgave: G. Hermans. "Lichtdrukkerij."
Abdij "Onze-Lieve-Vrouw van het Heilig Hart" van Wetsmalle.
Deze abdij behoort tot de orde van de Cisterciënzers, die gesticht werd in de twaalfde eeuw. Deze orde wordt kortweg en gemakshalve "Trappisten" genoemd, naar de Normandische abdij "La Trappe." Van daaruit verspreidde zich sinds de 17de eeuw een hervorming. De abdij van Westmalle, gesticht in 1794, maakt deel uit van de "Cisterciënzers van de Strikte Observatie", maar is vooral bekend als de abdij van de Trappisten van Westmalle. Het leven van de monniken is in de eerste plaats een leven van gebed. Maar het is tegelijk ook een leven in gemeenschap en een leven van arbeid. Vooral in de Kempen bekend voor zijn lekkere trappist, gebrouwen in eigen brouwerij.
De manteldeling, zonder bedelaar. Gepolychromeerd houten beeld uit de 14de eeuw. Sint-Martinuskerk te Eindhoven - Tongelre.
Vóór 1930. Molen van Schoonbroek. Deze open standaardmolen behoorde in vroegere tijden toe aan de priorij van Korsendonk. Hij werd afgebroken in 1932. Stan Wens was de laatste molenaar.
De monumentale sint-Jobkerk en pastorie te Schoonbroek. Vóor 1930. Devotie tussen veel groen. Kapelaan Vitalis Brems begon in 1851 met de bouw van de huidige kerk. In 1861 werd de kruisbeuk en het koor opgetrokken. In 1875, onder pastoor Felix Bongaerts, werd de toren voltooid.
Emiel Van Hemeldonck. 1897 - 1981. Echtg. P. Janssens. Letterkundige. Begon op aanvraag van kanunnik Dils, witheer te Averbode, met enkele verhaaltjes in "Zonneland". Zo kreeg hij de schrijversmicrobe te pakken en die liet hem nooit meer los. In 1923 verscheen "Op de Grindershoeve" in de Duimpjes-uitgaven van Delille te Maldegem. Het eerste van een hele reeks verhalen en romans. Hij behaalde enkele belangrijke literaire prijzen. Bv. "Maria, mijn kind." 1944. Gottmer-prijs. Men bestempelde hem als "Kempische heimat-schrijver."
Gesigneerde "Ex-libris" Vosselaar. Em. Van Hemeldonck. 1956.
Naamkaartje van de Kempische heimat - schrijver.
Dubbel doodsprentje van Emiel Van Hemeldonck. Op de voorkant zijn foto. Op de achterkant een gedicht van Remi Lens. (Oud - pastoor van Arendonk.)
Binnenkanten. Persoonlijke gegevens. Tekst door de letterkundige zelf geschreven.
Retiese gesneuvelden uit de "Grote Oorlog".
Eerw. Frater Gaston de Vel. Aspirant - Missionaris in het Missiehuis te Scheut. Brancardier in het Belgisch Leger. Geboren te Merksplas 3 aug. 1892. Stierf de dood der helden op het veld van eer en plicht in het Houthulsterbos op 28 september 1918.
Petrus Frans Brijs. Belgisch soldaat, kanonnier, 7de comp. 1ste Divisie. Geboren te Rethy op 1 juli 1893. Gevallen op het Yzerveld den 25ste maart 1916. Eervol begraven op het militaire kerkhof te Reneghem.
Oud, schildvormig reclamebord (geëmailleerd) van het tabaks- en sigarenmerk "Caritas". Voorstelling van de manteldeling naar het schilderij van van Dijck te Zaventem.
Twee sigarenbanden verschillend in grootte van het sigarenmerk "Caritas". Een gouden manteldeling op rode achtergrond.
Sint-Sebastianus van Rome.
Antwerps santje. Jacobus de Man. 17de eeuw. Perkament.
In de 5de eeuw was st.-S. officier die christen werd. Om zijn geloof werd hij met pijlen doorboord en dood gewaand. Hij herstelde door de verzorging van st.-Irene. Hij verweet de keizer diens wandaden. Hij werd daarom doodgegeseld en in de riool gegooid. Anicia van Rome zorgde ervoor dat zijn lichaam werd begraven naast dat van paus st.-Fabianus in de catacomben aan de Via Appia. Hij is een pestheilige vanwege de pijl, symbool voor het toeslaan van de pest. Opvallend is dat de marteling die hem niet fataal werd het meest door kunstenaars werd uitgebeeld! Door vele schuttersgilden gekozen als schutspatroon. (Natuurlijk om de marteling hem niet doodde.)
Groot Antwerps santje. Perkament. 18de eeuw. Met de hand ingekleurd. Tafereel in een ovaaltje gezet. Geen graveursnaam.
Volgens weer een andere legende zijn de drie bijfiguren drie schipbreukelingen die onterecht voor diefstal waren veroordeeld en door Sinterklaas gered werden. Daarom is hij ook patroonheilige van schippers en matrozen en wordt hij wel eens afgebeeld met een anker of een schip.
Antwerps santje op papier. Cor. De Boudt. 1660-1735. Weer een ovaaltje met de hand netjes ingekleurd.
In sommige gevallen liggen er drie beurzen of drie gouden bollen aan zijn voeten. Ze herinneren aan de drie meisjes die hij redde van de prostitutie.
Antwerps papieren santje. L. Fruytiers. 1713-1782. Overdreven randversieringen.
Soms liggen de gouden bollen op een boek, soms zijn het drie appels of broodjes. De broodjes verwijzen naar de drie schepen vol met graan waarmee hij een hongersnood voorkwam. Vandaar ook Nicolaas' patronaatschap van de bakkers.
Sint-Antonius de Grote. Of: sint-Antonius met zijn varken. Ook: sint-Antonius Abt.
De christenen zochten hun heil in een groep heiligen die om de één of andere reden iets te maken hadden met de pest. De pestheiligen zijn niet overal dezelfden, vaak genoemd worden echter: Antonius Abt, Christophorus, Rochus, Adrianus, Rosalia van Palermo en Sebastianus.
De volkstelling.
Keizer Augustus (8 vóór Chr.) vaardigde een decreet uit voor een volkstelling. Om dit te kunnen doen moest iedereen terug naar zijn geboorteplaats. Jozef ging met zijn verloofde Maria naar Betlehem in Judea. (Omdat hij van David afstamde die in Judea woonde.) Bij hun aankomst was er geen slaapplaats meer te vinden. (De waard uit "de Maan" doet teken dat ze verder moeten zoeken. Hij heeft voor hen geen plaats.)
Antwerps perkamenten santje. Met de hand ingekleurd. Anna-Maria Bunel. (rond 1730.)
De drie wijzen uit het oosten.
Kaspar, Melchior en Balthasar.
" ... en de ster ging hen voor ... en zij vielen neder en bewezen Hem hulde en boden Hem geschenken aan: goud, wierook en mirre."
Antwerps perkamenten santje. Handgekleurd. Cornelus de Boudt.
"Saint Martin partageant son manteau." Frans schilderij van R. Damon. De manteldeling aan een stadspoort speelt zich af in een sneeuwlandschap.
Antwerps nieuwjaarsprentje. L. Fruytiers. (1713-1782) Burijngravure op papier. Handgekleurd.
Kindje Jezus met een vollaard of krulkoek in Zijn handen. Een kroon op het hoofd. Op de koek duidelijk de letters I.H.S. (Jesus Hominum Salvator.) Jezus verlosser der mensen.
In de banderol onderaan: "O Mensch, mijn Bloedt en lijden swaer Geef ick u, voor een nieuwe Jaer."
Koek werd meestal gegeven als nieuwjaarsgeschenk.
De manteldeling. Gouden gedenkmunt van de wereldtentoonstelling te Brussel in 1958.
Voorzijde: de manteldeling van Sintemetten met de Engelse tekst: "Greater hope and love."
Keerzijde: afbeelding van de wereldbol, een vijfbenige ster met daarin het stadshuis van Brussel en het jaartal '58. In de rand de tweetalige tekst: "Wereldtentoonstelling Brussel, Exposition universelle Bruxelles."
Rond glasraam in het portaal van de sint-Martinuskerk te Retie. De manteldeling van Sintemetten. Het wapen van Retie is verwerkt in dit prachtige kunstwerk van Edward Steyaert.
De manteldeling van sint-Martinus. Zeer eenvoudige voorstelling uit een kinderboek.
Stenen reliëf van sint-Martinus. Gaanderen. Het paard van de heilige vertrappelt een slang (het kwaad). Deze voorstelling met het serpent komt zeer zelden voor. Geen bedelaar te bespeuren. Nadruk ligt hier echt op het bestrijden van het kwaad. (Meer dan op de liefdadigheid.)
Houten schild van de "Sint-Martinus" schuttersgilde te Gaanderen. Nederland. Prachtige voorstelling van de manteldeling en de naam van de schuttersgilde in een zwierige banderol. Ook het embleem van de Federatie van Gelderse Schuttersgilden "Sint-Hubertus" is duidelijk te zien. ( In het groen.)
Belgische postkaart. Hoofd van sint-Maarten. Gedeelte uit het schilderij van Van Dyck. (Zaventem.)
De manteldeling. Duits marmeren beeld. Osterkommunion 1958 St.-Martin, Jöhlingen.
St.-Martin. "Il a tout donné pour J. C."
Letaille. Paris.
Bidprentje (doodsprentje.)
Bernard Desmet. Né à Waerschoot le 12.02.1774. Décédé au couvent des Soeurs du Crombeen, le 28 avril 1842.
