S.O.E.
Onder impuls van Churchill
werd in juli 1940 een nieuwe Britse geheime dienst opgericht: de Special Operations Executieve, beter
bekend als de S.O.E. De Britse
premier Winston Churchill verwoorde de doelstelling van de S.O.E. met de
uitspraak set Europe ablaze(zet Europa in vuur en vlam)
De opdracht van de S.O.E. was het organiseren van de sabotage en het
steunen van geheime legers( weerstandsgroeperingen). Voor de S.O.E. was België
zeker niet het belangrijkste actieterrein, vooral de Balkan landen en Frankrijk
kregen prioriteit.
Vanaf mei 1941 worden in
België toch geregeld S.O.E. operaties uitgevoerd. Op 13 mei werd de eerste
Belgische agent, Emile Tromme, ten noorden van Vielsalm geparachuteerd. In 1941
stuurde de S.O.E. vooral individuele
zending met sterk gelokaliseerde opdrachten naar België. De resultaten waren
zeker niet groots. Churchills slagzin set Europe ablaze was nog verre van
gerealiseerd! De geheime agenten moesten meestal van nul beginnen, ze werden
opgeleid door mensen met veel goede wil maar zonder enige ervaring! Anderzijds
werden er aanslagen en sabotagedaden uitgevoerd door weerstandsgroepen die geen
contact hadden met Groot-Brittannië.
Één van de opdrachten van de
S.O.E. agenten was het vormen van kleine groepjes, die moesten proberen Duitsers
te ontvoeren of te doden.
Vanaf 1942 kregen de zendingen
een realistischer karakter. Soms hadden de opdrachten een propaganda aspect. Dit
was te wijten aan het feit dat in augustus 1941 de Political Warfare Executive
(P.W.E.) van de S.O.E. werd afgesplitst. De P.W.E hing tegelijk af van het
ministerie voor economische oorlogsvoering (ook verantwoordelijk voor de gehele
S.O.E.), het Foreign Office (Political Intelligence Departement) en het
ministerie voor informatie.
Die complexe situatie leidde
onvermijdelijk tot wrijvingen, niet enkel tussen de Britse diensten, maar ook
tussen hun Belgische collegas van de staatsveiligheid, dit waren luitenant Floo
voor S.O.E. en kapitein Aronstein voor P.W.E.
1942 was voor de S.O.E. in
België een desastreus jaar. Verschillende agenten werden aangehouden. De Britse
veiligheidsmaatregelen waren immers ver van toereikend. Gedurende het jaar 1942
kende de Belgische staatsveiligheid in Londen veel kopbrekens, dit leidde er toe
dat eind 42 de contacten met de onzekere agenten verbroken werden. Op het einde
van 1942 werden de contacten, die eerder op het jaar verbroken waren, tussen de
Belgische regering en de S.O.E. heraangeknoopt. Voortaan zou geen enkele
operatie in België nog plaatsvinden zonder instemming van de Belgische regering
en de Belgische staatsveiligheid in Londen, Voor( 1941- 1942 was dit zeker niet
het geval.
Vanaf november hadden vrijwel
alle zendingen een sabotage als een propaganda aspect. Het gaat hier enkel om
S.O.E. of P.W.E. zendingen die samen met de staatsveiligheid werden voorbereid.
Daarnaast werkte S.O.E. ook voor de 2de directie van het ministerie
van landsverdediging voor de zendingen naar het Geheim
Leger.
Tussen juni 1940 en begin
september 44 stuurde Londen 278 agenten naar België, deze kunnen in vijf
verschillende actieterreinen ingedeeld worden:
Inlichtingen (S.I.S. = Secrete Inteligence
Service):
|
108
|
S.O.E. :
|
77
|
P.W.E. :( Political Warfare Executive )
|
21
|
Ontsnapping :
|
17
|
2de Directie (militair verzet Geheim Leger) :
|
55
|
Van de 278 agenten werden er
:
§
270
geparachuteerd of via een luchtoperatie aan land gezet
§
8
werden langs de zee of land geïnfiltreerd
§
121
Agenten werden door de vijand aangehouden
§
14
kwamen voor of tijdens de landing om het leven
§
10
van hen werden bij hun landing door de Duitse Abwehr opgewacht
§
17
agenten aanvaardden om onder Duitse controle uit te zenden
Veel van het S.O.E. werk
blijft tot op heden nog steeds geheim!
De S.O.E. werd onmiddellijk na
de oorlog ontbonden, dit op bevel van de toenmalige nieuwe eerste minister
Clement Atlee.
|