St. Martin. Déposé, "St.-Norbertus", Mit kirchl. Genehmigung. Wien.
Voorzijde.
Aandenken aan het 25-jarig priesterjubileum van Peter Sir. Wenen. 26 juli 1917.
Keerzijde.
Staande manteldeling. Sintemetten in volledig harnas met rode mantel. Origineel voorontwerp voor een glasraam. Begin 20ste eeuw. Ontwerper onbekend.
Buste Sintemetten. Heilige in vol bisschoppelijk ornaat, met mantel en mijter.
Beeld uit 1677.
De manteldeling. Doek geschilderd in Rome. (1824) Door Schmetz. Het meesterwerk hangt nu in de kathedraal "Saint-Gatien" te Tours.
Le tombeau de Saint-Martin dans la crypte. Basilique Saint-Martin. Tours. France.
"Aandenken aan mijn zilveren priesterjubileum 1966 - 1991"
Miel Verbruggen. Pastoor st.-Martinus-Duffel.
Reliquaire de Saint Martin. Prière du pèlerin à Saint Martin.
Tours, le 20 décembre 1987. Jean Honorè. Archevèque de Tours.
Op de achterzijde: Rencontre des Blessés de la Vie avec M. Bernard-Nicolas Aubertin Archevêque de Tours.
30 septembre 2006.
Houten ruiterbeeld. Sint Martinus. De manteldeling. Begin 16de eeuw.
De H. Martinus. Bisschop. (316-400)
"Ziehier den Hoogepriester, die in zijne dagen aangenaam was aan God."
Sir. 44.
Sint-Martinus siert met zijn manteldeling een papieren biljet Duits noodgeld.
Duits devotieprentje. De manteldeling van sint-Martinus.
Grenada. Telekaart. Anthony van Dyck. "St.-Martin dividing his cloak"
Een oude voorstelling van de manteldeling met twee bedelaars.
Der heiligen Martinus. Bischof. Benziger & co. Einsiedeln, Schweiz.
Met op de achterkant een gebed voor Sintemetten.
Duits prentje van rond 1900. Zeer kleurrijk. De manteldeling aan de stadspoort van Amiens.
Rugkant onbedrukt.
Houten ruiterbeeld uit de 16de eeuw. Sint-Martinus en de manteldeling.
Miniatuur uit een zeer oud getijdenboek. Sintemetten deelt zijn zware mantel met een bedelaar aan de stadspoort van Amiens. Vlak bij hem, met spade, staat sint-Fiacrius, de patroonheilige van ondermeer de hoveniers.
De liefdadigheid van Sintemetten. Postkaart van rond 1900. Naar het beroemde werk van van Dyck in de parochiekerk te Zaventem.
Duitse postkaart. Met houten ruiterbeeld van Sintemetten. Een postzegel met de manteldeling en een speciale "ruildagstempel" van 11. 11. 1984.
Duitse postkaart uit 1911.
"St.Martin. Zur Erinnerung an den Kornblumentag zu Gunsten bedürftiger Veteranen.
Offizielle Fest-Postkarte zum Kornblumentag 14. 5. 1911 zu Gunsten bedürftiger Veteranen gestiftet von der Freiburger Zeitung."
Zo zie je dat de Duitse oorlogsveteranen al vóór W.O.I ook Sintemetten hoog in hun vaandel droegen.
Stripverhaal over het leven van sint-Martinus en over het waarom Winterhulp koos voor het symbool "Sintemetten" voor zijn acties van nationale solidariteit. Gedrukt bij Gordinne te Luik. Tekeningen : Jaques Van Melkebeke. (1940) Oude spelling overgenomen.
Maarten was de zoon van een groot Romeinsch veldheer. Ofschoon hij zich geroepen voelde om God te dienen en de ongelukkigen bij te staan, moest hij het zwaard omgorden; hij deed dan ook moedig zijn plicht.
Maar het was met afschuw dat hij zijn wapens tegen zijn medemenschen gebruikte. Toen het Romeinsche Rijk door de barbaren aangevallen werd, bekwam Maarten van zijn overste de toelating den vijand tegemoet te gaan. Door zijn heerlijke godsvrucht en zijn groote goedheid kwam hij er toe, de barbaren de wapens te doen neerleggen.
Hierop zei hij het soldatenleven vaarwel en stelde voortaan al zijn krachten ten diensten van God. Zoo trok hij de wijde wereld in. Eens werd hij door roovers gevangen genomen; hij sprak den man die hem moest bewaken met zooveel vuur over de goedheid en de edelmoedigheid, dat deze Sint Maarten de vrijheid schok, en van dit oogenblik af zelf een eerlijk leven leidde.
Hier een zeldzame voorstelling van de manteldeling. Sint-Martinus als krijgsman met bevederde helm en vreemd genoeg, een gebogen zwaard. De bedelaar met stok en een houten onderbeen. Geheel in een bergachtig landschap. Merkwaardig de palmboom op het voorplan. Vreemde combinatie van bergen en palmboom.
Een mooi voorbeeld van Duitse aangeklede prenten. Deze werden meestal door begijnen of kloosterzusters gemaakt. Uit de afbeelding werden fragmenten weggesneden. Achter de ontstane openingen werden strips van gekleurd metaalfolie gekleefd. Altijd zijn het "dubbel-papier" prentjes. Aan de voorkant de afbeelding met de wegsnijdingen, aan de achterkant een steunpapier om alles op zijn plaats te houden. De metaalfoliestrips zitten dus als het ware er netjes tussen geklemd. In Duitsland gebruikte men meestal Klauberprenten voor deze toch wel ongewone vorm van prenten aan te kleden.( Bij ons beplakte men de prenten met alle mogelijke materialen: Damast, stof, zijde, hout, stro, koperdraad en bladgoud. Om hun delicate structuur en samenstelling te beschermen, werden deze (kostbare) prenten meestal ingelijst.
Sint-Maarten en de bedelaar. Originele tekening van de "Fé" in Oost-Indische inkt. Met waterverf ingekleurd. Monogram in de linker benedenhoek. Tafereel getekend op papier dat zijn "Ex-libris" draagt. Uit privé bezit.
Felix Timmermans werd geboren te Lier op 5 juli 1886. Hij was het dertiende kind uit een gezin van veertien. Zijn vader handelde in kant, zijn moeder was de dochter van een smid. Deze autodidact volgde tot zijn vijftiende jaar de lagere school en ging naar de tekenacademie. Inspiratie voor zijn boeken en vertelsels vond hij in de verhalen die zijn vader hem vertelde. Zijn bekenste boeken:" Schemeringen van de dood", "Pallieter", "Anne-Marie", "Het kindeken Jezus in Vlaanderen", "De zeer schone uren van juffrouw Symforosa, begijntje", "Adriaan Brouwer" en "Boerenpsalm"." Pallieter" en "Boerenpsalm" werden verfilmd. De "Fé" overleed te Lier op 24 januari 1947, slechts 60 jaar oud. Hij was niet alleen schrijver, maar ook tekenaar en schilder. Schrijven was zijn beroep, het kostte hem veel moeite en inspanning. Tekenen en schilderen was voor hem ontspanning. In "Van nieuwjaar tot oudejaars-avond" vinden we een tekening van Sintemetten, één van de vele die hij maakte, telkens verschillend. "Elke schets is anders, zoals het menselijk hart zoveel keren anders is." Waarschijnlijk zette de eenvoud van de volksprent hem op weg, de illustraties uit ergens een volksbijbel, waarin alles afgestemd was op het onmiddellijk bevattelijke, op wat de gewone man zonder veel inspanning diende te zien en te snappen.
Op zijn zoektocht naar middelen om aan liefdadigheid te kunnen doen kreeg Winterhulp de steun van "De Post". Door de regie van Posterijen werden inderdaad postzegels uitgegeven met een toeslag. De volledige opbrengst van deze toeslag ging naar de liefdadigheidsorganisatie. Voor het eerst werden op 23 december 1940 een reeks van negen zegels verkocht met de wapenschilden van de negen provincie-hoofdplaatsen. In de Officiële Catalogus van België (O.C.B.) staan ze vermeld onder de nummers 538 tot 546. De zegels werden gedrukt bij het "Bestuur der Postchecks" en in de "Algemene Werkplaats van het Zegel". In mei 1941 worden voornoemde zegels heruitgegeven in de vorm van velletjes. Negen zegels op één blad. Zowel in getande als in ongetande vorm.(O.C.B. nrs. 547/555 en 547A / 555A) In tegenstelling met de eerste uitgifte werden deze zegels gedrukt in één kleur. Op 3 november 1941 verscheen een sint-Martinusreeks van tien waarden met oude sint-Maartenbeelden. Volgende Belgische plaatsen verleenden hun medewerking: Onhaye-Lez-Dinant, St. Maartens-Lennik, Beek, Dave-sur-Meuse, Halle en St.-Truiden.( O.C.B. 583/592 ) Twee vellen vormden op 12 maart 1942 weer een andere sint-Martinusreeks. Telkens één zegel per vel 5fr. + 20 fr. toeslag. Getand en ongetand. In datzelfde jaar, op 12 november, gaf men een reeks postzegels uit van tien waarden. Weer werden het antieke beelden van Sintemetten, nu echter oude kunstwerken uit private verzamelingen te Tienen, Houtain-le-Val en uit het Gruuthuse museum te Brugge. ( O.C.B. 603/612 ) Een andere prachtige sint-Maartenreeks werd te koop aangeboden op 15 november 1943. Acht zegels met zeldzame beelden van onze heilige.Op de achtergrond telkens de sint-Martinuskerken waaruit de beelden kwamen. Zo herkennen we de parochiekerken van: Zoutleeuw, Dion-le-Val, Aalst, Luik, Kortrijk, Angre, Loppem en Halle. (O.C.B. 631/638) Op 3 april 1943 en 6 maart 1944 verschenen er telkens twee grootformaatzegels met beeldjes van sint-Martinus. (O.C.B. 613/614 en 639/640) Voor het "Europees Congres voor Opvoeding" werd op 7-12 mei 1956 een zegel uitgegeven met het sint-Martinusbeeld van St.-Truiden, getand en ongetand en in beide landstalen. Merkwaardig genoeg werd "Winterhulp-Secours d'hiver" met een zwarte streep onleesbaar gemaakt.
Een bruine zichtkaart van Wechelderzande. De kerk. Uitgave Nels. Geschreven door " Heer Van Giel Fr. Burgemeester, kunstschilder van en te Wechelderzande". Er kleven twee sint-Martinuszegels op, eentje van 50c + 10c en eentje van 10c + 5c. De kaart is verstuurd op 24 november 1943 te Oostmalle. Bestemmeling is de heer Georges Griffon, Léon Mahillonlaan 61, Brussel 4. Wat de "Wechelse" zo speciaal maakt is wat F. Van Giel er eigenhandig opschreef: "Harde tijden gaan voorbij, maar een volk moet blijven!" Getekend: Frans Van Giel.
Bruine Nels-kaart van Retie. De Lindeboom. Uitgever:J.Goris-Goossens,19,Peperstraat,Retie. De heer Van Gansewinkel A. " Beheerder der Goederen Zijner Majesteit den Koning Leopold III te Retie." verstuurde deze Retiese zichtkaart aan M. Georges Griffon,61, Léon Mahillonlaan, te Brussel 4. ( Zelfde bestemmeling als hierboven! Toeval?) Er kleeft een sint-Martinuszegel op van 1,50 fr. + 0,25 fr. De kaart draagt de handtekening van Van Gansewinkel en is verzonden te Rethy op 20 januari 1943.
Gekleurde zichtkaart van Merxem. Het gemeentehuis. Phot. Em. Schrey, Berchem. Groene Caritas-zegel uit 1910 van 1 cent. ( Schilderij van van Dijck heeft duidelijk als voorbeeld gediend.) Dubbel afgestempeld te Merxem op 12 augustus 1910.
Dat Sintemetten zijn plaats zou opeisen in de filatelie leek onafwendbaar. Naast België, met de Caritas-zegels ( caritas = liefdadigheid ) uit de jaren 1910-1911 en de Watersnood-zegels uit 1926, brachten ook andere landen sint-Martinuszegels op de markt. Belangrijke kunstwerken van wereldberoemde artiesten hebben vaak als inspiratiebron gediend. Vooral de voorstellingen van de manteldeling waren erg in trek. Ik denk hier vooral aan het doek van van Dijck te Zaventem. Prachtig op zegels gebracht door ons eigen landje met de Caritas-reeksen, maar ook door bv.: "La République Rwandaise" en "Kathiri State of Seitun". Ook gebruikte men afbeeldingen van oude sint-Maartenbeelden of belangrijke sint-Martinuskerken om zegels op te smukken. Andere landen sierden dan weer hun zegels met zingende kinderen en hun kleurrijke lampions. Als ik die mooi uitgegeven " Eerste-dag-uitgaven " zie, ( en de prijs kennende) kan ik me niet van de gedachte ontdoen dat Sintemetten eens te meer "gebruikt" , of beter "misbruikt" werd voor zakelijke doeleinden.
Een ander initiatief van Winterhulp om fondsen te vergaren, was het verkopen van lucifers. Niet in gewone "stekkendoosjes" zoals wij ze meestal kennen, maar in handige luciferboekjes. Ze bevatten 20 lucifers en waren 5 cm x 3,7 cm groot. Weer diende Sintemetten om de "boekjes" te verfraaien en natuurlijk om de mensen aan te zetten tot ... kopen. Men gebruikte de afbeeldingen van oude sint-Maartenbeelden ( alle manteldelingen ) uit vier verschillende gemeenten: Beek (Belgisch Limburg), Ganshoren, Sint-Maartens-Lennick en Wasmes-Audemez-Briffoeil. Men vermeldde niet alleen de naam van de heilige, maar ook de plaatsnamen en een eeuwduiding van de antieke beelden. Er werden evenveel strijkboekjes gemaakt met Vlaamse - als met Franse tekst. De voorstelling van de manteldeling op de achterkant, is op ieder boekje dezelfde, doch telkens in een ander ontwerp gegoten. Alle dragen deze tekst:" Verkocht ten bate van Winterhulp". Op de plooirug lezen we:" Union Allumettière N.V. 66 Koloniënstraat, Brussel." Men heeft er angstvallig voor gezorgd dat de tweetaligheid volledig gerespecteerd werd. Er moeten heel wat Sintemetten-lucifers gemaakt zijn, je kan er nu nog heel wat terugvinden. Of was de verkoop niet zo'n succes?
Affiche "Loterij Winterhulp". 40 cm / 57 cm. Links onder: " ET. GEN. d' IMP. 14 rue d'OR. Bruxelles."
Na de capitulatie van het Belgisch leger op 28 mei 1940 werd ons land naar Duits model georganiseerd. Tijdens de eerste oorlogswinter was Winterhulp al actief. Op 29 oktober 1941 ging de vereniging officieel van start. Voorzitter werd Paul Heymans, tevens voorzitter van de Nationale Maatschappij voor Krediet aan de Nijverheid. Koning Leopold III en kardinaal Van Roey stortten beiden 25 000 frank. De hoofdsponsor was de Koloniale Loterij, voorloper van de Nationale Loterij. In de moeilijke meidagen van '40 dreigde de Koloniale Loterij ter ziele te gaan. Om het voortbestaan veilig te stellen, dacht men een originele formule uit, die de naoorlogse wederoprichting vlekkeloos zou doen verlopen. Op 20 december 1940 verschenen de statuten van de " Loterij van Winterhulp" in het Staatsblad. ( Tijdens de bevrijding verliep de overgang geruisloos. Het sluimerend "Comité" van de Koloniale Loterij werd weer actief.) De organisatie " Winterhulp" werd opgericht om aan kinderen en armen versterkende middelen als soep, melk, vitaminen en kledingstukken te geven. Hoewel Winterhulp niet altijd op evenveel sympathie van de bevolking kon rekenen, vanwege steun die de Duitse bezetter aan de organisatie gaf, zorgden de verschillende posten van waaruit de verdeling gebeurde steeds voor een grote opkomst.( In Duitsland bestond "Winterhilfswerk".) Door middel van de verkoop van lucifers, postzegels, tombola biljetten en boeken konden de nodige fondsen bijeen gebracht worden om de uitdelingen te organiseren. Op plaatselijk niveau werden allerlei activiteiten aangewend om geld bijeen te krijgen. De steeds wederkerende afbeelding van sint-Maarten als symbool van Winterhulp is zeker geen toeval. Hij is toch niet voor niets de patroonheilige van armen, bedelaars en ... soldaten. Men had geen beter zinnebeeld voor "liefdadigheid" kunnen bedenken!
Vanaf december 1940 organiseert Winterhulp loterijen voor het goede doel. De eerste prijs is voor die tijd een enorm bedrag: Eén miljoen frank! De volledige opbrengst gaat helemaal naar noodlijdende landgenoten.
Vóór 1850 laat alleen de gegoede burgerij en de adel prentjes drukken om een gebed te vragen voor een overledene. Deze beeldekens waren voor de gewone man te duur. ( Vergeet ook niet dat een groot percentage van de lagere klasse analfabeet was. ) Dikwijls waren het kopergravuurtjes op perkament, op velijn of op stevig papier. Men gebruikte inderdaad zestiende en zeventiende eeuwse devotieprentjes als drager van een overlijdensbericht. Wat er op de voorkant stond afgebeeld speelde geen rol, er was immers geen relatie met de tekst op de keerzijde. Zeldzaam zijn de prentjes met sint-Maarten op de voorkant. Door de intrede van de lithografie en goedkoop papier is in de tweede helft van de negentiende eeuw het bidprentje ( of doodsprentje ) binnen ieders bereik. Zeker als de mechanisch geproduceerde massaprent op de markt verschijnt. In Retie vinden we maar weinig doodsprentjes terug van vóór 1830.(gestorven) De zeldzame die ik heb gevonden zijn inderdaad Antwerpse santjes uit de 17de eeuw, die in de 19de eeuw dienst hebben gedaan als drager van een overlijdensbericht. De meeste zijn gedrukt in Turnhout bij de welbekende drukkerijen: Glenisson en Van Genechten, Brepols en Dierckx, Splichal - Roosen, Beersman - Pleek, e.a. Ook in Mol drukten N. Havermans en K. Raeymaekers doodsprentjes voor Retienaren.
11 November. Gebed. Grote heilige, die altijd in't strijdgewoel stond, bewaar de liefdadigheid en de liefde voor J.C. Gelieve ons voor te spreken bij onze Heer en Meester, omdat we de kracht zouden krijgen het kwaad te vermijden en door onze inspanningen de eeuwige zaligheid te verdienen. Zo weze het.
"In zijn pogingen om de heilige man te bedriegen met duizend schadelijke listen, heeft de duivel zich vaak aan hem laten zien in de meest diverse gedaanten."
Een ongewoon prentje, omdat de bedelaar hier geen "arme" is, de behoeftige is hier duidelijk de duivel, incarnatie van het slechte, het kwaad. Zijn vermomming is echter pover. De horens op zijn kop, de klauwachtige handen, het sikje en de grote kromme neus verraden hem. Betekenis? Zal sint-Maarten ook hen helpen die niet zo vroom leven? De duivel test hier onze heilige, maar het is duidelijk dat de demon geholpen wordt. De manteldeling is reeds begonnen. Sint-Martinus, liefdadigheid voor iedereen.
Suffragiën zijn dag- of maandprentjes, de kerkelijke kalender volgend. Ze werden als los "beeldeken" uitgedeeld. ( Er bestaan ook zeldzame suffragie-boeken.) Naast de afbeelding van de heilige is meestal een korte levensbeschrijving, een toepasselijke tekst of een gebed toegevoegd. Vaak ook de datum van zijn feestdag. We vinden ze in verschillende talen. Het woord "suffragie" is afgeleid van " suffragari" (kiezen.). Leden van een kerkelijke vereniging mochten maandelijks een prentje kiezen. ( of uitloten.)
Hier een mooie suffragie van Sintemetten.
"S. Marten Bischop. Kleynachtig van 't tydelyk leven, Heer, om wiens liefde S. MARTINUS, verwecker van dry dooden, niet geschroomt en heeft te wagen het tydelyk leven, maekt dat we na zyn exempel 't zelve kleyn achtende, het eeuwig alleen in weerde houden. Bid voor die de dood te zeer vreezen."
Het meesterwerk van Zaventem werd door Antoon van Dijck geschilderd in 1618. Het doek meet 171,6 x 158 cm. Meestal wordt het " De liefdadigheid van sint-Martinus." genoemd. Een summiere beschrijving: Bij een stenen kolom, weelderig begroeid met planten, liggen twee bedelaars op bussels stro. De ene, bijna gans naakt, zit met zijn fors gespierde rug naar de toeschouwer. Hij houdt met zijn linker hand de rode, half doorgesneden mantel van de edelknaap vast. De andere, duidelijk een kreupele, steunt op een T-kruk. In lichtgrijze lompen gehuld, net als zijn kompagnon het hoofd omwonden met een witte doek. Hij heeft een sikje en kijkt met een gretig oog naar de felle mantel. De jonge Martinus zit hoog op zijn wit paard. Stevig in beugels en zadel. Zijn zwaard op borsthoogte, klaar om de kostbare mantel helemaal te delen. Hij draagt een zwartfluwelen hoed, met een lange grijze pluim, een glimmende metalen borstkuras, een maliënkolder die armen en dijen dekt, lichtgrijze laarzen. De forse schimmel, van ongeduld stampend, met sierlijk gebogen nek. Achter onze heilige, een gebaarde metgezel in donkere wambuis op een bruin paard, met witte opvallende vlek op de kop. Hij staart Martinus ongelovig aan. Een derde ruiter, nauwelijks zichtbaar onder de opgeheven arm van jeugdige Maarten. Een typisch Vlaamse blauwe lucht, met grijze wolken, werpt een zomers licht over het hele tafereel. De invloed van Rubens is nog duidelijk merkbaar, b.v. in de voorstelling van de atletische bedelaar. Ook het monumentale doet aan de leermeester denken.
Het is vreemd dat, enkele jaren later, Sir Anthony van Dyck ( zo noemen de Engelsen hem ) een bijna identiek doek schildert. Inderdaad, in 1620-1621 ontstaat: " St.- Martin dividing his cloak." Het doek hangt nu in Windsor Castle en maakt deel uit van de wereldberoemde "Royal Collection". Er zijn toch een paar opvallende verschillen met het Zaventemse doek. De met planten begroeide kolom is verdwenen, in de plaats staat een bedelende, donker harige vrouw met twee kinderen. Martinus, hier iets ouder, heeft zijn zwaard nu op zadelhoogte i.p.v. op schouderhoogte. De "Engelse" lucht is grijzer. Beide meesterwerken lijken sterk op elkaar en worden wel eens met elkaar verward. Waarom schilderde Antoon dit "duplikaat"? Opdracht van de Engelse koning, of ... omdat hij zo'n enorme fan van Sintemetten was?
Antoon van Dijcks vader was pas overleden. Dat maakte op de jongeling zo'n diepe indruk dat grootmeester Rubens hem aanried een reis naar het zonnige Italië te maken. Te Zaventem afgestapt, kreeg de jonge schilder er een mooie, slanke freule in het oog. Zodra hij wist dat het de dochter was van Maarten van Ophem, de drossaard aldaar, meldde hij zich bij haar vader. Deze leek met het bezoek van de begaafde kunstschilder bijzonder ingenomen. Onmiddellijk stelde hij van Dijck voor, een altaartafereel voor de kerk van de gemeente te ontwerpen. Het doek zou in het huis van de opdrachtgever geschilderd worden en er zou royaal voor betaald worden. Antoon stemde gretig toe, niet voor het geld, maar voor de aanwezigheid van de mooie Isabella. Hij borstelde een " Sint-Maarten zijn mantel delend met de armen." Zodra het schilderij af was, kon Antoon nog niet besluiten om te vertrekken. Hij stelde zelf voor, een tweede doek te schilderen. Een "Heilige Familie." Wanneer nu ook dit meesterstuk voltooid was, deed van Dijck een aanzoek bij de drossaard om de hand van zijn dochter. Onder voorwendsel dat zijn dochter nog veel te jong was, werd Antoons verzoek afgewezen. Van Dijcks teleurstelling was groot. Gelukkig kon Rubens zijn mistroostige leerling opbeuren en hem overtuigen zijn geplande reis verder te zetten.
Er bestaat waarschijnlijk geen enkel schilderij in ons land dat zo vaak is gekopieerd als het prachtige werk van Antoon van Dijck: " Sint-Maarten, zijn mantel delend met de armen." Het 17de eeuwse doek hangt in de parochiale kerk te Zaventem, bij Brussel. Hoe dikwijls zou het zijn nageschilderd, negetekend, nageëtst, gefotokopieerd, gefotografeerd? Bij benadering niet te schatten. Het tafereel van de manteldeling sierde: Kopjes, luciferdoosjes, loten, stempels, kalenders, sigarenbanden, vlaggen, vaantjes, wimpels, muntstukken, penningen, bankbiljetten, koekjesdozen, te veel om op te noemen. Iedereen heeft een kopie van het schilderij al wel eens ergens gezien. Op een voddenmarkt of op een kunsttentoonstelling. Het doek en zijn schilder zijn wereldbekend. Duizende kunstminners en vooral kunstkenners komen dit trotse kunstwerk bewonderen. Van overal ter wereld komen ze naar Zaventem. Natuurlijk ook veel eigen volk. Ik was één van hen ... ongelooflijk, gewoon subliem! Wie was nu die grote schilder Antoon van Dijck? Hij werd geboren in Antwerpen in 1599 in het huis "Den Berendans" op de Grote Markt. Hij was het zevende kind van Frans en Marie Cuypers, een zeer godsdienstige, welgestelde familie. Het schilderen zat hem al heel vroeg in het bloed. Al heel jong werd hij leerling van de grote P.P.Rubens. Die noemde hem wel eens zijn beste leerling. Dat hij inderdaad goede contacten had met de "meester" blijkt uit het feit dat Rubens het portret van van Dijck schilderde. (1613) In 1618, slechts 19 jaar oud werd hij meester in de beroemde sint-Lucasgilde. Hij was geniaal en bovendien een mooie man, elegant, verfijnd tot in de toppen van zijn vingers. Hij vertrok voor de eerste maal naar Engeland. Werd hofschilder van James VI van Schotland en van Karel I van Engeland. Maar hij hield het er na 5 maanden al voor bekeken. Trok om zogezegde gezondheidsredenen naar Italië. Daar ontdekte hij de mediterrane kleuren van o.a. Titiaan en Veronese. Keerde in 1627 naar Antwerpen terug en richtte er een eigen atelier op en werd hofschilder van infante Isabella. (1628-1630) Zijn succes en weelde bereikten ongekende hoogtes. Karel I van Engeland riep hem terug. Daar schilderde hij een groot aantal portretten van hooggeplaatste personen. Zijn beste werken. Schilderde ook religieuze kunst die uitblonk door de kleurenpracht en de levensechtheid van de taferelen. Antoon van Dijck overleed te Londen in 1641, en ligt begraven in de "st. Paul's Cathedral."
Antwerps santje , rond 1700. Kopergravure op stevig papier. Met de hand ingekleurd. Afmetingen: 11,5 cm breed en 14,5 cm hoog. Prachtig uitgevoerd Antwerps devotieprentje. Wij zien hier onze sint-Maarten als een rijkelijk uitgedoste edelman. Met pluimhoed, kniebroek, fijne schoentjes en een wijde mantel. Opvallend is dat onze heilige te voet is. Op het achterplan zie je zijn paard, vastgebonden aan een boom. Sintemetten deelt zijn dure mantel met een geknielde bedelaar met een T-kruk. De arme zit helemaal naakt, rechts voor hem op de grond. Het is niet te zien dat we hier te doen hebben met een kreupele, de man heeft meer het lichaam van een atleet dan van een hongerlijder. Het tafereel speelt zich af in een heuvelachtig landschap, met hier en daar een boom, ver buiten de stadsmuren. Merkwaardig is ook dat we wel de stralen van de Heilige Geest zien, maar niet "de duif". De naam van sint-Martinus in een sierlijke banderol midden onder geplaatst. De naam van de uitgever rechts onder, op de rand van de afdruk: Michiel Cabbaye.(1660-1722) Toch is het duidelijk dat de oorspronkelijke graveur A. Goetiers is.(1637-1686) De uitgever heeft zijn eigen naam boven op die van de graveur gezet, maar onzorgvuldig. Pronken met andermans veren? Het santje is wel met veel zorg en oog voor detail met de hand ingekleurd. Mooi voorbeeld van de Antwerpse prentkunst.
Als we de kerkelijke geschiedenisboeken doorpluizen, vinden we onder het hoofdstuk "Heiligen" wel een tiental sinte-Mettes. Erg bekende en "nooit-van-gehoorde". Een paar die nooit tot de grote massa zijn doorgedrongen: Martinus van Praga, Martinus van China, Martinus van Herentals, Martinus van Tongeren, Martinus van Kortrijk, Martinus van Léon, Martinus van Auvergne en Martinus Loynas. De allerbelangrijkste is natuurlijk onze Martinus van Tours, door iedereen gekend. Wij, Retienaren, kennen ook sint-Martinus I, paus. Velen echter zonder het misschien te beseffen. Als jonge snaken zongen we lang geleden toch, tot onze kelen er schor van werden:
"Vandoag is't sintemetten, en meregen is't de kruk!"
Eigenlijk betekende dat: Vandaag, 11 november, is het de feestdag van sint-Martinus van Tours en morgen, 12 november, is het de feestdag van de paus sint-Martinus I. Deze Martinus werd in 649 opvolger van paus Theodorus I. Hij verklaarde op het eerste Lateraans concilie de maagdelijkheid van Maria tot dogma. Veroordeelde de monotheletisten ( zij menen dat Christus slechts één wil had ), waartoe ook de regerende keizer Constans II behoorde. Werd daarom in 653 verbannen naar Naxos. Het jaar daarop kreeg hij de doodstraf. ( Later omgezet in verbanning.) Stierf op de Krim. De vroegere feestdag van Martinus I viel op 12 november, één dag na die van onze sinte-Metten. Om hem van deze te onderscheiden, noemde men de paus in onze streken: " Sinte-Kruk." (De kruk is zijn bisschopsstaf.)
Hij werd geboren in Lima (Peru) en stierf er. ( 1569 - 1639 ) Martinico, een buitenechtelijk kind van de adelijke Juan de Porres en een indiaanse ( of een bevrijde negerslavin ) uit Panama. Daardoor zijn donkere huidskleur. Hij werd barbier, apotheker, arts en dominicaanse lekenbroeder. Hij verpleegde de zieken en was de vriend van de noodlijders in de stad. Hij werd al bij zijn dood, als gevolg van de tyfus, als bijzonder man vereerd die vele wonderen verrichtte, op goede voet stond met de muizen in zijn cel en bijna nooit sliep. Aangeroepen bij muizen- en rattenplagen. Vooral ook bij de strijd tegen rassengelijkheid. Patroonheilige van zieke huisdieren en verplegend personeel. Hij wordt vooral vereerd in Latijns-Amerika en in Zuid-Europa. (Bv. Spanje.) Deze Martinus de Porres wordt voorgesteld in het witte habijt van de dominicanen met wit scapulier en zwarte mantel met kap. Als attributen heeft hij een kruisbeeld, een bezem, een rozenkrans, een mand met brood, een kat en muizen. Hij is natuurlijk het gemakkelijkste herkenbaar aan zijn donkere huidskleur.
Antwerps santje op perkament. Kopergavure. Verkocht door Suzanne Verbruggen. ( 1685 - 1752 ) Met de hand ingekleurd. Afmetingen; 11,5 cm hoog en 9cm breed. We zien hier de heilige Martinus op een wit paard. Gekleed in een burgerpak als jonge edelman. Muts op het hoofd. Uitzonderlijk genoeg hebben we hier te doen met een linkshandige weldoener. Hij snijdt inderdaad zijn mantel door met zijn linker hand. De halfnaakte bedelaar zit rechts van hem op een verhoging. Ook deze is linkshandig, hij neemt met zijn linker hand de hem toegestoken mantelhelft aan. De Heilige Geest in de vorm van een duif, hangt in de linker bovenhoek. Het hele gebeuren speelt zich niet af aan een stadspoort, maar in een open natuurlandschap. De naam van de heilige Martinus in een grillige banderol gezet onder het tafereel. De graveur is niet gekend, Suzanne Verbruggen was een " beeldekens -verkoopster", die zelf nooit één prentje stak. Het santje is verzorgd met de hand ingekleurd. Op zijn minst een merkwaardig gravuurtje! Naar mijn mening hebben we hier te doen met het klakkeloos nasnijden van een reeds bestaande gravure. Mindere anonieme kunstenaars deden dat meer, er bestond immers nog geen wet die eigen ontwerpen beschermde. Zo kreeg je natuurlijk bij het afdrukken van de koperplaat het spiegelbeeld van het originele prentje.( Daarom zijn beide figuren linkshandig.) Mijn mening wordt nog versterkt door de foutief gesneden "N" in " Martinus." De tekst kon men niet overnemen, anders zou die ook in spiegelschrift staan en onleesbaar zijn.
Zilveren sint-Martinusdaalder. Horne, graafschap, Filips van Montmorency. ( 1540 - 1568 ) Stuk geslagen te Weert ca. 1560. Links: Sint-Maarten te paard, zijn mantel delend met een bedelaar die tussen de poten van zijn ros zit. Inscripties: " Patronus Wierten Sanctus Martin ." Rechts: Gehelmde wapenschilden van Montmorency en Horne. Inscripties: ( Moeilijk leesbaar.) "Horn D. D. Wiert Ph... Bar D. Monim (?) Cab." Grootte: 4 cm. Gewicht 27,08 g.
In de loop der eeuwen zijn er heel wat munten en penningen uitgegeven waarop sint-Martinus staat afgebeeld. Ze zijn om meer dan één reden fascinerend! Ze getuigen immers van ons rijk verleden en weerspiegelen de belangrijkste historische, culturele en artistieke gebeurtenissen. Meestal zijn het ook geen alledaagse stukken. Het is dan ook niet te verwonderen dat deze oude munten erg gezocht zijn en reeds van oudsher worden verzameld. De meeste van deze munten zijn dan ook erg duur, als je ze al kan vinden. De overgrote meerderheid werd geslagen in zilver, de meest gegeerde stukken echter in goud. De oudste exemplaren dateren uit de late middeleeuwen, omstreeks 1400. Deze prachtige stukken variëren vooral in grootte. Er staat zelden een nominale waarde op. Hun echte waarde werd immers gewogen! We vinden de sint-Martinusmunten terug in vele Europese landen: Vlaanderen, Duitsland, Frankrijk, Zwitserland, Italië, enz. Het is mij niet te doen om de zeldzaamheid of de buitensporige waarde, maar in de eerste plaats om het artistieke. Hoe heeft de ontwerper de Retiese patroonheilige voorgesteld? Als bisschop, als ruiter ( manteldeling ) of alleen zijn torso? Hoe fraai is dat gedaan? Natuurlijk vraag ik me ook af waarom men nu precies de heilige van Tours gebruikte. Misschien was het wel omdat men met deze kostbaarheden echt aan " liefdadigheid " kon doen. Nogmaals blijkt dat " Sintemetten " een heilige is voor vele doeleinden.
Fromista. Beeld van sint-Maarten uit de 12de eeuw.
Voorbeelden van mechanisch kantwerk!
Op ieder wijk wordt het brandhout aangesleept voor de "brandstapel."
"Boeren, we zullen van hier nie goan of we hemme wa opgedoan", zo zingt de Retiese jeugd aan ieders deur.
Sint-Martinus eet de eerste pannenkoek!
Verticale binnenzichten. Begin twintigste eeuw.
Onze parochiekerk, ongewoon in het blauw.
Het monumentale praalgraf van dichter Lodewijk De Koninck voor de sint-Martinuskerk te Retie. ( Twee Retiese kinderen stonden model voor het kunstwerk. )
Schoonbroek. Parochiekerk sint-Job.
Parochiekerk en pastorij van Schoenbroek.
Martinus Maria Peeters. Geboren te Rethy. 20 september 1889. Op het veld van eer gevallen te Cappelle den 12.02.1916.
Marten Karel Cox. Desschel 05. 02. 1893 Eervol gesneuveld voor het vaderland den 15de oktober 1918 te Iseghem( West-Vlaanderen)
Martinus Victor Adriaensen. Soldaat 10 linie regiment. Geboren te Rethy 22.07.1887. Voor de verdediging van ons vaderland gesneuveld op het veld van eer bij Nieuwpoort in maart 1915.
Martinus Dirken. Echtg.A. M. Van Dael. In Rethy overl. 1890, 77 jaar oud.
Martinus Rommens. Rethy 1856 - 1900.
Martinus Michielsen. Echtg. A. M. C. Seuntjes. Rethy 1858-1907.
Martinus Slegers. Deken van de sint-Sebastiaangilde. Weduwnaar M.B.Wynen. Rethy 1834-1911.
Martinus Jozef Smets. Echtg. A.M.Van Mechgelen. Rethy 1861-1919.
Martinus Bertels. Weduwnaar A.E. Engelen. Rethy 1834-1915.
Martinus Slegers. Echtg. M.C. Lemmens. Rethy 1871-1912.
Martinus August Hermans. Rethy 1890-1912.
Marten Van Gompel. Echtg. A. E. Luyten. Rethy 1850-1923.
Marten Van Loy. Echtg. M.C.Van Gansewinkel. Rethy 1849-1923.
Uitzonderlijke voorstelling van de manteldeling. De bedelaar hier afgebeeld is duidelijk een kleurling.
Martinus Van Herck. Weduwnaar M.E.Deckx. Rethy 1830-1917.
Martinus L. De Bie. Echtg. P. Borgers. Rethy 1852-1915
Zuster Maria Agnes. Geb. Barbara Auwerkx. overleden te Rethij de 18 Mei 1820, in den ouderdom van 30 jaren, 5 maanden en 14 dagen.
Zeer oud Reties doodsprentje. Een Antwerps santje uit de 17de eeuw. In de 19de eeuw gebruikt als drager voor dit Reties overlijdens- bericht. Op de voorkant is de heilige Maria Magdalena afgebeeld, met haar attributen: Wierookvat, zalfpot, gesel, crucifix. In deze vroege periode delen alleen geestelijken en adelijken doodsprentjes uit. Te duur voor de gewone man!
Doodsprentje uit Reeth. P. G. Nagels. Weduwnaar A. Coveliers. Echtg. E. R. Van Hoof. Overleden 1870.
Loterij Winterhulp 1942. Nationaal Werk voor Oorlogsinvaliden. (N.W.O.I.) Nationaal Werk voor Oudstrijders en ...(N.W.S.O.) Hulp- en Informatiebureau voor Gezinnen en .. (H.I.B.) Manteldeling vaag in het midden.
Lot Winterhulp 1942.13de schijf. Het vijfde:11 fr. Trekking november. "Het roode kruis." "Het Vlaamsche kruis." "Het Nat. Werk v. Kinderwelzijn." "N.W.B. Tuberculose." Vrouw met twee kinderen. Sint-Maarten op de achtergrond.
Loterij Winterhulp 1942. Het vijfde: 10 fr. Derde schijf. Groene kleur. Een kleermaker met een rol geruite stof en schaar. Kledingbedeling? Sintemetten centraal in onderste "balk".
Ganshoren. XVII de eeuw. St.-Martinus.
St.-Martinus. XVI de eeuw. Wasmes-Aud.-Br.
Dion le Val. ( Grez Doiceau ) Verstuurde fotokaart, met zegel Winterhulp. Links de parochiekerk en rechts het antieke sint-Martinusbeeld. Identiek beeld op zegel en kaart. Afgestempeld in 1944.
Fotokaart met zegel Winterhulp. Martinuskerk te Dion-le-Val en Martinusbeeld op de zegel. ( 35c + 5c toeslag) Op de kaart alleen het beeld. Beeld uit de 16de eeuw. Afstempeling onleesbaar.
Twee grootformaatzegels uit 1944. Nr. 639. ( 10 fr. + 30 fr. ) De heilige met het dal van de Maas op de achtergrond. Nr. 640. ( 10 fr. + 30 fr. ) Martinus met de stad Brugge in de verte.
Sint-Martinuszegels uit: La République Rwandaise, Kathiri State of Seitun, Ludwigshaven en Republica Argentina.
Sint-Martinuszegels. Volkshilfe - Saargebiet. Drie verschillende kleuren en waarden. 1f.,40c. en 60c.
Belgica 72. Magyar Posta 10fr.
Gekleurde tekening uit: "Van nieuwjaar tot oudejaars- avond." Met bijbehorende tekst:
"Stookt vier, maakt vier: Sinte Maarten, komt hier, Sinte Maarten is zo koud. Geeft hem 'n turfjen of een hout, hij zou zich geren warmen met zijn blote armen."
(Sint Maarten, 11 november.)
Deze boekillustratie lijkt op het eerste zicht op de originele tekening hiernaast. Bij nader toezien vallen echter heel wat verschillen op.
Martinus als bisschop met bedelaar. Kerk van Guerlange. (prov. Luxemburg.)
Processievaandel van Wezenmaal met Sintemetten. (Begin vorige eeuw.)
Uit het gebedenboek van Michelino da Besozzo. (rond 1440) Pierpont Morgan Library. New York.
Recent dubbelprentje. Ludovicus Luyten. Echtg. A.M. Leeuw. Maastricht 1911-1985. Op de voorkant van dit doodsprentje een afbeelding van een mooi sint-Martinusbeeld.
Franse litho. Met de hand ingekleurd. Deeltje uit een groot blad met veel heiligen.
VII St. Maarten aarzelde geen ogenblik, sneed zijn eigen mantel doormidden en gaf de helft aan de ongelukkige.
VIII Winterhulp koos St. Maarten als symbool voor zijn acties van solidariteit. Steun Winterhulp! Ge zult dan zelf een soort mirakel doen.
Sint-Martinus. Achterglasschildering. Waterverf. Twintigste eeuw. Naam van de heilige is niet vermeld. De manteldeling.
Sint-Martinus en st.-Catharina. Achterglasschilderingen. Duits. Laat 20ste eeuw. Waterverf. Matige kwaliteit.
Sintemetten. Achterglasschildering. Duits. Laat 20ste eeuw. Waterverf. Manteldeling met bloemmotieven op de achtergrond.
Oude Franse medaille. Voorkant: Manteldeling. "Martin priez pour nous." Keerzijde: Bisschop. Zelfde tekst.
Martinus als bisschop. Steekt met zijn staf door de tongen van twee honden. Kathedraal van Chartres. Rond 1220.
Bijna twee identieke Italiaanse prentjes.
De manteldeling. "Bassenheimer Reiter." Reliëf in Bassenheim. 13de eeuw.
Luikse volkskunst. Geschilderd hout. 18de eeuw. Villers-le-Peuplier. Hoogte 60 cm.
Martinus als bisschop met bedelaar. Sint-Martinuskerk Aalst. J.F. Berlo. Brussel. 1701 Verguld beeld.
De manteldeling. Gepolychromeerd houten beeld. Tweede kwart of midden van de 16de eeuw. Seilles, kapel "Saint-Martin de Reppe".
De manteldeling. Henegouwen of Brabant. Rond 1480. Gepolychromeerd eikenhout. 76 cm hoog.
Sint-Martinus als bisschop. Met bedelaar en engeltje. Antwerps uit 1698-1699. Ludovicus Willemssens. Gepolychromeerd hout. 138 cm hoog. Kontich. Sint-Martinuskerk.
Tekening. Sint-Maarten geneest een bezetene. Antwerps, rond 1628-1630. Jacques Jordaens. Aquarel. Stedelijk Prentenkabinet. Antwerpen.
Staande sint-Maarten, die een zittende bedelaar een geldstuk geeft. Melchior Binder. Begin 17de eeuw. Riedlingen.
De wijdse mantel en op de voorgrond, de zittende bijna naakte bedelaar.
Algemeen zicht op de preekstoel, met zijn twee trappen en het losstaande sint-Maartenbeeld.
De driehoekige draperie omhoog gehouden door naakte engeltjes. De Heilige Geest in de vorm van een duif.
Bronzen reliekhouder. 19de eeuw. Bezet met edelstenen.
En men begon onmiddellijk de enorme boom om te hakken, waaronder sint-Martinus stond.
Nog bij zijn dood.
"Hij is nu bij God!" "Hij gaat het paradijs binnen!" "Hij verdiende zijn rust!"
Simone Martini. "The dream of st. Martin."
Simone Martini. "St. Martin is knighted."
Simone Martini. "St. Martin renouncing the sword."
Simone Martini. "The death of st. Martin."
Martinsbräu. ... aus Liebe zum Bier. Privatbrauerei seit 1883 Marktheidenfeld.
Sint-Martinusvaandel. De manteldeling. Westminster Abbey. Rev. Edward Dorling. 1921.
Sint-Martinusreliëf. Noordportaal van de kerk in Heilbad Heiligenstadt.
Moderne versie van de manteldeling. Verschillende tegels.
Perkamenten prent uit een oud getijdenboek. Bedelaar met twee geamputeerde benen.
Prachtig, vrij modern glasvenster van de manteldeling.
Oud houten drieluik. Centraal een sculptuur van de manteldeling. 2 geschilderde zijpanelen. O.L.V. met kind. St.-Joris met de draak.
Sint-Maartenzegel. 10 c. Malta.
Twee Sintemettenzegels. Oostenrijk.
Oud ruiterbeeld van de heilige Martinus. De manteldeling, met een volledig naakte bedelaar.
Bronzen reliëf. Münsterkirche in Bonn. Ernemann Sander.
Houten altaarbeeld. De manteldeling. Kloosterkerk st.-Lambertus. Düsseldorf.
"Sint-Maarten doopt een ongelovige." Perkamenten blad uit een getijdeboek.
Glasraam. Sint-Martinus geneest een zieke.
Sint-Maarten als bisschop. Houten gepolychromeerd beeld. De heilige van Tours geeft een geknielde bedelaar een aalmoes.
De manteldeling. Glasraam.
Het doopsel van sint-Maarten. Glasraam.
De manteldeling. Dubrovnik. Triptiek. Detail.
De manteldeling. Gepolychromeerd hout. Ambo. 1677.
De manteldeling. Schilderij. Sassetta.(1392-1450)
Belgische postzegel. Detail uit het sint- Job-retabel van Schoonbroek. Retie.
Zegel van Jaques d'Arfeuille. XVde eeuw.
Montpezat-de-Quercy. Wandtapijt. (16de eeuw.)
Italië. Lucca. De manteldeling. "Il duomo" Stenen ruiterbeeld tegen buitenmuur. (13de eeuw.)
"Het spel der wonderen van sint-Martinus." Foto op de kaft van het boek van Henri Ghéon. Toneelspel uit 1942. Uit het Frans vertaald door Jozef Boon. Uitgegeven door "Opbouwen." Toneeluitgaven. Desclée, De Brouwer Houtkaai 22 Brugge.
Postkaart J.Meuleman. Geschreven in 1919. Links de Molsebaan. Onder de lindeboom kruiwagens vol met boeken. Was Retie zijn tijd ver vooruit? Boekenverkoop of eerste bibliotheek?
Ingekleurde zichtkaart. J.Meuleman, 1908. Onder de linde door zien we de voorkant van het "huis met verdiep" van de weduwe Mermans.
Zichtkaart J.Meuleman. Geschreven in 1907. Links de Molsebaan. Achter de linde zien we: "Hotel de Keizer", "Lindebloem" en "In't Lam".
Zichtkaart van J.Meuleman. " De stoomtramstatie." Zelfde cliché als gekleurde kaart. Grotere en dikkere tekst. 1907 afgestempeld.
Zichtkaart "Meuleman Rethy". Zelfde cliché als hierboven. Hotel de Keizer. Tramstatie.- Arrêt du tram. Afgestempeld in 1907.
Zichtkaart van J.Meuleman. Rond 1930. Links de sint-Martinusstraat. Rechts het grijze burchtje, dat in de jaren twintig in de plaats kwam van de herberg "In't Lam".
Lodewijk De Koninck in de fleur van zijn leven. Foto getrokken door R. Morren te Mechelen.
"Weinig vrienden en vereerders waren op zijn uitvaart aanwezig, Kanunnik Vosters las bij zijn graf deze laatste wilsbeschikking voor, het geestelijk testament, waarin de dichter het ideaal van gans zijn leven had vastgelegd."
"Aan den Z. E. Heer Janssens, Pastoor te Rethy.Uit gansch bijzondere genegenheid en zeer eerbiedige hoogachting. Rethy, 30 October 1899." Get. L.D.Koninck.
1. Rethy. "Steenweg op Postel- Chaussée de Postel." Uitgave Meuleman; Rond 1905. Niet verzonden.
2. Rethy. "Het klooster." Uitgave Meuleman. Rond 1905. Niet verzonden.
Rethy. De hoeve. Rond 1905. Uitgave Meuleman. Rechtsonder handtekening L. De Koninck.
Rethy. De pastorij. Rond 1905. Uitgave Meuleman. Rechtsonder handtekening L. De Koninck.
Doodsprentje van Edgard De Vel.
Mini-filmaffiche uit 1939. Deze prenten werden uitgedeeld aan de cinema- bezoekers.
Destijds één van helden van het witte doek: Roy Rogers op zijn paard Trigger. Vele malen gezien in de "Roxy"!
Achterkant doodsprentje. Rustend hoofdonderwijzer. Orgelist. Schatbewaarder vd kerkfabriek. Schrijver van het st.-Vincentius-genootschap. Enz.
Voorkant doodsprentje. "Ter nagedachtenis van Mijnheer Cornelius Joseph Graulus echtgenoot van mevrouw Anna Paulina Willekens."
Een dynamische onderpastoor. E.H.Van Hoof. Bezieler van de K.A.J. in de zestiger jaren.
In de jaren zestig zijn de paarden al vervangen door lawaaierige tractoren.
Dubbel doodsprentje. Aloysius Johannes MELIS. echtgenoot van Maria Seuntjes. (1897-1960) Voorzitter van de kerkfabriek Sint-Martinus. "Bestuurder van de Zuivelfabriek St-Martinus s.v., lid van de Boerengilde."
Antwerps santje op papier. De heilige Catharina in een ovaaltje. Weer met palmtak, zwaard en rad. Prentje van mindere kwaliteit.
Antwerps santje op perkament. Buste van de heilige Catharina in een ovaaltje. Een rijkelijke dame met een kroontje op haar hoofd en een zwaard in haar hand.
Foto uit de oude doos. De parochiekerk van Arendonk vóór 1900. De O.L.Vrouwkerk uit het Centrum. Ze werd in de loop van de tijden dikwijls beschadigd, maar telkens weer opgebouwd. In 1901 werd ze afgebroken. Wanneer deze kerk werd opgericht is niet geweten.
Houten beeld. Sintemetten en de bedelaar. Rond 1850.
Inkom-ticket. Musée des beaux-arts. Tours. Musée Saint-Martin. Tours. Stenen beeld. De manteldeling.
Reliekhouder van sint-Martinus. Tours.
Stenen sint-Martinusbeeld boven de centrale poort van " Collégiale Saint Martin" te Colmar. Frankrijk.
In een verordening van 10 maart 1943 eiste de Duitse bezetter de kerkklokken op in de Kempen. Ondanks een herderlijke veroordeling op15 maart, ging de klokkenroof gewoon verder. Troosteloze aanblik van de sint-Martinusklok op de trappen van de Retiese sint-Martinuskerk. De kleine sint-Jozefklok mocht blijven hangen. Een "geste" van de Duitsers?
Twee Retienaren die van dichtbij de honderd- jarige sint-Martinusklok vol aandacht bekijken. Het was inderdaad bijna honderd jaar geleden dat deze "tiendenklok" feestelijk werd ingehuldigd. Een stukje eigenheid werd zomaar meegenomen, veel erger dan het verlies van kilo's metaal! Retie treurde niet alleen, heel wat Kempische dorpen moesten tegen hun zin hun klokken aan de Duitsers afstaan.
Vlak na het neerlaten van de klokken. Iedereen die maar even tijd had kwam naar de kerk om het hele gebeuren van dichtbij te volgen. Kinderen in korte broek, vrouwen met blote armen, een warme nazomerdag. Voor velen was het de eerste keer (en ook de laatste) dat ze van zo nabij die enorme klokken konden zien en zelfs betasten. Ze konden toen niet beseffen dat Retie lange tijd het zonder " bronzen stem" zou moeten stellen. Alleen het "schelleken" zou blijven klepperen.
Een ogenblik oponthoud tijdens de optocht. Vlak voor het huis van Van Gansewinkel. Merk op dat het marktplein nog vol ligt met kasseien. De zon was die dag, 1 juli 1962, spijtig genoeg, niet van de partij!
Dit instructieboekje over de wijding van een klok, werd aan iedereen gegeven die de plechtigheid bijwoonde.
Doodsprentje. 1922. Karel A. Van den Eynde.
Doodsprentje. 1960. Octavie Van Ballaer. Wed. Karel Van den Eynde. Ere-voorzitster van de Boerinnenbond.
Sint-Martinus. Bruin sierbord. Gemeente Tessenderlo. De manteldeling in een soort schild, midden in het bord.
Sint-Maarten. Oude druk uit 1880 Berlijn. Zeldzame voorstelling. Blauwe mantel. Geheel met goudpapier versierd. Kloosterwerk?
Houten gepolychromeerd beeld. Sint-Martinus als bisschop. Geeft een aalmoes aan een arme. Een engel is bij hem.
Schildering op papier. De heilige als bisschop van Tours.
Sint-Martinus. Spits-ovale zegelplaat. Messing. De manteldeling met daaronder een schild. LVGDVN= Lugdunum = Leyden.
Zeldzame voorstelling. Sint-Martinusbeeld uit een oude abdij. De heilige, als bisschop van Tours, met een kerk (of is het de abdij?) in zijn rechter hand.
Eindblad van de "Schat-kiste der Litanien." Brugge 1778. Houtsnede. Maria en Johannes aan de voet van het kruis. "Aenmerckt lieve bruyd t'aenzicht van Jesus voor u gekruyst."
Litanie van de heilige Begga van Andenne. Patrones van de begijnen, hakkelaars en stotteraars.
Litanie van de vijf bloedige wonden. Houtsnede.
Litanie van de heilige Victor van Marseille. Patroonheilige van molenaars en van zeelieden.
Litanie van de heilige Isidorus van Madrid. Patroonheilige van arbeiders, boeren en landbouwers. Aangeroepen tegen droogte en voor een goede oogst.
Litanie van de heilige Helena. Aangeroepen bij depressies. Patrones tegen brand, onweer en vuur, voor het vinden van verloren voorwerpen.
Heilige Martinus. Sint-Martinuskerk te Basècles. België.
Manteldeling op Golgotha. Julius Paul Junghanss, 1925. In privaat bezit.
De manteldeling van sint-Martinus. Julius Paul Junghanns. 1930. Stadsmuseum Düsseldorf.
De manteldeling. Houten paneel uit de zestiende eeuw. Richterich.
Reties doodsprentje. Ontwerp Jos Speybrouck. Karel Melis. Echtg. Barbara Van Herck. Overl. 14 juni 1944. Tekst geschreven door de pastoor-dichter Jozef De Voght.
De manteldeling. Zeer kleurrijke middeleeuwse miniatuur.
Duits prentje uit de 19de eeuw. De manteldeling. "Alles was ihr dem Geringsten euer Mitmenschen thut , das thut ihr mir." Carl Poellath, Schrobenhausen.
Postkaart Duitsland. Achterglasschilderij van J. Weber. Met eerste-dag afstempeling. 11. 11. 1984. Drie keer de manteldeling. Op de kaart, op de zegel en op de stempel.
Postkaart Oostenrijk. "25 Jahre Diözese Eisenstadt." 8 november 1985. Zelfde afbeelding van de manteldeling op de kaart en de zegel.
Simone Martini. Italiaans kunstschilder. (Gotiek.) 1284 Siena - 1344 Avignon. Bekend om zijn altaarstukken en andere religieuze schilderijen. Fresco: "De manteldeling van sint-Martinus." Kapel van sint-Martinus in de basiliek van sint-Franciscus in Assisi.
Franse postkaart. Afbeelding op kaart en zegel identiek. Manteldeling uit een getijdenboek uit de 14de eeuw. Met eerste-dag-afstempeling 05 - 07 - 1997 Tours. Uitgegeven ter gelegenheid: " 397 - 1997 "
De manteldeling. Volkse voorstelling. We zien een derde personage: een biddend kind vlak voor het paard.
"Steenweg op Rethy." Rond 1930. Richting Retie. Deze provinciebaan snijdt Schoonbroek doormidden. Links zien we nog het oude tramspoor. De dubbele houten telefoonpalen, oerdegelijk! Een boerenkar ratelend op de oneffen kasseien. Links achter de herberg zien we nog een gesloten tramwagon staan op "de wissel".
Rond 1930. De jongensschool in Schoonbroek. Rustig keuvelend in kleine groepjes voor de schoolpoort! Allen in korte(?) broek. Stress om het behalen van een diploma bestond nog niet. "Stress" was zelfs nog niet uitgevonden!
De meisjesschool te Schoonbroek rond 1930. Ook hier straalt de rust zo van de kaart af. Zalig in het gras zitten, zomaar ...
Emiel Van Hemeldonck woonde een paar jaar in de Peperstraat te Retie. Twee van zijn zonen werden er geboren. Hij schreef heel wat V.F. Slechts één onder zijn eigen naam. "Het gulden zwaard." Nr. 16 van de vooroorlogse reeks.
Onder "H. Van der Schelden" schreef E.V.H. Nr. 203. "Het lied van de Schelde."
Onder de pseudoniem "Joan van der Sande" schreef E.V.H. Nr. 200. "De cirkusjongen."
Ook "De heks van Spiekelspade", Nr 157. door Fonske Reusen is aan E.V.H. toegeschreven.
Vlaamsche Filmkens. "Van den fellen met den rooden baarde." Door P. Van Der Venen. ( pseudoniem E.V.H.) Nr. 118.
Nog meer Retiese gesneuvelden uit de eerste wereldoorlog.
Franciscus Josephus Wens. Vrijwilliger in het Belgisch leger. Geboren te Schoonbroek 25 december 1892. Heldhaftig gesneuveld op fort 8 te Wilrijk den 5 oktober 1914.
Petrus Franciscus Victor Mariën. Geboren te Rethy op 19 januari 1891. De heldendood gestorven op het slagveld te Moorslede, 28 september 1918.
Augustinus Verhappen. Echtg. van J. Meurs. Soldaat der lichting 1909, 5de linie. Geboren te Rethy op 24 oktober 1889. Eervol voor het Vaderland gesneuveld in de loopgraaf, op 12 juli 1915. Begraven te St.-Jacobs-Capelle.
Duitse postkaart. De manteldeling op een achterglasschilderij. Met een zegel van st.-Maarten en een eerste-dag-afstempeling.
Antonius de Grote van Egypte. (Antonius Abt.)
Antwerps santje op papier. Met de hand ingekleurd. Graveur: M.G. (?) 18de Eeuw.
A. was kluizenaar in de woestijn van Thebe en aartsvader der monniken. Ook Antonius Abt, Antonius de kluizenaar en Antonius met zijn varken genoemd. Werd verleid door de duivel vermond als naakte vrouw of als varken. Hij woonde 35 jaar in een grafspelonk en 20 jaar op een berg. Was de eerste christen die zijn leven doorbracht in afzondering. Hij kreeg enorm veel navolging. Hij overleed op zeer hoge leeftijd. Meestal afgebeeld als oudeling met een lange baard. Ook hij behoort tot de pestheiligen, tot de veeheiligen en is één van de drie vriesheiligen. Ook heel wat schuttersgilden kozen st.-Antonius als beschermheilige.
Eenvoudig volks santje. Antwerpen. Papier. Handgekleurd. Th. van Merlen. 1609-1672.
Afbeeldingen van sint-Niklaas met engelen die hem mijter en pallium brengen, komen eveneens voor.
Antwerps santje, papier. Weer van Th. van Merlen, nu een "rijkelijk" prentje. Met bloem-en plantmotieven. Twee engeltjes houden een gouden kroon boven het hoofd van Sinterklaas. Met de hand ingekleurd.
Zijn gebeente zou in de late middeleeuwen zijn verkocht aan kooplui uit Bari door een klooster uit Constantinopel en de volgende dag aan handelaars uit Venetië. Als door een wonder lag echter zijn gebeente nog geheel in het schrijn.
Wij vieren sint-Nicolaas op 6 december. Dat is niet zijn verjaardag, wel zijn sterfdag.
Sint-Rochus. Met de hond aan zijn voeten die hem voedsel bracht. Eén van de pestheiligen.
Sint-Sebastianus. Hier aan een boom gebonden en met pijlen beschoten. Een andere pestheilige.
"Epiphania Domina." Antwerps zwart-wit santje. Kopergravure op perkament. Cor. van Merlen. (1654-1723) De aanbidding van de 3 wijzen. Van een stal of grot is niets te bespeuren.
"Nativitas Christi." Ingekleurd Antwerps santje. Kopergravure op papier. Cor. de Boudt. (1660-1735)
Sint-Martinus als bisschop van Tours. In groot ornaat, met mijter en staf. Hij legt een muntstuk in de bedelschaal van de arme. Duitse prent met tekst door prof. Gerhard Eis. München, 1950.
Museum van Folklore. Antwerpen.
Voedsel en drank. "Speculatie-greef en greevin van halfvasten, prentkoeken en voldaars, harten van biskwiet, roggen Adam en Eva, kannen, liters, kappers en borrelglazen."
Ook op deze krulkoek duidelijk de letters I.H.S. te zien. Deze lekkernijen werden in vroegere eeuwen aan de stadskinderen gegeven met nieuwjaar.
Gelukkig zijn ze nu nog te zien in enkele Vlaamse musea.
Frans prentje. De manteldeling.
"Heureux celui qui s'intéresse au pauvre, au jour du malheur le Seigneur le délivrera."
Sint-Martinus als bisschop van Tours, die een geknielde bedelaar een geldstuk geeft. Houten beeld. Melchior Binder. Begin 17de eeuw. St.- Georgeskerk. Riedlingen.
Miniatuur uit een Hongaars getijdenboek. Rond 1335 - 1340. Bibliotheek Apostolica Vaticana.
Zilveren Italiaanse munt. Lucca. Scudo 1754. Voorkant: Manteldeling van sint-Martinus. "Santus Martinus" Achterkant: Schild met kroon "Lucencis Respublica" 1754.
Houten sint-Martinusbeeld. Prachtige oude voorstelling van de manteldeling. Sint-Martens-Lennik. Ook hier is sint-Martinus de patroonheilige van de gemeente.
Duits bierviltje. ... aus Liebe zum Bier. Martinsbräu. Privatbrauerei seit 1883. De manteldeling van sint-Martinus siert dit viltje. De voorstelling in een cirkel zou een ontwerp voor een glasvenster kunnen zijn.
St.-Martinus. Duits prentje.
Spijtig genoeg knipte iemand er een "mooie" gegolfde rand aan.
S.Martin. Der hl. Martin.
Duits prentje.
Benziger & Co.
Middeleeuwse miniatuur. In een hoofdletter O. De dood van Sintemetten.
Duitse suffragie.
"den 11 November. h.Martinus. Brüder, last mich lieber gegen Himmel als auf die Erde schauen, damit meine Seele beim hinscheiden die rechte Richtung nehme. Der sterbende hert. Martin.
Gesteres Andenken an den Tod.
Bitte Gott um die Gnade, nichts zu thun was Dich in der Todesstunde reuen würde.
Lith. Joh. Kravugl in Innsbruck."
(Einde 19de eeuw.)
De manteldeling. Prentje toont veel gelijkenis met een werk uit 1957 van Lioba Munz. Duitsland.
H. Martinus. Patroon van Weerde. Bid voor ons. Steendruk. Em. Lombaerts-Van de Velde. Deurne-Antwerpen.
Duits prentje. De manteldeling. Staande heilige met bedelaar aan zijn voeten.
H. Martinus. Manteldeling zonder bedelaar. Houten gepolychromeerd ruiterbeeld uit de 14de eeuw. Sint Martinuskerk. Te Eindhoven-Tongelre.
Prentje uit het begin van de twintigste eeuw. De manteldeling aan de stadspoort.
Gele briefkaart. Met reclame van "Winterhulp". Afbeelding van de manteldeling in het loterijbiljet van 50 fr. Naast de zegelafstempeling een stempel van de loterij.
"Deux millions pour 50 francs. Loterie Secours d'hiver. Loterij Winterhulp Twee miljoen voor 50 frank."
2 novembre 1943.
De manteldeling. Prachtig ruiterbeeld van st.-Martinus. Tourinnes-la-grosse. Frankrijk. Uit de romaanse st.-Martinuskerk. Houten, gepolychromeerd beeld uit de 16de eeuw.
Frans machinaal kantprentje. Einde 19de eeuw. Sint-Martinus die zijn mantel doormidden snijdt. Het geheel in een ovaaltje gezet.
De liefdadigheid van Sintemetten. "La charité de Saint Martin." Basilique Saint Martin. Tours.
Litanies de Saint Martin. Basilique Saint Martin. 7, rue Baleschoux. Tours.